Grecja od połowy XV w.

  • Od 1453 r. - Kolejni patriarchowie Konstantynopola często zmieniają się na tronie, który otrzymują i tracą z woli tureckich władz. Tylko w ciągu pół wieku po wkroczeniu Turków Konstantynopol ma aż 13 patriarchów często po kilka razy osadzanych na tronie i usuwanych: Gennadiusz II Scholar (1453-1456, 1458, 1462-1463, 1464), Izydor II Ksantopulos (1456-1457), Sofroniusz I Syropulos (1463-1464), Joazaf (1464, 1464-1466), Marek II Ksylokarawes (1466), Symeon I z Trapezuntu (1466, 1471-1474, 1481-1486), Dionizy I (1466-1471, 1489-1491), Rafał I (1475-1476), Maksym III Manasses (1476-1481), Nefon II (1486-1488, 1497-1498,1502), Maksym IV (1491-1497), Joachim I (1498-1502, 1504), Pachomiusz I (1503-1504, 1504-1513). W okresie osmańskiego sułtanatu na patriarszym tronie w Konstantynopolu zmieni się 100 patriarchów od Gennadiusza II do Germanosa V (1913-1918), co oznacza, że przeciętny pontyfikat trwa ok. 4 lat i 6 miesięcy.

Natomiast od Konstantyna III (1059-1063), kiedy Konstantynopol został siedzibą patriarchatu Kościoła Ortodoksyjnego do tureckiego podboju urząd sprawowało 58 patriarchów z przeciętnym czasem panowania przekraczającym 6 lat i 2 miesiące.

  • Od 1453 r. - Grecy podbici przez Turcję zaczynają walkę o utrzymanie swojej tożsamości narodowej.

Powstają specyficzne utwory literackie zwane lamentacjami (thrini), które wyrażają żal za wolną Grecją sprzed tureckiego podboju i pokazują klęskę Greków. Na przykład Emanuel Georgillas pisze poemat Upadek Konstantynopola.

Uciekinierzy z Konstantynopola i Grecji rozpraszają się po Europie. Manuel Chrisoloros pisze gramatykę języka greckiego w oparciu o język ludowy. Przebywający w Europie zachodniej kardynał Vissarion (Bessarion, zm. 1472) jest jednym z najwybitniejszym znawców greckiej kultury oraz języka i gromadzi wielką bibliotekę w języku greckim, którą przekazuje potem Wenecji. Jego uczeń Ianos Laskaris (1445-1535) podróżuje po krajach Wschodu w poszukiwaniu greckich rękopisów, a osiedla się się we Florencji, gdzie pracuje dla Medyceuszy i drukuje greckie książki. Inny wybitny grecki intelektualista i znawca języka Markos Musuros (1470-1517) uczy greki i greckiej kultury na uniwersytecie w Padwie: jego uczniami są między innymi Kopernik i Erazm z Rotterdamu.

Greccy uczeni, artyści, znawcy literatury i historii działający w Europie walnie przyczyniają się do renesansowego ożywienia w XV-XVI w.

  • 1458 r. - W Atenach Turcy zamieniają Partenon w meczet.

  • 1460 r. - Za cesarza Dawida (formalnie panuje w latach 1458-1461) Turcy zdobywają Peloponez, a w 1461 r. Trapezunt. W ciągu następnych 400 lat Azja Mniejsza ulegnie turkizacji, co oznacza, że miejscowa, głównie grecka, ludność przyjmie język turecki i przejdzie na islam. Grecy pozostaną większością tylko na Cyprze.

Turcy wypierają też Wenecjan z Eubei (1470 r.) i z peloponeskiego portu Modon (1500 r.).

  • 6 XI 1472 r. - Nad Konstantynopolem-Stambułem pojawia się czarna chmura, mimo dnia zapada mrok, a na ziemię spada ciemny pył, tworząc warstwę o grubości 2 cm. Nie był to jednak znak zagniewanych niebios, jak chcą niektórzy, ale największy odnotowany w historii opad pyłu z przestrzeni kosmicznej.

  • XVI - XVII w. - Turcy odbierają joannitom Rodos i Kos na początku XVI wieku, a potem próbują zająć całą Grecję.

