Chorwacja, Dalmacja, Bośnia i Hercegowina
425 r. - W mieście Pula (rzymska Pietas Julia) na wybrzeżu Istrii powstaje łacińskie biskupstwo. W VI w. miasto przejmie Bizancjum.
VII w. - Awarowie i Słowianie najeżdżają Istrię i niszczą tradycje rzymsko-iliryjskie. Odtąd dominuje tu żywioł słowiański.
W przyszłości cennym miejscem dla archeologów będzie miasto Nesactium na północ od Puli, gdzie zostaną odkryte ślady osadnictwa iliryjskiego, iliryjska twierdza, bogata zabudowa rzymska i późniejsze zabytki pozostawione przez Słowian.
- Po 626 r. - Główna fala Chorwatów wywodzących się z zachodniej Słowiańszczyzny przybywa na Bałkany od północy i miesza się z miejscowymi plemionami Słowian.
W ciągu VII-VIII w. nad Adriatykiem kształtuje się plemię Zahumlan (za hlumem, czyli za wzgórzem) powstałe ze zmieszania Słowian zachodnich (Wenedów) i południowych (Sklawinów).
- Od połowy VII w. - Chorwaci zamieszkujący Dalmację (wschodnie brzegi Adriatyku) i zachód Niziny Panońskiej zakładają związki plemienne do walki z Awarami. Na wybrzeżu rozwija się miasto Raguza (rzymskie Ragusium/Rausa od łacińskiego lausum - skała) założone przez grecko-iliryjskich uchodźców z Epidaurum atakowanego przez Awarów i Słowian. W Dalmacji i Raguzie zwykle używa się języka dalmatyńskiego (zaniknie do 1898 r.). Dawne rzymskie osady są zajmowane przez Słowian jak Senia, która otrzymuje nazwę Senj oraz Salona (zniszczona przez zjednoczone siły Awarów i Słowian w roku 614).
W skład wielkiej chorwackiej konfederacji plemion wchodzą między innymi Narentanie w Dalmacji.
Druga połowa VIII w. - Korzystając z osłabienia Bizancjum Narentanie zajmują trzy bizantyjskie wyspy Brač, Hvar i Korčulę, które przekształcają w pirackie bazy. Przez kilka następnych stuleci mieszkańcy tych wysp będą się trudnić rozbojem na morzu.
797 r. - Pepin podbija Chorwatów nad Sawą, w Dalmacji i południowej Panonii.
Od 803 r. Frankowie narzucają Chorwatom chrześcijaństwo łacińskie. W tym czasie Dalmacją rządzi książę Wyszesław, a w latach 810-821 Borna, syn Wyszesława, wasal Frankonii i pierwszy chrześcijański książę Chorwatów.
VIII/IX w. - Zahumlanie zamieszkują niewielkie księstwo zależne od Bizancjum.
800 r. - Według legendy morze wyrzuca na brzeg w Rovinj (rzymskie Ruginium) sarkofag św. Eufemii (poniosła męczeńską śmierć za czasów Dioklecjana), który cudownie przypłynął tu aż z Konstantynopola. Odtąd Eufemia jest patronką miasta Rovinj.
812 r. - Układ Frankonii i Bizancjum podpisany w Akwizgranie oddaje Grekom południową Dalmację do Raguzy. Część północna z Istrią podlega Frankom.
817 - 823 r. - Chorwacja próbuje utrzymać niezależność od Frankonii. Książę (knez) Ljudevit rządzący Chorwatami nad Sawą jako wasal Franków buntuje się w roku 819, ponieważ Frankonia nie wysłuchała jego skargi na hrabiego Cadolaha z Friul. Interwencja Franków i Chorwacji Dalmatyńskiej wypędza Ljudevita ze stołecznego grodu Siscia (Sisak) do Serbów. Jego miejsce zajmuje książę Ratimir (829-838), lecz i on przegrywa, a Chorwacja wraca pod władzę Franków.
Połowa IX w. - Po rozpadzie Frankonii Chorwaci tworzą księstwa formalnie zależne od Niemiec.
W Chorwacji Dalmatyńskiej ze stolicą w Klis (koło Splitu) rządzą książę Misław (od ok. 835 r.), Trpimir (ok. 845-864) oraz Zdesław (864, syn Trpimira), usunięty przez Domagoja (864-876) i rządzący ponownie w latach 876-879. Chorwacja zmusza Wenecję do płacenia za żeglugę wzdłuż wybrzeży, co wskazuje na rosnącą siłę państwa. Rozwijają się miasta Split (Spalato, Spoleto, rzymska Salona) i Zadar (Zara).
