Półwysep Malajski, wyspy Riau i Malezja

  • II w. n.e. - Aleksandryjski Grek Ptolemeusz na swojej mapie świata umieszcza wyspy przy wybrzeżach południowo-wschodniej Azji wraz z nazwą Maleu-Kolon, która przypomina sanskryckie Malajakolam, czyli Półwysep Malajski. Określenie malajski bywa wyjaśniane na kilka sposobów. Według jednej z koncepcji nazwa może mieć pochodzenie tamilskie jako złożenie słów malai oraz ur, które znaczą góra i kraj. W Puranach Półwysep Malajski występuje pod sanskrycką nazwą Malaja Dwipa, czyli górzysty kraj. W chińskich tekstach zaś mieszkańcy Malajów są nazywani Kunlun.

  • II w. n.e. - Nad rzeką Perak na zachodnim wybrzeżu Półwyspu Malajskiego powstaje hinduistyczne królestwo Gangga Negara (w sanskrycie Miasto nad Gangesem) kulturowo i politycznie powiązane z położonym na północy królestwem Kedah, gdzie rządzi radża Gandżi Sardżuna oraz z Khmerami na południu. Jednym z najwcześniejszych władców nowego królestwa jest radża Gangga Szach Dżohan. Reprezentuje dynastię wywodzącą się z indoirańskiego klanu Kambodża zamieszkującego Ganganagar w północno-zachodnim Radżastanie (Indie). Kambodżańscy kupcy z Radżastanu wędrujący po całej południowej Azji zakładają szereg faktorii handlowych, które przekształcają się w niewielkie kolonie od Sri Lanki po Indochiny i Archipelag Malajski. Jednym z nich jest Gangga Negara.

  • Od III w. n.e. - W rejonie rzek Terengganu i Kelantan na wschodzie Półwyspu Malajskiego istnieje niewielkie hinduistyczne królestwo Pan Pan. W latach 424-453 Pan Pan nawiązuje kontakty dyplomatyczne z Chinami. W V w. Pan Pan staje u szczytu powodzenia, a król Kaundinja II podejmuje nawet próbę zdobycia wpływów w słabnącym Funan po drugiej stronie Zatoki Syjamskiej. Akcja kończy się jednak niepowodzeniem, a w latach 529, 533, 534, 535, 571, 616 i 637 Pan Pan płaci trybut Chinom jako ich wasal.

  • IV w. - Według legendy hinduski książę Merong Mahawangsa płynie wzdłuż zachodnich wybrzeży Półwyspu Malajskiego i jest tak oczarowany urodą tego kraju, że postanawia się tu osiedlić i buduje fort. Tak powstaje królestwo Langkasuka zamieszkane głównie przez ludność malajską i khmerską, większość której wyznaje importowany z Indii hinduizm, a językiem ceremonii religijnych jest sanskryt. Dynastia Mahawangsa będzie rządziła w tym rejonie jeszcze w XXI w.

Następny władca młodej monarchii Merong Mahapodisat, syn Mahawangsy, rozszerza zasięg swojego państwa daleko na wschód. Zgodnie z tradycyjną opowieścią granicę wyznacza słoń Gemala Johari, na grzbiecie którego wędruje syn króla Sari Mahawangsa. Wyprawa dociera do rzeki wpadającej do morza w krainie Patani. Sari Mahawangsa przenosi stolicę kraju do Patani i każe tam zbudować twierdzę. Dlatego późniejsi chińscy podróżnicy i autorzy królestwo Langkasuka nazywane przez nich Lang-ya-xiu umieszczają na wschodnim brzegu Półwyspu Malajskiego.

  • 515 r. - Król Langkasuki Bhagadatta nawiązuje stosunki dyplomatyczne z Chinami: ambasadorzy pojadą do Chin jeszcze w roku 523, 531 i 568.

.- 1025/1026 r. - Najazd Ćolów na Półwysep Malajski należący do Śriwidżai: królestwo Gangga Negara zostaje zniszczone, a Langkasuka przez krótki czas jest okupowana. Po następnym najeździe w 1068 r. Ćolowie ponownie i tym razem trwale zajmują terytorium Langkasuki. Rośnie liczba ataków Ćolów na Sumatrę.

Królestwo Gangga Negara nieodwołalnie przechodzi do legendy, a jego stolica Perak po opanowaniu przez islam w XIII w. zmieni nazwę na Beruas.

.- 1136 r. - Dziewiąty władca królestwa Langkasuka na Półwyspie Malajskim Phra Ong Mahawangsa przyjmuje islam i imię Mudżafar Szach. Tak powstaje sułtanat Kedah.

