Nowa Zelandia
24. tysiąclecie p.n.e. - Potężna erupcja Oruanui (ok. 7 VEI) superwulkanu Taupo w centrum Wyspy Północnej niszczy równowagę ekologiczną, chwilowo zmienia globalny klimat i przyczynia się do załamania części ludzkich społeczeństw w Eurazji. Człowiek jeszcze nie dotarł do Nowej Zelandii.
180 - 186 r. n.e. - Na Wyspie Północnej dochodzi do serii gigantycznych erupcji superwulkanu Taupo. Chmury pyłu wulkanicznego i związane z nimi obniżenie nasłonecznienia oraz temperatury na półkuli północnej zostają odnotowane między innymi w zapiskach chińskich i rzymskich. Większość lasów Wyspy Północnej znika zmieciona przez fale uderzeniowe, lawę i pożary. Ogromną kalderę wypełnia potem woda tworząc jezioro Taupo. Geolodzy nazwą tę erupcję Hatepe.
V w. - Nieliczni żeglarze z Polinezji docierają do Nowej Zelandii i zakładają tu pierwsze osady.
Przybysze z tropików przystosowują się do nowych warunków. Na przykład tapa nie może być wykonane na Nowej Zelandii z kory, ponieważ nie ma tu odpowiednich drzew. Osadnicy zastępują więc tapa tkaninami z włókien nowozelandzkich konopi. Nowy materiał okazuje się elastyczniejszy i cieplejszy od tapa, co jest istotne w nieco chłodniejszym klimacie.
X w. - Żeglarz Kupe, znajduje tu cenny, zielony jadeit, a wyspy nazywa Te Aotea Roa (Długa Biała Chmura).
XII w. - Duża fala imigrantów pod wodzą żeglarza Toi dociera do Nowej Zelandii i rozwija kulturę łowców moa. Niektórzy osadnicy nazywają Nową Zelandię Krainą Wielkich Ptaków ze względu na powszechne występowanie moa i układają poematy o polowaniach na te zwierzęta. O znaczeniu moa dla wczesnych mieszkańców wysp świadczy cmentarz w Wairau Bar z licznymi darami grobowymi wykonanymi z kości tych ptaków. Z piór są wyrabiane ozdoby, części ubrania oraz pióropusze, z kości powstają narzędzia, jak na przykład haczyki na ryby, a skóry ptaków są używane do wytwarzania odzieży oraz nakryć i osłon. Z czaszek moa ludzie wyrabiają pojemniki. Mięso i jaja moa są oczywiście zjadane, a skorupy dużych jaj mogą być używane jako naczynia.
Ekspandujący osadnicy bez trudności wybijają wielkie, bo osiągające aż 4 m wysokości, nieloty, których jedyną bronią jest ucieczka lub kopnięcia nogami. Tak więc obszar zamieszkany przez moa przesuwa się coraz dalej na południe. W roku 1950 Roger Duff napisze rozprawę o okresie wielkich polowań na moa trwającym według niego do ok. XVI w., kiedy większość ptaków została wytępiona.
- XII - XIV w. - Przybycie pierwszych żeglarzy z Wysp Towarzystwa zaczyna dzieje Maorysów.
Legendarna Wielka Flotylla składa się z siedmiu łodzi, z których każda ma zapoczątkować odrębne plemię. Nad zatoką Otago na wschodzie Wyspy Południowej powstaje osada Kaika Otarga, która przetrwa aż do przybycia białych (Cook w 1770 r.). Według tradycji nad Otago przypływają najpierw wodzowie Kahui Tipua i Te Rapuwai. W XVI w. osiedlą się tu Waitaha i Kati Mamoe, a w XVII w. wódz Kai Tahu.
Legenda mówi, że Wyspa Południowa zwana przez Maorysów Te Waka o Aoraki to łódź trzech synów niebiańskiego boga Rakinui, którzy wyruszyli niegdyś w podróż dookoła bogini ziemi zwanej Papatuanuku. Ich łódź utknęła jednak na rafie, a lodowaty wiatr zamroził braci, którzy przekształcili się w góry Ka Tiritiri o te Moana (Alpy Południowe). Najwyższy z braci Aoraki stał się najwyższym szczytem (Góra Cooka). Później miejscowi Maorysi będą czcili Aoraki jako świętą górę, skąd pochodzili ich przodkowie.