Druga połowa IX w. - Książę Zahumla przyjmuje chrzest z Bizancjum i zezwala na działalność misjonarzy. Pierwsze biskupstwo ma siedzibę w Stonie. Po 889 r. w Zahumlu pojawiają się uczniowie Metodego przynosząc alfabet głagolicki i słowiańską liturgię. Zahumlanie zachowują niezależność od Serbii, która zdominowała wszystkie pozostałe plemiona Primorja.
867 r. - Narentanie odpierają atak Bizantyjczyków, którzy jednak podporządkowują sobie Duklan, Trebinian i Zahumlan. Narentańscy piraci zaś pozostaną niezależni przez niemal 200 lat, mimo że w początkach XI w. napadnie ich flota Wenecji.
868 r. - Arabowie napadają i plądrują Raguzę, lecz zostają wyparci przez Chorwatów.
879 - 892 r. - Branimir ogłasza niezależność Chorwatów w Dalmacji, korzystając z osłabienia Niemiec po najazdach Madziarów. Pozycję państwa umocni Mutimir (892-910, syn Trpimira).
Obok łacińskiego, powstaje obrządek słowiański i ruch bogomilców (z Bułgarii i Bizancjum), przez papieża uznane za herezje.
IX/X w. - Najazdy Madziarów pustoszą północną Chorwację. Kolejne napaści będą się powtarzać do połowy X w.
925 r. - Książę Tomisław (panuje ok. 910-928 r., syn Mutimira) ogłasza się królem.
Jednoczy Chorwatów z Dalmacji i znad Sawy. Odpiera najazd Bułgarów w 926 r. i opanowuje bizantyjską Dalmację. Państwo ma kilka stolic: Klis, Nin i Knin. Chorwację zamieszkuje ok. 800 tysięcy ludzi.
Pierwsza połowa X w. - W serbskiej Bośni (nad rzeką Bosna i górną Sawą) powstają pierwsze organizmy polityczne.
925 r. - Chorwacki sobór powołuje arcybiskupstwo w Splicie, a obrządek słowiański (w języku słowiańskim) odrzuca jako „niemiły Bogu” wraz z głagolicą związaną z tym obrządkiem. W roku 928 Kościół chorwacki zostaje podporządkowany Rzymowi.
Od 928 r. - Po okresie walk o władzę w Chorwacji rządzą Krešimir I (935-945, syn Tomisława), jego synowie Mirosław (945-949) i Krešimir II (949-969) oraz Stefan Držislav (969-996, syn Krešimira II).
988 r. - Stefan Držislav otrzymuje z Bizancjum królewską koronę za walkę z Bułgarią.
Jego synowie (Svetosław, 997-1000; Gojisław, 1000-1020; Krešimir III, 1000-1030) walczą o władzę. Wykorzystuje to doża Piotr II Orseolo i zajmuje Biograd oraz miasta Dalmacji, dotąd płacące trybut Chorwacji.
- 1022 r. - Powstaje nowe prawosławne arcybiskupstwo Raguza.
W tym czasie ludność słowiańska zakłada koło Raguzy osadę Dubrava (dąbrowa od dub - dąb), przyszły Dubrownik.
- 1023 r. - Na wysepce Lokrum koło Raguzy powstaje opactwo benedyktynów.
W XVII w. zniszczy je trzęsienie ziemi, ale mimo odbudowy klasztoru, zakonnicy nie zdołają się tu długo utrzymać. W XVIII w. porzucą wysepkę, a legenda głosi, że przeklinają to miejsce jako nieszczęśliwe. Odtąd próby osiedlania się na Lokrum zawsze kończą się niepowodzeniem. Co więcej, kolejnych właścicieli Lokrum podobno prześladuje pech. Przykładem jest arcyksiążę i brat cesarza Austrii Ferdynand Maksymilian, który w 1967 r. został rozstrzelany jako cesarz Meksyku.
1030 - 1058 r. - Stefan I (syn Krešimira III) umacnia Chorwację i synowi Piotrowi zostawia bogaty kraj.
