Makaronezja: Wyspy Kanaryjskie, Madera, Azory i Wyspy Zielonego Przylądka
3/2. tysiąclecie p.n.e. - Berberyjscy żeglarze z północnej Afryki docierają do Wysp Kanaryjskich i je kolonizują.
1. tysiąclecie p.n.e. - Fenicjanie wyruszający z rejonu Gadir i Słupów Heraklesa (Gibraltar) odkrywają wulkaniczne wyspy Makaronezji: Maderę i Wyspy Kanaryjskie zamieszkane przez ludność berberyjską.
VI - IV w. p.n.e. - Kartagińczycy kilkakrotnie odwiedzają Kanary.
Grecy dowiadują się od Kartagińczyków o wyspach za Słupami Heraklesa na środku oceanu Atlantis (Herodot). Nazwa ta wiąże się z opowieścią Platona o Atlantydzie (Atlantis). Wielu późniejszych autorów uzna, że wyspy Makaronezji to szczątki mitycznej Atlantydy.
- V - III w. p.n.e. - Druga fala berberyjskich osadników napływa na Wyspy Kanaryjskie.
Charakteryzują ich jasna skóra, pewien procent osobników o niebieskich oczach i często wysoki wzrost. Język Kanaryjczyków jest spokrewniony z językami berberyjskimi. Co ciekawe, w ciągu kilkuset lat mieszkańcy wysp zatracą umiejętność żeglowania po morzu.
Semiccy przybysze z północnej Afryki przywożą pismo nawiązujące do numidyjskiego, lecz rdzenna ludność wysp nie chce się nim posługiwać. Naskalne inskrypcje powstają więc tylko tam, gdzie jest intensywne osadnictwo z Afryki. Napisów nie ma na Teneryfie i La Gomerze, ponieważ na tych wyspach pierwotni mieszkańcy zachowali pozycję dominującą.
Lokalnie na Gomerze rozwinie się specyficzny sposób porozumiewania za pomocą gwizdów.
Kanaryjczycy uprawiają zboże, hodują kozy i owce, znają ceramikę, używają kamiennych i drewnianych narzędzi, odzieży ze skór i włókien roślinnych. Posługują się bumerangiem do polowań, walk i zabawy. Mieszkają w wulkanicznych jaskiniach (na przykład w okolicach Candelarii na Teneryfie i w Cueba de Llanos na Fuertaventurze) lub w domach na planie koła budowanych z powszechnie dostępnych, kruchych odłamków lawy. Starcy często odchodzą ze wspólnoty, aby umrzeć samotnie. Zwłoki są chowane w jaskiniach, zwykle zawijane w kozie skóry. Stosowana jest też mumifikacja, co ułatwia suchy klimat. Do ust zmarłego jest wkładana mieszanina ziół, kory miejscowej sosny i pyłu wulkanicznego, a ciało schnie na słońcu przez 15 dni.
Kanaryjczycy dzielą się na izolowane plemiona: Guanchos (Teneryfa), Canarii (Gran Canaria), Maxos (Lanzarote), Bimbaches (El Hierro), Auaraitas (La Palma), Gomeros (La Gomera), Majos (Fuertaventura).
Nadają nazwy wyspom, na przykład Teneryfie (tiner ife - biała góra) i wulkanom odwołując się do mitów opisujących naturalne zjawiska, jak choćby wybuch wulkanu. Według jednej z tych opowieści, demon Teide z wulkanu o tej samej nazwie na Teneryfie uwięził kiedyś Słońce. Dopiero bóg nieba musiał stoczyć z nim walkę i szczęśliwie uwolnił dzienną gwiazdę (czyżby wspomnienie o chmurze pyłów wulkanicznych zasłaniających słońce?). Odtąd wyspiarze uznają wulkan Teide za siedzibę złego demona.
Innym ważnym miejscem na Teneryfie jest głęboki, skalisty wąwóz przez Hiszpanów nazwany potem Barranco de Badajoz (lub Chamoco). W skalnych rozpadlinach i jaskiniach wąwozu Guanczowie grzebią zmumifikowane zwłoki ważnych osobistości i być może dlatego uważają to miejsce za nawiedzone. Według opowieści Guanczów a potem także hiszpańskich osadników pojawiają się tam duchy, orby i ogniste kule oraz dochodzi do dziwnych wydarzeń.
IV w. p.n.e. - Nieznany z imienia autor (zwany Pseudo-Arystotelesem, ponieważ początkowo uznano, że jest to utwór Arystotelesa) pisze o wyspie (Madera? Azory?) odkrytej przez Kartagińczyków w odległości kilku dni żeglugi na zachód od Słupów Heraklesa, czyli Gibraltaru.
I w. p.n.e. - Historyk Diodor Sycylijski pisze o wyspie (Madera?) odkrytej przez Fenicjan na Atlantyku.
80 - 72 r. p.n.e. - Rzymski wódz Quintus Sertorius uczestniczy w wojnie przeciwko Sulli na Półwyspie Iberyjskim i według późniejszych zapisków Pliniusza Starszego spotyka w Kadyksie żeglarzy, którzy właśnie przypłynęli z Atlantyku. Twierdzą, że byli na dwóch wyspach ok. 10 tysięcy furlongów na zachód od Afryki. Opis odpowiada Maderze i mniejszej wysepce Porto Santo.
Ok. 50 r. p.n.e. - Według relacji Pliniusza Starszego król Mauretanii Juba II wysyła ekspedycję badawczą, która na Wyspach Kanaryjskich odkrywa rozległe kamienne budowle.
Wspomina też o Wyspie Purpury na północ od Wysp Szczęśliwych, czyli Kanaryjskich, co zdaje się odpowiadać Maderze.
II w. n.e. - Marinus z Tyru i Ptolemeusz umieszczają południk zero na przylądku Punta de Orchillo, stanowiącym zachodni cypel wyspy El Hierro i uznanym za kraniec świata.
Do V w. n.e. - Wyspy Makaronezji są czasem odwiedzane i zasiedlane przez żeglarzy z Morza Śródziemnego.
Rzymianie znają Kanary jako Wyspy Szczęśliwe, co znajduje potwierdzenie w łagodnym klimacie związanym z ciepłym Golfsztromem, żyznych glebach (wulkaniczne tufy) i oddaleniu od politycznych niepokojów. Kanaryjska wyspa La Gomera jest doskonałym przykładem rajskiej wyspy szczęśliwej, gdzie przez cały rok panują temperatury ponad 20oC, ciepłe deszcze zasilają wiecznie zieloną, bujną roślinność, jest mnóstwo owoców, ciepła woda w oceanie i słońce. Celtowie zaś opowiadają o Avalonie - wyspie błogosławionych i widmowej Brezil (prawdopodobnie efekt mirażu częsty u wybrzeży Irlandii). Europejscy żeglarze będą potem szukać tych lądów przez kilka stuleci i rysować je na mapach.