Maorysi docierają też do wysp Chatham na dalekim południu. Chłodniejszy klimat i brak miejscowych roślin nadających się do produkcji tkanin zmusza osadników na Chatham do wykorzystania foczych skór jako materiału do wyrobu odzieży.
- Do XV/XVI w. - Człowiek oraz agresywne szczury polinezyjskie przywiezione na Nową Zelandię jako zwierzęta mięsne wyniszczają nie tylko moa, ale też inne formy endemiczne charakterystyczne dla Nowej Zelandii, takie jak nielotne gęsi z rodzaju Cnemiornis i orzeł Haasta Hieraaetus moorei.
Nieco dłużej przetrwa charakterystyczny dla Wyspy Północnej takahe północny (Porphyrio mantelli), niebyt liczny, dość duży (wielkości kury), nielotny ptak o niebieskim upierzeniu. Jego mięso jest uznawane za przysmak, a łatwość polowania doprowadzi do całkowitego wytępienia tego ptaka. Dopiero w 1847 r. Walter Mantell poszukujący szczątków moa natrafi na czaszkę nieznanego ptaka, którą wyśle do Londynu, a Richard Owen rozpozna w niej nieznany dotąd gatunek.
Podobny gatunek nielota takahe południowy (Porphyrio hochstetteri) zostaje wytępiony na Wyspie Północnej, ale nieliczne osobniki zachowają się na Wyspie Południowej i w XX w. zostaną objęte ścisłą ochroną.
- XVI - XIX w. - Moa zostają wytępione.
Na Wyspie Północnej wielkie ptaki giną wcześniej. Na początku XIX w. amerykańscy łowcy fok podobno obserwują ogromne ptaki na wybrzeżu Wyspy Południowej, a w 1823 r. jeden z łowców o nazwisku Meurant znajduje kości pokryte mięsem, skórą i piórami. Oznacza to, że moa wciąż gdzieś istnieją, aczkolwiek są już niezmiernie rzadkie. Jeszcze w połowie tego samego stulecia brytyjski misjonarz R. Taylor pisze o żywych moa spotykanych podobno wewnątrz wyspy, a w 1861 r. zostają rzekomo odkryte odciski stóp moa. Są to jednak już ostatnie ślady wielkich nielotów. W 1986 r. grupa speleologów badających jaskinie pod szczytem Mount Owen natrafia tylko na liczne kości, pazury i zachowane kawałki skóry moa.
1642 r. - Tasman ląduje w Golden Bay.
1769 - 1770 r. - Cook opływa Nową Zelandię. Pisze o pingwinach, fokach i kamiennych narzędziach Maorysów.
Odkrywa Cieśninę Cooka między dwoma wyspami Nowej Zelandii. Opisuje wyspę Banks, lecz potem okaże się, że był to półwysep Wyspy Południowej. W 1770 r. opisuje także wysokie góry na Wyspie Południowej, którym nadaje nazwę Alpy Południowe (maoryjskie Ka Tiritiri o te Moana).
Żeglarz ponownie odwiedzi Nową Zelandię w latach 1773-1774 i 1777.
Lata 1790. - Na Wyspie Południowej powstają osady białych. Zostaną jednak zniszczone przez ataki Maorysów.
1791 r. - Brytyjczycy odkrywają wyspy Chatham na wschód od Nowej Zelandii.
1800 r. - Na południowy wschód od Nowej Zelandii statek Reliance odkrywa i zajmuje dla Wielkiej Brytanii bezludne Antypody (greckie antipos i podos, czyli przeciwny i stopy, czyli do góry nogami). Antypody znajdują się po przeciwnej stronie planety w stosunku Wysp Normandzkich, a Nowa Zelandia - w stosunku do Hiszpanii.
1806, 1810 r. - Brytyjczycy odkrywają i zajmują małe, bezludne wyspy Auckland i Campbell.
Od 1810 r. - Nad zatoką Otago działają brytyjscy łowcy fok. Potem na stałe osiedla się tu William Tucker (1815), bracia Weller organizują stację wielorybniczą (1831), a J. Jones zakłada farmę (1840). W roku 1848 powstaje tu miasto Dunedin, którego nazwa wywodzi się od celtyckiej nazwy Edynburga Dun Eideann.
