Finlandia
- 1. tysiąclecie n.e. - Uralskie plemiona Finów przybywają do Skandynawii ze wschodu.
Nazwa Fenni lub Finn pojawia się w źródłach antycznych w rejonie Morza Śródziemnego, a potem w normańskich sagach. Nawiązuje do staronordyckiego słowa finna oznaczającego poszukiwanie.
Finowie są nomadami, utrzymują się z rybołówstwa (tysiące jezior polodowcowych) i myślistwa, ale w ciągu następnych stuleci w ich gospodarce rośnie rola stad reniferów. Półdzikie stada reniferów wędrują w poszukiwaniu roślinności a grupy koczowników posuwają się na nimi. Ten sposób życia jest charakterystyczny zwłaszcza dla północnych Finów oraz Saamów (Lapończyków).
Południowa część kraju, szczególnie Karelia (część Pojezierza Fińskiego na północ od jezior Onega i Ładoga), podlega silnej europeizacji. Społeczeństwo jest zorganizowane w rody bez tworzenia trwałych struktur ponadrodowych czy jakichkolwiek ośrodków władzy politycznej. Pojawia się tu rolnictwo przyniesione z południa i zachodu.
Uprawa jęczmienia pozwala wyrabiać miejscowe, słodkie piwo sahti oraz piwo przyprawiane chmielem.
XI w. - Nowogród stopniowo podporządkowuje sobie Karelię na południu Finlandii. Na Ładodze powstanie nawet pierwszy prawosławny klasztor w Finlandii Valamo (XII w.).
XI - XII w. - Wschodnia Skandynawia zamieszkana przez Finów i Saamów stopniowo ulega wpływom Szwecji.
Połowa XII w. - Szwedzi podporządkowują sobie uralskie plemiona Finów (Suomi) zamieszkujące Skandynawię między zatokami Fińską i Botnicką. Zakładają miasto Abo.
Ok. 1154 r. - Szwedzi zaczynają chrystianizować Finów, co jednak wywołuje opór ludności, lokalne bunty i zamieszki oraz emigrację na obszary niedotknięte jeszcze akcją chrystianizacyjną.
1220 r. - Kolejny najazd Szwedów na Finlandię (po szwedzku Finland - Piękny Kraj).
1256 r. - Aleksander Newski z Nowogrodu najeżdża południową Finlandię, którą traktuje jako strefę wpływów Rusi.
1284 r. - Księstwo Finlandii zostaje uznane nie tylko za część Szwecji, ale otrzymuje ograniczoną autonomię, a fińska szlachta zostaje zrównana w prawach ze szwedzką. Dzięki intensywnemu handlowi z Lubeką, Gdańskiem i Tallinnem następuje szybki rozwój gospodarki. Jednocześnie rośnie znaczenie kultury i języka szwedzkiego, które stają się wyznacznikiem cywilizacyjnego zaawansowania i postępu. Język fiński stopniowo spada do roli pogardzanego języka ludności wiejskiej.
1291 r. - Zachodnia Karelia zostaje opanowana przez Szwedów. Przybysze zakładają tu miasta Wyborg (1293), Keksholm (1293), Landskrona (1300).
XIII/XIV w. - Pierwsze biskupstwo powstaje w Abo. Miasto jest odtąd centrum Finlandii.
1323 r. - Pokój z Noteborg ustala podział Karelii na zachodnią część należącą do Szwecji i wschodnią do Nowogrodu.
1374 r. - Szwed Grip stopniowo opanowuje Finlandię, która zbuntowała się przeciw bezwzględnemu wyzyskowi, jaki uprawiał szwedzki król Albrecht Meklemburski. Po ostatecznym zwycięstwie Grip przyznaje Finom więcej praw i samodzielności, aby zapobiec podobnym wystąpieniom.
1458 - 1481 r. - Szwedzki szlachcic Erik Axelsson Tott zdobywa pozycję przywódcy Finlandii, budząc niepokój króla. Dlatego po jego śmierci szwedzki regent Sten Sture odbiera władzę Axelssonom i do 1487 r. sam opanowuje Finlandię.
1478 r. - Wschodnia Karelia wraz z Nowogrodem dostaje się pod panowanie Moskwy.
1495 r. - Moskwa bezskutecznie próbuje zdobyć Viipuri (Wyborg).
1523 - 1560 r. - Szwedzi wprowadzają do Finlandii luteranizm.