- VIII - XI w. - Wikingowie odwiedzają Azory, a część z nich osiedla się na wyspach. Osadnicy zajmują się rolnictwem, hodowlą i rybołówstwem. Uprawiają między innymi ryż i hodują owce. Sprowadzają na wyspy gatunki użytkowe oraz przypadkowo przywiezione wraz z ładunkiem statku jak na przykład mysz (Mus) i babkę zwyczajną (Plantago major), roślinę typową dla Europy.
Po XI w. mieszkańcy Azorów opuszczają archipelag, a sprowadzone przez nich rośliny i zwierzęta zanikają. Kiedy kilkaset lat później do wysp dotrą Portugalczycy, nie znajdą żadnych śladów pobytu człowieka. Dopiero w 2015 r. zespół Jeremy’ego Searle’a z Cornell University w Nowym Jorku odkryje, że azorskie myszy są genetycznie spokrewnione z myszami z Norwegii. Natomiast pracujący na Azorach ekolog Pedro Raposeiro zbada osady z dna azorskich jezior i w warstwach datowanych na lata ok. 700-1100 odkryje związki chemiczne typowe dla odchodów człowieka i zwierząt hodowlanych oraz nasiona roślin, które nie żyją na Azorach.
- VIII - XV w. - Wyspy Kanaryjskie są systematycznie napadane przez łowców niewolników z północnej Afryki. Jedną z najczęściej najeżdżanych wysp jest El Hierro. Od XVI w. proceder będą kontynuować Hiszpanie.
Muzułmańscy żeglarze znają też Azory, lecz ich nie zasiedlają, ponieważ archipelag leży na skraju znanego im świata, za daleko od szlaków komunikacyjnych i nie ma dobrych warunków dla rolnictwa.
- X - XI w. - Wikingowie pływający po Atlantyku docierają do Madery.
Bezwiednie przywożą myszy domowe, które ukryły się na statkach Normanów, a na wyspie znajdują doskonałe warunki do życia. Skandynawskie pochodzenie myszy na Maderze potwierdzą badania genetyczne przeprowadzone na przełomie XX i XXI wieku.
Połowa XII w. - Arabski geograf Al-Idrisi w książce dedykowanej Rogerowi II z Sycylii opisuje podróż andaluzyjskiej rodziny Mugharrarin (po arabsku Awanturnicy) z Lizbony na Atlantyk, prawdopodobnie aż do Morza Sargasowego i z powrotem do wysp (Kanaryjskich) zamieszkanych przez częściowo jasnowłosą ludność. Jeden z wyspiarzy mówił po arabsku i za jego pośrednictwem podróżnicy uzyskali pomoc od miejscowego wodza i dopłynęli do brzegów Afryki.
Przed 1250 r. - Portugalczycy widują Maderę, a genueńscy żeglarze nawet odwiedzają tę wyspę, lecz nie dochodzi do jej trwałego zasiedlenia.
1312 r. - Genueńczyk Lancelotto Malocello płynąc wzdłuż Afryki odkrywa Lanzarote (Wyspy Kanaryjskie) i osiada tam na 20 lat, aby handlować z tubylcami. Wznosi też małą fortecę. Wyjeżdża jednak po konfliktach z miejscową ludnością.
1339 r. - Angelino Dulcerta z Italii rysuje na swojej mapie wyspy Maderę i Porto Santo oraz Lanzarote.
1341 r. - Genueńczyk Nicoloso da Recco spisuje liczebniki z języka Kanaryjczyków. Jest to pierwsza wiarygodna informacja o języku używanym na Wyspach Kanaryjskich.
1346 r. - Według romantycznej legendy rycerz MacKean jego ukochana Anna D’Arset uciekają z Wysp Brytyjskich i odkrywają Maderę. Oboje giną, a Berberowie więżą ich towarzyszy. Potem jeden ze schwytanych opowie całą historię Portugalczykom.
Ok. 1350 r. - XV w. - Portugalczycy coraz częściej odwiedzają bezludny wulkaniczny archipelag Açores, czyli Azory na środku Atlantyku. Nazwa wysp jest wywodzona od portugalskiego azures - błękitne lub od açor - jastrząb, choć na wyspach występuje tylko myszołów.
Na mapach Atlantyku oprócz Azorów pojawiają się wyspy istniejące tylko w legendzie. Na przykład reminescencją opowieści Platona o Atlantydzie jest Antilia (mapa braci Domenico i Francesco Piziganni z roku 1367) zwana Wyspą Siedmiu Miast (na wyspie São Miguel na Azorach znajdzie się później Kaldera Siedmiu Miast). Później także Kolumb będzie przekonany, że dotarł do tej wyspy po drugiej stronie oceanu - stąd nazwa Antyle.
Inny legendarny ląd na mapach to Brazil lub Brezil (1325) rysowany jeszcze w XVIII/XIX w. (źródło nazwy Brazylii w Ameryce Południowej).
- Druga połowa XIV w. - Na Teneryfie kształtuje się system władzy politycznej z wodzem-królem mencey na czele.
Pod koniec stulecia całą wyspą rządzi mencey Sunta, mający siedzibę w Adeje na południowym zachodzie Teneryfy.
- 1392 r. - Według pobożnej legendy (zapisanej w 1594 r. przez księdza Alonso de Espinosę) dwaj pasterze kóz natrafiają na niewielki posąg kobiety z dzieckiem wyrzucony przez morze na plażę wschodniej Teneryfy. Kiedy pasterz próbuje zniszczyć posąg, doznaje paraliżu ręki, a drugi przypadkowo rani się nożem. Na wieść o tym mencey Acaymo każe umieścić posąg w jaskini Achbinico. Dopiero kilkadziesiąt lat później, kiedy przybędą Hiszpanie, okaże się, że tajemnicza rzeźba przedstawia Madonnę z Jezusem.
Po hiszpańskim podboju w pobliżu jaskini powstanie miasteczko Candelaria na pamiątkę świeczki (po hiszpańsku candela) w dłoni Madonny, a posąg zyska miano Virgen de Candelaria. Papież Klemens VIII ogłosi Madonnę z Candelarii patronką Wysp Kanaryjskich (1559).
Co ciekawe rzeźba zniknie z jaskini w 1826 r., kiedy podczas sztormu zabierze go morska fala. Wtedy jednak zostanie wykonana kopia zaginionego posążka, a w XX w. powstanie w Candelarii duża bazylika jako sanktuarium maryjne i cel pielgrzymek.
- XV w. - Na Wyspach Kanaryjskich żyje ok. 20 tysięcy osób. Ponieważ nie znają sztuki żeglowania, plemiona poszczególnych wysp są izolowane.