1058 - 1074 r. - Piotr Krešimir. Odzyskuje stolicę Biograd i Dalmację. Przywraca potęgę Chorwacji. Podbija pirackie bazy Narentan w kontynentalnej Dalmacji oraz wyspy Brač, Hvar i Korčulę.
Zagrzeb (zagrzebać od fosy wykopanej wokół osady; rzymska Andautonia) zostaje siedzibą katolickiego biskupa (na wzgórzu Kapitol, 1094). Rośnie własność feudałów i Kościoła, zanika wolne chłopstwo. Pojawia się styl romański (katedra w Zagrzebiu poświęcona w 1217 r.).
Książę Dymitr Zvonimir (1075-1088, syn Piotra) odrzuca obrządek słowiański i podporządkowuje się papiestwu, czym odróżnia Chorwatów od Serbów. W rezultacie ginie podczas buntu ludności, a na tron wstępuje Stefan II (1088-1090, bratanek Piotra). Po jego śmierci wybuchają zamieszki (do 1093 r.) i ujawnia się stronnictwo węgierskie. Władzę przejmuje jednak antywęgierski Piotr II (1093-1097).
1097 r. - Król Piotr II ginie w walce z węgierskim najazdem, co oznacza koniec dynastii Trpimira i podporządkowanie Chorwacji Węgrom.
XII w. - Serbia opanowuje Primorje oprócz Zahumla, które pozostaje względnie samodzielne.
1102 r. - Koloman I Uczony narzuca Chorwatom unię personalną: odtąd kolejni władcy Węgier koronują się też na królów Chorwacji, a Zadar staje się morskim portem Węgier (od 1140 r. istnieje tam katolickie arcybiskupstwo).
1137 r. - Węgry zajmują północną Bośnię, a węgierscy władcy przyjmują tytuł króla Węgier, Chorwacji i Bośni.
1145 r. - Wenecja zmusza miasta Dalmacji do posłuszeństwa.
1150 r. - Pula (dawne rzymskie Pietas Julia), miasto portowe na południu półwyspu Istria, przewodzi koalicji miast dalmatyńskich w ich walce z ekspansją Wenecji. Jednak wenecka armia plądruję zbuntowaną Pulę i Wenecja stopniowo opanowuje handel na wschodnim wybrzeżu Adriatyku.
1154 - 1163 r. - Bośnią rządzi ban (książę) Borić, wasal Węgier a potem Bizancjum. Po roku 1163 Bośnia trafia pod bezpośrednią władzę Bizancjum.
1180 r. - Słowiańskie państewko Bośnia ze stolicą Vrhbosna wykorzystuje osłabienie Bizancjum i zdobywa niezależność pod wodzą Kulina (rządzi do 1204 r.). Wkrótce zostanie jednak zmuszone do uznania się za wasala coraz silniejszej Serbii. Politykę lawirowania między Bizancjum i Serbią a potem także Węgrami prowadzi później Stefan (1204-1232, syn Kulina) oraz trzeci z dynastii Kulinowiciów Matej Ninoslav (1232-1253).
1204 r. - Raguza zrzuca władzę Bizancjum i jako kupiecka republika uznaje zwierzchnictwo Wenecji, która będzie dominować w Dalmacji aż do XVI w. Wenecjanie rządzą też w miastach Zadar i Spalato.
Raguza staje się wkrótce tak bogata, że z końcem XIII w. zaczyna bić własną monetę follaro wzorowaną na monecie normańskiej. Follaro będzie tu używane aż do początków XVII w.
Od 1235 r. - Królowie Węgier nie koronują się już na królów podległej im Chorwacji. Podkreślają w ten sposób węgierską dominację.
Do połowy XIII w. - Węgry narzucają swoje zwierzchnictwo Bośni pod władzą dynastii Kotromanowiciów, którą zapoczątkowuje Prijezda I (1254-1287).
1241 r. - Najazd Mongołów pustoszy Węgry, Chorwację (zniszczenie Zagrzebia) i Bośnię oraz cesarską Słowenię.
1248 r. - Biskup miasta Senj otrzymuje od papieża prawo odprawiania mszy w języku słowiańskim i używania głagolicy.
Druga połowa XIII w. - Miasta Istrii przechodzą w ręce Wenecji: Poreč (dawne rzymskie Julia Parentinum, 1267), Umag (1268), Novigrad (rzymskie Neapolis, 1270) i Rovinj (1283).