1525 r. - Abo otrzymuje prawa miejskie: jest odtąd politycznym ośrodkiem Finlandii i centrum władzy szwedzkiej.
1550 r. - Szwedzki król Gustaw Waza zakłada port Helsingfors na wyspach nad Zatoką Fińską.
1555 r. - Kolejny niszczycielski najazd z Moskwy.
1556 r. - Finlandia zostaje Wielkim Księstwem w obrębie Szwecji. Jej głównym bogactwem są ogromne lasy dostarczające drewna i futer oraz liczne jeziora z cennymi gatunkami ryb.
XVII - XVIII w. - W Finlandii rozwija się gospodarka rynkowa zamiast rolnictwa.
1617 r. - Zachodnia Karelia zostaje podporządkowana Rosji.
1640 r. - Szwedzki gubernator Finlandii P. Brahe zakłada uniwersytet w Abo (Turku) i popiera język fiński.
Port i miasto Helsingfors przenoszą się na stały ląd.
1696 r. - Katastrofalna klęska głodu zabija 1/3 ludności Finlandii.
Początek XVIII w. - Helsingfors (Helsinki) zostaje ufortyfikowany.
1711 r. - Rosja zajmuje Viipuri (Wyborg).
1714 - 1721 r. - Podczas wojny północnej Rosjanie przejściowo okupują Finlandię.
Na mocy pokoju z Nystad Rosja na stałe zajmuje część Karelii z Viipuri.
- 1741 - 1743 r. - Wojna Szwecji z Rosją.
Po klęsce Szwedów pod Willmanstrand w Finlandii (1741) i otoczeniu ich rok później koło Helsingfors (Helsinki) Szwedzi muszą skapitulować. Na mocy pokoju z Abo cała zachodnia Karelia przechodzi pod władzę Rosji wraz z nadmorską twierdzą Hamina. Szwecja zbuduje potem kilka nowych fortec na wybrzeżu: u wejścia do portu w Helsinkach Sveaborg (od 1748 r., po fińsku Suomenlinna) i koło portu Kotka fort Slava, aby umocnić swoją wschodnią granicę.
1783 r. - W Tammerfors (miasto od 1779 r.) między jeziorami Näsi i Pyhä powstaje pierwsza w Finlandii drukarnia. Odtąd produkcja papieru jest jednym z najważniejszych przemysłów kraju.
1808 - 1809 r. - Korzystając z osłabienia Szwecji Rosja napada Szwedów i podbija całą Finlandię oraz Wyspy Alandzkie.
1809 - 1811 r. - Finlandia otrzymuje od Rosji autonomię ze stolicą w Helsinkach. Symbolem państwa jest lew stojący na dwóch nogach na tureckiej szabli i trzymający w łapie miecz. Obowiązuje szwedzka konstytucja z roku 1772, lecz Finowie poddawani dotąd swedyzacji i często uznający się za Szwedów zaczynają rozwijać świadomość swojej odrębności jako naród. Rosja zaś skwapliwie podtrzymuje te tendencje, żeby osłabić związki Finów ze Szwecją. W rezultacie Finowie bez przeszkód mogą pielęgnować swoje narodowe tradycje i tworzyć własną kulturę mimo podporządkowania Moskwie. Sprzyja temu również postawa fińskich elit, które uznają, że bunt wobec Rosji byłby bezskuteczny i spowodowałby tylko krwawe represje. Lepiej więc budować własną tożsamość uznając chwilowo panowanie Rosji.
1827 r. - Wielki pożar niszczy miasto Abo (Turku). Miejscowy uniwersytet musi więc przenieść się do Helsinek, które od dawna stanowią główny ośrodek życia kulturalnego i politycznego.
1835 r. - Elias Lönnrot (1802-1884), z wykształcenia lekarz, który przez wiele lat zbierał, głównie w Karelii, oryginalne zabytki ludowej literatury fińskiej, publikuje zbiór poezji ułożonych w wielki, epicki poemat Kalevala. Utwór ten oparty na tradycyjnych wierszach i opowieściach ludowych stanie się wkrótce jednym z głównych elementów budzącej się świadomości narodowej Finów i jako epos narodowy wejdzie do grona najważniejszych dzieł literackich świata.
Sam Lönnrot, będący lekarzem, urasta do roli znawcy literatury i zostanie nawet profesorem języka fińskiego (1853-1862) w Helsinkach. W 1849 r. ogłasza drugą, rozszerzoną wersję eposu.