Na Teneryfie panuje Tinerfe Wielki, syn Sunty, uznawany za bohatera i mądrego przywódcę. Niestety, po śmierci władcy wybuchają spory, a potem walki między dziewięcioma synami Tinerfy i w rezultacie wyspa rozpada się na 9 państw, które przetrwają do hiszpańskiego podboju. Acayamo rządzi w Tacoronte, Adjona panuje w Abona, Anaterve w Güimar, Bencomo w Taoro, Beneharo w Anaga, Pelicar w Icod, Pelinor w Adeje, Romen w Daute i Tegueste w królestwie o nazwie Tegueste.
XV w. - Powstaje hiszpański model konkwisty realizowany na Wyspach Kanaryjskich, a najpełniej w Ameryce Łacińskiej, kiedy władca zleca podbój danej krainy.
1402 r. - Francuskojęzyczni Normandczycy Jean de Béthencourt i Gadifer de la Salle (walczący wcześniej przeciw Prusom) łatwo zajmują dla Kastylii wyspę Lanzarote mającą ok. 200-300 rdzennych mieszkańców. Budują twierdzę i pierwszy kościół (w 1404 r. uznany za katedrę). Franciszkanie Pierre Bontier i Jean le Verrier są pierwszymi misjonarzami na wyspach i piszą po francusku kronikę zatytułowaną Le Canarien, główne źródło informacji o pierwszym etapie podboju. Przyjmuje się nazwa archipelagu Wysp Kanaryjskich od plemienia Canarii z wyspy Gran Canaria.
W XV w. nazwa Guanczów, czyli Guanchos lub Guanches (po berberyjsku Igwanciyen) odnosząca się pierwotnie tylko do mieszkańców Teneryfy (guan - człowiek i Chinet - Teneryfa) zostaje przeniesiona na wszystkich Kanaryjczyków. Wspomina o tym urodzony w San Cristobal de la Laguna na Teneryfie i tam wykształcony hiszpański historyk Juan Núñez de la Peña (1641-1721), autor książki o podboju Wysp Kanaryjskich wydanej w roku 1676.
- 1404 - 1405 r. - Na zlecenie króla Kastylii Béthencourt podbija wyspę Fuerteventura, w tym czasie podzieloną między dwóch plemiennych wodzów. Granicę między tymi państwami wyznacza kamienny mur, oddzielający półwysep Jandia od północnej części wyspy. Pamięć o murze przetrwa w hiszpańskiej nazwie miejscowości La Pared (Ściana).
Béthencourt zmusza miejscowych wodzów do chrztu i wznosi dwie twierdze, w tym stolicę Betancuria, którą zakłada w głębi lądu, aby ograniczyć ataki piratów.
W tym samym czasie La Salle przeprowadza pierwszą wyprawę zwiadowczą na wyspę Gran Canaria.
W następnych latach Béthencourt zajmuje wybrzeża La Gomery (wnętrze wyspy podbije H. Peraza Starszy do roku 1445). Natomiast część mieszkańców wyspy El Hierro (w języku miejscowego plemienia Bimbaches hero - mleko, po hiszpańsku hierro - żelazo) poddaje się bez walki, ponieważ uwierzyli, że najeźdźcy to wysłańcy boga Eraoranhana, których przybycie w wielkim białym domu zapowiedział niegdyś miejscowy prorok Yoñe. Z podbojem El Hierro wiąże się się opowieść o miejscowej księżniczce Guarazoce, która zakochała się w hiszpańskim konkwistadorze Gonzalo de Espinosie i dla niego zdradziła swoje plemię. Została za to ukarana śmiercią przez własnego ojca.
Tajemnicą pilnie strzeżoną przez Bimbaches jest święte drzewo Garoé (rodzaj lipy), które gromadzi w liściach wystarczająco dużo wody, aby zaspokoić potrzeby nielicznych mieszkańców. Niestety Garoé zostanie zniszczone przez burzę w XVII w. a dopiero w 1949 r. w jego miejsce zostanie posadzone nowe drzewo jako symbol wyspy.
Henryk III nadaje Béthencourtowi tytuł króla Wysp Kanaryjskich jako wasala Kastylii.
- 1418 r. - Jean de Béthencourt, który tymczasem wrócił do Normandii, oddaje władzę nad Wyspami Kanaryjskimi (bez niezdobytych Gran Canaria, Teneryfy i La Palmy) swemu bratankowi. Ten odsprzeda wyspy księciu Enrique de Guzman, a w roku 1430 odkupi je Hiszpan Guillén de Las Casas. Tylko Lanzarote pozostała w rękach rodu Béthencourt, który uzna potem władzę Portugalii. Tak zaczyna się portugalsko-hiszpański spór o Kanary, trwający do 1479 r.
Przedstawiciele rodziny Béthencourt pozostawiają pierwszy opis budowanych przez człowieka kamiennych piramid na Kanarach.
1418 r. - João Gonçalves Zargo (Zarco), Tristão Vaz Teixeira zaskoczeni przez sztorm i zepchnięci z zaplanowanego kursu wzdłuż brzegu Afryki dopływają do niewielkiej wysepki nazwanej Porto Seguro (Bezpieczny Port), która zyskuje potem nazwę Porto Santo (Święty Port).
1419 r. - João Gonçalves Zargo (Zarco), Tristão Vaz Teixeira i pochodzący z Italii Bartolomeu Perestrello dopływają do Madery znajdującej się na południowy zachód od Porto Santo i formalnie zajmują wyspę jako terytorium wasalne Portugalii. Nazwa Ilha Madeira oznacza zalesioną wyspę w odróżnieniu od pustynnych okolicznych wysepek Porto Santo oraz Ilhas Desertas.
Z tego okresu pochodzi portugalski przekaz o pożarze lasów na Maderze trwającym siedem lat - słup dymu z tlących się drzew wskazuje drogę żeglarzom.
- Lata 1420. - Na rozkaz króla zaczyna się portugalskie osadnictwo na Maderze.
J. G. Zargo zakłada miasto Funchal (po portugalsku Koper ze względu na dużą ilość tych roślin).
Madera staje się znana jako producent „smoczej krwi”, czyli soku miejscowego drzewa smoczego draceny (Dracaena draco), stosowanego jako barwnik i rzekomo uniwersalny lek. Hiszpanie udomowiają kanarka (Serinus canaria) małego żółtego ptaszka z Madery i Wysp Kanaryjskich. Wkrótce ozdobny i śpiewający ptaszek będzie trzymany jako maskotka w mieszkaniach na całym świecie.
Zaczyna się uprawa winorośli przywiezionej z Portugalii i powstają plantacje trzciny cukrowej sprowadzonej z Sycylii. Portugalczycy karczują maderskie lasy, żeby zakładać pola. Wyspa staje się miejscem schronienia dla Żydów i muzułmanów prześladowanych w Portugalii, a także dla osadników z Hiszpanii, Holandii i Italii.
- Lata 1420. - Plantacje trzciny cukrowej powstają na Wyspach Kanaryjskich.
Produkcja plantacji z Wysp Kanaryjskich i Madery zaspokoi wkrótce niemal całe zapotrzebowanie Europy na cukier i spowoduje spadek jego ceny.