  • 1297 r. - Indyjscy kupcy budują Singapur (w sanskrycie singa pura - lwi port) na miejscu starszego miasta Tumasik (Temasek). Singapur jest ogromnie cenną bazą na południowym krańcu Półwyspu Malajskiego na jednym z najważniejszych morskich szlaków przez Cieśninę Malakka łączącym Indie i Chiny. Dzięki dużym dochodom z pośrednictwa w lukratywnym handlu i postępującemu rozpadowi monarchii Śriwidżaja Singapur jest w dużym stopniu niezależny.

  • Ok. 1300 r. - Na Półwyspie Malajskim w rejonie ujścia rzeki Terengganu do Morza Południowochińskiego powstaje niewielka monarchia.

  • XIV w. - Władcy sułtanatu Kedah, Ibrahim Szach II (1320-1373) oraz Sulajman Szach I (1373-1422) są zależni od Tajów, którzy zajmują wschodnią część Półwyspu Malajskiego i dążą do opanowania szlaków handlowych przez cieśniny malajskie.

  • Połowa XIV w. - Singapur zostaje uzależniony od Tajów, co zapewnia im kontrolę nad morskim szlakiem wokół Indochin.

  • 1376 r. - Najazd z Madżapahit burzy Singapur jako konkurencyjne centrum handlowe.

Jednak dzięki dogodnemu położeniu oraz przedsiębiorczości mieszkańców miasto dość szybko się odbuduje i wkrótce odzyska dawną siłę.

  • XV w. - Osadnicy z Sumatry zakładają małą monarchię Negeri Sembilan na Półwyspie Malajskim (na południe od Kuala Lumpur).

  • XV w. - Chiński admirał Czeng Ho w kolejnych ekspedycjach zwiedza wody Indonezji. Wykorzystuje potężną flotę i armię, aby wielu lokalnym władcom narzucić formalne zwierzchnictwo Chin.

  • XV - XVII w. - Na podstawie lokalnych dialektów używanych na wyspach Riau i Półwyspie Malajskim kształtuje się klasyczny język malajski używany na dworach jako język urzędowy i literacki.

  • Ok. 1402 - 1405 r. - Książę Parameśwara (1381-1424), praprawnuk Raden Widżaji, jedzie z Palembang na wyspę Tumasik (Singapur), skąd jednak musi uciekać po zabójstwie tajskiego księcia Temaqi. Osiedla się w końcu na południowo-zachodnim wybrzeżu Półwyspu Malajskiego zamieszkanym głównie przez plemię Minangkabau. Tam zakłada miasto Malakka (Melaka), wkrótce ważny port, centrum handlu, żeglarstwa i piractwa na szlaku przez Cieśninę Malakka do Chin, Korei i Japonii. Nic zatem dziwnego, że za niedługo cynowe monety z Malakki w kształcie zwierząt (żółw, krokodyl, kura) będą używane w całych Indochinach i Indonezji.

  • 1405 r. - Od wizyty Czeng Ho Malakka jest pod formalną opieką Chin.

  • 1409 r. - Hinduista Parameśwara przyjmuje islam (od 1414 r. jako Iskandar Szach) i przekształca Malakkę w sułtanat. Jako gorliwy neofita zaczyna akcję islamizacji Półwyspu Malajskiego i okolicznych wysp, finansując działalność misjonarzy oraz budowę meczetów.

  • 1424 r. - Po śmierci Parameśwary Iskandar Szacha w Malakce rządzą kolejni sułtanowie pracujący na rzecz islamizacji krajów malajskich: Muhammad Szach (1424-1444), Abu Sjahid (1444-1446) i po przewrocie Muzaffar Szach (1446-1459).

W ciągu XV w. islam ogarnie cały Półwysep Malajski, a miejscowe monarchie wcześniej związane z hinduizmem i buddyzmem przekształcą się w sułtanaty, czego przykładem może być Patani na wschodzie półwyspu.

  • Ok. 1411 r. - Radża Kumar uniezależnia się od Tajów w rejonie rzeki Lebir we wschodniej części Półwyspu Malajskiego i zakłada hinduistyczne państwo Kelantan. W 1499 r. Kelantan stanie się wasalem sułtanatu Malakki, a po jego upadku w 1511 r. ulegnie rozdrobnieniu na kilka księstw, które później będą wasalami sułtanatu Patani. W tym czasie elity Kelantanu, a potem również większość ludności, przechodzą na islam.