W zagrożonej przez Turków Grecji Wenecjanie budują szereg swoich twierdz, między innymi Palamedes (1686) w Nauplion, Mistra na Peloponezie i Akrokorynt na Przesmyku Korynckim. Weneckie twierdze powstają od nowa lub są rozbudowywane stare, na przykład na Krecie w Rethymnonie, Chanii i Megalo Castro, czyli Heraklium (rozbudowa twierdzy Castro Koules w latach 1523-1549) oraz na wyspie Nisyros (Wenecjanie unowocześniają zamek z 1312 r.). W roku 1579 Wenecjanie budują szczególną twierdzę Spinalonga na północ od wybrzeża wschodniej Krety - cała wysepka Spinalonga zostaje otoczona niezdobytymi murami. Spinalonga strzeże szlaku do zatoki Mirabello i ważnego portu Agios Nikolaos. Ufortyfikowana jest również Thera (Santorini), nad którą góruje zamek Emporia. Na zachodnim krańcu Krety na potężnej skale w pobliżu pięknej zatoki Balos powstaje twierdza Gramvousa.

Przez następnych kilkaset lat patriarchowie Konstantynopola rezydują w Stambule, utrzymując ciągłość Kościoła prawosławnego mimo panowania muzułmańskich Turków. Najświętsze miejsce prawosławia na górze Athos cieszy się autonomią, a nawet szacunkiem władz tureckich.

  • XVII w. - Powstają pierwsze opracowania ludowego języka greckiego, który znacząco różni się od klasycznej greki używanej w starożytności. Ioannis Meursios pisze słownik języka greckiego (1610), Jeronimos Jermanos publikuje słownik włosko-grecki (1622), a Simon Porkios słownik grecko-łaciński. Tego rodzaju opracowania służą nie tylko rozwijaniu wiedzy, lecz także podtrzymują grecką tożsamość zagrożoną przez Turków.

  • 1645 r. - Turcy oblegają miasto Chania, jedną z najważniejszych weneckich twierdz na Krecie. Po 57 dniach walk komendant twierdzy Julian wysadza się w powietrze, zabijając przy tym ok. 200 Turków.

  • 1648 - 1669 r. - Turcy przejmują od Wenecjan całą Kretę.

Zdobywają ważną twierdzę i port Chania. Przez ponad 20 lat oblegają potężnie ufortyfikowane (mury grubości 40 m) Megalo Castro (Candia, Heraklium), stolicę Krety. W trakcie oblężenia Wenecjanie przekupywali oblegających Turków, aby przepuszczali transporty żywności, a nawet broni i żołnierzy dla oblężonych. W końcu jednak to Turcy przekupili niektórych obrońców, którzy wskazali najsłabsze punkty w umocnieniach i wreszcie Megalo Castro pada, a Kreta definitywnie przechodzi w ręce Turków.

Poza turecką władzą pozostaje tylko niezdobyta twierdza Spinalonga na wschodzie Krety. Wenecjanie oddadzą ją Turcji na mocy traktatu pokojowego dopiero w roku 1715. Turcy będą używać twierdzy dla celów militarnych jeszcze przez kilkadziesiąt lat, lecz w XIX w. stopniowo przekażą ją w ręce ludności cywilnej.

  • 1686 - 1699 r. - Wenecja stopniowo opanowuje Peloponez (w latach 1715-1718 półwysep wróci do Turcji). Wenecjanie odzyskują też swoje dawne posiadłości na zachodnich wybrzeżach Grecji i Wyspy Jońskie.

W 1687 r. Wenecjanie oblegają Ateny i jeden z ich pocisków spada na Partenon, gdzie Turcy umieścili skład amunicji, więc eksplozja niszczy dużą część budowli. Zgodnie z decyzją tureckich władz marmury z Partenonu mają być użyte jako materiał budowlany. Jednak w 1801 r. brytyjski konsul Thomas Bruce Earl of Elgin uzyska prawo do prowadzenia prac na terenie Partenonu i wywiezie do Anglii kilkaset fragmentów architektonicznych i rzeźb.

  • 1715 r. - Początek antytureckiego ruchu (klephtoi) dążącego do wyzwolenia Grecji.