Rozwój plantacji w Makaronezji wiąże się także ze sprowadzaniem czarnoskórych niewolników z Afryki, którzy w przyszłości staną się istotnym elementem etnicznym tych wysp.
1424 r. - Wenecki kartograf Zuane (Giovanni) Pizzigano na swojej mapie obok Wysp Kanaryjskich i Azorów umieszcza też kilka fantastycznych lądów jak Antilia oraz dalej na zachód Wyspę Diabłów Satanazes.
1427 r. - Służący Henrykowi Żeglarzowi Portugalczyk członek Rycerskiego Zakonu Chrystusa Gonçalo Velho Cabral (ok. 1400 - ok. 1460) dociera do archipelagu maleńkich wysepek, a właściwie skał wystających nad powierzchnię oceanu między Portugalią i Azorami. Skały zostaną potem nazwane Formigas, co po portugalsku oznacza mrówki.
1427 r. - Według tradycji portugalski żeglarz Diogo de Silves dopływa do bezludnych Azorów.
Od 1428 r. - Bartolomeu Perestrello, który uczestniczył w zajęciu Madery, zarządza wyspą Porto Santo w imieniu Portugalii.
1432 r. - Holenderski żeglarz Van den Berg płynący do Lizbony zostaje zepchnięty przez wiatr z kursu i natrafia na nieznane mu wyspy. Nazywa je Wyspami Flamandzkimi (Azory).
Od 1432 r. - Azory stają się bazą dla żeglarzy z Portugalii. Zaczyna się zasiedlanie archipelagu, głównie przez osadników z portugalskich prowincji Alentejo i Algarve. Na wysepce Santa Maria powstaje pierwsza osada Vila do Porto (1432). Potem zostają zajęte dwie wyspy São Miguel na wschodzie archipelagu (1433-1439) i powstaje tam osada Ponta Delgada (1449). Kolonizacji podlegają też wyspy w centrum archipelagu: Graciosa (1450), São Jorge (po 1459 r.), Pico (od 1460 r.), Terceira (od 1478 r.) i Faial, a na zachodzie: Flores i Corvo (odkryta w roku 1452).
1434 r. - Księża z Wysp Kanaryjskich zgłaszają do papieża w Rzymie oficjalny protest przeciw niewoleniu Guanczów nawróconych już na katolicyzm.
1437 r. - Pierwsze odnotowane w kronikach trzęsienie ziemi na azorskiej wyspie São Miguel.
1440 r. - Tristão Vaz Teixeira otrzymuje od Portugalii tytuł kapitana wschodniej Madery z centrum w Machico.
1444 r. - Portugalscy żeglarze stopniowo eksplorujący wybrzeża Afryki zachodniej w poszukiwaniu drogi do Indii docierają do cypla, który ze względu na bujną roślinność nazywają Cabo Verde, czyli Przylądek Zielony.
1446 r. - B. Perestrello, późniejszy teść Kolumba, otrzymuje od Portugalii dziedziczne prawo do zarządzania Porto Santo jako kapitan.
Kolumb będzie przez pewien czas mieszkał na Porto Santo.
1450 r. João Gonçalves Zargo (Zarco) otrzymuje tytuł kapitana zachodniej Madery z centrum w Funchal.
Druga połowa XV w. - Na Azorach osiedlają się Francuzi i Flamandowie, konkurując z Portugalczykami. Wyspy stanowią wygodny punkt przystankowy w podróży przez Atlantyk.
1456 r. - Alvise da Ca’da Mosto, Wenecjanin w służbie Portugalii, wraz z Genueńczykiem Antoniottem Usodimare dociera do bezludnych Wysp Zielonego Przylądka, Cabo Verde Ilhas.
Wśród wczesnych badaczy tych wysp są wymieniani również Portugalczycy Diogo Gomes i Diogo Dias.
- 1458 - 1460 r. - Genueńczyk w służbie portugalskiej Antonio da Noli odkrywa kilka wysp w archipelagu Zielonego Przylądka (pisze o tym historyk J. de Barros w XVI w.) i w 1462 r. otrzymuje od króla Portugalii władzę nad tymi lądami jako pierwszy gubernator.
Jeszcze w XVI w. archipelag bywa nazywany Wyspami Antonia.
1460 - 1503 r. - Portugalia używa Wysp Zielonego Przylądka jako baz dla żeglugi po Atlantyku. Kolonizuje archipelag i włącza do swoich posiadłości na trasie wokół Afryki oraz jako punkt przeładunkowy niewolników wywożonych do Ameryki. Powstaje portugalska baza wojskowa na wyspie Santiago (1461) nazwana Ribeira Grande (późniejsza osada Cidade Velha).
1467 r. - Flamandzki szlachcic Josse van Huerter ląduje na wybrzeżu wyspy Faial. Buduje tam kaplicę i zakłada osadę Horta. Nazwa jest fonetycznym zapisem jego nazwiska. W następnym roku flamandzki książę Viseu nadaje van Huerterowi prawo do zarządzania wyspą w jego imieniu. W rzeczywistości jednak większość mieszkańców Horty stanowią Portugalczycy a Faial, jak inne wyspy Azorów, jest praktycznie terytorium portugalskim. Do roku 1498 król Manuel I nada Horcie prawa miejskie.
1478 r. - Na południowym wybrzeżu wyspy Terceira (Azory) nad dwoma zatokami stanowiącymi wygodne naturalne porty powstaje osada Angra (po portugalsku Zatoka).
1478 r. - Juan Rejon zajmuje Gran Canaria dla Hiszpanii. Centrum kanaryjskiego archipelagu jest port Las Palmas na Gran Canaria. Słabo uzbrojeni Guanczowie z Gran Canaria walczą z Hiszpanami do roku 1483, lecz ponoszą duże straty i ostatecznie muszą ulec.
1479 r. - Hiszpańsko-portugalski Traktat z Alcáçovas ostatecznie ugruntowuje hiszpańską władzę nad Wyspami Kanaryjskimi.
1488 r. - Zarządzający La Gomerą okrutny i skorumpowany Hernán Peraza Młodszy ginie zabity przez miejscowego pasterza Hautacuperche. Wybucha powstanie plemion Gomeros. Hiszpanie chronią się w kamiennej wieży w San Sebastián, stolicy wyspy. Ratuje ich odsiecz z Gran Canarii, a rozbici powstańcy uciekają w góry.
1492 r. - Andaluzyjczyk Alonso Fernandez de Lugo podbija 11 plemiennych państewek na La Palmie (Wyspy Kanaryjskie), lecz nie potrafi pokonać wodza Tanausu, walecznego władcy dwunastego państewka zajmującego Caldera de Taburiente. Wtedy de Lugo za pośrednictwem wyspiarza nawróconego na chrześcijaństwo zaczyna negocjacje pokojowe i podstępem więzi upartego wodza. W kajdanach odsyła go do Hiszpanii, ale dumny Tanausu odmawia jedzenia i w drodze umiera z głodu.