1814 r. - Samuel Mardsen z Nowej Południowej Walii zaczyna pracę misyjną w Bay of Islands. Do 1827 r. powstanie jeszcze pięć ośrodków misyjnych na Nowej Zelandii. Do pierwszych chrztów Maorysów dochodzi w latach 1825 i 1828.
Od 1815 r. - Brytyjczycy eksploatować wschodnie wybrzeża Wyspy Południowej. Wkrótce powstaje tam niewielki port Lyttelton, przez który wywozi się głównie drewno oraz produkty morskie.
1820 - 1830 r. - Hongi Hika, wódz plemienia Ngapuhi, wraca z Anglii i zaczyna kupować karabiny. Dzięki broni palnej jego 2000 wojowników w ciągu 10 lat zajmuje południe Wyspy Północnej.
Wodzowie Ngati Raukawa i Te Rauparaha opanowują równiny Manawatu i atakują Wyspę Południową.
Walki dziesiątkują poszczególne plemiona i doprowadzają do sytuacji, gdy nawet zwycięzcy tracą w wyniku wyniszczających walk. W końcu zmęczone wojną plemiona Wyspy Północnej oddają się pod opiekę Anglii i przyjmują chrześcijaństwo.
1830 - 1838 r. - Wzrasta liczba białych osadników ze 150 do ponad 2000.
1833 r. - James Busby zostaje brytyjskim prezydentem wysp.
1838 r. - Powstaje New Zealand Land Company do wykupywania ziemi od Maorysów.
Na zajętych terenach biali zakładają głównie pastwiska dla owiec i krów.
1839 r. - Richard Owen na podstawie fragmentu kości udowej przywiezionej do Londynu przez podróżnika o nazwisku Rule stawia hipotezę, że na Nowej Zelandii żył lub nadal żyje wielki ptak podobny do strusia. Jest to pierwsza poważna i weryfikowalna informacja o moa, jaka dotarła do Europejczyków. W roku 1842 na podstawie kolekcji kości przesłanej do Londynu Owen rekonstruuje moa i ustala, że chodzi o kilka gatunków nielotów.
1839 - 1840 r. - Brytyjczyk Samuel Revans zakłada New Zealand Gazette, zaczynając rozwój miejscowej prasy.
1840 r. - Maorysi podpisują traktat z Wielką Brytanią, zapewniający koronie angielskiej monopol w nabywaniu ziemi.
1840 r. - W. Hobson zakłada Auckland na Wyspie Północnej. Miasto będzie administracyjną stolicą wysp i stanie światowym centrum sportowego żeglarstwa. Nad Cieśniną Cooka zaś powstaje miasto Wellington (stolica kraju od 1865 r.), nazwane tak na cześć sławnego księcia i generała.
1840 - 1860 r. - Rozwój handlu żywnością i lnem daje Maorysom szansę na dostosowanie się do nowych warunków. Postępuje europeizacja Maorysów: posiadają młyny i pola, eksportują drewno.
1844 r. - Powstanie Hone Heke z plemienia Ngapuhi stłumione przez gubernatora George’a Greya.
1847 r. - Wyspy Auckland zostają przyłączone administracyjnie do Nowej Zelandii. Są bazami dla rybaków.
1850 r. - Cztery statki przywożą do Lyttelton na Wyspie Południowej 792 osoby, które zakładają nową osadę Christchurch. Cztery lata później osada Christchurch ma już 900 mieszkańców, czyli więcej niż Lyttelton, gdzie żyje 550 osób. Wkrótce Christchurch stanie się jednym z największych ośrodków w kraju i najbardziej znanych portów na Pacyfiku.
Od połowy XIX w. - Nowozelandzki eukaliptus (Eucalyptus) jest sadzony w wielu krajach poza wyspami, aby osuszać malaryczne bagna.
1851 r. - Brytyjski kapitan Stokes dowodzący statkiem Acheron nadaje Aoraki angielską nazwę Mount Cook (Góra Cooka). Jest to najwyższa (3724 m) góra Nowej Zelandii. W 1894 r. na szczyt jako pierwsi wejdą Jack Clarke, Tom Fyfe i George Graham.
1852 r. - Maorysi otrzymują samorząd i teoretycznie równe prawa z pakeha (nie-Maorysami, białymi).
1858 r. - Ludy Waikato, Taupo i część plemion mieszkających wokół Hawke’s Bay obierają króla Te Wherowhero z Waikato. Jako król Potatau ma bronić Maorysów przed Brytyjczykami.
