Kostaryka

  • 1821 r. - Ziemie na południe od jeziora Nikaragua w zachodniej części Przesmyku Panamskiego uniezależniają się od Hiszpanii jako republika Costa Rica (Kostaryka) ze stolicą w San Jose. Ponad 90% ludności państwa to biali, w ogromnej większości katolicy. Miejscowi Indianie Chibcha zostali wytępieni lub zasymilowani.

Do Kostaryki należą też bezludna Wyspa Kokosowa i oddalona od lądu o 20 km wyspa Cano na Pacyfiku.

  • 1823 - 1839 r. - Kostaryka należy do Federacji Ameryki Środkowej. Pierwszym prezydentem Kostaryki jako prowincji w ramach federacji jest Juan Mora Fernández (1835-1833).

  • 1839 - 1840 r. - Za prezydentury Braulio Camillo Coliny (1838-1842) Kostaryka wychodzi z Federacji Ameryki Środkowej. Kraj jest niemal wyłącznie rolniczy i bardzo biedny, zdominowany przez wielkich posiadaczy ziemskich zarówno świeckich, jak i kościelnych. Ponieważ pieniądze na inwestycje pochodzą niemal wyłącznie z zagranicy, postępuje uzależnienie od kapitału brytyjskiego.

  • 1871 r. - Klerykalno-konserwatywna konstytucja Kostaryki przyjęta za prezydentury Tomása Guardii Gutiérreza (rządzi w latach 1870-1876 i 1877-1882) umacnia przewagę Kościoła katolickiego i latyfundystów.

  • 1890 r. - Amerykański przedsiębiorca Minor Keith (1848-1929) buduje kolej między oceanami i zakłada wielkie plantacje bananów na terenach otrzymanych od rządu za wykupienie długów Kostaryki od brytyjskich bankierów w 1884 r. Amerykańska firma United Fruit Company zajmująca się między innymi hodowlą i handlem bananami wyrośnie na główną potęgę gospodarczą w Kostaryce. Nieprzypadkowo kraj będzie zaliczany do tak zwanych republik bananowych.

  • Lata 1920 - 1930. - O dominację w kraju rywalizują z jednej strony tradycyjne ugrupowania klerykalne, a z drugiej socjalistyczne, które odwołują się do wzorców europejskich i komunistyczne wzorujące się na Związku Sowieckim.

  • 1923 r. - Za prezydentury Julio Acosty Garcii (1920-1924) Kostaryka zatwierdza budowę panamerykańskiej drogi: Alaska - Ameryka Środkowa - Amazonia - Chile, co może przynieść spore korzyści dzięki ożywieniu handlu.

  • Lata 1930. - Światowy kryzys ekonomiczny sprzyja upowszechnieniu idei komunistycznych postrzeganych jako metoda rozwiązania problemu.

  • Lata 1930. - Szeroko zakrojone prac rolnicze prowadzone przez United Fruit Company przynoszą nieoczekiwane odkrycia: na południowo-wschodnim krańcu kraju zostają ujawnione dziesiątki kulistych kamiennych rzeźb. Wzmianki o nich pojawiały się już w XIX w. ale dopiero teraz okazało się, że nie chodzi o pojedyncze znaleziska, lecz o wielką liczbę zabytków. W następnych latach wraz z kulami będą opisywane kamienne chodniki, ceramika i biżuteria z czasów prekolumbijskich. Kule zaś będą używane jako ozdoba ogrodów, parków i ulic. Od 1970 r. znajdą się pod prawną ochroną, a w 2014 r. trafią na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO jako zabytki ludu Dequis.

  • 1940 - 1944 r. - Prezydent Rafael A. Calderon Guardia z Partii Narodowo-Demokratycznej.

Demokratyczne reformy znoszą przywileje Kościoła, wspierają liberalizm, modernizację i uprzemysłowienie, wprowadzają świadczenia socjalne. Zostaje przeprowadzona ograniczona reforma rolna. Zapewnia to rozwój, ale kapitał na modernizację pochodzi głównie z USA, co uzależnia Kostarykę od Stanów Zjednoczonych.

  • 1941 r. - Kostaryka formalnie wypowiada wojnę państwom Osi.

  • 1944 - 1948 r. - Prezydentem Kostaryki jest polski imigrant Teodoro Picado Michalski ściśle współpracujący z Calderonem Guardią: kontynuuje jego politykę liberalną i socjalną.

Zakłada Instytut Geograficzny Kostaryki i powołuje do życia niezawisły Trybunał Wyborczy, żeby zapewnić bezstronność wyborów prezydenckich oraz parlamentarnych. Przeżywa kilka prób zamachu.

  • 1945 r. - José Figueres Ferrer, znany jako Don Pepe, zakłada socjaldemokratyczną Partię Wyzwolenia Narodowego.

