Państwa krzyżowców
- X - XI w. - Fanatyczni muzułmanie Seldżucy zajmują wschodnie Bizancjum i Syrię, a w roku 1072 zdobywają Jerozolimę. W przeciwieństwie do zazwyczaj tolerancyjnych Arabów Seldżucy prześladują chrześcijan i starają się nie dopuszczać ich do czczonych miejsc w Palestynie. W Europie rodzi się myśl o świętej wojnie przeciw poganom. Zagrożone przez Seldżuków Bizancjum prosi katolicką Europę o militarne wsparcie, a papiestwo chce rozszerzyć swoją władzę na wschód, a nawet narzucić chrześcijaństwo muzułmanom. W Jerozolimie (1048) powstaje rycerski zakon joannitów (szpitalnicy) z Italii, aby chronić i leczyć chrześcijańskich pielgrzymów. Europejskie rycerstwo pragnie łupów zdobytych na wojnie z wyżej rozwiniętymi państwami islamu. Kupcy znad Morza Śródziemnego dążą do wojny, aby otworzyć szlaki handlowe zamknięte przez Seldżuków, a dla europejskich chłopów wojna z muzułmanami oznacza szansę zmiany ich pozycji w społeczeństwie.
W Europie dojrzewa idea walki z muzułmanami podsycana przez fanatyków. Na soborze w Clermont (1095) papież apeluje do rycerstwa, aby pod hasłami obrony chrześcijaństwa zorganizować wyprawę do Palestyny, czyli krucjatę (od łacińskiego crux - krzyż). Jej uczestnikom obiecuje odpuszczenie grzechów (zwolnienie z pośmiertnej kary za popełnione złe uczynki).
- 1096 r. - Kolejne oddziały pierwszej ludowej wyprawy krzyżowców z Francji i Niemiec idą przez Niemcy, Czechy, Węgry i Bizancjum grabiąc ludność i mordując tysiące Żydów. Docierają do Konstantynopola i Azji Mniejszej, gdzie słabo uzbrojeni fanatycy zostają wybici przez Seldżuków.
W tym samym roku drogą lądową i morską na niewielkich żaglowcach wyrusza wyprawa z Francji, Italii i Niemiec. Uczestniczą w niej tak sławni rycerze jak Rajmund z Tuluzy, książę Robert z Normandii, Stefan de Blois, Gotfryd de Boulogne (Bouillon) z Lotaryngii oraz jego dwaj bracia Baldwin i Eustachy, Robert z Flandrii, Boemund z Tarentu. Papieża reprezentuje francuski biskup Ademar.
Muzułmanie nazwą krzyżowców Frankija (Frankowie), ponieważ dominują wśród nich Francuzi.
- 1097 - 1099 r. - Ogromne sukcesy rycerzy z Francji, Italii i Niemiec: klęska Seldżuków w Azji Mniejszej i zdobycie północnosyryjskiego miasta Edessa (1097) w rejonie górnego Eufratu. Baldwin I zostaje władcą Hrabstwa Edessy (1098-1100) jako pierwszego państwa krzyżowców na obszarze zwanym z francuska Outremer (Zamorze).
W 1098 r. krzyżowcy zdobywają Antiochię, najważniejsze miasto Syrii. Księciem Antiochii zostaje Boemund z Tarentu (jako Boemund I rządzi w latach 1099-1111). Do legendy przechodzi obrona Antiochii przed przybyłą później armią Seldżuków. Jeden z obrońców miał wizję cudownej włóczni ukrytej pod posadzką miejscowej świątyni. Kiedy włócznię faktycznie znaleziono, antiocheńscy krzyżowcy uwierzyli w opiekę niebios, zaatakowali oblegających i zwyciężyli, mimo że byli słabsi.
Miasto Trypolis na południe od Antiochii w dziedziczne władanie otrzymuje zasłużony francuski rycerz Rajmund IV z Tuluzy i jako Rajmund I (1102-1105) zaczyna kilkudziesięcioletnią historię katolickiego Hrabstwa Trypolisu.
