Oman
6. tysiąclecie p.n.e. - Odkrycie złóż miedzi w górach Hadżar w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego.
3000 r. p.n.e. - Południowo-wschodni kraniec Półwyspu Arabskiego w sumeryjskich zapiskach zwany Magan (Makkan) jest znany z eksportu mirry i kadzidła olibanum. Tu także jest wydobywana ruda miedzi. Towary są eksportowane głównie poprzez Dilmun do Sumeru i Babilonii, Egiptu, Syrii, Izraela, a nawet do odległych Indii.
W Magan rozwijają się osady kupców i rolników; kamienne i ceglane budownictwo, w tym też fortyfikacje broniące przed nomadami.
3./2. tysiąclecie p.n.e. - Susza zamienia wschodnią Arabię w pustynię. Upada handel, a z nim kultura Magan.
Od XIII - XII w. p.n.e. - Na Półwyspie Omańskim rośnie liczba ludności, co jest związane z ekspansją kultury brązu. Rozpowszechnia się sztuka budowania podziemnych zbiorników oraz kanałów (po arabsku zwanych faladż) zbierających i dostarczających wodę na pola.
Od 538 r. p.n.e. - Półwysep Omański zostaje podporządkowany Persji Achemenidów jako część krainy Maka (późniejszy Mekran lub Makran) leżącej po drugiej stronie Cieśniny Ormuz.
Cyrus II ogłasza się zwierzchnikiem wszystkich królów arabskich. Maka wraz z Omanem stanowi odrębną perską satrapię, lecz perska obecność w Omanie ogranicza się głównie do strefy przybrzeżnej, gdzie funkcjonują porty i perskie warowne faktorie. Według późniejszych legend przynajmniej część kanałów zbierających wodę i zbiorników faladż ma pochodzić od perskich władców, co wskazuje, że Achemenidzi starają się rozwijać miejscową gospodarkę.
Od V w. p.n.e. - Wschodnia Arabia, w tym Półwysep Oman, pojawia się w pracach greckich historyków i geografów. Jedna z najstarszych wzmianek pochodzi od Herodota. Następni autorzy piszący o tym obszarze to między innymi Teofrast (IV/III w. p.n.e.), Erathostenes (III w. p.n.e.) i Polibiusz (II w. p.n.e.).
Charakterystyczne jest zamieszanie panujące w nazewnictwie geograficznym. Teofrast piszący w czasach Aleksandra Macedońskiego Zatokę Perską nazywa Zatoką Arabską, Erathostenes Zatoką Perską a Polibiusz Morzem Erytrejskim, najwyraźniej myląc zatokę z Oceanem Indyjskim. Natomiast u Erathostenesa, oraz wzorującego się na nim później Strabona (I w. p.n.e./I w. n.e.) Morze Erytrejskie to Morze Czerwone, co wskazuje, że nie odróżniają tego akwenu od Oceanu Indyjskiego zazwyczaj zwanego Morzem Erytrejskim. Nazwę tę Strabon wywiedzie od mitycznego perskiego władcy Erytrasa, syna Perseusza.
Po 330 r. p.n.e. - Oman zostaje podporządkowany Aleksandrowi Macedońskiemu.
W roku 325 r. p.n.e. Aleksander wysyła flotyllę statków pod dowództwem Nearchasa, aby zbadała wybrzeża Maka i Omanu. Po roku flota dociera do południowej Mezopotamii. W roku 324 na polecenie Aleksandra w tym obszarze działają jeszcze trzy ekspedycje badawcze, ponieważ macedoński władca planuje utworzenie kolonii na wybrzeżach Półwyspu Arabskiego wzdłuż Zatoki Perskiej. Uniemożliwi mu to niespodziewana śmierć.
Od 312 r. p.n.e. - Oman leży w strefie wpływów państwa Seleucydów kontynuującego główne linie polityki Aleksandra zmierzającej do kontrolowania szlaków handlowych biegnących przez Zatokę Perską i wschodnią Arabię. Oznacza to, że głównym ośrodkiem kulturowym oddziałującym na Oman jest Mezopotamia.
Na perskim brzegu Cieśniny Ormuz w krainie zwanej Karmanią funkcjonuje port Omana założony przez arabskich kupców z Omanu (wspomina o nim między innymi Pliniusz Starszy).
Z epoką Seleucydów wiąże się wprowadzenie do Omanu narzędzi żelaznych i sztuki obróbki żelaza.
Miejscowi Arabowie należą do grupy północnej, co uwidacznia się w naskalnych inskrypcjach. Są to napisy określane jako hasaickie (od Al-Hasa jako obocznej formy Al-Ahsa), gdzie pojawia się partykuła h charakterystyczna dla języka północnoarabskiego.