  • 1788 - 1822 r. - Turecki namiestnik Albańczyk Ali Pasza z Tepelene podejmuje próbę uniezależnienia Epiru. Jego stolica Janina pada jednak po dwóch latach oblężenia, a sam Ali Pasza zostaje ścięty za zdradę i bunt.

  • 1797 r. - Po pokoju z Campoformio Francja odbiera Wenecji siedem Wysp Jońskich. Jednak Turcy i Rosjanie zdobywają je w 1799 r., a Rosjanie, wbrew Turcji, zakładają tu grecką republikę Heptanesos z centrum na Korfu (konstytucję z 1803 r. opracowuje carski minister książę Adam Czartoryski, wróg Napoleona). W 1807 r. (pokój w Tylży) Rosja oddaje wyspy Francji, lecz w 1809 r. zdobywają je Brytyjczycy i osadzają swego gubernatora.

  • 1814 r. - Powstaje Filiki Heteria, czyli Związek Przyjaciół. Przygotowuje antytureckie powstanie.

Organizacja działa w Grecji i poza nią, a jej siedzibą jest Odessa, dzięki poparciu rosyjskiego księcia Orłowa i cara Aleksandra I pragnącego osłabienia Turcji. W Związku wyróżnia się bogata wdowa Laskarina Bouboulina (1771-1825, Albanka): na własny koszt buduje statek wojenny Agamemnon, który uczestniczy potem w walkach z Turcją.

  • 1821 r. - Wybucha powstanie Teodora Vladimirescu w Grecji. Powstańcy używają białego krzyża na znak, że walczą z muzułmanami (potem krzyż pojawi się na fladze Grecji).

Przywódca Związku Przyjaciół, Aleksander Ypsilanti, przybył z Rosji i z grupą ochotników, aby walczyć przeciw Turkom. Jednak brak koordynacji działań między wodzami umożliwia Turkom opanowanie powstania, a Ypsilanti ucieka do Austrii.

W marcu na Peloponezie zaczyna się inne powstanie Greków wywołane przez arcybiskupa Germanosa w Patras i wkrótce bunt rozprzestrzenia się na Wyspy Egejskie i resztę kraju. W odpowiedzi Turcy dokonują rzezi ludności greckiej w Konstantynopolu-Stambule oraz na Krecie, Chios i Cyprze. Janczarzy napadają nawet poszczególne klasztory na górze Athos, czego wcześniej nie robiono. Wreszcie greckie statki atakują flotę Turków i opanowują wody Archipelagu Egejskiego.

  • 1821 r. - Przy okazji walk dochodzi do pogromu greckich Żydów postrzeganych jako element obcy i wrogi chrześcijanom.

  • 1 I 1822 r. - W Epidauros zostaje proklamowana niepodległość Grecji.

W atmosferze patriotycznej euforii Grecy szukają potwierdzenia swojej niepodległości również w religii. Symbolem greckiej ortodoksyjnej cerkwi jest dwugłowy orzeł jednoznacznie odwołujący się do tradycji bizantyjskiej i dawnej potęgi cesarzy. Na wyspie Tinos pewien stary wieśniak a potem zakonnica Pelagia mają widzenie Matki Boskiej. Legenda głosi, że według wskazówek mniszki zostaje odnaleziona cudowna ikona (1823), a do roku 1830 powstanie tam kościół Megolohari (Wielka Łaska). Megolohari będzie odtąd centrum pielgrzymek i duchowym ośrodkiem niezależnej Grecji, gdzie przy świętym obrazie dochodzi ponoć do cudów i uzdrowień.

Z czasem okaże się, że kościół stanął na miejscu dawnej świątyni Dionizosa.

  • 1822 r. - Wybucha wojna z Turcją pragnącą odzyskać Grecję. Z pomocą dla Turków przybywa egipska armia Muhammada Alego (w 1824 r.) i w ciągu roku zajmuje Kretę oraz Peloponez.

Do narodowej legendy Greków przechodzi tragiczne wydarzenie z roku 1824. Otóż w jaskini Melidoni na wschód od Rethymnonu na Krecie ukrywa się ok. 300 Greków. Nie mogąc ich pokonać, Turcy zamykają większość otworów łączących jaskinię ze światem zewnętrznym i rozpalają ogień u wejścia, kierując dym do środka. Grecy giną uduszeni.