1492 r. - Mencey Bencomo dążący do zdominowania Teneryfy podzielonej na dziewięć królestw pokonuje Anaterve z Güimar.
1492 r. - Kolumb odwiedza Las Palmas na Gran Canaria, a na wyspie La Gomera zaopatruje się w żywność na ekspedycję za Atlantyk.
1493 r. - De Lugo zakłada Santa Cruz de la Palma, w przyszłości stolicę wyspy La Palma (Wyspy Kanaryjskie). Nazwa miasta pochodzi od drewnianego krzyża wbitego przez Hiszpanów w miejscu pierwszego lądowania.
W XVI w. miasto przeżywa rozkwit dzięki prawu do prowadzenia handlu z Ameryką Południową. W tym czasie podobne prawo mają jeszcze tylko Sewilla i Antwerpia.
- 1494 r. - De Lugo ląduje na Teneryfie z oddziałem ponad tysiąca piechoty i dwustu konnych. W miejscu lądowania wbija w ziemię wielki drewniany krzyż, który da potem nazwę osadzie Santa Cruz de Tenerife.
Guanczowie pod wodzą menceya Bencomo wybijają dużą część najeźdźców w zasadzce w wąwozie Acentejo pod Barranco koło Matanzy. De Lugo ucieka, ale wraca w listopadzie 1494 r., a 25 grudnia rozbija Guanczów w drugiej bitwie w wąwozie Acentejo. Po śmierci Bencomo pod Acentejo plemienne państewka Teneryfy nie mają już szans na przetrwanie, więc pozostali menceyos uznają władzę Hiszpanów.
W miejscu ostatniej bitwy w wąwozie Acentejo powstanie osada La Victoria.
- 25 VII 1496 r. - Kapitulacja Guanczów w Realejos na Teneryfie oznacza ich koniec; ulegają katolicyzacji, tracą swój język i kulturę. Przywleczone z Europy choroby, zwłaszcza ospa (epidemie zwane przez Hiszpanów peste i modorra), do roku 1530 zabijają ogromną część populacji Guanczów, która nie jest odporna po wielowiekowej izolacji. Do pracy na plantacjach są więc sprowadzani murzyńscy niewolnicy. W ciągu następnych 200 lat Guanczowie całkowicie zanikają. Genetyczne badania na początku XXI wieku wykażą, że połowa Kanaryjczyków będzie miała przodków wśród Guanczów, głównie poprzez małżeństwa Hiszpanów z miejscowymi kobietami (mężczyźni na ogół zginęli w walce). Hiszpanie wyniszczają też drzewo smocze (Dracaena draco), endemiczny gatunek występujący na Kanarach, ponieważ jest to święty symbol wolności Guanczów. Z drugiej zaś strony wysoko cenią zastygły sok tego drzewa znany jako smocza krew, ponieważ ma on być uniwersalnym lekiem.
De Lugo zakłada San Cristobal de la Laguna, najstarszą stałą osadę Hiszpanów w północno-wschodniej części Teneryfy i bazę dla dalszych podbojów. Utrwalona w nazwie laguna, czyli zatoka przetrwa do roku 1837, kiedy zostanie osuszona. Wkrótce miasto San Cristobal de la Laguna zostaje centrum biskupstwa Wysp Kanaryjskich.
Genueński kupiec i bankier Cristobal del Ponte zakłada Garachico, wkrótce jeden z najważniejszych portów na Teneryfie.
1500 - 1620 r. - Wyspa Santiago (Wyspy Zielonego Przylądka) jest wielkim centrum handlu niewolnikami z Afryki. Większość z nich trafia na plantacje w Nowym Świecie.
1513 r. - Pierwszy spis ludności na Wyspach Zielonego Przylądka wykazuje, że mieszkają tam 162 wolne osoby, w tym 58 białych, 16 Murzynów, żołnierze, więźniowie i 12 duchownych. Poza tym jest kilkanaście tysięcy czarnych niewolników, których jednak nie objęto spisem.
26 IX 1519 r. - Pięć statków Magellana San Antonio, Victoria, Concepción, Santiago i Trinidad zatrzymuje się na Wyspach Kanaryjskich, żeby uzupełnić zapasy żywności i wody.
Podczas postoju na wyspach Magellan otrzymuje poufną wiadomość od swojego teścia, który ostrzega go przed planowanym buntem niektórych jego kapitanów. Kilka tygodni później faktycznie wybuchnie bunt Juana de Cartageny, kapitana karaweli San Antonio. Cartagena ujmie się za żeglarzem skazanym przez Magellana na uduszenie za zachowanie homoseksualne. Ostatecznie bunt zostanie stłumiony, lecz Cartagena nie przestanie knuć przeciw dowódcy.
1522 r. - Wielkie trzęsienie ziemi na São Miguel (Azory) zabija ok. 5000 osób w rejonie osady Vila Franca do Campo.
9 VII 1522 r. - Dowodzona przez Juana Sebastiana del Cano karawela Victoria, ostatni statek z wyprawy Magellana, dociera do Wysp Zielonego Przylądka kontrolowanych przez Portugalię. W czasie podróży wokół Afryki umarło 20 spośród 50 członków załogi cierpiącej głód (mają tylko ryż) i chorującej na szkorbut. Pozostali przy życiu szukają na wyspach żywności. Portugalczycy uznają jednak żeglarzy za hiszpańskich szpiegów i zatrzymują 13 ludzi, którzy zeszli na ląd. Reszta załogi Victorii odpływa do Hiszpanii wioząc 35 ton cennych przypraw zakupionych na Molukach.
Natomiast żeglarze uwięzieni przez Portugalczyków zostaną później uwolnieni na żądanie króla Hiszpanii.
1532 r. - Powstaje pierwsze katolickie biskupstwo na Wyspach Zielonego Przylądka.
1563 r. - Wielki wypływ lawy w trakcie erupcji wulkanu łączy dwie wysepki Azorów w jedną São Miguel.
1571 r. - Ponad dwa miesiące trwają trzęsienia ziemi na azorskiej wyspie Terceira.
1580 r. - Czteromiesięczne wstrząsy sejsmiczne na azorskiej wyspie São Jorge.
1580 r. - Kryzys dynastyczny w Portugalii; książę Antonio, wnuk Manuela I., ogłosił się królem Portugalii, lecz niedługo potem królem Hiszpanii i Portugalii zostaje Filip II i w bitwie pod Alcantarą pokonuje wojska konkurenta. Antonio ucieka zatem do Francji, a stamtąd z grupą francuskich żołnierzy płynie na Terceirę, gdzie jeszcze nie sięga władza Filipa II.
Większość wysp archipelagu Azorów z wyjątkiem São Miguel i Santa Maria odrzuca unię z Hiszpanią.