Od II w. p.n.e. - Partowie odbierają Seleucydom pozycję hegemona w rejonie Zatoki Perskiej, co oznacza, że głównym ośrodkiem kulturowym oddziałującym na Oman zamiast Mezopotamii zostaje teraz Iran.
Język aramejski stopniowo wypiera hasaicki i w końcu staje się dominującym.
Od I w. n.e. - Z południa napływa ludność arabska, w tym kolejne fale plemion Al-Azd, i miesza się z miejscowymi Arabami (geograf Jakut wymienia omańskie plemiona Arabów Tasma i Dżadis mieszkające tu przed Al-Azd), Chaldejczykami i Persami. Al-Azd początkowo zajmują zachodnie obszary górskie, a potem podporządkowują sobie mieszkańców nizin.
Znajduje to odzwierciedlenie w naskalnych inskrypcjach, które zwykle zapisują język południowoarabski.
III - VI w. n.e. - Półwysep Omański podlega władzy perskich Sassanidów po wyprawie Artaszira I do Arabii.
Perski zapis z czasów Szapura I wymienia Mazun, czyli Oman jako jedną z perskich prowincji. Obok ludności chaldejskiej i arabskiej mieszka tu sporo Persów, a zoroastryzm staje się ważnym elementem miejscowej kultury.
Szerzy się chrześcijaństwo z Iranu i Mezopotamii.
Druga połowa V w. - Konfederacja Kindah pokonuje Lachmidów i zdobywa dominującą pozycję we wschodniej Arabii. Utrzyma ją jednak tylko do roku 528, kiedy Lachmidzi rozbijają Kindah i odzyskują kontrolę nad tym obszarem, a wraz z nimi wraca władza Sassanidów.
Od pierwszej połowy VI w. - Duża fala imigrantów Al-Azd związana z upadkiem tamy w Marib przybywa z Jemenu i po niedługim czasie staje się dominującą siłą polityczną w Omanie. Część imigrantów przesuwa się dalej na północ aż do Bahrajnu. W ten sposób powstaje wschodni odłam plemion Al-Azd znany jak Al-Azd Umani.
VI w. - Łupieżcza inwazja jemeńskich Himiarytów na południowy wschód Półwyspu Arabskiego.
575 r. - Persowie wysyłają do Omanu 800 żołnierzy pod wodzą Khuzrada Narsisa z zadaniem podboju Jemenu. Część wojska pozostaje w Omanie, gdzie zakłada kilka garnizonów, na przykład w Ar-Rustak, a w Suhar buduje perską twierdzę. Oznacza to, że dopiero od roku 575 Persowie realnie panują nad Omanem. Jednak ich władza okazuje się krótkotrwała i po kilkudziesięciu latach będzie bardziej symboliczna niż rzeczywista. Miejscowe arabskie plemiona będą praktycznie niezależne, czego przykładem jest silna pozycja rodu Dżuland, która utrzyma się aż do czasu islamizacji.
VII w. - Amr ibn al-As przynosi do Omanu islam, który stopniowo wypiera chrześcijaństwo i kulty semickie. Wkrótce nowa religia tak głęboko przenika do miejscowej kultury, że omańskie plemię Al-Azd odegra znaczącą rolę w islamizacji Mezopotamii.
Sassanidzi tracą kontrolę nad Omanem.
VIII w. - Religijna doktryna muzułmańska w formie, jaką nadał jej Abdullah ibn Ibad, staje się w Omanie panującą (ruch ibadytów). Władze Omanu odrzucają urząd kalifa: jego miejsce zajmują imamowie z dynastii Jahmad: Al-Dżulanda ibn Masud (748-750), Muhammad ibn Abd Allah ibn abu Affan (793-795), Al-Waris ibn Kab al-Charusi (795-808).
IX w. - Oman pozostaje pod władzą kolejnych imamów z rodu Jahmad, którzy utrzymują kraj we względnej izolacji ułatwionej przez pustynię i oddalenie od imperiów na północy. Szczególnie konsekwentną politykę izolacji, ale też umacniania państwa prowadzi imam Ghassan ibn Abd Allah al-Fadżhi (808-823), który wymusza bezwzględne przestrzeganie szariatu, powiększa liczbę niewolników i nakazuje wypędzać z kraju szyitów. Oman pod jego rządami bogaci się i opanowuje morskie szlaki handlowe na Oceanie Indyjskim.
Imam Abd al-Malik ibn Humajd (823-841) kontynuuje politykę swego poprzednika.
841 - 851 r. - W Omanie rządzi imam Muhanna ibn Dżajfar al-Fadżhi.
