Meksyk
- 1810 r. - W Meksyku wybuchają antyhiszpańskie i antyfeudalne powstania, które przeradzają się w wojnę wyzwoleńczą. Na czele ruchu staje ksiądz Miquel Hidalgo y Costillo, który zaczyna niepodległościową działalność w mieście Dolores niedaleko Guanajuato. Później jednak za swoją siedzibę, czyli pierwszą stolicę rewolucyjnego Meksyku uznaje Guadalajarę. Indianie odbierają ziemię, którą stracili na skutek. hiszpańskiej polityki ekonomicznego wyniszczania Indian. Napadają na siedziby latyfundystów i rabują.
Co prawda Hidalgo zostaje schwytany i rozstrzelany w 1811 r., jednak walki nadal trwają, a na południu Meksyku nie skończą się aż do 1814 r. Sytuację pogarszają dodatkowo najazdy Apaczów z północy, którzy atakują ludność osiadłą, głównie indiańską (na przykład plemię Tarahumara).
1814 r. - Metys, ksiądz Jose Maria Morelos y Pavon, proklamuje niepodległość Meksyku, likwidację feudalizmu i dóbr kościelnych. Ginie rozstrzelany w tym samym roku przez Hiszpanów, lecz jego idee trwają i wciąż toczą się partyzanckie walki.
1816 r. - Fernandez de Lizardi pisze pierwszą latynoską powieść skierowaną przeciw niewolnictwu.
1821 r. - Hiszpański generał Augustin de Iturbide przechodzi na stronę powstańców i opanowuje miasto Meksyk, proklamując niepodległość. Powstaje flaga Meksyku, na której jest umieszczony orzeł z wężem na kaktusie, co nawiązuje do azteckiej opowieści o początkach Tenochtitlanu.
1821 r. - S. F. Austin zaczyna akcję zasiedlania północnej prowincji Tejas (Texas, Teksas) stale pustoszonej przez najazdy Komanczów. Za zgodą władz meksykańskich pozwala osiedlać się każdemu, kto uzna się za obywatela Meksyku, przyjmie katolicyzm i nauczy się hiszpańskiego. Sam sprowadza 300 osadników. Dwa lata później organizuje milicję, czyli zbrojne oddziały ochotników walczących z napadami - są to przyszli rangers (nazwa używana oficjalnie od roku 1874) znani z waleczności i brawury. Nie przypadkiem symbolem rangers stanie się rewolwer colt i srebrna gwiazda.
1822 r. - Augustin de Iturbide ogłasza się cesarzem Augustinem I. Do Cesarstwa Meksyku zaprasza też dawną kapitanię Gwatemali, dzięki czemu jego władza przynajmniej teoretycznie rozciąga się aż do Przesmyku Panamskiego. W rzeczywistości cesarz jest nieudolny, nie potrafi rządzić ani przekonać ludzi do swojej władzy, a przede wszystkim nie wie, jak łagodzić konflikty między poszczególnymi regionami swojego wielkiego państwa.
1823 r. - Generał Antonio de Padua Maria Severino López de Santa Anna y Pérez de Lébron (1794-1876) staje na czele powstańczej armii walczącej przeciwko cesarzowi. W rezultacie Augustin I zostaje obalony, a cesarstwo rozpada się: powstaje republikański Meksyk oraz Federacja Ameryki Środkowej.
Wygnany Augustin I wyjeżdża do Italii, lecz już po roku wraca, aby odzyskać tron. Tym razem jednak zostaje aresztowany, postawiony przed sądem jako zdrajca i skazany na rozstrzelanie.
Jego syn Augustin Jerónimo de Iturbide y Huarte do końca życia utrzymuje, że jest następcą tronu i nazywa siebie cesarzem Augustinem II. Do roku 1830 walczy wraz z Bolivarem, a po powrocie do kraju otrzymuje kolejne rządowe stanowiska za granicą, co ma zapobiec ewentualnym próbom restytucji monarchii w Meksyku. Umiera w Filadelfii w 1866 r. jako bezdzietny kawaler.
1824 r. - Meksyk otrzymuje demokratyczną konstytucję jako federacja stanów, a jej pierwszym prezydentem zostaje generał Victorio Guadalupe. Jak w całej Ameryce Łacińskiej również w Meksyku zaczyna się walka konserwatywnych arystokratów i katolickiego kleru z demokratycznymi liberałami reprezentującymi interesy burżuazji. Przez lata trwają zamieszki i spiski.
1825 r. - Nowe prawo przewiduje kolonizację tak zwanych nieużytków, co oznacza tereny należące do Indian. W rezultacie większość plemion traci swoje ziemie, ponieważ nie potrafi udokumentować, że należą one do nich.
1825 r. - W ramach tworzenia instytucji państwowych w mieście Meksyk powstaje muzeum antropologiczne. Już wkrótce będzie to jedna z najbogatszych w świecie kolekcji sztuki prekolumbijskiej.
1829 r. - Wielki obszar na południe od San Diego gubernator Kalifornii nadaje szlachcicowi Santiago Argũello, który zakłada tu Rancho Tia Juana (Ranczo Cioci Juany), przyszłe miasto Tijuana.
1833 r. - W Guanajuato w środkowym Meksyku wybucha epidemia cholery.
Liczba zachorowań przeraża tak bardzo, że rodziny skracają do minimum czas między stwierdzeniem zgonu i pogrzebem, aby uniknąć szerzenia się zarazy. W suchym klimacie zwłoki ulegają naturalnej mumifikacji, a w XX w. zostaną przebadane przez archeologów i lekarzy, którzy odkryją makabryczne okoliczności części pochówków. Niektóre zwłoki w Guanajuato są skręcone wewnątrz trumien, twarze zastygły z wyrazem przerażenia, a ręce wyglądają tak, jakby zmarły chciał wydostać się z trumny. Okazało się, że niektórzy zostali pochowani jeszcze przed zgonem.
Epidemia nie ogranicza się tylko do Guanajuato: choroba zabija też wielu mieszkańców Guadalajary.
1833 - 1855 r. - Konserwatywny prezydent Antonio López de Santa Anna. Jest to okres dominacji kleru i posiadaczy ziemskich.
1836 r. - Wbrew wcześniejszym umowom z meksykańskim rządem anglojęzyczni osadnicy w Teksasie proklamują niepodległość, a w 1845 r. przyłączają się do USA.