  • 1948 r. - Wybory prezydenckie wygrywa Otilo Ulate Blanco, lecz Calderon Guardia nakazuje Michalskiemu unieważnienie wyborów i pozostanie przy władzy. W parlamencie zas większość zdobywa prokomunistyczna partia Vanguardia sprzymierzona z Michalskim. Zaniepokojeni tą sytuacja wojskowi prowadzeni przez generała Ferrera organizują bunt (10 III), który przeradza się w krótkotrwałą wojnę domową. W kwietniu rebelianci zdobywają Puerto Limón, a potem dzięki obejściu pozycji sił rządowych zajmują Cartago. 12 kwietnia oddziały Ferrera okupujące Cartago odpierają atak zwolenników rządu pod El Tejar, co ostatecznie przekonuje wojska rządowe do zaniechania walki. Teodoro Picado Michalski emigruje (umrze na wygnaniu w Nikaragui), a władzę w kraju przejmuje wojskowa junta rewolucyjna, n której czele stoją J. Figueres Ferrer i O. Ulate Blanco.

  • Lata 1949 - 1958, 1970 - 1974 - Z ramienia junty rządzi socjaldemokratyczny prezydent José Figueres Ferrer znany jako Don Pepe. Dąży do gospodarczego uniezależnienia się od USA. Reformuje gospodarkę i rozwija przemysł. Mimo to gospodarka Kostaryki nadal jest ściśle związana ze Stanami Zjednoczonymi.

  • 1949 r. - Prezydent Figueres Ferrer likwiduje stałą armię, a zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznacza na szkolnictwo i świadczenia socjalne. Odtąd Kostaryka prowadzi pokojową politykę, utrzymując tylko policję. To powoduje, że Kostaryka drugiej połowy XX wieku nie zna dyktatur, wojen i terroryzmu, co jest ewenementem w Ameryce Łacińskiej.

  • 1951 r. - Prezydent Figueres Ferrer zakłada lewicową Partię Wyzwolenia Narodowego (PLN).

Prowadzi politykę wspierania sił lewicowych, na przykład popiera walkę Fidela Castro o zniesienie dyktatury na Kubie.

  • Od 1951 r. - Kostaryka należy do ODECA (Organización de los Estados Centroamericanos).

  • 1954 r. - Władze Kostaryki bojkotują konferencję w Wenezueli, aby zaprotestować przeciw amerykańskiej polityce wspierania dyktatur w Ameryce Łacińskiej. Jest to jeden z wielu przejawów międzynarodowej polityki Kostaryki obliczonej na demokratyzację i pokój w Ameryce Środkowej i Południowej.

Rząd Kostaryki udziela poparcia spiskowcom planującym obalenie Somozy w Nikaragui, co 11 stycznia prowokuje odwetowy atak nikaraguańskiej armii na terytorium Kostaryki. Wojna okazuje się bardzo krótka, ponieważ oddziały kostarykańskie zadają agresorowi druzgocącą klęskę.

  • Lata 1960. - 1970. - Kostaryka jest wielkim eksporterem bananów (jedna z „republik bananowych”). Innymi źródłami dochodu są kawa (najlepsze na świecie gatunki kawy arabika), turystyka i trzcina cukrowa.

Kraj osiąga jeden z najwyższych w Ameryce Środkowej poziomów rozwoju. Upaństwowione szkolnictwo niemal likwiduje analfabetyzm (90% ludności jest piśmiennych), co jest rzadkim osiągnięciem w tej części świata. Równie rzadki w Ameryce Środkowej jest spokój: Kostaryka nie zna terroryzmu na wielką skalę ani też zorganizowanych grup przestępczych.

  • Lata 1970. - Kostaryka zbliża się do obozu sowieckiego. Jako pierwsze państwo Ameryki Środkowej nawiązuje stosunki dyplomatyczne z Moskwą, komunistycznymi Niemcami Wschodnimi i Kubą.

  • 1978 r. - Koniec rządów lewicowych, kiedy wybory prezydenckie wygrywa kandydat prawicy Rodrigo Carazo Odio. Dochodzi do zbliżenia ze Stanami Zjednoczonymi.

Nowy prezydent pozwala nikaraguańskim contras na założenie baz na terytorium Kostaryki. Zostaną usunięte pod koniec lat 1980.

  • 1983 r. - Prezydent Luis Alberto Monge Álvarez (1982-1986) ogłasza pełną neutralność Kostaryki w polityce międzynarodowej.

  • 1987 r. - Prezydent Kostaryki Oscar Arias Sánchez (rządzi w latach 1986-1990 i 2006-2010) inicjuje pokojowe porozumienie w Gwatemali, co przyniesie mu pokojową Nagrodę Nobla (1987).

  • 1998 r. - W listopadzie wielki huragan pustoszy część Kostaryki.

  • Początek XXI w. - Kostaryka rozwija się względnie szybko, czemu sprzyja pokojowy przebieg procesów politycznych bez typowych dla Ameryki Środkowej powtarzających się zamachów stanu i kolejnych dyktatur.