1288 r. - Na zamku w Novi Vinodolski powstaje pierwszy zbiór praw Vinodolski zakon pisany głagolicą po chorwacku.
1322 - 1352 r. - Ban Stefan II Kotromanić przywraca niepodległość Bośni (dzięki osłabieniu Węgier).
W Chorwacji dominuje ród Šubić (najsilniejsze księstwo Pawła Šubicia zlikwiduje Karol Robert w 1322 r.).
- 1334 r. - Wenecja podporządkowuje sobie Pulę.
Wenecjanie rabują miasto, wywożą rzymskie marmury, a nawet rozbierają część rzymskich budowli. Chcą też rozebrać wspaniały amfiteatr, lecz sprzeciwia się temu wenecki senator Amo i budowla pozostaje na swoim miejscu.
- 1348 - 1350 r. - Czarna Śmierć pustoszy kraj.
Powtarzające się epidemie dżumy i malarii wyludniają duże obszaru Dalmacji. Na przykład liczba mieszkańców Puli pod koniec XIV w. spadnie do ok.300.
1358 r. - Republika Raguza przechodzi spod władzy weneckiej pod formalne zwierzchnictwo Węgier.
1377 - 1391 r. - Tvrtko I Kotromanić jest pierwszym królem Bośni. Dynastia Kotromanowiciów utrzyma władzę do 1463 r.
1392 - 1435 r. - Sandalj Hranić Kosacza rządzi w księstwie Hum (terytorium Zahumlan w Górach Dynarskich) z centrum nad rzeką Neretva jako samodzielny książę i założyciel dynastii Kosaczów, którą potem kontynuuje jego bratanek Stefan Vukczić Kosacza (1435-1466).
1434 r. - W Raguzie powstaje szkoła publiczna dla wyższych warstw społeczeństwa.
1450 - 1524 r. - Marko Marulić ze Splitu. Dalmatyński myśliciel renesansowy piszący po łacinie i chorwacku, poeta uznawany za ojca chorwackiej literatury.
Ok. 1454 r. - W obawie przed Turkami w kościele w Bistricy (na północ od Zagrzebia) zostaje ukryta figura Matki Boskiej z kaplicy na Vinskim Vrhu.
Zostanie odnaleziona w 1588 r., a w 1684 r. biskup M. Borković uzna ją za cudowną. Będzie odtąd przedmiotem kultu i celem pielgrzymek Chorwatów, a miasteczko będzie znane jako Marija Bistrica.
- 1463 r. - Turcy podbijają Bośnię. Abdykuje ostatni ban z rodu Kotromanić, Stefan Tomašewić (1461-1463), a Vrhbosna, siedziba namiestnika, otrzymuje nazwę Saraj-owasy (Sarajewo).
W ciągu następnych dekad podupada nadmiernie eksploatowana przez Turków gospodarka. Do XX w. większość Bośniaków przyjmie islam.
- Lata 1473, 1476, 1478, 1480, 1483, 1496 - Kolejne tureckie najazdy pustoszą należącą do Węgier Chorwację. Po klęsce na Krbavskim Polu (1493) pojawiają się uskoki, czyli uciekinierzy-partyzanci z terenów podbitych przez Turcję. Zwykle są to prawosławni Serbowie. Tak powstanie kontrolowana przez uskoków Vojna krajina, czyli wojskowe pogranicze na ziemiach odebranych Turkom przez Habsburgów.
Chorwaci rozwijają własną kulturę, powstają tu pierwsze bałkańskie drukarnie (na przekład w Senj w 1494 r.) i powstaje drukowany po chorwacku Mszał głagolicki (drukarnia w Senj).
- 1481 - 1483 r. - Turcja opanowuje Hum. Ostatni miejscowy władca Vladko Kosacza (1466-1481, syn Stefana Vukczicia) zostaje usunięty. Umrze w 1489 r.
Księstwo Hum zaś w ciągu XV w. zyskuje nową nazwę Hercegowina.
Po 1492 r. - Na tureckich Bałkanach osiedlają się sefardyjscy Żydzi uciekający przed prześladowaniami w Hiszpanii. Ich centrum staje się Sarajewo, gdzie przetrwają aż do XXI w.
1494 r. - W dokumentach węgierskiego króla Ulaszlo II pojawia się miasto Banjaluka (Banja Luka - Łąka Bana).