1581 r. - Do Terceiry dopływa hiszpańska armada siedmiu karak z tysiącem żołnierzy, aby rozbić antyhiszpańskie ugrupowanie Antonia. Na wybrzeżach Terceiry powstaje szereg punktów obserwacyjnych, które mają ostrzegać przed zbliżającą się flotą przeciwnika. Dowodzący obywatelską milicją Domingos Onsel przypuszcza, że Hiszpanie będą lądować w okolicach zatoki Salga i stamtąd podejmą marsz na miasto Angra. Rano 25 lipca dowodzący Hiszpanami Pedro de Valdez faktycznie ląduje w Port Judeau nad zatoką Salga i zajmuje nadmorską nizinę, lecz do południa oddziały z Angry oraz portugalska milicja zajmują wzgórza wokół zatoki, okrążają Hiszpanów i zmuszają Valdeza do ucieczki na okręty.
1583 r. - Filip II, władca Hiszpanii i Portugalii, wysyła ekspedycję, która likwiduje przeciwników króla na Azorach.
Z rozkazu króla Filipa II powstaje Fortaleza de São João Baptista, silna kamienna twierdza na górze Monte Brasil nad miastem Angra (Terceira) i dwoma zatokami stanowiącymi naturalne porty.
W ciągu XVII-XVIII w. Angra stanie się najpiękniejszym miastem Azorów z kamiennymi domami, młynem wodnym (zbudowany w 1474 r.) i aż dziewięcioma klasztorami. Jest też siedzibą biskupstwa Azorów.
1583 - 1641 r. - Wszystkie portugalskie posiadłości w Makaronezji, czyli Madera, Porto Santo, Azory i Wyspy Zielonego Przylądka, wchodzą w skład zjednoczonej monarchii hiszpańsko-portugalskiej.
1585 r. - Angielski korsarz Francis Drake zdobywa i rabuje miasto Ribera Grande na Santiago, jednej z Wysp Zielonego Przylądka. Jest to część angielskiej akcji uprzedzającej przygotowywaną hiszpańską inwazję Niezwyciężonej Armady na Anglię (1588).
1593 r. - Pirat Xaban Arráez doszczętnie niszczy Betancurię, stolicę Fuertaventury.
Po odbudowie, mimo kolejnych pirackich napaści, miasto pozostanie stolicą Fuertaventury aż do roku 1860, kiedy administracyjne centrum przeniesie się do Puerto del Rosario na wschodnim wybrzeżu.
- XVII - XX w. - Azory i Madera są portugalskimi koloniami. Uprawia się tam trzcinę cukrową sprowadzoną z Portugalii. Madera słynie z doskonałych win zwanych Madera, które mają opinię najtrwalszych; na przykład na początku XXI wieku będą używane Madery wyprodukowane w czasach Napoleona. Ich trwałość jest wiązana z wysoką temperaturą fermentacji (proces maderyzacji wina).
Również na Azorach funkcjonują winnice (na przykład na wyspie Pico). Dla ochrony azorskich winorośli przed silnym wiatrem są budowane charakterystyczne zazwyczaj półkoliste kamienne murki. Na Azorach powstaje ośrodek uprawy ananasa sprowadzonego z Ameryki Południowej. Poza tym osadnicy hodują sprowadzone z Europy zwierzęta, zwłaszcza owce.
Ocean zaś dostarcza ryb, a przede wszystkim jest szlakiem handlowym między Starym i Nowym Światem. Wody wokół Azorów należą do najlepszych łowisk, zwłaszcza tuńczyka (Thunnus), na równi z Zatoką Biskajską, wschodnimi wybrzeżami Ameryki Północnej i Morzem Śródziemnym. Aż do roku 1984 (najdłużej w Europie) będą tam łowione również wieloryby.
XVII - XX w. - Na hiszpańskich Wyspach Kanaryjskich uprawia się trzcinę cukrową, a potem banany sprowadzone z południowej Azji, co umożliwia Europejczykom jedzenie tych nietrwałych owoców. Pierwszy transport kanaryjskich bananów przypływa do Europy w 1880 r. i odtąd ich ilość stale rośnie, przewyższając wszystkie inne owoce tropikalne.
1630 r. - „Rok pyłu” na Azorach nazwany tak po serii potężnych erupcji w rejonie Furnas na wyspie São Miguel. Przez wiele miesięcy nad wyspą unosi się tak gęsta chmura pyłu, że w ciągu dnia jest ciemno i ludzie muszą poruszać się z pochodniami w rękach. Popiół zasypuje większość pastwisk na całym archipelagu, nawet na oddalonej o 360 km wyspie Flores. Kawałki pumeksu unoszące się na przybrzeżnych wodach przez kilka miesięcy uniemożliwiają żeglugę wokół São Miguel.
1632 r. - Zakonnik Juan de Abreu Galindo opisuje religijne ceremonie, śpiewy i tańce wykonywane przez Guanczów na Teneryfie w pobliżu zbudowanych z kamienni kopców lub piramid. Wokół piramid istnieją długie kamienne konstrukcje i platformy służące do celów religijnych. Budowle są też rodzajem kalendarza, ponieważ ich ściany i usytuowanie odpowiadają pozycji Słońca w określone dni roku.
1634 r. - Kongres geografów w Paryżu potwierdza tradycyjną lokalizację południka zerowego na Punta de Orchillo.
Jednak w XVIII i XIX wieku południk zerowy będzie kilkakrotnie przenoszony, aby w końcu znaleźć się w Greenwich. Na El Hierro pozostanie jedynie monument przypominający o dawnym położeniu południka zerowego.
1657 - 1778 r. - Santa Cruz de la Palma traci na znaczeniu i zostaje opuszczone przez większość mieszkańców, ponieważ w tym czasie urząd regulujący handel z Nowym Światem ma siedzibę w Santa Cruz de Tenerife. Przywrócenie urzędu do Santa Cruz de la Palma pod koniec XVIII w. niczego już nie zmieni, bo związki kolonii z Hiszpanią będą słabły.
1670 r. - Łupieżczy najazd Holendrów na hiszpańskie Wyspy Kanaryjskie.
1672 r. - Po serii silnych wstrząsów sejsmicznych niszczących osadę Horta na wyspie Faial po raz pierwszy w dziejach Azorów część mieszkańców emigruje do Brazylii.
XVIII - XIX w. - Kryzys gospodarczy na Kanarach wywołany plantacyjną uprawą tylko kilku roślin. Monokultury okazują się wrażliwe na szkodniki i zmiany zapotrzebowania na rynkach.
1701 r. - W San Cristobal de la Laguna na Teneryfie powstaje hiszpański uniwersytet La Laguna.
1706 r. - Trwająca kilkanaście tygodni erupcja wulkanu zalewa lawą portowe miasto Garachico na Teneryfie. Odtąd Garachico jest prowincjonalną mieściną, o której świetnej przeszłości przypomina tylko ocalały z katastrofy zamek San Miguel. Rolę głównego portu wyspy przejmuje Santa Cruz de Tenerife.