W roku 1825 grupa Greków ląduje na Krecie, żeby wywołać antytureckie powstanie. Bojownicy zajmują niedostępną twierdzę Gramvousa i dzięki pomocy piratów utrzymają się tam przez trzy lata, mimo że Turcy opanowują całą wyspę.

W 1826 r. Turcy zajmują miasto Missolungi i dokonują rzezi ludności, a w 1827 r. wkraczają do Aten.

W tym samym roku Francja, Rosja i Wielka Brytania wspólnie decydują o militarnej interwencji w Grecji i 20 X rozbijają turecką flotę w bitwie pod Navarino.

  • 1823 r. - Powstaje grecki hymn państwowy, często uznawany za najdłuższy na świecie, bo w 150 zwrotkach opowiada niemal całą historię Grecji.

  • 1827 r. - Zgromadzenie Narodowe wybiera pierwszego prezydenta niepodległej Grecji Joanisa Kapodistriasa (1776-1831). Prezydent prowadzi dyplomatyczną walkę o maksymalnie szerokie granice Grecji (łącznie z Cyprem a nawet Konstantynopolem), a w kraju organizuje administrację. Zostaje wybita pierwsza moneta niepodległej Grecji lepton (1828) i powstaje niebieska grecka flaga z białym krzyżem.

Pozostając pod wpływem Rosji, w której wcześniej był ministrem spraw zagranicznych, Kapodistrias próbuje wprowadzić w Grecji rządy autorytarne wbrew europejskiemu trójpodziałowi władzy.

  • 1828 r. - Rosyjska armia lądowa atakuje Turcję, a Brytyjczycy przejmują Gramvousę od trzech lat okupowaną przez greckich powstańców. Turecka armia pacyfikuje zaś Kretę.

Sławę zyskuje grecki awanturnik Hatzimichalis Daliannis, który zajmuje dawną wenecką twierdzę Frangokastello na południowym wybrzeżu Krety, a na wieść o nadchodzących Turkach ostentacyjnie wywiesza grecką flagę. W walce ginie 385 Greków, a twierdza zostaje zdobyta. Jednak miejscowa ludność nie zapomni o tym starciu, bo podobno co roku 17 maja wraz z poranną rosą pojawiają się duchy zmarłych zwane droussolites (po grecku cienie z rosy) maszerujące w stronę twierdzy.

  • 1829 r. - Turcja jest zmuszona prosić o pokój i godzi się przyznać autonomię kontynentalnej Grecji. Kreta pozostaje w rękach tureckich, lecz twierdza Gramvousa staje się brytyjską bazą.

Dla uczczenia zwycięstwa zostaje ustanowione najstarsze i najważniejsze greckie odznaczenie - Order Zbawiciela (1829) w kształcie krzyża z wizerunkiem Chrystusa w centrum. Odznaczenie wyraża przekonanie, że odrodzenie niepodległej Grecji było możliwe dzięki pomocy Boga.

  • 3 II 1830 r. - Na międzynarodowej konferencji w Londynie Brytyjczycy, Francuzi i Rosjanie podejmują decyzję o powstaniu niepodległej Grecji, lecz Kreta, Samos, Chios, Epir i Tessalia mają pozostać w rękach Turcji. Brytyjczycy otrzymują zarząd nad Wyspami Jońskimi. Stolicą nowego greckiego państwa jest miasto Nauplion na Peloponezie.

Na obszarach objętych grecką administracją zaczyna się systematyczne niszczenie śladów tureckiej obecności. Ludność i władze burzą meczety i inne budowle postawione przez Turków, starannie usuwają tureckie napisy, likwidują tureckie instytucje. Ludność turecka ucieka przed nienawiścią greckich sąsiadów. W ciągu stu lat zniknie niemal wszystko, co mogłoby przypominać, że Turcy niegdyś rządzili Grecją.

  • 1831 r. - Kapodistrias ginie zastrzelony przed kościołem w Nauplion w akcie zemsty za aresztowanie przywódców jednego z szanowanych greckich klanów.

  • 1832 - 1862 r. - Panowanie króla Ottona I Wittelsbacha z Bawarii wybranego przez Zgromadzenie Narodowe. Jest zwolennikiem absolutyzmu i dopiero bunt armii w 1843 r. wymusza na Zgromadzeniu Narodowym ustanowienie rządów parlamentarnych oraz nadanie Grecji pierwszej konstytucji (w 1844 r.).

