Fon, Togo, Republika Benin
XVI - XVII w. - Lud Adża, kulturalnie i politycznie zależny od Joruba z Ojo (Ife), rządzi w mieście Tado (na wschód od rzeki Oti, lewego dopływu Wolty).
XVI - XIX w. - Rejon między ujściem Wolty i Nigru nosi nazwę Wybrzeża Niewolników, ponieważ żeglarze europejscy kupują tam lub chwytają duże ilości niewolników (główny targ znajduje się w portowym mieście Calabar).
Koniec XVI w. - Wewnętrzne tarcia polityczne powodują emigrację części Adża na wschód do miasta Allada. Jednak i tutaj dochodzi do sporu o władzę między trzema braćmi. Jeden z nich przenosi się na wybrzeże Zatoki Gwinejskiej, gdzie buduje własne miasto (późniejsze Porto Novo). Drugi, legendarny Takudon, zakłada na północy państwo Agbome (Abomej). W Agbome mieszają się plemię Adża z Gedewi oraz miejscowy odłam Joruba; powstaje nowy lud Fon.
Fon rozwijają złożony światopogląd i związaną z nim strukturę społeczną. Według ich mitów niebo, które kiedyś było blisko, oddaliło się od ziemi pod wpływem ciągłych kłótni między kobietami. Odchodzący bóg nieba Nzame podzielił wtedy Fon na klany i każdy z nich pozostawił pod opieką totemów koncentrujących szczególną moc. Członkowie nie jedzą zwierząt stanowiących ich totemy (na przykład krokodyla i ropuchy).
Początek XVII w. - Webgadża jednoczy Fon w państwie Abomej i jako Ahosu (król) Do-Aklin zakłada dynastię Agasuvi podległą Ojo: Dakadonu (ok. 1625-1645), Gangnihessu (1645), Huegbadża (1645-1685) i Akaba (1685-1708) wraz z królową Hangbe. Akaba podbojami powiększa państwo i nazywa je Danhome (Europejczycy przekręcą ją na Dahomej).
1708 - 1732 r. - W Danhome pasuje Agadża, jeden z największych władców w dziejach tego kraju. Jest niezależny, choć formalnie nadal uznaje zwierzchność Ojo. Handluje z Europejczykami (głównie złoto, kość słoniowa i niewolnicy). W 1724 r. podbija Alladę, uzyskując dostęp do morza. Od 1728 r. walczy z najazdami Ojo, a potem zajmuje państewko Whydah (1729).
Jego następcy Tegbessu (zmarły w roku 1774) i Kpengla (1774-1789) dziedziczą kraj silny i bogaty.
1789 r. - Głośny pogrzeb Kpengli. Zgodnie z tradycją do grobu Ahosu idą słudzy, niewolnicy, jeńcy i 600 kobiet.
XVIII/XIX w. - Danhome staje u szczytu potęgi za panowania Agonglo (1790-1797) i Adandozana (1797-1818).
Kraj słynie z wojskowego wychowania młodzieży obu płci: istnieją oddziały kobiece. Armia Danhome należy do najsprawniejszych w tej części Afryki, a władcy niemal stale prowadzą wojny, co spowoduje, że Europejczycy nazwą Danhome czarną Spartą.
1818 - 1858 r. - Ahosu Gezo odmawia płacenia trybutu (1818) i pokonuje interwencyjną armię z Ojo. Centralizuje władzę, reorganizuje administrację i wojsko. Danhome kwitnie za władzy Gezo i jego następcy Glele (1858-1889).
1852 r. - Brytyjczycy tworzą Protektorat Zatoki Benin. Zmierzają do podboju królestwa Danhome, które stopniowo słabnie w konfrontacji z kolonialnymi potęgami i w rezultacie wyniszczającego handlu niewolnikami.
1889 - 1894 r. - W Danhome panuje Ahosu Behanzin. Walczy z ekspansją Europejczyków (od 1892 r.).
1884 r. - Na mocy układów z naczelnikami poszczególnych plemion (umowa z Togoville) Niemcy opanowują wybrzeże na wschód od dolnego biegu rzeki Oti i zakładają (realnie w 1885 r., oficjalnie w 1905 r.) kolonię Togo ze stolicą w Lome.
1893 r. - Francuzi tworzą kolonię Dahomej (od 1904 r. w ramach Francuskiej Afryki Zachodniej) ze stolicą w Porto Novo. Podbijają Alladę i Danhome do miasta Say nad Nigrem (1896), mimo oporu Ahosu Agoli-agbo (1894-1940).
Do 1897 r. - Niemcy rozszerzają swoje posiadłości w Togo na północ wzdłuż rzeki Mono. W 1897 r. wybucha nieudane antykolonialne powstanie plemienia Bambara na północy Togo.
1898, 1899 r. - Dwie umowy zmniejszają niemieckie kolonie w Kamerunie i Togo na korzyść Francji i Brytyjczyków.
1900 r. - Oficjalna aneksja Danhome przez Francję. Ahosu pozostają jako francuscy wasale w kolonii Dahomej, a potem rządzą krajem, który jest częścią republiki Benin.