Od Kalevali zaczyna się odrodzenie języka fińskiego i emancypacja fińskiej kultury zdominowanej dotąd przez szwedzką. Finowie nadal powszechnie uczą się szwedzkiego, ale już nie traktują własnego języka jako gorszego i prymitywnego. Od 1854 r. fiński jest językiem urzędowym obok szwedzkiego.
Druga połowa XIX w. - Wyniszczenie lasów traktowanych dotychczas jak niewyczerpane źródło drewna powoduje wprowadzenie państwowej kontroli nad eksploatacją lasów. Dzięki planowej gospodarce lasy (głównie sosnowe) są systematycznie odnawiane, choć Finlandia jest jednym z największych producentów drewna w Europie obok Rosji i Szwecji.
1860 r. - Finlandia uzyskuje monetarną autonomię i wprowadza własne marki dzielone na 100 penni, mimo prób narzucenia rosyjskiego rubla.
1865 r. - Inżynier Fredrik Idestam (1838-1916) buduje w Tampere fabrykę przetwarzającą drewno, a zwłaszcza produkującą papier. Idestam zakłada miasto Nokia, gdzie w 1871 r. przenosi firmę.
1865 - 1957 r. - Jean Sibelius, sławny muzyk, twórca narodowej opery fińskiej.
1878 - 1926 r. - Eino Leino (A. E. L. Lönnbohm), znany fiński poeta.
1893 r. - I zjazd robotniczych organizacji w Tammerfors (po fińsku Tampere).
1898 r. - Fińskie Zakłady Gumowe zaczynają przemysł gumowy i związany z nim przemysł chemiczny.
Rusza tez elektryfikacja fińskich miast, co zwiększa zapotrzebowanie na kable, więc w 1912 r. powstaje Fińska Fabryka Kabli.
Od 1898 r. - Car Mikołaj dąży do jak najszybszej rusyfikacji Finlandii i stopniowo ogranicza jej autonomię, próbując trwale zespolić ją z resztą imperium.
1905 - 1906 r. - Kryzys Cesarstwa Rosyjskiego pozwala wywalczyć większą autonomię dla Finlandii.
1906 r. - Parlament fiński jako pierwszy w Europie, nadaje kobietom prawo wyborcze.
1917 r. - Upadek Rosji przynosi Finom niepodległość.
Po zrzuceniu władzy Moskwy powstaje fińskie państwo ze stolicą w Helsinkach. Państwo ma obszar ponad 330 tysięcy km2 i zaledwie ponad 4 miliony obywateli, łącznie z Wyspami Alandzkimi zamieszkanymi głównie przez Szwedów. Walutą pozostaje marka.
Na białej fladze państwa widać poziomy, niebieski krzyż łaciński (nawiązanie do flagi Szwecji), a znakiem wojskowym jest swastyka, stary fiński symbol solarny. Hymn państwowy ma dwie wersje językowe - szwedzką Vårt land i fińską Maamme (Mój kraj). Szwedzki tekst napisał Johan Ludvig Runeberg, a muzykę do niego skomponował niemiecki imigrant Fredrik Facius. Pieśń została wykonana po raz pierwszy w roku 1848. Autorem dokonanego w roku 1867 tłumaczenia na fiński jest Julius Krohn.
- 1918 r. - Proklamowanie monarchii parlamentarnej: królem Finlandii i Karelii zostaje książę Karl Friedrich z Hesji.
Niemcy planują narzucenie Finom protektoratu (udaremnione przez rewolucję w Niemczech). W Moskwie zaś powstaje zależna od bolszewików Komunistyczna Partia Finlandii, a w Helsinkach bolszewicki rząd sterowany z Rosji. Krajowi znów grozi rosyjski podbój, a na dodatek komunizacja. Część Finów jest bowiem zdecydowanie prorosyjska pamiętając o względnie dobrym traktowaniu Finów przez carską Rosję. Wybucha krwawa wojna domowa między białymi i czerwonymi Finami, która niemal natychmiast przeradza się w ludobójstwo: w rzeziach dokonywanych zarówno przez wojsko jak też przez ludność cywilną giną tysiące ludzi. Walki przerywa generał Carlo Gustawo Emilo von Mannerheim, dawniej służący w armii rosyjskiej. Rozbija fińskich komunistów i pokonuje Armię Czerwoną próbującą dokonać inwazji, żeby narzucić Finom bolszewicką władzę. Odpowiedzialni za mordy na ogół pozostają bezkarni, ponieważ próby wymierzania sprawiedliwości znów podzieliłyby Finów i wywołały kolejną falę nienawiści.