1712 r. - Francuzi rabują wybrzeża Wysp Zielonego Przylądka, niszcząc też administracyjne centrum w Ribeira Grande. Odtąd osada zaczyna podupadać i w 1770 r. stolica oficjalnie zostanie przeniesiona do miasta Porto Praia.
1717 r. - Po silnym trzęsieniu ziemi na azorskiej wyspie Graciosa ocaleni mieszkańcy organizują dziękczynną procesję z miasteczka Guadelupe do kaplicy na górze Ajuda. Odtąd jest to doroczna ceremonia.
1723 r. - Centralne władze Wysp Kanaryjskich przenoszą się z San Cristobal de la Laguna do pobliskiej nadmorskiej osady Santa Cruz de Tenerife, która w roku 1797 otrzyma prawa miejskie, a w 1822 r. zostanie oficjalnie ogłoszona stolicą całego archipelagu.
1752 r. - Domingo Vandewalle, wojskowy gubernator La Palmy, zaczyna badanie naskalnych inskrypcji znajdowanych na Wyspach Kanaryjskich. Ksiądz Aquilino Padran kataloguje inskrypcje zachowane na El Hierro.
1755 r. - Trzęsienie ziemi niszczące Lizbonę w Portugalii wywołuje potężną falę tsunami, która wdziera się do większości osad na odległych o 1300 km Azorach.
1757 r. - Trzęsienie ziemi na São Jorge (Azory) zabija około 1000 osób spośród 5000 mieszkańców wyspy.
1797 r. - Nieudany brytyjski najazd na Teneryfę. W lipcu obronę Santa Cruz organizuje generał Antonio Gutiérrez de Otero y Santayana. W czasie walk brytyjski admirał H. Nelson traci prawe ramię urwane armatnią kulą.
We wrześniu Brytyjczycy podejmują próbę zajęcia Puerto Santiago, lecz i tu ponoszą klęskę.
Lata 1801, 1807 - 1814 - Brytyjczycy zarządzają Maderą, aby zapobiec zajęciu jej przez Napoleona.
1809 - 1818 r. - Po najeździe Napoleona na Portugalię szlachecka rodzina Almeida Garrett ucieka do Angry na Terceirze. Przebywa tam wtedy przyszły sławny poeta romantyczny Almeida Garrett.
1820 r. - Na Azorach liberałowie pokonują zwolenników absolutyzmu, wyprzedzając wydarzenia w samej Portugalii. Jednak kilka lat później (1823) do głosu dochodzą wojskowi i przywracają monarchię absolutną.
1829 r. - Królowa Portugalii Maria II da Gloria ucieka przed uzurpatorem na Azory i osiada na Terceirze. 11 sierpnia rozgrywa się bitwa w zatoce Praia na Terceirze, gdzie migueliści ścigający królową zostają rozbici przez lojalistów. Dla upamiętnienia tego starcia gmina Praia otrzymuje przydomek da Vitória, czyli Zwycięska.
Królowa zaś pozostaje w Angrze do 1833 r. Na jej cześć miasto nazywa się odtąd Angra do Heroísmo, czyli Angra Bohaterska.
1832 r. - Statek badawczy Beagle z Darwinem na pokładzie odwiedza Wyspy Zielonego Przylądka.
1852 r. - Królowa Hiszpanii Izabella II ogłasza Wyspy Kanaryjskie strefą bezcłową, zaczynając ich ekonomiczny rozwój.
1852, 1872 r. - Chwilowe załamania produkcji win na Maderze spowodowane przez katastrofalne choroby winorośli.
1860 r. - Piękna cesarzowa Austrii Elżbieta znana jako Sissi przebywa na Maderze, aby leczyć depresję i gruźlicę.
1867 r. - Silne trzęsienie ziemi niszczy dużą część osad na Terceirze (Azory). Na pamiątkę tych wydarzeń mieszkańcy wioski Raminho organizują religijną procesję w podzięce za ocalenie.
Od 1868 r. - Znaczki pocztowe drukowane na Azorach są poszukiwane przez filatelistów na całym świecie i osiągają wysokie ceny, stając się dodatkowym źródłem dochodów dla mieszkańców ubogiego archipelagu.
1872 r. - Dwaj portugalscy emigranci z Makau zakładają plantację herbaty na wyspie São Miguel, jedyną w tym rejonie świata.
1873 r. - Koło Teneryfy badacze z badawczego statku Challenger jako pierwsi znajdują metaliczne konkrecje na dnie oceanu.
Od 1890 r. - Pod wpływem trudności ekonomicznych niektórzy mieszkańcy Azorów zaczynają mówić o ewentualnym oderwaniu wysp od Portugalii.
1919 - 1992 r. - César Manrique Cabrera, rzeźbiarz, malarz, architekt i działacz na rzecz ochrony przyrody. Jest ściśle związany z Lanzarote (urodzony w Arecife, zmarły w Teguise).
1922 r. - W Funchal na Maderze umiera Karol I Habsburg, ostatni cesarz Austrii. Zostaje pochowany w miejscowym kościele.
1927 r. - Wyspy Kanaryjskie otrzymują prawa prowincji Hiszpanii i samorząd. Utrzymają go do epoki frankistowskiej.
1930 r. - Na Gran Canaria (Wyspy Kanaryjskie) powstaje lotnisko.
1932 r. - Rebelia mieszkańców Madery przeciw wojskowym władzom Portugalii zakończona wkroczeniem armii.
1940 - 1945 r. - Lajes na Terceirze (Azory) jest bazą dla brytyjskich żołnierzy i amerykańskiego lotnictwa. Od 1951 r. bazę użytkują Amerykanie.
1951 r. - Władze Portugalii ogłaszają Wyspy Zielonego Przylądka zamorskim terytorium ze sporą autonomią, a nie, jak było dotychczas, kolonią. Chodzi o osłabienie nastrojów separatystycznych i uspokojenie partyzantów.
1954 r. - Na Teneryfie powstaje pierwszy kanaryjski park narodowy Del Teide, mający chronić unikalną przyrodę wokół świętego dla Guanczów wulkanu Teide.
W ciągu następnych dziesięcioleci Kanary staną się jednym z najpopularniejszych turystycznych regionów świata. Szczególną sławą cieszą się plaże, port Las Palmas, wulkan Teide, najstarsze kilkusetletnie drzewo smocze w parku w Icod de los Vinos na północnym wybrzeżu Teneryfy oraz piramidy w Güímar na Teneryfie. Celem turystów są też piaszczysta pustynia jako miejscowy odpowiednik Sahary na wyspie Gran Canaria i fantastyczne formy zastygłej lawy na Lanzarote. Na tej ostatniej wyspie istnieje też umieszczony w kalderze największy na świecie ogród kaktusów, a C. Manrique tworzy oryginalne rzeźby, przestrzenne kompozycje i budowle. Turyści mogą także odwiedzać kultowe miejsca Guanczów na Lanzarote, gdzie dawni mieszkańcy wyspy składali ofiary złośliwemu duchowi wulkanów. Natomiast wyspa La Gomera w całości jest rezerwatem przyrody oddalonym od głównych szlaków turystycznych.