31 VII 1856 r. - Christchurch na wschodnim wybrzeżu Wyspy Południowej jako pierwsza osada na Nowej Zelandii oficjalnie otrzymuje prawa miejskie. Miasto jest początkowo zbudowane z gliny mieszanej ze słomą, lecz wkrótce upowszechnia się budownictwo drewniane, a po kilkunastu latach również kamienne. Co ciekawe, Christchurch jest utrzymane w jednolitym stylu neogotyckim.
Do ok. 1860 r. - Przywleczone przez białych ospa, odra, grypa i choroby weneryczne oraz alkoholizm zabijają ponad 60% Maorysów.
1860 - 1865 r. - Wojna gubernatora Greya z plemionami z Taranaki i Waikato (1863).
Po klęsce pod Matata nowy maoryjski władca król Tawhiao (1860-1894) wycofuje się do maoryjskiej enklawy Manlapoto. Odtąd starcia białych z ludnością miejscową przekształcają się najwyżej w lokalne walki, lecz już nigdy w otwartą wojnę na dużą skalę.
- Lata 1860. - Farmerzy zauważają, że ich owce cierpią z powodu ran pojawiających się głównie na grzbiecie. Niektóre zwierzęta umierają z powodu zakażenia. Dopiero po kilku latach okazuje się, że odpowiedzialne są miejscowe wszystkożerne papugi kea (Nestor notabilis). Ptaki nauczyły się nocą wyrywać owcom tłuszcz spod skóry, wykorzystując przy tym długi i bardzo ostry dziób, który wcześniej służył do rozbijania owoców lub rozszarpywania padliny. Jest to sztandarowy przykład ewolucyjnej preadaptacji, czyli sytuacji, gdy dana cecha organizmu pojawiła się wcześniej, a w zmienionych okolicznościach okazała się przydatna.
Do 1970 r. rząd Nowej Zelandii będzie wypłacał nagrodę za każdy dziób kei zabitej w pobliżu ludzkich siedzib. W rezultacie liczebność tych ptaków spadnie. Od 1988 r. kea znajdzie się pod kontrolą międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną przyrody, a w 2000 r. trafi na listę gatunków zagrożonych wymarciem.
Fauna Nowej Zelandii gwałtownie ubożeje i kurczy się z powodu drapieżnych gatunków wprowadzonych przez europejskich osadników: szczura wędrownego, szczura śniadego, gronostaja, kota domowego, psa oraz przywiezionego z Australii lisa workowatego, który jest hodowany jako zwierzę futerkowe.
1861 r. - Odkrycie w okolicy złota przekształca Dunedin na Wyspie Południowej w największe (do XX w.) miasto Nowej Zelandii. Według danych z 1874 r. Dunedin ma 29823 mieszkańców. Miasto może się też pochwalić ciekawostką: ulica Baldwin Street ma nachylenie do 38o i jest uznawana za najbardziej stromą na świecie, a różnica wysokości między jej początkiem i końcem wynosi 70 m.
1863 r. - Między Christchurch and Ferrymead powstaje pierwsza na Nowej Zelandii linia kolejowa obsługiwana przez pociągi parowe.
1865 r. - Wybucha antybrytyjskie powstanie w Taranaki oparte na kulcie hau-hau.
Brytyjczycy zwyciężają, lecz formalnie próbują załagodzić konflikt o ziemię, ustanawiając Native Land Court (tubylczy sąd ziemski), który jednak jest całkowicie podporządkowany białym.
1867 r. - Maoryjscy mężczyźni zyskują prawo głosu i cztery miejsca w parlamencie.
1868 r. - Titokowaru z Taranaki podnosi antybrytyjski bunt, stłumiony po roku.
1869 r. - W Dunedin powstaje pierwszy nowozelandzki uniwersytet. Następny będzie w Wellington (1897).
1869 r. - Na Wyspie Północnej nad jeziorem Taupo powstaje posterunek policji i osada Taupo jako lokalny ośrodek władzy kolonialnej podczas wojen z Maorysami. W XX w. miasto Taupo stanie się centrum turystycznym związanym z superwulkanem o tej samej nazwie.
1872 r. - Bunt wodza Te Kooti w Poverty Bay i w Górach Urewera. Po klęsce ucieka do Maniapoto.
1880 - 1951 r. - Te Rangi Hiroa (Peter Buck), sławny badacz kultury. Budzi maoryjską świadomość narodową.