1840 r. - Pierwszy panamerykański kongres Indian odbywa się w Patzcuaro (Michoacan w Meksyku).
1846 - 1848 r. - Wojna z USA o Teksas. Pod pretekstem obrony wolności Teksasu Stany Zjednoczone zajmują ogromne terytoria na północ od Rio Grande stanowiące niemal połowę całego Meksyku. Na mocy układu pokojowego z Guadalupe Hidalgo ziemie te przechodzą w ręce Amerykanów i tworzą nowe stany: Teksas (do USA trafiają miasta El Paso i Laredo nad Rio Grande, a po stronie meksykańskiej powstaje mniejsze Nuevo Laredo), Nowy Meksyk i Kalifornia (meksykańska Alta California) z granicą między bliźniaczymi miastami San Diego (USA) i Tijuana (Meksyk).
1848 r. - Amerykańscy żołnierze F. Maynard i G. Reynolds jako pierwsi wspinają się na najwyższą (5636 m) górę Meksyku, wulkan Citlaltepetl (w języku nahuatl citlal i tepetl - gwiazda i góra), przez Hiszpanów zwany Orizabą.
1848 r. - Majowie na Jukatanie podnoszą zbrojny bunt przeciw kolonializmowi i organizują własne państwo niezależne od władz w Meksyku.
1848 r. - Rozrastająca się Guadalajara potrzebuje nowego cmentarza: Manuel Gómez Ibarra projektuje więc Panteón de Belén w pobliżu szpitala Belén. Nekropolia będzie jedną z najważniejszych w Meksyku jako miejsce spoczynku wielu osób istotnych dla historii kraju. W XX w. zaś cmentarz stanie się atrakcją turystyczną i miejscem reklamowanym jako rzekomo nawiedzane przez rozliczne duchy.
Po 1849 r. - Gorączka złota w amerykańskiej części Kalifornii.
Wśród poszukiwaczy jest Meksykanin Joaquin Murietta, którego indiański autor Yellow Bird uwiecznia w powieści z roku 1854. Według tej książki Murietta szybko znalazł złoto, lecz z zawiści został napadnięty przez amerykańskich poszukiwaczy, jego żonę zgwałcono, a brata powieszono. Jako Latynos uznawany za gorszego od Angloamerykanów nie ma szans w sądzie, więc sam dokonuje zemsty i przez cztery lata zabija gringos (czyli nie-Latynosów) w Sierra Nevada. W końcu ginie z rąk teksaskich rangers, a domniemana głowa Murietty będzie potem przechowywana w słoju i pokazywana za dolara od osoby. Taki jest koniec tej tragicznej historii, lecz z drugiej strony losy Murietty stają się inspiracją dla legendy o Zorro (po hiszpańsku Lis), arcymistrzu szermierki, obrońcy uciśnionych w Kalifornii i bohaterze powieści Johnstona McCulleya Przekleństwo Capistrano (1919).
Druga połowa XIX w. - Meksyk staje się światową potęgą w dziedzinie produkcji sizalu.
Lata 1850. - Osadnictwo oraz wprowadzenie kóz, kotów i myszy niszczy przyrodę wyspy Guadalupe. Dopiero w 1925 r. powstanie tu rezerwat (morskie ptaki, foki), a w 1975 r. także strefa ochronna wielorybów i żarłaczy białych jako największych rekinów tej części Pacyfiku.
1853 r. - Meksyk sprzedaje USA ziemie na północy, które staną się potem częścią Arizony.
Amerykanie otrzymują też prawo do przewożenia towarów i poczty między dwoma wybrzeżami kontynentu przez przesmyk Tehuantepec, co potwierdzi kolejny traktat z roku 1859 (nie ratyfikuje go jednak Kongres USA). Trwa dyskusja o budowie kanału Tehuantepec, ale z powodu kosztów nikt nie chce się jej podjąć. Powstaje za to projekt linii kolejowej i w latach 1857-1882 rząd Meksyku wydaje kilka koncesji na budowę kolei przez przesmyk Tehuantepec, lecz bagniste lasy nad zatoką Campeche zniechęcają inwestorów. Rząd Meksyku postanawia więc sam zająć się budową potrzebnej linii (1882 r.).
1854 r. - Meksyk wprowadza oficjalny hymn państwowy. Tekst opowiadający o walce i wolności, za którą Meksykanie są gotowi się bić napisał Francisco Gonzales Bocanegra w 1853 r., a muzykę komponuje Jaime Nunó.
1855 r. - Dyktator Antonio López de Santa Anna zostaje obalony siłą, a władzę przejmują liberałowie.
Indianin Benito Juarez (1806-1872) jako minister wprowadza rozdział państwa i Kościoła, zarządza konfiskatę kościelnych dóbr i likwiduje przywileje katolickiego kleru, co powoduje oburzenie biskupów. W końcu dochodzi do zamachu stanu i obalenia rządu.
Następny prezydent Comonfort, choć również liberał, przeprowadza reformy o wiele wolniej i ostrożniej. Przyjmuje nową konstytucję (1857 r.), wprowadza wolność wyznania (1858 r.) i rozdział Kościoła od państwa, co ściąga na niego ostrą krytykę ze strony papieża. Znosi niewolnictwo i peonaż (1859 r.), a wszystkim obywatelom nadaje prawo wyborcze. Następuje konfiskata dóbr kościelnych i zakaz tworzenia spółdzielni rolniczych. To uderza w tradycyjne indiańskie wspólnoty rolnicze mające charakter spółdzielni. W rezultacie najbogatsi wykupują ziemię i pod koniec XIX w. prawie 70 % ziemi znajduje się w rękach ok. 1% ludności.
- 1856 r. - Amerykańska firma wydobywająca guano zajmuje Clipperton.
W 1858 r. Francja przyłączy atol do swoich posiadłości na Tahiti. W 1890 r. na wyspie zostają posadzone palmy kokosowe sprowadzone z Polinezji, które zaaklimatyzowały się i odtąd występują w kilku punktach atolu.
Meksyk założy na Clipperton bazę wojskową w 1897 r., a podczas wojny z Hiszpanią w 1898 r. zajmą go Stany Zjednoczone.
- 1858 - 1861 r. - W Meksyku toczy się wojna domowa o reformę między liberałami i klerykalnymi konserwatystami. Zwyciężają liberałowie, Benito Juarez zostaje prezydentem (1861) i będzie rządził z przerwami aż do 1872 r.
Następuje pełne oddzielenie Kościoła od państwa, wprowadzenie świeckich ślubów i swobody wyznania.