Lata 1514, 1515, 1573 - Antytureckie i antyfeudalne chłopskie powstania uskoków wybuchają w Chorwacji i na Węgrzech. Zamek Nehaj (po chorwacku - Zostaw) w Senj (zbudowany w roku 1558 z resztek zburzonych klasztorów, kościołów i domostw) jest jedną z ważniejszych twierdz uskoków.
Po 1526 r. - Turcja odbiera Węgrom wschodnią Chorwację. Reszta przypada Habsburgom między innymi dzięki obronie twierdzy Szigetvar przed Turkami (1566, ginie tam ban Mikołaj Zrinski i wszyscy obrońcy).
Kupiecka republika Raguza-Dubrownik jest tureckim wasalem, ale aż do XVII w. dominuje na Adriatyku.
W Raguzie kwitnie kultura, działają wielcy pisarze wzorujący się na Italii i uczeni inspirowani renesansem.
1566 r. - W Mostarze (Hercegowina), ważnym punkcie na szlakach komunikacyjnych, powstaje słynny kamienny most. Inny most w Višegradzie na Drinie każe zbudować nawrócony na islam Mehmed Pasza Sokolović (1505-1579).
XVI - XVIII w. - Wenecja panuje nad Dalmacją. Podupadająca (nowe szlaki handlowe do Ameryki i Azji) Raguza oraz izolowana w górach Czarnogóra pozostają praktycznie niezależne, mimo bliskiego sąsiedztwa Turcji.
1613 r. - Rozboje uskoków zamieszkujących obszary podległe Austrii stają się tak nieznośne, że Wenecja sprzymierza się przeciw nim z Turcją, a w roku 1615 na tym tle dochodzi niemal do wojny Wenecji z Austrią.
1652 - 1713 r. - Pavao Ritter Vitezović, chorwacki działacz niepodległościowy, dyplomata w służbie Habsburgów, reformator chorwackiej ortografii i propagator idei jugosłowianizmu, czyli zjednoczenia bałkańskich Słowian. W 1663 r. uruchamia w Zagrzebiu porzuconą drukarnię. Autor szeregu prac na temat Bałkanów i współczesnego mu świata.
1667 r. - Trzęsienie ziemi niszczy Raguzę, która i tak chyli się ku upadkowi z powodu zmiany dróg handlowych.
Rośnie rola portu w Rijece (od 1723 r. jako wolny port pod zwierzchnictwem Habsburgów).
- 1711 - 1787 r. - Chorwat Rudjer Josip Bošković (Boscovich), genialny matematyk, fizyk, astronom i optyk.
Od 1740 r. pracuje na kilku uczelniach w Italii. Wskazuje na możliwość zbudowania geometrii nieeuklidesowej i względność w pojmowaniu czasu i przestrzeni. Jego idee zostaną zastosowane dopiero na przełomie XIX i XX w.
- 1797 r. - Wenecja traci Istrię i Dalmację na rzecz coraz silniejszej Austrii.
Dzięki portowi w Puli Austria staje się potęgą morską.
- 1806 - 1814 r. - Dubrownik (dawna Raguza) zostaje zajęty przez Francję.
Na pobliskiej wyspie Lokrum Francuzi budują twierdzę Fort Royal mającą strzec dostępu do portu w Dubrowniku. Po upadku Napoleona Austria odzyskuje Dubrownik, a twierdza zostaje porzucona.
- Po 1815 r. - Austriackie władze budują potężną, praktycznie niemożliwą do zdobycia twierdzę Punto Christo na wysepce koło Puli. Rozbudowują też port w Puli, który staje się główną wojenną bazą intensywnie rozbudowywanej, licznej i silnej austriackiej floty.
Twierdza faktycznie nigdy nie zostanie zdobyta, lecz po I wojnie światowej przejmą je Włochy.
- Lata 1830. - Rozwija się ruch niepodległościowy Chorwatów i powstaje projekt wspólnego słowiańskiego państwa na Bałkanach w opozycji do Turcji.
Pojęcie Bałkanów utrwala się w świadomości Europejczyków, chociaż często funkcjonuje jako synonim politycznego nieporządku, ciągłych walk i niepewności.
1848 r. - Chorwaci popierają Austrię podczas Wiosny Ludów, aby osłabić Węgry. Wojna z Węgrami.
1860 - 1862 r. - Antytureckie i zarazem antyfeudalne powstanie chłopów w Bośni i Hercegowinie.