1956 r. - Amilcar Cabral (1924-1973) zakłada organizację PAIGC działającą na rzecz wyzwolenia Wysp Zielonego Przylądka i portugalskiej Gwinei.
1957 r. - Na azorskiej wyspie Faial dochodzi do ok. 200 silnych wstrząsów sejsmicznych i wybucha wulkan, a potężny wypływ lawy powiększa wyspę o nowy przylądek Capelinhos. Część ludności emigruje do Stanów Zjednoczonych.
1961 r. - Wybucha antyportugalskie powstanie PAIGC w Gwinei i na Wyspach Zielonego Przylądka, które z czasem przekształci się w wojnę domową trwającą ponad 10 lat, ale zakończoną sukcesem powstańców. Do roku 1972 większa część Wysp Zielonego Przylądka trafia pod kontrolę powstańców, chociaż oddziały rządowe nadal są obecne w archipelagu.
1973 r. - Hiszpanie aresztują na Wyspach Kanaryjskich najemników szykujących przewrót w Gwinei Równikowej.
Wśród aresztowanych znalazł się Frederick Forsyth, późniejszy autor Psów wojny, słynnej powieści o najemnikach.
- 1975 r. - Portugalskie Wyspy Zielonego Przylądka uzyskują niepodległość jako republika.
Jednoizbowy parlament sformowany w wyniku wyborów wyznacza prezydenta A. M. Pereirę, szefa PAIGC. Stolicą zostaje Porto Praia. Oficjalnym językiem jest portugalski. Gospodarka oparta na rybołówstwie (około 1/3 eksportu), produkcji soli, metali i bananów oraz turystyce. Dominuje katolicyzm. Aż ¾ z około 300 tysięcy mieszkańców stanowią analfabeci. 20% żyje w miastach.
1975 r. - Wyspy Kanaryjskie odzyskują samorząd po upadku reżimu Franco.
1976 r. - Madera i Azory uzyskują autonomię jako dwa odrębne terytoria w ramach Portugalii.
27 III 1977 r. - Holenderski samolot pasażerski podczas rozbiegu przed startem uderza we mgle w amerykański samolot jadący po lotnisku Los Rodeos na Teneryfie. W wyniku eksplozji paliwa i pożaru giną 583 osoby, a przeżywa zaledwie 61. Przyczyną wypadku była nadmierna liczba lotów tego dnia, zbyt mało kontrolerów kierujących i nadzorujących ruch samolotów na lotnisku, brak radaru na lotnisku, brak samochodu pilotującego samoloty na płycie lotniska i słaba znajomość angielskiego u hiszpańskiego kontrolera lotów.
1980 r. - W styczniu dochodzi do silnego trzęsienia ziemi na wyspach centralnych Azorów: ginie 71 osób, zniszczeniu ulega 15500 domów, a część ludności emigruje.
1980 r. - PAIGC na Wyspach Zielonego Przylądka odrywa się od partyjnych struktur Gwinei Bissau, gdzie doszło do przewrotu wojskowego. To udaremnia projektowaną unię byłych kolonii portugalskich. Powstaje nowa rządząca partia PAICV (Afrykańska Partia Niepodległości Zielonego Przylądka, 1981) jako jedyna na wyspach. Na jej czele staje Pereira. System monopartyjny utrzyma się do 1990 r., a pierwsze wybory z udziałem wielu partii odbędą się w 1991 r.
1991 r. - Autonomiczne Wyspy Kanaryjskie jako pierwszy region w obrębie Hiszpanii zakazują corridy.
1991 r. - Słynny norweski pasjonat archeologii Thor Heyerdahl bada kamienne piramidy w Güimar na wschodnim wybrzeżu Teneryfy i stwierdza, że są niewątpliwie wytworem człowieka a nie procesów przyrodniczych. Heyerdahl uznaje, że piramidy mają kilka tysięcy lat. Twierdzi też, że są identyczne z piramidami Ameryki Środkowej i rzekomo nawiązują do piramid egipskich, choć podobieństw jest w istocie niewiele. Nie ma też dowodów na kontakty Wysp Kanaryjskich z Ameryką.
W następnych latach inni badacze odkryją zabytki pochodzące z XIX w., co miałoby wskazywać, że przynajmniej niektóre kamienne konstrukcje powstały zaledwie 100 lat wcześniej. Z drugiej zaś strony pod jedną z piramid znajdą jaskinię z zabytkami liczącymi ponad 1000 lat.
Piramidy z Güimar są atrakcją turystyczną przyciągającą ciekawych z całego świata i powstaje etnograficzny park chroniący te budowle.
1993 r. - W posiadłości znanej jako Casa Lercaro w San Cristobal de la Laguna powstaje Muzeum Antropologii i Historii Teneryfy. Muzeum jest znane nie tylko z bogatych zbiorów, ale też z powodu legendy o nawiedzającym je duchu młodej kobiety. Żyjąca w XVI w. Catalina Lercaro została zmuszona do małżeństwa, którego nie chciała i w dniu ślubu rzuciła się do studni. Odtąd podobno błąka się po salach swojego dawnego domostwa.
1995 r. - Na Wyspach Zielonego Przylądka wybucha epidemia cholery: ponad 10 tysięcy chorych, 210 osób umiera.
1996 r. - Po raz pierwszy reprezentacja Wysp Zielonego Przylądka uczestniczy w olimpiadzie.
Koniec XX w. - Geolodzy odkrywają potencjalne zagrożenie na Teneryfie. Zbocza wulkanu Teide są niestabilne ze względu na warstwy zastygłej lawy leżące naprzemiennie z kruchymi i sypkimi skałami osadowymi. Trzęsienie ziemi może spowodować osunięcie zbocza do oceanu, wywołując katastrofalne tsunami, które dosięgnie gęsto zaludnionych wybrzeży Ameryki.
XX/XXI w. - Hiszpańskie Wyspy Kanaryjskie zamieszkuje ok. 1,8 miliona ludzi, w większości Hiszpanów.
Wraz z portugalskimi Azorami (250 tysięcy mieszkańców) i Maderą (280 tysięcy mieszkańców) stają się częścią Unii Europejskiej.
Tysiące Afrykanów nielegalnie przypływają na Kanary (kilka tysięcy tonie), szukając drogi do lepszego życia w Europie. Hiszpania i cała Unia Europejska ma zatem poważny problem z ludnością obcą kulturowo, której obecność może zakłócać społeczny i ekonomiczny porządek Europy.
- Lato 2023 r. - Rekordowo wysokie temperatury, susza i świadome podpalenia powodują serię ogromnych pożarów na kanaryjskich wyspach Teneryfa, Gran Canaria i La Palma.