1861 r. - Meksyk włącza do swoich posiadłości wyspy Revillagigedo na Pacyfiku.
1861 r. - Seria wyniszczających wojen wywołuje kryzys finansowy i Meksyk zawiesza wypłaty długów; w rezultacie floty Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Francji grożą wojną.
Mimo ugody zawartej w roku 1862, Napoleon III nie rezygnuje z okazji do podboju, lecz chce utworzyć w Meksyku zależne od Francji cesarstwo. 6000 Francuzów atakuje forty Loreto i Guadalupe w mieście Puebla de los Angeles (późniejsze Puebla de Zaragoza), lecz przegrywają w starciu z 2000 Meksykanów pod wodzą generała Ignazio Zaragozy (5 V 1862, w przyszłości święto narodowe Meksyku).
We francuskiej ekspedycji uczestniczy między innymi francuski awanturnik i handlarz dziełami sztuki Eugène Boban, który wkrótce wsławi się jako znawca meksykańskiej sztuki. Jego szczególnym dokonaniem będzie sprzedaż do muzeów w Paryżu i Londynie dwóch kryształowych czaszek rzekomo odkrytych w starożytnych ruinach w Meksyku. Dopiero pod koniec XX w. naukowcy wykażą, że czaszki są fałszywe i powstały jako pamiątki dla turystów, a Boban oszukał swoich klientów.
1863 r. - Amerykański geolog Gilbet Ellis Bailey wysłany przez czasopismo Interocean to Central and South America znajduje żelazny meteoryt w Ranchito koło Sinaloa de Leyva nad Zatoką Kalifornijską. Przy pomocy miejscowej ludności wykopuje wielki kamień nazwany Bacubirito, który ma 4,25 m długości i waży ok 20 ton.
1864 r. - Arcyksiążę Maksymilian Habsburg, brat Franciszka Józefa I koronuje się na cesarza Meksyku.
Opór armii i ludności jest jednak tak wielki, że Francuzi wycofują się, a niechciany cesarz Maksymilian zostaje schwytany i rozstrzelany (1867).
- 1867 r. - Benito Juarez znowu zostaje prezydentem republiki, której niepodległość uznają państwa europejskie i USA.
Ciekawostką jest zachowanie rodziny Iturbide: Augustin de Iturbide y Green (1867-1925), wnuk Augustinea I, uważa się za cesarza Augustina III, a inni członkowie rodziny jeszcze w połowie XX wieku roszczą sobie prawa do meksykańskiego tronu.
1869 r. - Wybucha nieudane antyrządowe powstanie Majów Tzeltalos w prowincji Chiapas.
Lata 1877 - 1880, 1884 - 1911 - Porfirio Diaz jest prezydentem Meksyku.
Czas jego rządów w przyszłości nazwany porfitriato długo będzie wzbudzał kontrowersje. Co prawda rządzi po dyktatorsku, łamie prawa obywateli i swobody parlamentu, ale reformuje administrację, finanse i gospodarkę, popiera uprzemysłowienie, stabilizuje kurs peso (1889). Normuje też napięte stosunki państwa z Kościołem katolickim.
W epoce postępującego uprzemysłowienia dochodzi do szybkiego rozwoju miast. Obok stołecznego Meksyku kształtuje się wielki ośrodek gospodarczy i kulturalny w Guadalajarze. Miasto wyrasta na jedno z głównych nie tylko w Meksyku, lecz w całej Ameryce Łacińskiej.
W polityce międzynarodowej zwalcza próby zjednoczenia Ameryki Środkowej przez Gwatemalę, ponieważ nie chce mieć zbyt silnego sąsiada. Przekonuje więc Honduras i Salwador, aby zrezygnowały z utworzenia federacji, co powoduje wojnę między Gwatemalą i Salwadorem, a w konsekwencji śmierć Justo Barriosa (1885).
1881 r. - Największa dotychczas katastrofa kolejowa w Meksyku pochłania ponad 200 ofiar: w Cautla koło Morelos pociąg wpada do rzeki.
12 VIII 1883 r. - W obserwatorium Zacatecas astronom José Bonilla obserwuje ponad 300 ciemnych obiektów przesuwających się przez tarczę Słońca. Po sfotografowaniu ich odkrywa, że widział wysoko lecące gęsi. Mimo to zwolennicy UFO w XX w. będą na tych fotografiach doszukiwać się pozaziemskich pojazdów.
1886 - 1957 r. - Diego Rivera, jeden z najlepszych meksykańskich artystów, autor cenionych obrazów i grafik.
1888 - 1894 r. - Budowa linii kolejowej przez Tehuantepec, aby przewozić towary między wybrzeżami dwóch oceanów. Okazuje się jednak, że morskie porty na jej końcach nie są dość sprawne, a sama linia nie jest przygotowana do dużego natężenia ruchu. Rząd podpisuje więc umowę z brytyjską firmą S. Pearson & Son Ltd., która w roku 1899 rozpoczyna prace modernizacyjne. Ostatecznie linia kolejowa i związane z nią porty zostają oddane do użytku w 1907 r. Niestety, już wkrótce o wiele sprawniejszy okaże się konkurencyjny Kanał Panamski.
1901 r. - Wojska Diaza ostatecznie niszczą państwo Majów na Jukatanie.
1901/1902 r. - W stolicy Meksyku odbywa się II Konferencja Panamerykańska.
Od 1906 r. - Meksyk i brytyjska firma wydobywająca guano eksploatują wysepkę Clipperton formalnie należącą do Francji. Powstaje latarnia morska i osiedla się ok. 100 osób związanych z niewielkim garnizonem wojskowym. Niestety w 1914 r. urywa się zaopatrzenie z pogrążonego w rewolucji Meksyku, więc ludzie na Clipperton zaczynają umierać na szkorbut. Mężczyźni giną na oceanie szukając drogi na kontynent, a wysepkę pustoszy huragan. Jedyny pozostały przy życiu mężczyzna to latarnik Victoriano Alvarez, który ogłasza się „królem”. Zbiera całą broń i wyrzuca do morza z wyjątkiem jednego karabinu, który zachowuje dla siebie. Zakłada rodzaj haremu, dopuszcza się gwałtów i mordów. Wreszcie w 1917 r. zrozpaczone kobiety zabijają tyrana. Ocalałe trzy kobiety i ośmioro dzieci przewozi do Meksyku amerykański okręt wojenny Yorktown.