  • 1456 - 1498 r. - Tun Perak, słynny minister Malakki i zwycięski wódz, który odparł najazd Tajów w 1456 r.

Za jego czasów panują Mansur Szach (1459-1477), Alauddin Riajat Szach (1477-1488, syn Mansura) i Mahmud Szach (1488). Sułtanat Malakki przeżywa swój złoty okres: kwitnie literatura, plastyka i budownictwo, a państwo jest silne.

Niestety, po śmierci ministra wybucha walka o władzę, skutecznie osłabiając państwo.

  • Koniec XV w. - Południe Półwyspu Malajskiego należy bezpośrednio do bogatego miasta Malakki (dominuje w nim ludność chińska).

Na północy półwyspu zaś znajdują się obszary uzależnione od Malakki: Selangor i Terengganu na wschodnim wybrzeżu oraz sułtanat Pahang (od 1470 r. rządzi tam lokalna dynastia pochodząca z Malakki).

Rośnie napór Tajów z północy.

  • XVI w. - Następuje decentralizacja i stopniowe osłabienie sułtanatów Pahang i Selangor.

  • Pierwsza połowa XVI w. - Ismail Szach zakłada sułtanat Patani na wschodzie Półwyspu Malajskiego. Niewielkie państwo przetrwa do podboju przez Tajlandię w 1786 r. i ostatecznej likwidacji w 1902 r. przez Brytyjczyków

  • 1508 r. - Nieudana próba opanowania Malakki przez Portugalczyka Diego de Siqueirę.

  • 1511 r. - Portugalczyk Afonso de Albuquerque zdobywa Malakkę, która zostaje perłą portugalskiego imperium kolonialnego. Miasto wchodzi w okres rozkwitu trwający do 1641 r.

Z czasami Albuquerque wiąże się tyleż romantyczna, ile smutna opowieść o marynarzu przyłapanym w miłosnym uścisku z zakonnicą, co skończyło się ścięciem mężczyzny i zamurowaniem żywcem kobiety. Odtąd w forcie Malakka, a potem w jego ruinach są podobno widywane duchy nieszczęsnych kochanków.

  • Po 1511 r. - Mahmud Szach walczy z Pahang, Bintan (zniszczone przez Portugalczyków w 1526 r.) i Kampar na Sumatrze (tam umrze w 1528 r.).

Jego syn Muzaffar Szach zakłada sułtanat Perak (na północny zachód od Malakki), a Alauddin Riajat Szach I (1528-1564) tworzy sułtanat Dżohor (Johor) obejmujący Singapur i wyspy Riau na południowy wschód od Singapuru.

  • Od 1511 r. - Sułtanat Selangor jest terytorium, o który toczy się spór między Aceh, portugalską Malakką i Tajami.

  • Od 1511 r. - Portugalczycy biją kolonialną monetę bastardo na użytek podległych Portugalii mieszkańców Indonezji. Charakterystycznym elementem tłoczonym na tych monetach jest krzyż.

  • 1512 r. - W styczniu de Albuquerque wypływa z Malakki na statku Flor de la Mer ze zrabowanymi bogactwami, lecz okręt tonie koło Dumai na Sumatrze. Admirał ratuje tylko złoty miecz, koronę, rubinową bransoletę i pierścień.

Włoski poszukiwacz skarbów B. de Vincentis odkryje miejsce zatopienia statku dopiero w roku 1989, wywołując spory o to, czyj powinien być skarb: włoskiego odkrywcy, państwa malezyjskiego, gdzie znajduje się Malakka czy raczej Indonezji, której częścią jest Sumatra.

  • 1525 - 1526 r. - Pedro de Mascarenhas jest wojskowym zarządcą portugalskiej Malakki.

  • 1536 r. - Portugalczycy zdobywają i rabują Dżohor, lecz nie potrafią go włączyć do swoich posiadłości.

Z tym wydarzeniem wiążą się losy kroniki opisującej dzieje sułtanów Dżohoru. Portugalscy zdobywcy bowiem wywożą tę książkę do swojej kolonii w Goa (Indie). W 1612 r. jednak kronika wróci na Malaje i będzie kontynuowana, stając się jednym z najważniejszych dzieł malajskiej literatury.

Z okresem walk Dżohoru i Portugalii bywa też łączony Hang Tuah znany pod przezwiskiem Laksamana oznaczającym admirała. Na poły legendarny awanturnik i wojownik żył pod koniec XV w, ale stał się bohaterem wielu popularnych opowieści, które go lokują w XVI a nawet XVII w i symbolem malajskiego oporu przeciw kolonializmowi.