Idąca na południe armia krzyżowców pod wodzą Gotfryda de Boulogne, księcia Dolnej Lotaryngii, oblega i zdobywa Jerozolimę (15 VII 1099 r.). Miasto zostaje splądrowane: ludność obrabowana i częściowo wymordowana, kobiety są masowo gwałcone, a Żydzi wypędzani i zamykani w gettach. Meczet na Wzgórzu Świątynnym zostaje zamieniony w kościół.
Powstaje Królestwo Jerozolimskie obejmujące część Syrii, góry Liban, Palestynę i dawną Fenicję. Pierwszym władcą zostaje Gotfryd de Boulogne z tytułem Obrońcy Grobu Świętego, lecz nie przyjmuje oferowanej mu godności króla.
- 1100 r. - Po śmierci Gotfryda władzę w Jerozolimie obejmuje jego brat Baldwin, dotąd hrabia Edessy, i zostaje koronowany na pierwszego króla Jerozolimy: jako Baldwin I panuje w latach 1100-1118. W Edessie zaś władzę przejmuje Baldwin II de Bourg (1100-1118).
Królestwo Jerozolimskie staje się przyczółkiem do dalszych podbojów w zachodniej Azji, a niektórzy snują nawet projekty podboju i siłowego nawrócenia na chrześcijaństwo całego świata muzułmańskiego.
W istocie jednak to europejskie rycerstwo cywilizuje się w zetknięciu z kulturą muzułmanów. Wbrew intencjom organizatorów krucjat, którzy chcą materialnych zysków i szerzenia chrześcijaństwa, wyprawy na wschód wpłyną na poziom cywilizacyjnego rozwoju Europy. Zachód zapozna się z filozofią, odmiennymi obyczajami i sposobami myślenia, zapożyczy ze Wschodu dywany, niektóre owoce (na przykład cytrynę) i wynalazki. Europejscy rycerze uczą się używać kuszy (początkowo Kościół zakazuje jej używania przeciw chrześcijanom). Europejczycy ponownie poznają też opium zapomniane od upadku Rzymu. Pod wpływem rozwiniętej medycyny islamu powstają europejskie prace medyczne (w XI w. nawrócony na chrześcijaństwo muzułmanin Konstantyn Afrykański, w XII w. Gerhard z Cremony) i szpitale (Salerno).
Krzyżowcy zapoznają się z muzułmańskim różańcem, co stanie się impulsem dla upowszechnienia tej formy modlitwy w Europie. Różaniec (nazwa od róży symbolizującej wiarę i kobiecość) jest prastarym, sięgającym jeszcze kultu Bogini-Matki, ćwiczeniem duchowym znanym w Azji Zachodniej i Indiach, lecz przed XI w. mało popularnym w Europie.
XII w. - Krzyżowcy w Antiochii, Edessie i Epirze biją własną miedzianą monetę follaro.
XII w. - Joannici przekształcają się w zakon rycerski szpitalników walczący z muzułmanami.
Rycerskie zakony stają się najpopularniejszą formą organizacyjną krzyżowców. Większość z nich nosi symbole w formie krzyża, a szczególnie popularny jest równoramienny krzyż jerozolimski otoczony czterema mniejszymi, co ma symbolizować 5 ran Jezusa. Potem równoramienny krzyż przejmą Rycerze Maltańscy, Cesarstwo Niemieckie i Austria. Warto też pamiętać, że równoramienny krzyż to prastary symbol Słońca i władzy znany w Azji Zachodniej już od kilku tysiącleci.
- 1101 r. - Baldwin I podbija Arsuf i Cezareę, a pod Ar-Ramlą pokonuje armię egipską.
W następnym roku jednak ponosi klęskę, ponieważ 17 maja atakuje egipską armię, a ona okazała się dużo liczniejsza niż sądził. Pokonany chroni się w twierdzy Ar-Ramla i zostaje oblężony. Ratuje go jednak pewien arabski szejk, którego żona trafiła niegdyś w ręce Baldwina, kiedy krzyżowcy napadli na kupiecką karawanę. Baldwin jednak uwolnił kobietę, ponieważ była w ciąży. Za to teraz wdzięczny szejk wyprowadza Baldwina i kilku jego przyjaciół z Ar-Ramli. Później uciekinierom nadal sprzyja szczęście, ponieważ pewien muzułmanin godzi się zabrać ich na swoją łódź, a pomyślny wiatr umożliwia ucieczkę przed flotą Fatymidów.