W 1931 r., po sporze francusko-meksykańskim na mocy międzynarodowego arbitrażu bezludny atol przypada Francji. Od 1935 r. wyspa jest administrowana z Polinezji Francuskiej, a od 2007 r. stanowi odrębne terytorium podległe bezpośrednio Francji.
- 1909 r. - W gigantycznej powodzi ginie 1400 osób.
Meksyk jest często nękany powodziami wywołanymi przez huragany i wielkie opady deszczu. Duże powodzie, w których ginie kilkadziesiąt osób zdarzają się co kilka lat.
- 1910 - 1914 r. - Lewicowa Narodowa Partia Rewolucyjna obala Diaza (1911), lecz wybucha wojna domowa (rewolucja meksykańska, 1910-1917) pod wodzą chłopskich przywódców Emiliano Zapaty (1883-1919) i F. Villi głoszących hasło Tierra y Libertad (Ziemia i Wolność). Walki przeciągną się aż do 1920 r. i pochłoną w sumie ok. 200 tysięcy ofiar.
Doprowadzą też do wielu zniszczeń. Na przykład w górach Naica rewolucyjna armia żąda pieniędzy od właścicieli kopalni cynku, a po odmowie morduje jednego z nich. W rezultacie kopalnia nie działa w latach 1911-1922.
1911 r. - Emiliano Zapata (1883-1913, Indianin) ogłasza plan ayalański przewidujący zwrot wszystkich ziem odebranych chłopskim wspólnotom.
1911 - 1913 r. - Rządzi liberalny prezydent F. Madero, a po nim jako dyktator generał V. Huerta (od 1913 r.).
1914 r. - Oddziały Zapaty zajmują stolicę i obalają dyktaturę gen. Huerty. Wybucha zatarg z USA o przebieg granicy.
1917 r. - Liberalna konstytucja za prezydenta V. Carranzy (1917-1920) ustala ośmiogodzinny dzień pracy, ogranicza wpływy Kościoła i wielkich posiadaczy. Prezydent jest odtąd wybierany co 6 lat.
1917 r. - W stolicy powstaje dziennik Excelsior reprezentujący interesy posiadaczy ziemskich.
1918 r. - Upaństwowienie pól naftowych, mimo protestu Amerykanów i Brytyjczyków dominujących w przemyśle naftowym Meksyku. Zaczyna się ruch zawodowy (od 1918 r.) i powstają partie robotników (od 1919 r.).
1919 r. - Zapata zostaje zamordowany przez zwolenników prawicy, co wywołuje wrzenie wśród ludności.
1920 r. - Carranza, prezydent-dyktator, zostaje obalony przez powstanie. Nowym prezydentem zostaje Alvaro Obregon z lewicowej Meksykańskiej Partii Pracujących. Wprowadza w życie liberalną konstytucję z 1917 r.
1924 - 1928 r. - Po skrajnie populistycznej kampanii wyborczej (między innymi rozdanie ziemi chłopom) prezydentem kraju jest Plutarco Elias Calles z Meksykańskiej Partii Pracujących. Odsuwa od polityki Kościół (stąd papieska klątwa rzucona na Meksyk), nadaje prawa robotnikom i organizacjom lewicowym, ale też ogranicza wpływy innych partii.
1926 - 1938 r. - Powstanie katolików zwanych cristeros, żądających przywrócenia przywilejów Kościoła.
Były prezydent Obregon zginie zamordowany przez katolickiego fanatyka w 1928 r. To jednak, wbrew intencjom zabójcy, ułatwia dalsze działanie antyklerykałom. Represje przekształcają się w krwawe prześladowania i wyroki śmierci wydawane na obrońców Kościoła. Kościoły zostają chwilowo zamknięte zgodnie z założeniem, że państwo jest świeckie.
Ostry konflikt dyplomatyczny rządu Meksyku z Watykanem próbują załagodzić Amerykanie, ponieważ chcą zyskać dostęp do meksykańskich złóż ropy naftowej.
1928 - 1930 r. - Prezydentem Meksyku jest Emilio Portes Gill z Meksykańskiej Partii Pracujących przekształconej w Narodową Partię Rewolucyjną. Kontynuuje lewicową politykę swojego poprzednika, chociaż dochodzi do kompromisu z Watykanem: w zamian za zniesienie zakazu odprawiania mszy w kościołach papież odcina się od cristeros.
Lata 1930. - Gwałtownie rośnie wydobycie meksykańskiej ropy naftowej.
1931 r. - Powstaje eksperymentalna telewizja meksykańska. Jej właściwy rozwój przypadnie jednak na lata 1970.
1932 r. - Alfonso Caso dokonuje jednego z najgłośniejszych w tym czasie archeologicznych odkryć: znajduje nienaruszone cmentarzysko Mixteków w Mitli i wydobywa wspaniałe wyroby artystyczne.
1934 - 1940 r. - Prezydent Lazaro Cardenas usuwa zagraniczne firmy kolejowe (1937) i naftowe (1938). Ropa staje się ważnym towarem eksportowym. Cardenas dzieli między chłopów ziemię wielkich właścicieli. Rządząca Narodowa Partia Rewolucyjna umacnia swoją pozycję politycznego hegemona przenikając wszystkie struktury państwa na wzór komunistycznej dyktatury Stalina
1936 r. - W górach Sierra Nevada del Sur powstaje jeden z najciekawszych parków narodowych Meksyku Grutas de Cacahuamilpa obejmujący ogromny zespół jaskiń.
Dwa lata później zostaną zorganizowane następne parki: Cerro de la Estrella obejmujący zespół leśny w mieście Meksyk oraz Cañón del Rio Blanco w stanie Veracruz, gdzie między innymi są chronione rzadkie płazy ogoniaste.
Od 1941 r. - Meksyk jest obszarem, gdzie Niemcy w ramach Operacji Bolivar intensywnie rozbudowują sieć agentów, aby przygotować działania przeciw Stanom Zjednoczonym. Hitlerowska operacja zakończy się jednak fiaskiem.