  • 1833 r. - Drachma zostaje oficjalną walutą niepodległej Grecji.

  • 1834 r. - Ateny zostają stolicą państwa i głównym ośrodkiem życia kulturalnego. Sprzyja temu utworzenie ateńskiego uniwersytetu w 1837 r., a później szeregu innych uczelni o różnym profilu. Oficjalnym językiem państwa jest nowogrecki znacznie różniący się zarówno od koiné, jak też greki klasycznej.

  • 1836 r. - Grecja wprowadza system metryczny.

  • 1841, 1852 r. - Nieudane antytureckie powstania Greków na Krecie.

  • 1854 r. - Grecja zajmuje turecki Epir i Tessalię, co powoduje zbrojną interwencję Francuzów i Brytyjczyków sprzymierzonych z Turcją i usunięcie armii greckiej.

  • Lata 1859, 1870, 1875, 1889 - Bankier E. Zappas na swój koszt organizuje sportowe Igrzyska Panhelleńskie.

  • 1862 r. - Król Otton I abdykuje po serii spisków i buntów. Na jego miejsce zostaje wybrany książę duński Jerzy I (syn Christiana IX) panujący do 1913 r.

  • 1863 r. - Wielka Brytania oddaje Grecji Wyspy Jońskie. Na Krecie wybucha kolejne nieudane antytureckie powstanie.

  • 1864 - 1936 r. - Eleftherios Wenizelos, jeden z najwybitniejszych kreteńskich polityków, uczestnik walk z Turkami.

  • 1866 - 1869 r. - Czwarte powstanie na Krecie potajemnie popierane przez Grecję.

Niemal 1000 Greków zostaje oblężonych w klasztorze Arkadiu, a w obliczu nieuchronnej klęski jeden z obrońców wysadza w powietrze skład prochu, zabijając kilkaset osób.

Na konferencji w Paryżu mocarstwa zakazują Grecji popierania Krety, dzięki czemu Turcy odzyskują kontrolę nad wyspą.

  • 1874 r. - Powstaje muzeum archeologiczne w Atenach. Grecja staje się celem turystów zwiedzających zabytki.

  • 1881 r. - Kongres w Berlinie przyznaje Grecji Tessalię i część Epiru.

  • 1882 - 1904 r. - Greczynka Vassillici Kaliandi, ze wzrostem 2,30 m uznawana za najwyższą kobietę na świecie.

  • 1893 r. - Otwarcie Kanału Korynckiego po dziesięciu latach budowy. Nowy szlak wodny połączył Zatokę Koryncką na zachodzie i Morze Egejskie na wschodzie.

Projekty budowy kanału powstały już w VII/VI w. p.n.e. ale wtedy wybrukowano jedynie drogę przez Przesmyk Koryncki do przeciągania statków na rolkach. O kanale myśleli też Cezar i Kaligula, a Neron zaczął nawet budowę, lecz jej nie ukończono.

  • 1896 r. - Pierwsza nowożytna olimpiada odbywa się w Atenach, stając się jeszcze jednym znakiem odzyskania niepodległości przez Grecję.

  • 1896 - 1898 r. - Powstanie na Krecie powoduje wojnę grecko-turecką (1897-1898).

Grecja przegrywa i traci część Tessalii, ale Kreta uzyskuje autonomię w obrębie Turcji, a w 1899 r. opracowuje własną konstytucję. Stolicą Krety zostaje Chania na zachodzie wyspy. Władzę nad wyspą sprawuje regent zależny od Brytyjczyków i Francuzów. Mocarstwa europejskie zajmują też porty na Krecie.

Kreteńscy Grecy podejmują działania zmierzające do usunięcia z wyspy ludności tureckiej. Na przykład w dawnej twierdzy Spinalonga, która od lat jest domem dla pewnej liczby tureckich rodzin Grecy zakładają leprozorium. To oczywiście przekonało Turków do wyjazdu. Ośrodek dla trędowatych zaś przetrwa aż do roku 1957 i będzie ostatnim leprozorium w Europie.