  • Od połowy XVI w. - Kolejni władcy Dżohor przekształcają go w najsilniejszy sułtanat malajski: Muzaffar Szach (1564-1571) Abdul Dżalil Szach I (1571), Ali Dżalla Abdul Dżalil Szach II (1571-1597), Alauddin Riajat Szach II (1597-1615) i Abdullah Maajat Szach (1615-1623).

  • 1610 r. - Na tron sułtanatu Kelantan na wschodzie Półwyspu Malajskiego wstępuje Che Siti Wan Kembang, córka poprzedniego Radży Ahmada, który zmarł w 1589 r. Księżniczka miała wtedy tylko cztery lata, więc władzę w jej imieniu objął regent Radża Hussein z Dżohor (zmarły w 1610 r.). Władczyni słynie z urody i mądrości, która zadziwia jej męskie otoczenie. Znana jest też z ogromnej energii i odwagi, bo potrafi z mieczem w ręku osobiście poprowadzić żołnierzy do walki. Z Che Siti Wan Kembang wiążą się złote monety Kijang z wizerunkami muntjaków (endemiczny jeleń z rodzaju Muntiacus) po malajsku zwanych kijang, a przez królową uznanych za jej ulubioną maskotkę.

Władczyni pozostawia tron swojej adoptowanej córce Puteri Saadong. Według późniejszych opowieści obie kobiety miały podobno zdolności magiczne.

  • Od 1611 r. - Holendrzy dominują w Cieśninie Malakka i odbierają Portugalczykom miasto Malakka (1641).

Kolejni sułtanowie Dżohor zwalczają wpływy Holandii: Abdul Dżalil Szach III (1623-1677), Ibrahim Szach (1677-1685), Mahmud Szach (1685-1699), Abdul Dżalil Szach IV (1699-1720), Abdul Dżalil Rahmat Szach (1718-1722), Sulajman Badrul Alam Szach (1722-1760), Abdul Dżalil Muazzam Szach (1760-1761), Ahmad Riajat Szach (1761).

  • 1619 r. - Sulajman Szach II (1602-1625), sułtan Kedah, zostaje wasalem sumatrzańskiego sułtanatu Aceh.

  • 1641 - 1795 r. - Holenderska Kompania Wschodnioindyjska rządzi Malakką.

Holenderskie statki wywożą do Europy przede wszystkim korzenie i drewno.

  • 1722 - 1723 r. - Parani di Radża zapoczątkowuje dynastię Bugi rządzącą na wyspach Riau.

Po nim na tron Riau wstąpią jego bracia Merewah Kalana Dżajaputra (panujący do 1728 r.) i Czelak Pali (1728-1745) oraz jego syn Kambodża (1745-1777).

  • 1724 r. - Tun Zainal Abidin, brat sułtana Dżohor, zakłada sułtanat Terengganu na północnym wschodzie Półwyspu Malajskiego. Nowa monarchia jest wasalem Dżohor, a od 1776 r. monarchii Ayutthaya.

  • 1740 r. - Selangor staje się sułtanatem wasalnym wobec holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej.

  • 1746 - 1760 r. - Wyspiarski sułtanat Riau jest wasalem sułtanatu Terengganu.

  • 1751 r. - Holenderski statek Geldermalsen wiozący towary z południowych Chin na Jawę tonie koło wysp Riau (na południe od Singapuru).

Brytyjczyk Michael Hatcher odnajdzie wrak w 1986 r. i wydobędzie ok. 239 tysięcy sztuk biało-niebieskiej porcelany. Znalezisko przejdzie do historii archeologii pod nazwą Nankińskiego Ładunku (Nanking Cargo).

Hatcher jest jednym z najlepszych poszukiwaczy skarbów. W ciągu życia odkrywa ponad 80 wraków.

  • 1764 r. - Muhammad I ogłasza powstanie muzułmańskiego sułtanatu Kelantan.

  • 1784 r. - Sułtan Mahmud Szach II (1761-1812) z Dżohor oblega Malakkę, próbując opanować szlak przez Cieśninę Malakka. Nie dokona tego jednak ani on, ani jego następca sułtan Abdul Rahman Muazzam Szach (1812-1819).

  • 1784 - 1795 r. - Siły holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej okupują wyspy Riau rządzone przez dynastię Bugi. Do 1911 r. sułtanowie Bugi będą zależni od Kompanii.