1942 - 1963 r. - Meksyk wykazuje dużą aktywność na arenie międzynarodowej: za namową władz USA wypowiada wojnę państwom Osi, a od 1945 jest członkiem ONZ. W 1963 r. współtworzy strefę bezatomową w Ameryce Łacińskiej. Gospodarka Meksyku, dotąd kierowana według zasad zbliżonych do socjalizmu, przekształca się w gospodarkę liberalną. Rządząca Narodowa Partia Rewolucyjna zmienia nazwę na Partię Rewolucyjno-Instytucjonalną (1946), co odzwierciedla jej pozycję partii władzy. Zwycięża w kolejnych wyborach dzięki populistycznej propagandzie i fałszerstwom, opanowaniu środków masowego przekazu, gospodarki, wojska i policji oraz stosowaniu nacisku z przemocą i zabójstwami włącznie. Mimo to gospodarka rozwija się dzięki współpracy z USA i postępującej reformie rolnej, zwłaszcza za prezydenta A. Lopeza Mateosa (1958-1964).
W tym czasie znany myśliciel Samuel Ramos (1897-1959) rozwija antropologię filozoficzną akcentującą kulturową odrębność Meksyku i Latynosów wobec Europy. Jego poglądy stają się elementem narodowej świadomości Meksykanów.
1943 r. - Sensacja medialna i naukowa: Dionisio Pulido obserwuje powstawanie wulkanu na swoim polu koło miasteczka San Juan w stanie Michoacan. 21 lutego otwiera się szczelina, z której wydobywa się dym. W ciągu kilku tygodni nowy wulkan nazwany Paricutin ma już 100 m wysokości, a po dwunastu miesiącach ponad 330 m. Okoliczne miasteczka San Juan i Parcutin powoli znikają pod popiołem i lawą, a kilkuset mieszkańców musi się wyprowadzić. Nowy wulkan jest aktywny do 1952 r., kiedy osiąga 425 m. wysokości. Potem erupcje ustają.
Lata 1950. - Julian Santana Berrera osiedla się na małej wysepce na jeziorze koło Xochimilco, zaczynając jedną z najsłynniejszych meksykańskich legend o duchach. Miejscowa ludność opowiada, że ok. 30 lat wcześniej koło wyspy utonęła dziewczyna, a jej dwie koleżanki porzuciły zwłoki i uciekły. Podobno od tego momentu duch dziewczyny nawiedza wyspę.
Według innej wersji Berrera znalazł zwłoki małej dziewczynki, która utonęła koło wyspy, a on je pochował. Potem jednak spotykał tam błąkającego się ducha dziewczynki i uznał, że zjawa pragnie lalek. Odtąd przynosi więc stare, często uszkodzone lalki i rozwiesza na drzewach. Wysepka zaś nabiera naprawdę niesamowitego wyglądu i staje się swoistą turystyczną atrakcją jako Wyspa Lalek (Isla de Muñecas).
Niebagatelną rolę w budowaniu ponurej atmosfery otaczającej wyspę odgrywa też La Llorona, bohaterka meksykańskich legend o matce, która utopiła swoje dzieci. Dziewczynka, której ciało podobno znalazł Berrera miałaby być ofiarą La Llorony.
Co ciekawe, śmierć Berrery zdaje się potwierdzać opowieści o klątwie ciążącej na wysepce, ponieważ jego ciało zostaje znalezione w miejscu, gdzie podobno utonęła legendarna dziewczynka.
1953 r. - Meksykańskie kobiety otrzymują prawa wyborcze mimo protestów konserwatywnej i klerykalnej części społeczeństwa.
1953 r. - W Meksyku powstaje Siempre, jeden z najlepszych meksykańskich tygodników, który z czasem zyska popularność również za granicą.
1955 r. - Meksyk jako jeden z ostatnich krajów Ameryki Łacińskiej przyznaje kobietom prawa wyborcze.
Lata 1960. - Rozwój gospodarki za prezydenta G. Diaza Ordaza (1964-1970).
Rozwija się turystyka: zabytki prekolumbijskie, doskonale zachowane kolonialne miasto Campeche, plaże, nurkowanie koło raf koralowych (wyspa Cozumel koło Jukatanu). Wskaźnik przyrostu liczby mieszkańców Meksyku jest jednak najwyższy w Ameryce Łacińskiej (ok. 3,5% rocznie), co niweczy wszystkie korzyści płynące z rozwoju: zbyt liczna ludność jest nadal biedna. 60% populacji stanowią Metysi i oni mają najwyższy przyrost, 30% to Indianie a 10% - biali. W latach 1970. miasto Meksyk będzie miało 12 milionów mieszkańców, a w 2000 r. już 25,6 miliona, stając się największym miastem świata. Większość mieszkańców metropolii żyje jednak w skrajnym ubóstwie w nędznych slumsach na peryferiach. Są to przybysze ze wsi poszukujący pracy. Miasto jest zatrute spalinami i dymem, w ogromnej części pozbawione kanalizacji i niebezpieczne.
Podobne procesy urbanizacji poprzez slumsy zachodzą w całej Ameryce Łacińskiej i wszędzie wywołują konflikty społeczne.
Lata 1960. - Przeludnienie, bieda, brak wykształcenia i perspektyw skłaniają mieszkańców Meksyku do handlu narkotykami, który zapewnia stosunkowo niezłe dochody. W krótkim czasie organizacje zajmujące się produkcją i handlem narkotykami stają się zmorą Meksyku i głównym powodem ogromnej przestępczości.
1964 r. - Siostry Delfina i Maria de Jesus Gonzales, właścicielki domu publicznego w Leon zostają skazane na 40 lat więzienia. Więziły dziewczęta z biednych rodzin, przyuczając je do zawodu prostytutki, a oporne mordowały (co najmniej 91 zabójstw). Wyszkolone dziewczyny sprzedawały do burdeli, głównie w Europie, gdzie ważnym odbiorcą był P. Ferraty, urzędnik francuskiego Ministerstwa do Spraw Afryki, handlujący też narkotykami. Ferraty trafia do więzienia (1963), lecz jego wielomilionowy majątek pozostaje na ogół nienaruszony, ponieważ zainwestował go w legalnych przedsiębiorstwach.
1968 - 1969 r. - W stolicy Meksyku zostaje otwarta pierwsza linia metra Sistema de Transporte Colectivo.
X 1968 r. - W krwawych zamieszkach na Placu Trzech Kultur w stolicy Meksyku ginie kilkaset osób. Studenci żądają wolności i poszanowania praw jednostki, nawiązując do ruchu hippisów i pacyfizmu. Nie przeszkadza to jednak igrzyskom olimpijskim w Meksyku.
Lata 1970. - 1980. - Meksyk staje się potentatem w wydobyciu ropy naftowej.