Słynie z twardej ręki i bezwzględnego zwalczania wszelkich prób kwestionowania jego władzy. Likwiduje resztki wewnętrznej opozycji ze strony poszczególnych rodów.
890 - 893 r. - Panuje Azzan ibn Tamim al-Charusi, ostatni imam z rodu Jahmad.
Poszczególne rody w Omanie zdobywają coraz większą samodzielność, władza centralna słabnie i państwo traci spójność.
Do XV w. - Żeglarze omańscy na niewielkich, lecz bardzo sprawnych statkach pływają do miast Zendż we wschodniej Afryce i do Indii (szlak monsunowy). Znają Madagaskar, Seszele, Malediwy oraz Indonezję. Docierają nawet do Chin.
Dzięki handlowi, rzemiosłu i obrotowi pieniądzem (zapowiedź kapitalizmu) Oman staje się krajem bardzo bogatym i ważnym ośrodkiem rozwoju kulturalnego. W X w. Suhar jest jednym z największych miast islamu, a Maskat nad Morzem Arabskim u wejścia do cieśniny Ormuz - jednym z najważniejszych portów świata.
1507 r. - Statki Afonso de Albuquerque, który zmierza do Indii, płyną wzdłuż wybrzeży Omanu, rabując, niszcząc i mordując. Portugalczycy zajmują Maskat (1507). Schwytanym mężczyznom obcinają nosy i prawe dłonie a kobietom uszy.
Dalszą konsekwencją przybycia Portugalczyków będzie upadek omańskiego handlu w ciągu XVI wieku. Najeźdźcy zbudują potem forty w Merani (1587) oraz Dżalali (1588) strzegące portugalskich portów i kupców.
1650 r. - Nasir bin Murszid (panuje w latach 1624-1649), pierwszy imam z rodu Jarib, wypędza Portugalczyków z wybrzeży Omanu, Cieśniny Ormuz i Sokotry. Zbrojnie zajmuje portowe miasta Portugalczyków w Zendż: Mogadiszu, Mombasę i Zanzibar.
Do 1744 r. - Oman pod władzą imamów z dynastii Jarib znów staje się potęgą w zachodniej części Oceanu Indyjskiego dominując na wybrzeżach od wschodniej Afryki po Zatokę Perską i Beludżystan.
W tym czasie panują Sultan ibn Sajf I (1649-1680), Bal’arab ibn Sultan (1680-1692), Sajf ibn Sultan I (1692-1711), Sultan ibn Sajf II (1711-1719), Sajf ibn Sultan II (1719-1744).
1744 r. - Imam Ahmad bin Said (panuje do roku 1783) obejmuje władzę w Omanie i zakłada nową dynastię. Powoduje to bunt niektórych plemion, ponieważ ibadyci odrzucają dziedziczność władzy. W rezultacie tych niepokojów stolica kraju przenosi się w 1786 r. z Rustak do Maskatu.
Z drugiej strony jest to ostatni tak jaskrawy przejaw tradycyjnego sporu między rodami południowoarabskimi nazywającymi siebie jemenitami oraz rodami północnoarabskimi zwanymi nizarytami (od ich legendarnego protoplasty Nizara).
Druga połowa XVIII - początek XIX w. - Oman słabnie za Saida I (1783-1789, syn Ahmada), Hamida (1789-1793, syn Saida I) i Sultan ibn Ahmada (syn Ahmada). Traci posiadłości we wschodniej Afryce.
1793 - 1804 r. - Władzę w Omanie sprawuje Sultan ibn Ahmad.
Obala tradycyjny imamat i ostatecznie utrwala panowanie swego rodu, ogłaszając się jednocześnie sułtanem. Spotyka się to z niechęcią ibadytów, którzy jednak są zbyt słabi, aby obalić władcę.
1798 r. - Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska otrzymuje wyłączne prawo do handlu z Omanem; chodzi zwłaszcza o intratny eksport kawy, korzeni i złota. Oznacza to narastające uzależnienie kraju od Wielkiej Brytanii.
XIX w. - Wzrost wpływów brytyjskich za panowania Badra (1804-1806, bratanek Sultan ibn Ahmada) i Salima I (1806-1821, syn Sultana).
1806 - 1856 r. - Said II Wielki (sułtan od 1839). Przekształca Oman w lokalne mocarstwo.
1856 r. - Po śmierci Saida II państwo rozpada się na sułtanat Maskatu na wschodzie oraz imamat Omanu na zachodzie.
Rosną wpływy Brytyjczyków w Maskacie, gdzie rządzą sułtanowie Suwajni (1856-1866, syn Saida II), Salim II (1866-1868, syn Suwajniego), Azzan (1868-1871) i Turki (1871-1888, syn Saida II).