  • 1786 r. - Brytyjczycy zajmują wyspę Penang przy zachodnim brzegu Półwyspu Malajskiego.

  • 1795 r. - Brytyjczycy zdobywają Malakkę (zwrócą ją Holendrom w latach 1818-1824 po klęsce Napoleona).

  • 1811 - 1814 r. - Brytyjczycy okupują Wellesley na zachodzie Półwyspu Malajskiego, aby zapobiec ewentualnej aneksji tego terytorium przez napoleońską Francję. Po upadku Napoleona brytyjskie władze podpiszą z Holendrami traktat o nowym podziale Malajów (1824).

  • 1819 - 1824 r. - Przy południowym krańcu Półwyspu Malajskiego Brytyjczyk Raffles zakłada kolonię Singapur na błotnistej wyspie zakupionej od sułtana Dżohor Hussein Szacha (1819-1835). Chce czerpać zyski z handlu.

  • 1821 r. - Tajowie podporządkowują sobie Kedah, przy czym sułtan Ahmad Tadżuddin II (rządzi w latach 1803-1843) z dynastii Mahawangsa pozostaje jako wasal.

Tajowie zdobywają dominację w Cieśninie Malakka.

  • 17 III 1824 r. - Holendersko-brytyjski traktat podpisany w Londynie ułatwia handel na obszarze Indii, Cejlonu i Indonezji. Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska otrzymuje Indie, Półwysep Malajski, Malakkę i wyspy Riau, a Holandia zajmuje całą Sumatrę.

Oznacza to schyłek sułtanatu Dżohor (sułtanowie Ali, 1835-1877; Radża Temenggung Tun Ibrahim, 1855-1862; Abu Bakar, 1862-1895), który konkurował z Holandią o handel przez cieśniny malajskie.

  • 1826 r. - Brytyjczycy opanowują wyspę Pangkor przy zachodnim brzegu Półwyspu Malajskiego. Zakładają Straits Settlements jako wspólnie administrowane brytyjskie terytoria na Malajach obejmujące Penang, Malakkę, Wellesley i Singapur.

  • 1834 r. - Część zajętego w 1821 r. terytorium Kedah Tajowie oddają w ręce rodu Dżamalullail jako nowy sułtanat Perlis wasalny wobec Tajlandii.

  • 1849 r. - Brytyjczycy uruchamiają latarnię morską na terenie portu Malakka, aby ułatwić żeglugę przez strategiczną cieśninę Malakka. Dwa lata później zacznie działać brytyjska latarnia morska w Singapurze nazwana Horsburgh strzegąca wschodniego wejścia do Cieśniny Singapurskiej. Następna latarnia Raffles przy zachodnim wejściu do Cieśniny Singapurskiej powstanie w roku 1855. Do końca XX w. miasto będzie miało łącznie 8 latarni.

  • 1861, 1872, 1873 r. - Kolejne wojny lokalnych malajskich przywódców i tajnych stowarzyszeń chińskich o złoża cyny w Larut (Perak). Kończy je umowa z Pangkor (1874) w praktyce oddająca Perak pod kontrolę Brytyjczyków.

  • 1867 r. - Singapur zostaje brytyjską kolonią jako część Straits Settlements. Miasto i okolice zamieszkuje ponad 80 tysięcy ludzi, z czego 50% to Chińczycy. W ciągu następnych lat liczba Chińczyków wzrośnie do 75% (stan w 1931 r.) i to oni będą nadawać ton życiu miasta.

  • 1874 - 1895 r. - Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska opanowuje sułtanaty Selangor z centrum w Kuala Lumpur (1874), Negeri Sembilan (1874), Perak (1875) oraz Pahang (1888, sułtan Wan Ahmad).

Brytyjczycy łączą te państwa w marionetkową federację (1895).

  • 1879 r. - W Dżohor Abu Bakar koronuje swego małoletniego syna.

Jednak Tengku Alam (dziedzic sułtana Alego) odmawia podporządkowania się decyzji Aby Bakara i zaczyna wojnę, a swoją bazą czyni miasto Muar. Walkę kończy zwycięska akcja sił rządowych.

  • 1887 r. - Sułtanat Pahang oddziela się od Malakki, a w 1896 r. dostanie się pod brytyjski protektorat.

  • XIX/XX w. - Brytyjskie Malaje stają się wielkim producentem cyny dzięki złożom w Perak.

  • 1909 r. - Na mocy umowy z Tajlandią brytyjska Kompania Wschodnioindyjska obejmuje protektoratem sułtanaty Perlis, Kedah, Kelantan i Terengganu, które wcześniej (umowa z 1826 r.) znajdowały się w tajskiej strefie wpływów.