Trwa meksykanizacja, czyli uwalnianie gospodarki od obcego kapitału za prezydentów L. Echeverrii Alvareza (1970-1976) oraz J. Lopeza Portilli (1976-1982). Portillo nacjonalizuje banki (1982). Rozkwita turystyka: na przykład słynące z plaż miasto Cancun na Jukatanie. Do rangi ważnej gałęzi gospodarki urasta nielegalna produkcja i handel narkotykami. Powstają przestępcze kartele przemycające narkotyki do Stanów Zjednoczonych.
Z drugiej strony tysiące samochodów tak zatruwają powietrze (smog) przeludnionego miasta Meksyk, że ludzie często chodzą w maskach przeciwgazowych. Rozwój powoduje też konflikty finansowe: w 1982 r. Meksyk odmawia spłacania długów wobec instytucji międzynarodowych, uznając, że banki stosują wyzysk.
3 V 1975 r. - Młody meksykański pilot Carlos de los Santos lecący małym samolotem do miasta Meksyk przeżywa chwile grozy, kiedy dostrzega towarzyszące mu trzy niewielkie obiekty. Jeden z nich nawet uderza w podwozie samolotu. Przerażony pilot przez radio informuje lotnisko o sytuacji i z trudem ląduje. Jego relację potwierdzają nagranie radiowe oraz radar z lotniska pokazujący nieznany obiekt, który porusza się z prędkością nieosiągalną dla samolotów. Co ciekawe, Santos twierdzi, że jakiś czas po tych wydarzeniach dwaj nieznajomi mężczyźni zagrozili mu konsekwencjami, jeżeli nie przestanie opowiadać o dziwacznym wydarzeniu. Według niektórych opinii w tym i wielu innych przypadkach związanych z UFO może chodzić o tajne eksperymenty wojskowe. Przygoda Santosa to jedno z wielu opisanych w Meksyku obserwacji UFO. Na przykład mieszkańcy rejonu rzeki Rio Blanco w stanie Veracruz od lat opowiadają o częstych przelotach dziwnych obiektów. Co więcej, powołują się przy tym na tradycyjne opowieści miejscowych Indian, według których UFO było tam znane już kilka wieków wcześniej. Niektórzy sugerują, że nad Rio Blanco znajduje się portal, czyli hipotetyczne przejście między różnymi światami lub różnymi wymiarami.
1978 r. - Na północy Jukatanu Amerykanin Glen Penfield odkrywa wielki krater impaktowy Chicxulub (Ogon Diabła w języku Majów), który w 1990 r. zostanie skojarzony z katastrofą na przełomie er mezozoicznej i kenozoicznej.
1979 r. - Wielki wyciek (480 tysięcy ton) ropy z wiertni Ixtoc One zanieczyszcza Zatokę Meksykańską.
19 IX 1985 r. - Seria bardzo silnych (do 8,1 w skali Richtera) trzęsień ziemi związanych z tektonicznym uskokiem Michoacan na Pacyfiku zabija kilkadziesiąt tysięcy ludzi w stolicy kraju. Okazuje się, że zawaliły się budynki stojące na dnie dawnego jeziora Texcoco, ponieważ nasączone wodą osady jeziorne są niestabilne, a nawet dodatkowo wzmacniają wstrząsy poprzez rezonans. Ok. 250 tysięcy mieszkańców miasta zostaje bez dachu nad głową. Sami organizują obozy dla uchodźców i pomoc, ponieważ rząd nie robi nic. W rezultacie powstają organizacje społeczne nie tylko niezależne od meksykańskich władz, lecz im przeciwne. To zmusi panujące elity do zrewidowana swojej polityki i pewnej demokratyzacji życia społecznego.
Niektórzy zwrócą uwagę, że jeszcze dwa trzęsienia ziemi nawiedzą Meksyk 19 września: jedno w roku 2017 w Chiapas i drugie w roku 2022 w Michoacan na zachodzie kraju. Niestety nie są to jedyne trzęsienia ziemi w Meksyku, który znajduje się na obszarze silnie sejsmicznym: mniej lub bardziej groźne wstrząsy zdarzają się niemal każdego roku.
9 VIII 1989 r. - W stanie Sinaola wali się most, przez który przejeżdża pociąg osobowy. Ginie 105 osób.
1991 r. - Otwarcie metra w Monterrey, trzecim po stolicy i Guadalajarze największym mieście Meksyku.
Od 1991 r. - Carlos Slim tworzy sieć monopoli, które pozwolą mu dyktować ceny i powiększać swoje dochody kosztem mieszkańców Meksyku. W ciągu dwudziestu lat zgromadzi majątek wart kilkadziesiąt miliardów dolarów i stanie się jednym z najbogatszych ludzi na świecie.
22 IV 1992 r. - Trwające ponad cztery godziny podziemne eksplozje niszczą ok. 8 km ulic w dzielnicy Analco w Guadalajarze. Według oficjalnych danych ginie 206 osób, ok. 500 jest rannych, a 15 tysięcy traci domy. Przyczyną jest wyciek benzyny z podziemnego rurociągu, obok którego wadliwie zbudowano nową linię wodociągową.
1993 r. - W zachodniej części miasta Meksyk powstaje Centro Santa Fe. Po rozbudowie w 2012 r. będzie to największe centrum handlowe w Meksyku i całej Ameryce Łacińskiej.
Tego rodzaju centra wzorowane na amerykańskich shopping malls (lub centers) są budowane w Meksyku od połowy XX w. W tym czasie na obszarze Meksyku powstało ponad 500 centrów handlowych.
- 1994 r. - Meksyk wchodzi do gospodarczego stowarzyszenia NAFTA obejmującego całą Amerykę Północną.
Mimo ogromnego potencjału ludnościowego (ponad 96 milionów mieszkańców), ubóstwo i słaba gospodarka nie pozwalają na rzeczywistą integrację z USA. Meksykańskie peso jest walutą słabą i nie zawsze stabilną.
- 1994 r. - Masakra zbuntowanych Indian w Chiapas wywołuje powstanie, którego przywódca Marcos często wskazuje Zapatę jako swego bohatera. Prowincja staje się praktycznie niezależna od Meksyku. W Chiapas powstaje niezależny od państwowego system szkolnictwa, w którym biali, Metysi i Indianie są traktowani na równi, dziewczynki uczą się czytać i pisać, co jest rzadkie na meksykańskiej wsi, a w dodatku uczy się je, że mężczyzna nie jest czymś lepszym od kobiety.