1882 - 1960 r. - Harold Delf Gillies uznawany za prekursora chirurgii plastycznej.
Urodził się w Dunedin na Nowej Zelandii, lecz większość życia spędza w Europie.
Studiuje medycynę w Wielkiej Brytanii, gdzie okazuje się też świetnym sportowcem. W czasie I wojny światowej zaczyna błyskotliwą karierę jako chirurg plastyczny rekonstruujący okaleczone twarze żołnierzy.
1881 r. - Te Whiti, prorok z Taranaki, zakłada wspólnotę, którą siłą rozbijają Brytyjczycy.
1882 r. - W Saint Bathans w rejonie Otago na południowym krańcu Wyspy Południowej, gdzie trwa gorączka złota powstaje Ballarat Hotel znany potem jako Vulcan. Wkrótce stanie się jednym z najsłynniejszych w Nowej Zelandii miejsc uznawanych za nawiedzone. W pokoju nr 1 podobno pojawia się duch młodej kobiety zwany The Rose. Kobieta była rzekomo prostytutką uduszoną przez klienta.
1886 r. - Gwałtowna erupcja wulkanu Tarawera na Wyspie Północnej zaskakuje mieszkańców powodując śmierć wielu z nich i pustoszy duży obszar wokół wulkanicznego stożka.
1887 r. - W centrum Wyspy Północnej zostaje ustanowiony pierwszy nowozelandzki park narodowy Tongariro.
Następny obszar ochrony środowiska przyrodniczego powstanie w 1900 r. jako park narodowy Egmont (Te Papakura o Taranaki) na zachodnim wybrzeżu Wyspy Północnej. Na początku XXI w. liczba parków narodowych na obszarze Nowej Zelandii wzrośnie do czternastu.
1888 - 1911 r. - Dziki delfin nazwany Jack Pelorus z własnej woli przeprowadza statki przez niebezpieczny Francuski Przesmyk koło wyspy d’Urville przy wejściu do Cieśniny Cooka. W Wellington stanie potem jego pomnik.
1893 r. - Wszyscy Maorysi otrzymują prawa wyborcze.
1894 - 1912 r. - Panuje maoryjski król Mahuta Tawhiao, wybrany po śmierci Tawhiao.
Kolejni maoryjscy władcy są wybierani przez miejscowe plemiona jako ich reprezentanci, ale nie znajduje to formalnego odbicia w prawie a potem w konstytucji Nowej Zelandii. Będą panować kolejno: Te Rata (1912-1933), Koroki Mahuta (1933-1966), królowa Te Atairangikaahu (1966-2006) i Tuheitia Paki. Maorysi mają też własną flagę ze znakiem nawiązującym do tradycyjnych maoryjskich wzorów i do oceanicznej fali.
- 1898 r. - W Dunedin dochodzi do tragedii: niegdyś bogaty bankier, kupiec i polityk William Larnach popełnia samobójstwo w budynku parlamentu. Przyczyną jest ruina jego finansów oraz odkrycie romansu jego trzeciej żony z najmłodszym synem. Rodzina rozpada się i wybucha spór o pałac zwany Larnach Castle, który bankier zbudował w Dunedin dla swojej pierwszej żony. Dziwaczna budowla złożona z najróżniejszych kamieni sprowadzanych z wielu części świata powstawała aż 12 lat, lecz nie przyniosła szczęścia swojemu właścicielowi.
Po latach procesów sądowych i zmianie kilku właścicieli Larnach Castle popada w ruinę. Wreszcie w 1967 r. zostaje zakupiony przez rodzinę Baker, a nowi właściciele odnawiają budowlę oraz wspaniały ogród ciągnący się niemal do brzegu oceanu. Niektórzy twierdzą, że w Larnach Castle można spotkać duchy nieszczęsnego bankiera i członków jego rodziny.
1901 r. - Wyspy Cooka oraz Niue zostają podporządkowane do Nowej Zelandii.
Od 1904 r. - Na Nowej Zelandii zaczyna się hodowla owocu jang tao (Actinidia) sprowadzonego z Chin. Od 1959 r. owoc zyskuje nazwę kiwi ze względu na podobieństwo skórki do upierzenia miejscowego ptaka. Pod tą nazwą owoc zdobędzie dużą popularność na całym świecie.