  • 1911 r. - Oddziały holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej podbijają wyspy Riau, a ich ostatni sułtan Abd ar-Rahman zostaje usunięty.

  • 1914 r. - Brytyjczycy podbijają Dżohor, lecz pozostawiają u władzy sułtana Ibrahima (1895-1959).

  • 1915 r. - Antybrytyjskie powstanie malajskich chłopów w Kelantan.

  • 1938/1939 r. - Brytyjskie władze kolonialne postanawiają uczcić srebrny jubileusz (25 lat) panowania króla Jerzego V zakładając w centralnej części Półwyspu Malajskiego rezerwat przyrody nazwany imieniem tego władcy. Po uzyskaniu niepodległości przez Malezję rezerwat otrzyma nazwę Taman Negara, czyli Park Narodowy i stanie się najstarszym malezyjskim parkiem poświęconym ochronie środowiska naturalnego.

  • 1941 - 1945 r. - Japoński podbój i okupacja Malajów podczas II wojny światowej zakończona powrotem brytyjskiej armii. Japończycy słyną z niebywałego okrucieństwa, torturowania jeńców i masowych mordów.

Przykładem jest zbudowany przed wojną szpital Changi w Singapurze, gdzie od 1942 r. Japończycy przetrzymują i mordują setki ludzi. Po wkroczeniu Brytyjczyków zbrodniarze zostają straceni w tym samym miejscu, a Changi do roku 1997 znów jest używany jako szpital. Z tego okresu pochodzą liczne relacje pacjentów i lekarzy, którzy twierdzą, że szpital jest nawiedzony, ponieważ widują przerażające duchy zamordowanych więźniów i straconych tam japońskich żołnierzy.

  • 1946 r. - Po likwidacji Straits Settlements Singapur uzyskuje status odrębnej brytyjskiej kolonii.

Pobliskie wyspy Riau należące wcześniej do Holandii wchodzą w skład Indonezji.

  • 1948 r. - Brytyjska Indonezja ogłasza niezależność, co powoduje wieloletnią wojnę z Wielką Brytanią.

  • 1950 r. - Powstaje Federacja Malajska obejmująca dawne kolonie brytyjskie. Swoją flagą Federacja nawiązuje do flagi USA, a półksiężyc i gwiazda symbolizują islam. W roku 1963 liczba poziomych pasów wzrośnie do 14, symbolizując 13 stanów i stolicę.

  • 1953 r. - Trzy włochate, przyjazne człekokształtne istoty (legendarny orangpendek?) są rzekomo obserwowane przez robotników na plantacji kauczuku i patrol policji w Trollak (Perak na Półwyspie Malajskim).

Podobno takie istoty widziano wcześniej między innymi w Kelantan i Perak w 1937 r.

  • 1957 r. - Koniec wojny malajsko-brytyjskiej. Brytyjczycy uznają niepodległość Malezji jako państwa federacyjnego.

Ludność stanowią Malajowie (ponad 50%), Chińczycy (ponad 30%) i Indusi (10%). 50% mieszkańców kraju potrafi czytać i pisać. Jedna czwarta populacji mieszka w miastach. Malezja utrzymuje się z produkcji kauczuku, oleju palmowego i wydobycia cyny.

W gospodarce i życiu miejskim dominują konfucjańscy, pracowici i skrajnie praktyczni Chińczycy, na co władze reagują podkreślaniem odrębności Malajów wyznających islam. W ten sposób muzułmański kler i fanatyczni fundamentaliści zdobywają coraz większy wpływ na życie społeczne i polityczne Malezji.

Stolica Kuala Lumpur dynamicznie rozwija się od 176 tysięcy mieszkańców w 1947 r. do 557 tysięcy w 1978 r.

  • 1959 r. - Singapur uzyskuje autonomię w ramach Imperium Brytyjskiego. Na czele rządu staje Lee Kuan Yew.

  • 1963 r. - Powstaje Federacja Malezji (po malajsku Melajsja, po angielsku Malaysia), która obejmuje: Dżohor sułtana Ismaila (1959-1981) i Mahmuda Iskandara al-Hadż (od 1981 r.), Pahang, Perlis, Negeri Sembilan oraz inne sułtanaty Półwyspu Malajskiego, a także Brunei, Sarawak, Riau i Singapur, dawniej należące do Wielkiej Brytanii.