1868 r. - Chorwacja otrzymuje autonomię w obrębie Węgier.
1875 - 1876 r. - Turcy tłumią powstanie w Bośni i Hercegowinie. Dla Rosji jest to pretekst do wojny (1877-1878). Na mocy Traktatu berlińskiego Bośnia i Hercegowina (nominalnie część Turcji) dostają się pod protektorat Austro-Węgier, co rozczarowuje Serbię pragnącą opanować te obszary. Znika Vojina krajina włączona bezpośrednio do Austro-Węgier (1881). Austro-węgierski kapitał ożywia bośniackie kopalnie, przemysł i koleje.
1876 r. - W Zagrzebiu powstaje cmentarz Mirogoj, gdzie są odtąd grzebani najwybitniejsi Chorwaci. Całość ma charakter parku, a za najpiękniejszą jego część uchodzi kolumbarium umieszczone w długich arkadach.
1883 r. - Uruchomienie Orient Expressu otwiera Europejczykom łatwą drogę na Bałkany.
1894 r. - Powstaje Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji i Slawonii.
1905 r. - Kongres jugosłowiański w Rijece i Zadarze na rzecz zjednoczenia z Serbami.
1908 r. - Austria zajmuje turecką Bośnię i Hercegowinę, wywołując niezadowolenie Serbii.
28 VI 1914 r. - Serb Gawriło Princip zabija w zamachu austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie (Bośnia). Oznacza to początek I wojny światowej.
1918 r. - Chorwacja, Serbia, Słowenia, Bośnia i Hercegowina tworzą jedno państwo Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS) od 1929 r. znane jako Jugosławia.
Pula na południu Istrii przypada Włochom.
1929 r. - Ante Pavelić zakłada faszystowsko-katolicki ruch ustaszy (ustaša) na rzecz oderwania Chorwacji od Jugosławii.
Od 1941 r. - Pavelić jako premier kieruje państwem chorwackim zależnym od Niemiec i Włoch.
Formalnie Chorwacja jest monarchią pod władzą marionetkowego króla Tomisława II, takie bowiem imię przyjął prawnuk Wiktora Emanuela II włoski książę Aimone Roberto Margherita Maria Giuseppe Torino di Savoia (1900-1948). Stolicą państwa jest Banjaluka, a oficjalną walutą kuna. Pavelić walczy z lewicową partyzantką, współdziałając z Hitlerem, papieżem, biskupem Draganoviciem (członek ustaszy, przebywa w Rzymie w latach 1943-1967) i kardynałem Alojzem Stepinaćem. Z jego rozkazu są przeprowadzane pogromy Żydów, Cyganów i Serbów (ginie niemal 350 tysięcy Serbów) oraz mordy popełniane na prawosławnym duchowieństwie.
- 1941 r. - Ustasze zakładają obóz koncentracyjny w Jasenovacu, gdzie do końca wojny zakatują ponad 100 tysięcy Serbów, Żydów i Romów, a także chorwackich przeciwników Pavelicia.
Swoistą sławą okrutnego zabójcy okrywa się były franciszkański zakonnik Miroslav Filipović, który przez pewien czas jest komendantem obozu. Natomiast 28 sierpnia 1942 r. inny psychopata franciszkanin Petar Brzica wygrywa upiorny konkurs w obozie - osobiście podrzyna nożem gardło ponad 1000 więźniów i dostaje za to złoty zegarek, wino oraz prosiaka z rożna.
Przedstawiciele Kościoła katolickiego dopiero w roku 2009 wyrażą współczucie ofiarom ustaszy w Jasenovacu, lecz nawet wtedy nie uznają winy duchownych.
1943 r. - Koniec Królestwa Chorwacji. Na rozkaz włoskiego króla Wiktora Emanuela III rządzący Chorwacją Tomisław II abdykuje po aresztowaniu Mussoliniego. Były monarcha umrze na emigracji w Buenos Aires.
1945 - 1989 r. - Chorwaci należą do komunistycznej Jugosławii, gdzie dominują Serbowie, tradycyjni wrogowie Chorwatów. Pavelić ucieka za granicę w 1945 r.
Do 1947 r. - Odebrana Włochom Istria jest zarządzana przez okupacyjne władze brytyjsko-amerykańskie. Potem staje się częścią Chorwacji w ramach Jugosławii.