  • 1904 r. - Ateny otrzymują pierwszą linię metra. Następne dwie linie powstaną dopiero w roku 2000.

  • 1905 r. - Wenizelos i jego zwolennicy wymuszają usunięcie marionetkowego regenta Krety, a w roku 1908 doprowadzają do zadeklarowania Enosis przez kreteńskie Zgromadzenie Narodowe. Enosis oznacza unię z Grecją.

  • 1906 - 1975 r. - Arystoteles Onassis. Pochodzi z ubogiej greckiej rodziny, lecz jest finansowym geniuszem.

W czasie II wojny światowej zajmuje się handlem, co daje mu dość pieniędzy, aby po wojnie przystąpić do budowy statków w zniszczonych Niemczech. Dzięki temu staje się milionerem, jednym z najbogatszych ludzi świata. Omal nie przechwytuje całego handlu ropą naftową z Arabii Saudyjskiej, co udaremnia dopiero tajna akcja Amerykanów zaniepokojonych możliwością kontrolowania cen ropy przez jednego człowieka.

  • 1909 r. - Wybucha spór o Kretę, którą chcą zająć Brytyjczycy i Francuzi, a prawa do niej do niej roszczą sobie Grecy i Turcy. Do roku 1913 Kreta pozostanie pod wspólnym protektoratem Wielkiej Brytanii, Włoch, Francji i Rosji, formalnie nadal należąc do Turcji.

  • 1912 r. - Grecja zawiera z Bułgarią, Serbią i Czarnogórą tajny pakt pod nazwą Ligi Bałkańskiej, aby wspólnie walczyć przeciw Turcji i wyprzeć ją z Europy. Wybucha pierwsza wojna bałkańska trwająca do 1913 r.

  • 1913 r. - Druga wojna bałkańska prowadzona przez Grecję, Serbię, Czarnogórę i Rumunię przeciwko Bułgarii, pragnącej zagarnąć większość terytorium odebranego Turkom.

Na Krecie wybucha powstanie inspirowane przez kreteńskiego ministra sprawiedliwości Eleftheriosa Wenizelosa. Na mocy umów podpisanych w Londynie (1914) Grecja otrzymuje Kretę, Epir i południe Macedonii. Królem Grecji zostaje Konstantyn I (do 1917 r. i potem w latach 1920-1922), syn Jerzego I.

  • 1920 - 1923 r. - Po I wojnie światowej Grecja zbrojnie zajmuje Trację, Izmir i niektóre wyspy, a plany greckiego premiera E. Venizelosa przewidują nawet zdobycie Konstantynopola i zachodniej Azji Mniejszej. Jednak przegrana wojna z Turcją (1922) powoduje powrót wschodniej Tracji pod władzę turecką.

Zostaje dokonana wymiana ludności: Turcy wyjeżdżają do nowego państwa tureckiego (na przykład 30 tysięcy ludzi opuszcza Kretę), a ludność grecka z Azji Mniejszej przenosi się w granice Grecji. W roku 1922 Megalo Castro, czyli dawne Heraklium, zmieni nazwę na bardziej grecki Heraklion (Iraklion).

  • 1924 r. - Ustanowienie republiki, abdykacja króla Jerzego II (1922-1924, syn Konstantyna I). Zaczyna się parcelacja wielkich (powyżej 50-200 ha zależnie od regionu) gospodarstw na działki dla chłopów.

  • 1925 r. - Wojskowy przewrót generała Theodorasa Pangalosa reprezentującego klasy bogate wprowadza prawicową dyktaturę. Koniec parcelacji, rozwiązanie parlamentu.

  • 1926 r. - Obalenie dyktatury i przywrócenie republiki.

Zostaje ustanowiony Królewski Order Feniksa, jedno z najwyższych greckich odznaczeń.

  • 1929 r. - Zaczyna się wielki kryzys gospodarczy.

  • 1935 r. - Po monarchistycznym zamachu stanu i plebiscycie tron Grecji odzyskuje Jerzy II (będzie panował do 1947 r.).

  • 1936 r. - Metaxes dokonuje przewrotu i wprowadza skrajnie prawicową dyktaturę.

  • 1938 r. - Powstają dwa pierwsze greckie parki narodowe wokół Olimpu i drugi wokół góry Parnas.