Mimo to Dżakarta nadal uznaje Malezję za naturalną część Indonezji.

  • 1965 r. - Konflikt między Chińczykami z Singapuru i Malajami z Malezji o dochody z singapurskiego portu. W rezultacie Singapur występuje z federacji i jako republika staje się członkiem British Commonwealth oraz ONZ. Pod autorytarnymi rządami premiera Lee Kuan Yewa (1959-1990) staje się wielkim portem (w 2000 r. drugim na świecie po Rotterdamie), producentem elektroniki i komputerów. Założone w 1947 r. linie lotnicze Singapore Airlines należą do najlepszych na świecie.

Singapur zostaje też centrum finansowym ze względu na uproszczenie i minimalną kontrolę operacji bankowych, rezygnację z dokładniejszego sprawdzania pochodzenia pieniędzy i ścisłe przestrzeganie tajemnicy bankowej, dzięki czemu singapurskie banki są chętnie wybierane przez organizacje przestępcze. Liberalna bankowość w połączeniu z niskimi podatkami tworzą jeden z rajów podatkowych, czyli obszarów z minimalnym podatkiem i ograniczoną kontrolą państwa nad obiegiem finansowym. Mieszkańcy Singapuru (w 1990 r. ponad 3,7 miliona, w tym 2 miliony Chińczyków) należą do najbogatszych na świecie. W Singapurze stworzonym przez wyznających konfucjański ideał praktycznego działania Chińczyków panuje porządek i dyscyplina. Nie ma demokracji, a prawo jest bardzo surowe: kara śmierci za zabójstwo i narkotyki, więzienie i grzywna za śmiecenie na ulicy, malowanie po ścianach lub niespuszczenie wody w toalecie (Singapur jest zresztą siedzibą World Toilet Organization założonej przez Jacka Sima, dla popularyzacji toalet i higieny).

Z drugiej strony Singapur rozwija najskuteczniejszy na świecie system finansowania ochrony zdrowia. W 1977 r. wprowadza składkę wszystkich obywateli na ochronę zdrowia przekazywaną na konto Medisave. W 1990 r. powstanie dodatkowy system Medishield, który ma służyć do finansowania szczególnych i wyjątkowo drogich zabiegów medycznych. Trzy lata później zaś Singapur tworzy Medifund służący do finansowania zabiegów dla obywateli, których zasoby finansowe już się wyczerpały. W rezultacie singapurska służba zdrowia jest najtańsza na świecie (6-9,5% budżetu państwa), współfinansowana przez obywateli i bardzo skuteczna.

  • 1966 - 1970 r. - Malezja staje się największym na świecie producentem oleju palmowego. Niestety oznacza to wycinanie ogromnych lasów i niszczenie środowiska. Na przykład w Sarawaku na północy Borneo lud Penan zaczyna wieloletnią walkę z firmami karczującymi las, w którym Penanie mieszkają od kilku tysięcy lat.

Zaczyna się szybki rozwój gospodarczy kraju, ale nie ustają też ciągłe konflikty między malajską większością i Chińczykami, którzy dominują w gospodarce (Malezja ma największą na świecie chińską diasporę, która w roku 2000 sięga 5 milionów).

Stolica kraju Kuala Lumpur przekształca się w zatłoczoną, nowoczesną metropolię. W 1996 r. rusza metro w Kuala Lumpur, a symbolem miasta stanie się budynek Petronas Towers (1998) złożony z dwóch smukłych wieżowców połączonych mostem. Dzięki iglicom o wysokości 47,2 m całość osiąga wysokość 452 m.

  • 1967 r. - W Malezji Ustadz Ashaari zakłada fundamentalistyczną muzułmańską sektę Al-Arqam, która wkrótce zdobywa dużą popularność. Studenci jeżdżą uczyć się w szkołach w krajach arabskich, a po powrocie szerzą fanatyzm w Malezji. W rezultacie rośnie wewnętrzne napięcie, a władze stają się w pewnym sensie zakładnikiem fundamentalistów, ponieważ oficjalnie są muzułmańskie, a jednocześnie nie chcą wzmacniać i tak potężnego żywiołu chińskiego, który w naturalny sposób jest przeciwwagą dla islamistów.

  • 1985 r. - Malezja wprowadza najostrzejsze na świecie prawo antynarkotykowe: za posiadanie narkotyków wymierza się natychmiastową karę śmierci. Jest to związane z fundamentalistycznym islamem, który potępia wszelkie substancje odurzające, jak też ze szczególnym nasileniem produkcji i handlu narkotykami w Indochinach i Indonezji.