Druga połowa XX w. - Rozwija się turystyka jako ważna gałąź gospodarki Jugosławii, a zwłaszcza Chorwacji ze wspaniałymi wybrzeżami Istrii i Dalmacji, jeziorami na północy oraz pięknymi miastami jak choćby Dubrownik z wysepką Lokrum.
1989 - 1990 r. - Kryzys gospodarczy załamuje komunizm w Jugosławii. Ujawniają się tłumione dotąd nacjonalizmy.
25 VI 1991 prezydent Franjo Tudjman ogłasza w Zagrzebiu niepodległość Chorwacji (4,4 miliona mieszkańców), co powoduje wojnę z Jugosławią zdominowaną przez Serbów. Ostatecznie Chorwacja utrzymuje niezależność, a jednym z jej przejawów będzie wprowadzenie własnej waluty pod nazwą kuna (nawiązanie do prastarej bałkańskiej waluty w postaci kunich futer).
15 X 1991 r. - Bośnia i Hercegowina proklamują republikę muzułmańskich Bośniaków, katolickich Chorwatów i prawosławnych Serbów (31% z 4,5 miliona mieszkańców) ze stolicą w Sarajewie.
1992 r. - Chorwacja i nowa Jugosławia napadają Bośnię.
Chorwaci w 1993 r. burzą słynny most w Mostarze - symbol wielonarodowej społeczności (odbudowany w 2004 r.).
Bośniaccy Serbowie pod wodzą R. Karadžicia dokonują masowych mordów na muzułmańskich Bośniakach i katolickich Chorwatach (łącznie 30 tysięcy ofiar). Serbscy żołnierze przeprowadzają zaplanowaną akcję masowych gwałtów głównie na muzułmankach (ok. 25 tysięcy ofiar), co ma służyć poniżeniu i zastraszeniu przeciwnika.
W Srebrenicy pod bokiem bezczynnych wojsk ONZ serbski generał Ratko Mladić każe wymordować ponad 7000 Bośniaków (VII 1995). Walki i rzezie przerywa dopiero atak armii USA na Serbów i układ z Dayton (1995) oraz wkroczenie wojsk rozjemczych ONZ.
1995 r. - Powstają nowe państwa - Federacja Bośni i Hercegowiny (muzułmanie i katolicy) ze stolicą w Sarajewie oraz Republika Serbska (prawosławni) ze stolicą w Banjaluce.
1996 r. - Amerykański samolot wojskowy Boeing CT-43 wiozący dyplomatów i handlowców rozbija się koło Dubrownika podczas lądowania. Giną wszyscy obecni na pokładzie, czyli 35 osób. Samolot nie był dostatecznie wyposażony, lotnisko w Dubrowniku nie miało dobrych systemów naprowadzających, a piloci niczego nie widzieli z powodu mroku, zachmurzenia i deszczu. W rezultacie lecąc na oślep zboczyli z kursu i uderzyli w zbocze góry.
1998 r. - Dla umocnienia pozycji chorwackich i bośniackich katolików rzymski papież kanonizuje kardynała Stepinacia odpowiedzialnego za mordy w czasie II wojny światowej.
Kościół katolicki sprzyja ukrywającym się Chorwatom, na przykład generałowi A. Gotovinie, który w 1995 r. kazał zamordować ponad 100 Serbów w Krajinie, a 150 tysięcy wygnał.
2005 r. - Bośniak Semir Osmanagić ogłasza, że w Bośni koło miasteczka Visoko odkrył wielkie piramidy zbudowane rzekomo 14 tysięcy lat wcześniej przez cywilizację związaną z Atlantydą lub Lemurią. W rzeczywistości domniemane piramidy to naturalne góry. Pseudoarcheolog kopie jednak tunel pod jedną z gór, utrzymując przy tym, że posuwa się wzdłuż rzekomo zasypanego niegdyś korytarza, chociaż nie znajduje żadnych zabytków.
2008 r. - Oderwanie Kosowa od Serbii oznacza powstanie kolejnego efemerycznego państewka na Bałkanach, którego istnienie jest możliwe wyłącznie dzięki wojskom ONZ.
Bośniaccy Serbowie wspierani przez Rosję żądają przyłączenia do Serbii i podejmują działania zmierzające do rozbicia Bośni. Za pośrednictwem Serbów Rosja próbuje podporządkować sobie Bałkany.