Od 1918 r. - W Turku znów działa szwedzki uniwersytet. Fińska uczelnia powstanie tu w 1921 r.
1919 r. - Pierwsze wybory wygrywa socjaldemokracja i prezydentem zostaje Kaarlo Juho Stahlberg.
Finlandia odrzuca starą konstytucję z roku 1772 i na mocy nowej wprowadza system parlamentarny.
1920 r. - Pokój z Rosją Sowiecką daje Finlandii okręg Petsamo z portami Penamed i Peczenga nad Morzem Barentsa na północy.
1921 r. - Liga Narodów przyznaje szwedzkojęzycznym Wyspom Alandzkim autonomię w ramach Finlandii. Stolicą archipelagu jest Mariehamn. Na niebieskiej fladze wysp jest czerwony poziomy krzyż z żółtą obwódką.
1929 r. - Powstaje Rovaniemi, centrum Laponii. Wkrótce ważny ośrodek handlu futrami i mięsem.
1939 r. - Stalin żąda portu Henko 65 kilometrów od Helsinek, a po odmowie atakuje, rozpoczynając wojnę zimową (temperatura na ogół waha się między -20 i -40oC). Bezpośrednim pretekstem do agresji jest seria prowokowanych przez Sowietów granicznych incydentów z najbardziej znanym w miejscowości Mainila (26 XI).
Stalin zamierza podbić Finlandię, realizując tajną umowę z Niemcami oddającą Finlandię Związkowi Sowieckiemu. Jednak słabo wyposażona, źle wyszkolona i pozbawiona doświadczonej kadry dowódczej (Stalin kazał wymordować oficerów) armia sowiecka, mimo ogromnej liczebnej przewagi, nalotów na Helsinki i zajęcia Viipuri (Wyborg, 12 III), nie jest w stanie szybko podbić Finlandii bronionej przez marszałka Mannerheima.
Warto przy tym odnotować, że dosłownie wszyscy Finowie spontanicznie starają się wspomagać wojsko. W fińskiej armii służy ok. 90 tysięcy kobiet. Niektórzy z walczących przechodzą do historii stając się wręcz legendą, czego przykładem jest snajper Simo Häyhä (1905-2002) przez Sowietów zwany białą śmiercią. Za pomocą zwykłego karabinu (fińska wersja rosyjskiego karabinu Mosin) ze szczerbinką i muszką bez lunety zabija 505 sowieckich żołnierzy, a z karabinu maszynowego dodatkowo jeszcze ponad 200. Sowieci próbują zabić znienawidzonego strzelca, dokonując nawet nalotów bombowych i używając artylerii. W końcu Häyhä zostaje trafiony w głowę i na wiele dni popada w letarg, lecz przeżywa. Odzyskuje przytomność dopiero w dniu podpisania pokoju.
Zdesperowani Finowie stosują prostą, lecz skuteczną broń przypominającą granat i nazwaną prześmiewczo koktajlem Mołotowa. Nazwa nawiązuje do anegdoty, zgodnie z którą w chwili napaści na Finlandię Stalin miał zapowiedzieć, że za kilka dni będzie z Mołotowem pił koktajl w zajętych Helsinkach. Koktajle Mołotowa to szklane butelki napełnione benzyną i zaopatrzone w lont: po zapaleniu lontu i rzuceniu we wroga butelka się tłucze i następuje eksplozja. W czasie II wojny światowej pomysł zastosują Sowieci i partyzanci w różnych krajach, a po wojnie bojownicy oraz terroryści na całym świecie.
W starciu z niewielką fińską armią ZSRS ponosi duże straty, przegrywa pod Suomussalmi i w Przesmyku Karelskim między Ładogą i Bałtykiem, lecz stopniowo uzyskuje przewagę wynikającą z samej liczebności wojsk. Szwecja, Wielka Brytania, USA, Włochy i Węgry ślą Finom samoloty i karabiny, a od Sowietów żądają zaprzestania walk. Brytyjczycy i Francuzi mówią nawet o wysłaniu oddziałów interwencyjnych, lecz ostatecznie tego nie robią.
13 III 1940 r. - W końcu bohaterski opór Finów i ogromne straty przekraczające 100 tysięcy sowieckich żołnierzy przekonują Stalina do podpisania pokoju. Finlandia zachowuje niepodległość unikając bezpośredniej inwazji i barbarzyństwa sowieckich żołnierzy pustoszących podbity kraj, lecz traci Karelię z Viipuri i Salla a na północy dostęp do Morza Barentsa.