Przez następne lata toczy się tu nieprzerwanie wojna partyzancka. Armia i wielcy latyfundyści odpowiadają terrorem i zbrodniami: całe rodziny buntowników są mordowane, a dziewczynki i kobiety gwałcone publicznie na oczach krewnych i sąsiadów.
1995 r. - Rusza program budowy autostrad połączonych z siecią komunikacyjną USA.
1997 r. - Rządząca dotąd Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna po raz pierwszy w dziejach Meksyku dopuszcza do wolnych wyborów i ku własnemu zaskoczeniu przegrywa. Zaczyna się demokratyzacja kraju: wolność prasy, wielopartyjność i uwalnianie rynku od kontroli państwa.
1997 r. - Światowe załamanie finansów, kiedy na skutek bankowych spekulacji meksykańskie peso traci zaufanie i klienci wyprzedają tę walutę. Sytuację ratuje interwencyjny zakup peso dokonany przez USA dla utrzymania równowagi.
1997 r. - Meksykański rząd negocjuje ze Stanami Zjednoczonymi podział wód Zatoki Meksykańskiej. Odżywa wtedy legenda wysepki Bermeja koło Jukatanu, ponieważ dawałoby to Meksykowi szeroki pas wód terytorialnych wokół wyspy. Nie ma jednak dowodów, że Bermeja istnieje, więc traktat z 2000 r. nie uwzględnia tego lądu. Co więcej po meksykańskiej ekspedycji poszukiwawczej w 2009 r. wysepka ostatecznie zostanie uznana za nieistniejącą.
XX/XXI w. - Miasto Meksyk zapada się w mulisty grunt pozostały po osuszonym jeziorze Texcoco. W niektórych miejscach grunt obniża się nawet o metr rocznie. Pękają ulice i budynki. Mieszkańcy cierpią też z powodu niedoborów wody, ponieważ podziemne zasoby są już niemal wyczerpane, a w okolicy nie ma rzek ani jezior.
2000 r. - W należącej do koncernu Peñoles kopalni cynku w górach Naica w północnym Meksyku zostaje dokonane jedno z najciekawszych odkryć geologicznych. Poszukujący nowych złóż bracia Juan i Pedro Sanchez na głębokkości 300 m natrafiają na jaskinię, która zyska wkrótce miano Cueva de los Cristales (Kryształowa Jaskinia). Wypełniają ją gigantyczne, nawet kilkunastometrowe kryształy selenitu. Co prawda niektórzy górnicy próbują zniszczyć to miejsce obawiając się zamknięcia kopalni i utraty pracy, ale władze decydują o zabezpieczeniu wejścia żelazną bramą. Ewentualnych turystów zaś odstrasza zarówno brama jak też stała bardzo wysoka temperatura sięgająca 58oC.
Decyzja o zamknięciu Kryształowej Jaskini wynika z wcześniejszych doświadczeń z Cueva de las Espadas czyli Jaskinią Mieczy odkrytą w 1910 r. w tym samym miejscu na głębokości 120 m. Znajdujące się tam wielkie kryształy selenitu zmętniały, kiedy wyeksploatowano okoliczne złoża zmieniając tym samym warunki. Tym razem władze postanowiły uniknąć dawnych błędów i uratować wyjątkowe stanowisko.
- 2001 r. - Enriqueta Romero zakłada w mieście Meksyk pierwszy publiczny ołtarz Santa Muerte.
Kult Pani Śmierci lub żeńskiego bóstwa Świętej Śmierci rozwija się w Meksyku co najmniej od dziesięcioleci, chociaż oficjalnie odnotowany został dopiero w latach 1940. Od początku jest też łączony z kultem Szatana lub mordami. W rzeczywistości jednak jest to synkretyczna, chrześcijańska i magiczna wersja dawnej meksykańskiej fascynacji śmiercią i niekoniecznie musi oznaczać związki z przestępczością. Kult szerzy się głównie wśród biedoty, która prosi Santa Muerte o powodzenie w miłości i interesach, a nawet paradoksalnie o długie życie. Mimo protestów ze strony Kościoła katolickiego powstają kolejne ołtarze Santa Muerte, jej posążki (zazwyczaj jest przedstawiana jako szkielet z kosą) są przedmiotem kultu i amuletami, a magia i zaklęcia pomagają rozwiązywać codzienne problemy. Stopniowo kształtuje się nieformalna wspólnota religijna, w której duchownych nie obowiązuje celibat, dopuszczalna jest antykoncepcja, panuje tolerancja wobec mniejszości seksualnych i innowierców, a czczone bywają najrozmaitsze bóstwa łącznie z Sziwą i Buddą.
- 2001 r. - Okazuje się, że w mieście Juarez w ciągu dziesięciu lat zaginęło ok. 500 dziewcząt, z czego ok. 300 znaleziono zamordowanych ze śladami gwałtu i tortur. Mordercy to znani miejscowi szefowie narkotykowej mafii, lecz są nietykalni dla skorumpowanych władz (na przykład opłacana przez bandytów policja zabija zbyt dociekliwego prokuratora, a schwytani mordercy zostają uwolnieni bez procesu). Jest to jedno z największych seryjnych zabójstw w historii.
Meksyk jest wielkim centrum produkcji marihuany, kartele narkotykowe zarabiają miliony pesos na przemycie zakazanych narkotyków głównie do Stanów Zjednoczonych, a skorumpowana policja, władze i katolickie duchowieństwo albo współpracują z przestępcami, albo są od nich zależne.
Od 2001 r. - Amerykańscy właściciele zamykają fabryki w Meksyku, ponieważ z ich punktu widzenia nadmiernie wzrosły płace i wymagania robotników. Bardziej opłacalne jest przeniesienie tych fabryk do tańszych Chin. W Meksyku zaś prowadzi to do bezrobocia i biedy.