1922 r. - Oficjalny podział Togo między Wielką Brytanię na zachodzie i Francję w części wschodniej. W czasie I wojny światowej Francuzi i Brytyjczycy okupowali Togo, a po klęsce Niemiec Togo zostało terytorium mandatowym Ligi Narodów pod zarządem Francji i Wielkiej Brytanii.
Od 1946 r. - Togo jest terytorium powierniczym ONZ administrowanym przez Francuzów i Brytyjczyków. Nasila się jednak antykolonialna partyzantka.
1956 r. - Po referendum brytyjska, zachodnia część Togo zostaje przyłączona do Złotego Wybrzeża (późniejszej Ghany). Wschodnie Togo zaś uzyskuje autonomię w ramach Wspólnoty Francuskiej.
Ci, którzy nie chcą przyjąć obywatelstwa Złotego Wybrzeża zostają wysiedleni do wschodniego Togo, a ich majątki przejmuje rząd Złotego Wybrzeża.
1958 r. - Dahomej otrzymuje autonomię w ramach Wspólnoty Francuskiej.
1960 r. - Francja uznaje niepodległość republiki Togo rozciągniętej wąskim pasem wzdłuż rzeki Mono. Stolicą jest Lome, język urzędowy to francuski, a główne plemię Bambara. Ponad 1/3 mieszkańców wyznaje rozmaite formy animizmu, blisko ¼ to katolicy a 1/5 - protestanci. Gospodarka jest oparta na wydobyciu fosforytów, kakao, kawie i bawełnie. Rządowi podlega lokalna dynastia tradycyjnie rządząca ludem Guen. Pierwszym prezydentem zostaje Sylvanus Olympio.
1960 r. - Francja uznaje niepodległość republiki Dahomej ze stolicą w Porto Novo.
Zamieszkują ją plemiona Fon i Zomba. Ubogi kraj utrzymuje się z uprawy bawełny, palmy olejowej i kakao. Jak w całej Afryce powszechne jest niedożywienie (dobrze, jeśli jeden posiłek dziennie, zwykle złożony z prosa) i analfabetyzm. Ludność żyje w ciężkich warunkach: praca od świtu, brak czystej wody, brak szkół, epidemie, zwłaszcza malaria.
Pierwszym prezydentem zostaje Hubert Maga (1916-2000), nauczyciel polityk, członek francuskiego rządu i założyciel Demokratycznego Zrzeszenia Dahomeju (1956). Maga będzie prezydentem do chwili obalenia go przez bezkrwawy przewrót generała Christophe’a Soglo w roku 1963. Jeszcze raz będzie prezydentem w latach 1970-1972.
1963 r. - Po zabójstwie Olympio przez wojskowych władzę w Togo przejmuje Nicolas Grunitzky (jego ojciec był Niemcem polskiego pochodzenia, a matka Afrykanką).
1963, 1965, 1969, 1972 r. - Trudności gospodarcze i bieda powodują serię politycznych przewrotów w Dahomeju, zwykle inspirowanych przez ugrupowania prosowieckie i armię.
W roku 1972 armia odsuwa prezydenta Magę, a pułkownik Mathieu Kérékou jako lewicowy dyktator częściowo nacjonalizuje przemysł, czym dodatkowo pogłębia gospodarczą zapaść i nędzę ludności. Wprowadza system monopartyjny (jedyną legalną jest Partia Ludowa Rewolucji Beninu, 1975), aby utrzymać władzę. Kiedy jednak stan gospodarki wciąż się pogarsza i grozi buntem ludności, Kérékou porzuca marksizm jako ideologię niewydolną ekonomicznie. Zezwoli nawet na wolne wybory, które przegra w 1991 r. W wyniku wyborów jeszcze raz wróci do władzy w latach 1996-2006.
1967 r. - Przewrót wojskowy zmusza Grunitzky’ego do opuszczenia Togo (umrze we Francji). Dyktatorską władzę w kraju przejmuje generał Gnassingbé Eyadéma (1937-2005).
1969 r. - Powstaje jedyna legalna partia w Togo, lewicowe i prosowieckie Zrzeszenie Ludu Togijskiego. Co ciekawe, mimo dyktatorskich rządów i politycznego terroru gospodarka Togo nieźle się rozwija dzięki związkom z Francją i Nigerią.
1975 r. - Kérékou zmienia nazwę Dahomeju na Benin (w nawiązaniu do zatoki Benin).
1979 r. - W Togo wracają rządy parlamentarne, lecz nadal z jedną partią rządzącą. W 1980 r. partia przywraca konstytucję, a w roku 1991 system wielopartyjny. Jednak Gnassingbé Eyadéma wygrywa wszystkie kolejne wybory aż do niespodziewanej śmierci na zawał serca w samolocie w roku 2005. Nowym prezydentem zostaje wtedy jego syn Faure Eyadéma.
1991 r. - Po przegranych wyborach prezydent Beninu Mathieu Kérékou dobrowolnie oddaje władzę, co jest ewenementem w skali całej Afryki. Nowym prezydentem zostaje Nicéphore Soglo.
XX/XXI w. - Przy ogólnej niewydolności państwa przemytnicy ropy z Nigerii są jednym z głównych graczy ekonomicznych w Beninie: dają pracę, utrzymują szkoły i pomagają ubogim.