1941 r. - Po zerwaniu sowiecko-niemieckiego sojuszu Finlandia sprzymierza się z Hitlerem, aby odzyskać terytoria odebrane przez Stalina. Co ciekawe, Hitler lubi Finów uznając ich za rasę nordycką, a to ułatwia współpracę obu krajów.
Fińskie oddziały uczestniczą w niemieckim ataku na Związek Sowiecki, na przykład blokują Leningrad.
- 1944 - 1946 r. - Mannerheim jest prezydentem państwa.
Po dwóch latach sojuszu z Niemcami Finowie odkrywają, że znaleźli się w obozie przegranych. Dlatego głównym zadaniem Mannerheima jest odwrócenie dotychczasowych sojuszy i uratowanie Finlandii przed bezpośrednią klęską, do jakiej zmierzają Niemcy, co oznaczałoby inwazję Sowietów. Po negocjacjach Mannerheim podpisuje zawieszenie broni ze Związkiem Sowieckim (1944). Hitler podejmuje wtedy próbę opanowania Finlandii (naloty kompletnie niszczą Rovaniemi), lecz interwencja słabnących Niemiec okazuje się bezskuteczna.
W myśl traktatu wymuszonego przez Stalina Mannerheim godzi się na utratę Karelii na rzecz Związku Sowieckiego i dostępu do Morza Barentsa w zamian za pokój, neutralność Finlandii na arenie międzynarodowej oraz zachowanie jak największej wewnętrznej samodzielności Finlandii. Dzięki temu Finowie unikają wkroczenia sowieckiej armii, które w innych krajach oznacza najpierw masowe mordy i gwałty, rabunek i barbarzyńskie niszczenie tego, co nie zostało zrabowane, a potem wyniszczającą okupację i biedę.
Natomiast fińskie tereny bezpośrednio włączone do ZSRS zostają splądrowane, a ich mieszkańcy wywiezieni w głąb Związku Sowieckiego i zastąpieni przez ludność rosyjską. Karelia pod władzą Rosji jest biedna i zacofana.
- 1947 r. - Nieudana próba przyjęcia planu powojennej odbudowy zaproponowanego przez Marshalla.
Stalin zakazuje Finom współpracy z Zachodem uznając Finlandię za swoją strefę wpływów, gdzie nie chce oddziaływania krajów zachodnich. Finowie zagrożeni agresją godzą się na pozycję wasala Związku Sowieckiego i formalną neutralność.
- 1948 r. - Układ o współpracy gospodarczej z ZSRS narzucony przez Moskwę zamiast Planu Marshalla. Prezydent J. K. Paasikivi (1870-1956) musi formalnie potwierdzić utratę Karelii i okręgu Petsamo na rzecz Rosji. Finlandia należy odtąd do obszaru podporządkowanego Stalinowi, chociaż ZSRS nie wprowadza do Finlandii komunistycznego modelu państwa. W zamian za względną autonomię władze Finlandii zobowiązują się do ścisłej współpracy gospodarczej ze Związkiem Sowieckim i mają zapłacić Sowietom odszkodowania za straty wojenne. Co więcej, muszą postawić przed sądem bohaterów wojny zimowej z roku 1939, kiedy fińska armia powstrzymała sowiecki najazd. Zapadające wyroki są jednak względnie łagodne, a po kilku niektórzy ze skazanych wrócą nawet do życia politycznego.
Z Paasikivim wiąże się interesująca opowieść krążąca po Helsinkach. Podobno w latach 1956-1957 goście jednego z helsińskich hoteli widują ducha prezydenta na korytarzu i w windzie. Jest to szczególnie interesujące w racjonalnej i zlaicyzowanej Finlandii.
Do 1952 r. - Finlandia kończy płacenie wojennych odszkodowań dla Związku Sowieckiego. Mimo poniesionych kosztów spłaty wymusiły rozwój przemysłu ciężkiego i unowocześnienie całej fińskiej gospodarki, chociaż w głębokiej zależności od Sowietów. Poza tym Finowie muszą w dużym stopniu naśladować sowiecki model oparty na eksploatacji zasobów, chodzi zwłaszcza o lasy, co nie sprzyja rozwojowi.
Od 1955 r. - Finlandia należy do Rady Nordyckiej, organizacji służącej rozwojowi Skandynawii.