1907 r. - Nowa Zelandia zostaje dominium brytyjskim.
1909 r. - Mieszkańcy Otago na Wyspie Południowej i miejscowe gazety odnotowują tajemnicze światła i masywne obiekty latające w kilku miejscach wokół miasta (UFO?).
1912 - 1933 r. - Po śmierci poprzedniego władcy zostaje wybrany nowy maoryjski król Te Rata.
1916 r. - Powstaje Partia Pracy Nowej Zelandii, pierwsza partia polityczna na wyspach. Po niej pojawią się komuniści (1921), socjaldemokracja (1936), demokraci (1972) oraz ekologiczna Partia Wolności (1976).
1919 - 2008 r. - Edmund Percival Hillary, sławny nowozelandzki himalaista i podróżnik.
1928 r. - Przyrost liczby Maorysów przewyższa przyrost liczby białych.
Dotychczas biali stanowili zdecydowaną większość w nowozelandzkich miastach. Na przykład w Christchurch w 1926 r. na 10 tysięcy mieszkańców przypadało tylko 144 Maorysów, 235 imigrantów ze wschodniej Azji, 50 Indusów i 13 Polinezyjczyków.
1929 r. - Native Land Development Act zapewnia ochronę Maorysom i ich kulturze. Jednocześnie Maorysi coraz bardziej umacniają swoją pozycję w ekonomii Nowej Zelandii.
1931 r. - Nowa Zelandia zostaje samodzielnym państwem Wspólnoty Brytyjskiej. Do Nowej Zelandii należą też mniejsze wyspy: Chatham, Antypody, Campbell, Kermadec i Tokelau (od 1948 r.).
Kraj jest ściśle związany z Australią, co zresztą widać na jego fladze niemal identycznej z flagę australijską, lecz gwiazdy są czerwone i jest ich mniej.
Od 1933 r. - Nowa Zelandia używa własnej waluty: florena, szylinga i pensa, a potem dolara nowozelandzkiego.
1952 r. - Na południowym zachodzie Wyspy Południowej powstaje Fiordland, największy nowozelandzki park narodowy.
Pomysł objęcia tego obszaru ochroną ogłosili już w 1904 r. premier Thomas Mackenzi i John Hay, ale na praktyczną realizację trzeba było poczekać niemal pół wieku. Na terenie Fiordland znajdują się wysokie góry z najbardziej znaną Mitre Peak, Milford Sound i 14 innych fiordów wyżłobionych przez plejstoceńskie lodowce, kilka jezior, wspaniałe wodospady z najwyższym (581 m) Sutherland Fala, jaskinie Te Anau Glowworm oraz słynne piesze szlaki Milford Track, Kepler Track i Routeburn Track. Dominują lasy złożone głównie z buka południowego (Nothofagus). W parku żyją nielotne endemiczne ptaki takahe południowy (Porphyrio hochstetteri), kiwi (Apteryx) i nielotna papuga kakapo (Strigops habroptila), papuga kea (Nestor notabilis), a także miejscowy pingwin grubodzioby (Eudyptes pachyrhynchus).
- 1955 - 1958 r. - Dziki delfin Opo-Jack w Oponi nad Hakianga Harbour z własnej woli ratuje ludzi.
Po śmierci zostaje uroczyście pochowany.
1965 r. - Wyspy Cooka uzyskują niepodległość jako państwo stowarzyszone z Nową Zelandią.
Lata 1970. - 1980. - Unifikacja gospodarcza z Australią, mimo rosnącego poczucia odrębności wyspiarzy.
Nowa Zelandia, mimo oddalenia od innych krajów, staje się coraz bardziej popularna wśród turystów, którzy chcą oglądać góry, podziwiają lasy i ocean, a także odwiedzają miejscowe plaże.
Do najpiękniejszych i najbardziej znanych plaż świata należy Ninety Mile Beach na północnym wybrzeżu Wyspy Północnej. Wbrew nazwie ma długość „zaledwie” 50 mil, ale i tak cieszy się ogromną popularnością. Inne słynne nowozelandzkie plaże to między innymi pokryte czarnym, wulkanicznym piaskiem Muriwai, Karekare i Piha na Wyspie Północnej.
1974 r. - Niue uzyskuje niepodległość jako państwo stowarzyszone z Nową Zelandią.