  • 1940 - 1944 r. - Grecja atakowana przez Włochy (1940) i w końcu podbita przez Niemcy (1941) dostaje się pod niemiecką okupację trwającą do inwazji Brytyjczyków w 1944 r. Król przebywa w tym czasie na emigracji.

W Grecji działają dwie formacje partyzanckie aktywnie walczące nie tylko z Niemcami, lecz także między sobą: lewicowe prosowieckie Greckie Ludowe Wojsko Wyzwoleńcze ELAS (Ellinikos Laikos Apeleftherotikos Stratos) oraz prawicowa Grecka Narodowa Liga Republikańska EDES (Ethnikos Dimokratikos Ellinikos Syndesmos).

  • 1941 r. - Greccy działacze polityczni prowadzą we wrześniu rozmowy z władzami Jugosławii o ewentualnej federacji, która miałaby powstać po wojnie i obejmować wszystkie kraje Bałkanów łącznie z Bułgarią, Albanią i Rumunią. Pomysłowi sprzeciwia się Stalin, ponieważ to zablokowałoby sowieckie wpływy.

  • Po 1945 r. - Po zakończenia wojny nadal trwa walka komunistów i prawicowców.

W 1946 r. wybucha wojna domowa między finansowaną przez Związek Sowiecki komunistyczną partyzantką nazywaną Demokratycznym Wojskiem Grecji DES (Dimokratikos Stratos Elladas) oraz siłami rządowymi. Sowieci próbują włączyć Grecję do swojej strefy wpływów, co wywołuje reakcję USA. Amerykanie udzielają pomocy rządowi Grecji, dzięki czemu w 1947 r. udaje się zastopować sowieckie ambicje, chociaż część kraju wciąż kontrolują komunistyczni partyzanci. Rząd zaś jest uzależniony od Stanów Zjednoczonych.

  • 1947 - 1964 r. - Panuje król Paweł, (brat Jerzego II).

  • 1952 r. - Grecja wstępuje do NATO, aby zablokować wpływy Sowietów.

Grecy wiedzą, jaki terror i gospodarcze absurdy panują w skomunizowanych krajach na północ od Grecji w Albanii, Jugosławii i Bułgarii, więc obawiają się wprowadzenia podobnego ustroju u siebie.

Dodatkowo elementem destabilizującym kraj są antygreckie wystąpienia w Turcji (pogrom Greków w Stambule) i na obszarze spornego Cypru. W końcu jednak pod naciskiem Stanów Zjednoczonych, które nie chcą konfliktu między członkami NATO, grecki rząd godzi się uznać niepodległość Cypru jako samodzielnego państwa.

  • 1961 r. - Grecja jest stowarzyszona z Europejską Wspólnotą Gospodarczą, co zapowiada modernizację kraju zarówno w kategoriach gospodarczych, jak też społecznych. Z drugiej zaś strony wciąż jest najbardziej konserwatywnym i religijnym państwem Europy, w którym wyznanie jest wpisywane do dowodów tożsamości (do początków XXI w.), a religia prawosławna jest jednym z obowiązkowych przedmiotów w szkołach. Cerkiew prawosławna ma prawa kościoła państwowego i jest zwolniona z podatków, nawet w czasach rządów lewicy i mimo głośnych skandali obyczajowych oraz finansowych na przełomie XX i XXI w.

  • 1964 - 1973 r. - Panuje król Konstantyn II (syn Pawła).

Na scenie politycznej trwa spór między lewicą powiązaną z Moskwą i prawicą wspieraną przez Stany Zjednoczone. W 1965 r. król dymisjonuje lewicowego premiera Gieorgiosa Papandreu, co wywołuje kryzys polityczny. Przez następne dwa lata zmienia się pięciu premierów, lecz sytuacja nie wraca do normy, a rośnie niezadowolenie ugrupowań prawicowych oraz armii.

  • 21 IV 1967 r. - Dwaj pułkownicy Gieorgios Papadopoulos i Nikolaos Makarezos oraz generał Stilianos Patakos obalają rząd i przejmują władzę, nie napotykając żadnego oporu. Grecy bowiem są już zmęczeni ciągłymi zmianami i sporami politycznymi, więc nie protestują, kiedy wojskowi zapowiadają zaprowadzenie porządku.