1891 r. - Brytyjczycy narzucają Maskatowi protektorat. Popierają sułtana Fajsala (1888-1913, syn Turkiego) przeciw ibadytom pragnącym przywrócenia imamatu.
Zaostrza się konflikt między sułtanem Maskatu popieranym przez Brytyjczyków i Omanem pod władzą ibadyckich imamów.
Początek XX w. - Lokalni imamowie zwalczający sułtanat Maskatu jednoczą Oman.
1913 r. - Nowy ibadycki imam Omanu staje na czele walki z sułtanem Tajmurem (1913-1932, syn Fajsala) i wpływami Brytyjczyków. Sułtan zachowuje władzę niemal wyłącznie w Maskacie.
1914 r. - Na wysepce Quoin w cieśninie Ormuz powstaje latarnia morska Didamar, jeden z najważniejszych punktów na morskich szlakach w południowej Azji. Didamar wyznacza granicę między Zatoką Perską i Morzem Arabskim.
1920 r. - W wyniku zwycięskiej ofensywy ibadyci z Omanu są bliscy zdobycia Maskatu. Brytyjskie oddziały chronią sułtana przed utratą Maskatu, ale muszą w końcu uznać niepodległość Omanu. Walki ustają (na ponad 30 lat) po ugodzie sułtana i imama zawartej w Sib.
1932 r. - Sułtan Tajmur abdykuje na rzecz swego syna Saida III (1932-1970).
1954 r. - Nowy ibadycki imam sprzeciwia się eksploatacji złóż ropy naftowej w Omanie i ogłasza się władcą niezależnego imamatu. Wkrótce doprowadzi to do zaostrzenia stosunków z sułtanem i popierającymi go Brytyjczykami. Wybucha spór między sułtanem Saidem III, imamem, szejkiem Abu Zabi i Arabią Saudyjską o Al-Burajmi - oazę, gdzie odkryto nowe złoża ropy naftowej. Dzięki brytyjskiej interwencji oaza przypada sułtanowi.
1955 r. - Zależny od Brytyjczyków sułtan Maskatu Said III zaczyna wojnę z ibadytami i pokonuje imama popieranego przez Egipt. W Egipcie powstaje emigracyjny rząd imama. Zamieszki jednak nie ustają.
Od 1962 r. - Lewicowa partyzantka walczy przeciw rządowi na zachodzie Omanu w prowincji Zufar.
1965 r. - W Zufar wybucha powstanie zwolenników imama przeciw Saidowi III i Brytyjczykom. Od 1970/1971 r. powstańcy jednoczą siły z lewicową partyzantką, wspieraną przez prosowiecki Jemen Południowy. Walki będą trwały ponad dziesięć lat.
1970 r. - Syn sułtana, Kabus ibn Said, dokonuje przewrotu, odsuwa swego ojca i przejmuje władzę w Omanie. Podtrzymuje tradycje muzułmańskie, lecz jako człowiek wykształcony dąży do modernizacji kraju, a zwłaszcza uprzemysłowienia, aby zneutralizować siłę arystokracji rodowej i antyfeudalne ruchy rewolucyjne.
Otwiera kraj dla turystów i pozwala pracować archeologom, na co nie godził się jego konserwatywny ojciec.
1971 r. - Oman wchodzi do Ligi Państw Arabskich i ONZ.
1975 r. - Sułtan tłumi lewicowe powstanie w Zufar na zachodzie,
1976 r. - Sułtan Kabus ibn Said podpisuje porozumienie pokojowe z Jemenem.
Mimo to trwa spór o małą bezludną wysepkę Khuriya Muriya, gdzie oba kraje chcą eksploatować złoża ropy.
1997 r. - Kobiety w Omanie otrzymują prawa wyborcze.
XX/XXI w. - Oman wchodzi w okres szybkiego rozwoju, dzięki mądremu wykorzystaniu dochodów z ropy naftowej: powstaje przemysł, nowoczesne rolnictwo i sieć dróg, rozwija się turystyka. Omański rijal powiązany z rijalem saudyjskim staje się wartościową i stabilną walutą, co pozwala prowadzić uporządkowaną politykę monetarną.
Oman jest sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, które utrzymują w kraju swoje bazy wojskowe, To zapewnia Omanowi względne bezpieczeństwo wobec agresywnej polityki irańskich imamów.
2011 r. - W Omanie wybuchają zamieszki (Arabska Wiosna) skierowane przeciw autorytarnej władzy monarchy. Mieszkańcy kraju cieszą się coraz większym dobrobytem i chcieliby poprawić swoją sytuację również w wymiarze politycznym oraz społecznym, co kłóci się z niemal feudalnym ustrojem państwa.
2020 r. - Pandemia Covid-19 podcina gospodarkę kraju.