1977 r. - Japoński statek rybacki Tsujo-Maru łowiący w przybrzeżnych wodach Nowej Zelandii znajduje pod wodą rozkładające się zwłoki wielkiego zwierzęcia nieznanego nauce.
Ostatnie dekady XX w. - Na dnie oceanu ok. 4000 km na południowy wschód od Nowej Zelandii zaczyna funkcjonować cmentarzysko statków kosmicznych zwane Punktem Nemo na cześć bohatera powieści J. Verne’a.
1985 r. - Nowozelandzka policja udowadnia, że francuscy agenci zatopili w Wellington statek Rainbow Warrior wysłany przez Greenpeace, aby protestował przeciw próbom jądrowym na Pacyfiku dokonywanym przez Francję i inne kraje. Dotychczas Francuzi nie przyznawali się do tego przestępstwa.
1987 r. - Maoryjski zostaje uznany za drugi język oficjalny Nowej Zelandii obok angielskiego.
Lata 1990. - 60 milionów owiec (Nową Zelandię zamieszkuje tylko 3,4 miliona ludzi) powoduje zanieczyszczenie środowiska wysp przez wydalane gazy fizjologiczne, zwłaszcza amoniak.
Wyspiarskie ekosystemy Nowej Zelandii od dawna są zagrożone przez działalność człowieka, w tym przez sprowadzone przez ludzi obce gatunki. Jednym z groźniejszych okazuje się domowy kot, który wybija miejscowe ptaki i małe zwierzęta naziemne. Nieprzypadkowo w 2019 r. władze ogłoszą kontrowersyjny projekt, według którego do roku 2050 Nowa Zelandia ma być całkowicie wolna od kotów. To oznacza, że koty już żyjące na wyspie mogą pozostać do naturalnej śmierci, ale nie wolno ich rozmnażać, ani sprowadzać nowych.
Na początku XXI w. władze Nowej Zelandii rozwiną też akcję zmierzającą do wytępienia innych sprowadzonych przez człowieka zwierząt jak szczury, gronostaj czy australijski lis workowaty, które wyniszczają miejscową faunę. Służą do tego mechaniczne pułapki, wykładanie zatrutego jedzenia i ewentualnie polowania.
Po 2000 r. - Wzrasta imigracja do Nowej Zelandii, osiągając kilka tysięcy osób rocznie, które uciekają z wysp Mikronezji i Polinezji zalewanych przez ocean (podnoszenie się poziomu wody związane z globalnym ociepleniem). Nowa Zelandia jako kraj oddalony od światowych konfliktów jest celem dla wielu uchodźców.
2010, 2011 r. - Silne trzęsienia ziemi nawiedzają Christchurch. Podczas drugiego ginie co najmniej 145 osób.
Geolodzy jednak twierdzą, że prawdziwa tragedia dopiero czeka mieszkańców Christchurch i wschodniej Nowej Zelandii, kiedy dojdzie do rozprężenia płyt tektonicznych w wielkim uskoku na dnie oceanu tuż koło wybrzeży.
2011 r. - Największa dotychczas katastrofa górnicza w historii Nowej Zelandii zdarza się w kopalni Pike River na Wyspie Południowej, gdzie wybuch metanu zasypuje 29 górników. Kiedy dochodzi do kolejnych eksplozji, władze przerywają akcję ratunkową. Właściciel kopalni zaś splajtuje.
2012 r. - Holenderski informatyk Joost Zuurbier rejestruje nową domenę internetową z siedzibą na atolu Tokelau. Jej symbolem jest tk zapisywane na końcu adresu internetowego. Dotychczas używane domeny były bardzo drogie, zwłaszcza najpopularniejsza z symbolem com (od commercial), więc Zuurbier założył nową. W ciągu kilku następnych lat domena tk stanie się drugą najpopularniejszą po com.
2019 r. - Po południu 15 marca dochodzi do najkrwawszego ataku terrorystycznego w dotychczasowej historii Nowej Zelandii. Do dwóch meczetów w Christchurch wdziera się bandyta z bronią maszynową: łącznie morduje 50 osób i rani co najmniej 50 innych. Fanatyk wcześniej zamieścił w internecie manifest skierowany przeciw imigrantom i muzułmanom, którzy jakoby zagrażają chrześcijańskiej cywilizacji białych ludzi.
2020 r. - Pandemia Covid-19 dociera do Nowej Zelandii, lecz liczba zakażonych jest minimalna w porównaniu do innych krajów.