  • 1987 r. - W Singapurze zostaje oddana do użytku pierwsza linia metra.

  • 1993 r. - Powstają linie lotnicze Airasia z siedzibą w Kuala Lumpur. W następnych latach staną się najpotężniejszym lotniczym przedsiębiorstwem w Azji oraz jednym z największych i najlepszych przewoźników lotniczych na świecie.

  • 1998 r. - W Batu Hitam (nazwa oznacza czarne kamienie) na wschodnim wybrzeżu Półwyspu Malajskiego Niemiec Tillman Walterfand odnajduje wrak arabskiego statku kupieckiego z VIII w. Wydobywa ok. 60 tysięcy sztuk porcelany, złoto i srebro. Jest to jedno z największych odkryć podwodnej archeologii.

  • 2000 r. - Porwanie przez piratów tankowca Selayang w cieśninie Malakka. Statek zostaje odnaleziony koło Borneo.

Malajscy piraci używają małych, szybkich łodzi, kombinezonów nurków i broni maszynowej. Dla wielu biednych wieśniaków rozbój jest jedynym sposobem utrzymania się przy życiu.

  • 2014 r. - Czarna seria w malezyjskim lotnictwie, które dotyka kilka katastrof.

Największy rozgłos zyskuje lot MH 370 z Kuala Lumpur do Pekinu. Boeing z 227 pasażerami i 12 członkami załogi na pokładzie wyrusza 8 marca i ma dotrzeć na miejsce następnego dnia rano. Znika jednak nad Morzem Południowochińskim i nie nawiązuje kontaktu radiowego z żadnym lotniskiem. Tak zaczyna się najdłuższa i zarazem najdroższa akcja poszukiwawcza w dziejach światowego lotnictwa. Dopiero po kilku dniach malezyjska armia ujawnia, że według ich radarów samolot nie poleciał na północ, lecz nagle skręcił na zachód i przeleciał nad Półwyspem Malajskim, omijając Sumatrę. Następnie z niewiadomych przyczyn skierował się nad Ocean Indyjski. Potem jeden z satelitów zarejestrował samolot na zachód od Australii. Znając ilość paliwa zatankowanego na ten lot inżynierowie szacują, jak daleko samolot mógł odlecieć od punktu wskazanego przez satelitę. Nie wiadomo jednak, w jakim kierunku, więc poszukiwania prowadzone za pomocą statków, samolotów i podwodnych sond muszą pokryć ogromny obszar otwartego oceanu. Niestety, wszystko na próżno. Sprawę dodatkowo utrudnia fakt, że po długim czasie poszukiwań nie można już liczyć na radiowy nadajnik znajdujący się w czarnej skrzynce samolotu. W normalnej sytuacji sygnał radiowy pozwala zlokalizować czarną skrzynkę, lecz po wyczerpaniu elektrycznych baterii nadajnik przestaje działać.

Niemal dwa lata później dochodzi do przełomu - w zachodniej części Oceanu Indyjskiego na Réunion i na wybrzeżach Madagaskaru oraz Afryki zostają znalezione szczątki zaginionego samolotu. Wtedy jeden z oceanografów zwraca uwagę, że szczątków nie ma na dużo bliższych brzegach Australii. To wskazuje, że należy przeanalizować prądy oceaniczne, aby wytypować takie miejsca na oceanie, skąd prądy płyną tylko na zachód. Jedno z tych miejsc pokrywa się z obliczeniami dotyczącymi ilości paliwa oraz z danymi satelity. Niestety, nawet w tym punkcie na dnie oceanu nie nie udaje się odkryć resztek samolotu. Ostatecznie po czterech latach władze Malezji ogłaszają, że rezygnują z dalszych poszukiwań. Badacze nie wiedzą, czy katastrofa była wynikiem awarii czy raczej, co wydaje się bardziej prawdopodobne, celowego działania kogoś w samolocie. Powstają podejrzenia, że tragedię spowodowali islamscy terroryści.

  • 2017 r. - Muhammad Muqharabbin Makhtarrudin znany też jako Qabin zostaje odznaczony przez premiera Malezji za wybitne osiągnięcia sportowe rozsławiające Malezję. Jako pierwszy Malezyjczyk Qabin zdobył najwyższe szczyty siedmiu głównych lądów oraz oba bieguny Ziemi.

  • 2020 r. - Pandemia Covid-19 dociera do Malezji, najwięcej ofiar pochłaniając w zatłoczonych, biednych slumsach na przedmieściach wielkich miast.