2001 - 2013 r. - Joaquin Guzmán Loera znany jaki El Chapo (po hiszpańsku Mały ze względu na niewielki wzrost) stoi na czele światowej organizacji przestępczej działającej w 36 krajach, która zajmuje się wytwarzaniem i handlem narkotyków od Meksyku i USA po Kolumbię, Europę, Złoty Trójkąt i Azję Zachodnią. El Chapo zaczynał w latach 1980. jako członek mafijnej organizacji, potem szef kartelu Sinaloa i kolejnych karteli związanych z narkotykami. Nawet uwięzienie go w 1993 r. niczego nie zmienia, ponieważ El Chapo zza krat rządzi swoim przestępczym imperium, a wreszcie ucieka. Gigantyczny majątek i korupcja panująca w Meksyku zapewniają mu bezkarność. Poza tym El Chapo jest tajnym agentem meksykańskich i amerykańskich służb specjalnych, co pomogło w zdominowaniu nielegalnego rynku narkotykowego. Zostaje aresztowany w 2014 r. i znowu ucieka. Po ponownym aresztowaniu zostaje oddany w ręce policji Stanów Zjednoczonych i w 2019 r. skazany na konfiskatę mienia i dożywotnie więzienie. Na czele przestępczej organizacji staje wtedy Ovidio Guzman, syn El Chapo.
14 XI 2004 r. - Na Pacyfiku na zachód od Półwyspu Kalifornijskiego w pobliżu wyspy Guadalupe dochodzi do jednego z najciekawszych i dobrze udokumentowanych spotkań z UFO (UAP). Ponieważ amerykańskie radary wojskowe wykryły w powietrzu nieznany obiekt, dowództwo postanawia wysłać tam samoloty z lotniskowca Nimitz. Piloci dostrzegają obły pojazd bez skrzydeł i silników, który bezgłośnie leci przed nimi, potem w kilka sekund przyspiesza do prędkości nieosiągalnych dla jakiegokolwiek pojazdu człowieka i w końcu znika w morzu. Charakterystyczne, że wszystkie nagrania filmowe, fotografie, dane obserwacyjne i relacje świadków zostają zarekwirowane i utajnione, a marynarze i piloci zostają zobowiązani do milczenia. Jest to kolejny przypadek dziwnego zachowania władz, które próbują ukrywać spotkania z UFO.
Rybacy z Guadalupe twierdzą, że często widują świetliste obiekty w powietrzu i w morzu, co dla zwolenników tezy o wizytach kosmitów jest dowodem, że okolice wyspy przyciągają pozaziemskich gości.
2005 - 2007 r. - Carlos Slim Helu wykupuje większość firm komunikacyjnych w Meksyku i staje się jednym z kilku najbogatszych osób w dotychczasowych dziejach ludzkości. Jego majątek jest wyceniany na 60 miliardów dolarów.
2006 r. - W kopalni węgla kamiennego w San Juan de Sabinas w stanie Coahuila na północy Meksyku wybucha metan zabijając 65 osób. Jest to jedna z największych katastrof górniczych w Meksyku, ale nie jedyna, ponieważ kopalnie nagminnie łamią zasady bezpieczeństwa i oszczędzają na sprzęcie. W 2011 r. sytuacja się powtarza: w San Juan de Sabinas metan zabija 14 osób.
2006 - 2012 r. - Prezydent Felipe Calderon.
Za jego kadencji rusza otwarta walka z kartelami narkotykowymi, które niszczą państwo. W wyniku szeregu dochodzeń policja ujawnia 3978 ukrytych grobów, w których znaleziono szczątki 6625 osób.
- 2007 r. - Juana Barraza zostaje skazana na 759 lat więzienia (podobnie jak w USA kary za przestępstwa są w Meksyku sumowane) za zabójstwo wielu starszych kobiet w mieście Meksyk. Od lat 1990. prawdopodobnie udusiła ok. 80 samotnych staruszek; gdyby wszystkie te zbrodnie udowodniono, wyrok wzrósłby trzykrotnie.
Barraza jako dwunastolatka została sprzedana przez swoją matkę alkoholiczkę. Była potem wielokrotnie gwałcona przez właściciela i jego kolegów, dopóki nie została zapaśniczką lucha libre znaną z agresywności i brutalności, co miało odreagować jej nieszczęścia. Czciła boginię śmierci Santa Muerte, a starsze panie mordowała w akcie symbolicznej zemsty na matce, która umarła, nie przepraszając córki za wyrządzone krzywdy.
2014 r. - We wrześniu w stolicy i innych akademickich ośrodkach Meksyku wybuchają demonstracje studentów przeciw handlowi narkotykami. W nocy 26/27 września w mieście Iguala w stanie Guerrero policjanci i wojskowi działający na zlecenie kartelu narkotykowego mordują 43 studentów, którzy czekali na autobus do stolicy. Oficjalnie studenci zaginęli, ponieważ nie odnaleziono ich ciał. W trakcie poszukiwań na przedmieściach Iguali zostaje odkryty dół z 28 zwłokami innych ofiar narkotykowego kartelu.
2018 - 2020 r. - Prezydent Andres Manuel Lopez Obrador powołuje Komisję Prawdy, która ma wyjaśnić rzekome zaginięcie 43 studentów w Iguali. W 2020 r. dochodzenie wykaże, że tego dnia policjanci i wojskowi zamordowali w Iguali jeszcze co najmniej 80 innych osób.
Rząd podejmuje szerzej zakrojoną walkę z narkotykową mafią. W ciągu dwóch lat zostaje aresztowanych kilkadziesiąt osób z policji, wojska, sądownictwa i administracji, które uczestniczyły w przestępczym procederze. Na przykład były sekretarz meksykańskiej Rady Bezpieczeństwa i dyrektor Agencji Dochodzeń Kryminalnych T. Zeron de Lucio ucieka z Meksyku w 2020 r., ponieważ odkryto jego przestępczą działalność.
Dziennik El Universal podaje, że według dostępnych danych w latach 1964-2020 przestępcze organizacje porwały w Meksyku 73201 osób. O skali zjawiska może też świadczyć fakt, że tylko od stycznia do 28 września 2020 r. zaginęły bez wieści 2394 osoby. W większości są to ofiary mafii narkotykowej oraz kobiety porwane i zmuszane do prostytucji.
2020 r. - Pandemia Covid-19 szaleje w meksykańskich slumsach, gdzie tłoczą się setki tysięcy ludzi pozbawionych jakiejkolwiek opieki medycznej. Tragiczną sytuację biedoty dodatkowo pogłębia zablokowanie przez rząd dużej części działalności gospodarczej, żeby ograniczyć zakażenia. To bowiem oznacza bezrobocie i brak środków do życia.
2021 r. - Meksykański Sąd Najwyższy stwierdza, że aborcja nie jest przestępstwem i jest dopuszczalna, ponieważ życie kobiety jest ważniejsze od życia płodu. Orzeczenie wywołuje gwałtowny protest hierarchów Kościoła katolickiego i zadowolenie w kręgach liberalnych.