Junta terrorem zwalcza groźne dla państwa wpływy lewicy oraz ZSRS (komuniści przygotowywali promoskiewski zamach stanu) i niszczy komunistyczną partyzantkę. Dochodzi do masowej emigracji ludzi ze środowisk lewicowych oraz inteligenckich. Wielu greckich lewicowców osiedla się w krajach obozu sowieckiego.

  • 1971 r. - Centrum administracyjne Krety przenosi się z Chanii do Heraklionu, największego miasta wyspy.

  • 1971 - 1973 r, - Kryzys ekonomiczny powoduje zubożenie ludności i narastające niezadowolenie z władz.

Z drugiej strony junta liberalizuje swoją politykę i daje Grekom więcej swobody niż mieli wcześniej

  • 1973 r. - W marcu wybucha strajk studentów prawa na Uniwersytecie Ateńskim, który zapoczątkowuje inne antyrządowe wystąpienia. Papadopoulos tłumi bunt, detronizuje króla i ogłasza referendum, w którym oczywiście zwycięża. Jednak w listopadzie studenci Politechniki Ateńskiej ogłaszają kolejny strajk, który staje się zachętą do buntów w różnych częściach Grecji. Nie mogąc ich stłumić, junta wyprowadza na ulice wojskowe pojazdy pancerne i łamie opór kosztem kilku zabitych i około tysiąca osób rannych.

Tymczasem generał Dimitrios Joanidis uznaje, że buntom sprzyjała postępująca liberalizacja, więc przeprowadza kolejny zamach stanu, który obala juntę Papadopoulosa. Po przejęciu władzy nowa junta wprowadza cenzurę, ogłasza listę książek zakazanych i nawet narzuca obywatelom „słuszny i moralny” styl ubierania.

  • 1974 r. - Po nieudanej próbie zajęcia Cypru junta Joanidisa traci poparcie armii i w końcu rezygnuje z władzy, a 24 lipca zostaje przywrócona demokracja.

Po obaleniu skrajnie prawicowej dyktatury w Grecji kobiety otrzymują prawa wyborcze.

  • 1981 r. - Grecja zostaje członkiem EWG, czyli późniejszej Unii Europejskiej.

Kraj jest potęgą turystyczną - w latach 1980. ponad 20% dochodu narodowego pochodzi z turystyki.

  • Od 1992 r. - Spór z Macedonią o nazwę i godło tego kraju, które w opinii Grecji są częścią kultury helleńskiej (odwołują się do symboliki Aleksandra Wielkiego), nie słowiańskiej, a przecież Macedończycy to Słowianie. Grecja wprowadzi nawet gospodarcze restrykcje wobec Macedonii. Wreszcie w 2019 r. Macedonia zmieni nazwę na Republikę Północnej Macedonii, żeby Grecja przestała blokować jej wejście do Unii Europejskiej.

  • 2002 r. - Grecja przyjmuje euro.

Władze Grecji jednak traktują Unię Europejską przede wszystkim jako źródło pieniędzy i beztrosko biorą kolejne kredyty, aby podnosić dochody Greków bez inwestowania w rozwój. W rezultacie nadmierne zadłużenie państwa i oszukiwanie europejskich banków przez Grecję załamują finanse kraju. Banki domagają się spłaty długów, rośnie inflacja i bezrobocie, a Unia Europejska żąda zreformowania gospodarki.

  • Po 2015 r. - Sytuacja ekonomiczna ulega stopniowo stabilizacji po obniżeniu wydatków państwa i drastycznym ograniczeniu świadczeń socjalnych, co jednak wywołuje powszechne protesty mieszkańców Grecji.

Kryzys wróci w 2020 r. po epidemii Covid-19.

  • 2023 r. - Szczególnie gorące i suche lato sprzyja pożarom (wiele z nich to celowe podpalenia), które przez kilka tygodni pustoszą wielkie obszary Grecji, zmuszają ludzi do porzucenia swoich domów, a turystów do pospiesznego wyjazdu.

  • 2024 r. - Grecki parlament legalizuje małżeństwa jednopłciowe, co oznacza odejście od dominującego dotychczas konserwatywnego kursu narzuconego przez Cerkiew grecką.