Od 1956 r. - Prezydent Urcho Kekkonen osłabia zależność od ZSRS. Nawiązuje stosunki zarówno z państwami komunistycznymi jak demokratycznymi. Prowadzi własną politykę pokojową, chociaż stale podkreśla neutralność Finlandii, aby nie drażnić Moskwy i nie sprowokować militarnej napaści.
1960 r. - Odbudowane Rovaniemi uzyskuje prawa miejskie. Staje się znanym centrum turystycznym jako rzekoma siedziba św. Mikołaja przynoszącego dzieciom prezenty.
1960 r. - W Fińskiej Fabryce Kabli powstaje dział elektroniczny wytwarzający skomplikowane urządzenia do różnych maszyn. Jest to początek fińskiej elektroniki, która za kilkanaście lat osiągnie najwyższy światowy standard.
Lata 1960. - Tove Jansson (1914-2001), szwedzkojęzyczna pisarka z Finlandii, zyskuje rozgłos książkami dla dzieci. Pisze między innymi o sympatycznych Muminkach - fantastycznych ogoniastych stworkach.
1967 r. - Fabryka papieru Nokia łączy się z Fińskimi Zakładami Gumowymi i Fińską Fabryką Kabli. Tak powstaje Nokia Corporation, wkrótce jedna z największych fińskich korporacji. W 1979 r. Nokia i czołowy fiński producent telewizyjny Salor uruchamiają firmę Mobira Oy produkującą sprzęt telekomunikacyjny. Dzięki takim przedsięwzięciom w Skandynawii powstaje sieć telefonii komórkowej NMT (1981), a firma Nokia produkuje telefony samochodowe oraz przenośne telefony Mobira Talkman pracujące w tej sieci. Sześć lat później Nokia wyprodukuje dużo mniejszy i lżejszy telefon komórkowy Mobira Cityman, a w 1992 r. pierwszy mikrotelefon Nokia 1011. Na przełomie XX i XXI w. Nokia należy do najsilniejszych firm świata.
Od 1969 r. - Finlandia jest rzecznikiem wszelkich działań na rzecz rozbrojenia i pokoju. W Helsinkach są prowadzone rozmowy między supermocarstwami na temat rozbrojenia.
1973 r. - Układ z Europejską Wspólnotą Gospodarczą o wolnym handlu. Mimo sowieckiego zwierzchnictwa Finlandia może dzięki temu rozwijać się gospodarczo.
Lata 1980. - Ekonomiczny rozkład Związku Sowieckiego przekłada się na głęboki kryzys gospodarki Finlandii. Wykorzystując osłabienie komunistycznego imperium Finowie coraz śmielej odrzucają zależność od Moskwy i zaczynają budować nową gospodarkę opartą już nie na prymitywnej eksploatacji zasobów kraju, lecz na wiedzy. Budują doskonałe szkolnictwa z wysoko opłacanymi nauczycielami i ułatwiają rozwój firm opartych na nowoczesnych technologiach, zwłaszcza na elektronice.
1982 r. - Uruchomienie metra w Helsinkach.
1989 r. - Ostateczne uwolnienie się Finlandii od dominacji Rosji po rozpadzie ZSRS.
1990 - 1994 r. - Finlandia przeżywa głęboką recesję związaną z przebudową gospodarki uwolnionej od Sowietów: spadek dochodów i bezrobocie sięgające 17%. Jednak dzięki dobrej organizacji, pracowitości i wykształceniu obywateli oraz postawieniu na nowoczesną technologię, szczególnie elektronikę, telekomunikację i informatykę, recesja zostaje przezwyciężona.
1995 r. - Finlandia przystępuje do EWG, a później do Unii Europejskiej. W 2002 r. przyjmie euro.
Nadal jednak pozostaje neutralna, czyli nie należy do żadnego obozu politycznego i militarnego, żeby nie drażnić Rosji, która i tak jest niezadowolona z fińskiego członkostwa w Unii Europejskiej.
XX/XXI w. - Finlandia należy do najbogatszych państw świata, chociaż ma tylko 5,1 miliona mieszkańców na obszarze 338 144 km2, a za bardzo długą wschodnią granica leży zacofana społecznie i gospodarczo, biedna, lecz agresywna Rosja dążąca do odbudowy imperium.
2022 r. - Po najeździe Rosji na Ukrainę Finlandia rezygnuje z neutralności i ogłasza chęć wstąpienia do NATO. Chce w ten sposób zapobiec ewentualnej rosyjskiej napaści.