27 maja zaś Baldwin I na czele zreorganizowanych wojsk chrześcijańskich rozbija fatymidzką armię maszerującą z Egiptu na Jaffę.
- Do 1118 r. - Baldwin I prowadzi nieustanne walki dążąc do poszerzenia terytorium zajętego przez chrześcijan.
W latach 1103 - 1104 r. atakuje Akkę i po wielu próbach zdobywa ją dzięki pomocy Genueńczyków. 27 sierpnia 1105 r. rozbija wojska muzułmanów w trzeciej bitwie pod Ar-Ramlą. Przerywa w ten sposób ostatnią dużą kampanię Fatymidów przeciw krzyżowcom. W 1108 r. bezskutecznie próbuje zdobyć Sydon. W 1109 r. pomaga Bertrandowi z Tuluzy w zdobyciu libańskiego Trypolisu. W 1110 r. po trzech miesiącach oblężenia zdobywa Bejrut (13 V), a niedługo później przy pomocy norweskiej floty zajmuje Sydon. W latach 1111-1112 oblega Tyr. W marcu 1118 r. przechodzi z wojskiem półwysep Synaj i dociera nad Nil, lecz zapada na ciężką chorobę i podejmuje decyzję o wycofaniu się z Egiptu. Umiera w Al-Arisz, przygranicznym forcie należącym do Królestwa Jerozolimskiego.
- 1118 - 1128 r. - Francuzi zakładają rycerski zakon templariuszy (od łacińskiego słowa templum - świątynia) formalnie z zadaniem obrony świątyni grobu Chrystusa i walki z muzułmanami. W rzeczywistości kilkunastu rycerzy, którzy stanowią trzon najstarszego zakonu nie ma szans na prowadzenie skutecznej walki. Mimo to templariusze cieszą się poparciem władz Królestwa Jerozolimskiego i otrzymują meczet Al-Aksa jako swoją siedzibę. Szukają czegoś przekopując Wzgórze Świątynne i według niektórych tradycji znajdują tam tajemnicze dokumenty lub nawet Arkę Przymierza, co rzekomo miałoby stać się początkiem ich bogactwa i niebywałej potęgi, oraz legendy o Świętym Graalu. Pod wpływem filozofii arabskiej i wschodniej mistyki templariusze modyfikują doktrynę swego zakonu. Podobno przechowują tajemniczą głowę, która według niektórych jest głową Jana Chrzciciela (nawiązanie do johannitów?). W przyszłości to ich narazi na oskarżenia o herezję i wyznawanie obcych kultów negujących boskość Jezusa.
Centrum templariuszy staje się Akka, gdzie mieści się ich skarbiec. W toku walk o Syrię i Palestynę mieszają się kultury i religie, co skłania wielu krzyżowców (na przykład templariuszy) do tatuowania znaku krzyża na czole, aby zapobiec zmianie wyznania i zapewnić sobie katolicki pochówek.
1118 - 1131 r. - W Jerozolimie panuje król Baldwin II de Bourg, wcześniej hrabia Edessy. Natomiast Hrabstwo Edessy przechodzi pod władzę Joscelina I (1119-1131) z dynastii Courtenay.
1131 - 1143 r. - Jerozolimą rządzi król Fulko (w Andegawenii jako hrabia Fulko V, 1109-1129, abdykował).
Jego żoną jest Melisanda, córka Baldwina II.
- 1144 r. - Muzułmanie podzieleni dotąd na zwalczające się państwa podejmują akcję zmierzającą do odzyskania utraconych terenów. Seldżucki władca Aleppo i Mosulu, Imad ad-Din Zengi, ogłasza świętą wojnę przeciw Królestwu Jerozolimy (w latach 1143-1163 rządzi w nim Baldwin III, syn Fulko). Muzułmanie zajmują Edessę.
Odzywają się też Assasini, których w równym stopniu obawiają się zarówno muzułmanie jak i chrześcijanie.
- 1147 - 1149 r. - Na czele drugiej wyprawy krzyżowej stają król Francji Ludwik VII i cesarz Niemiec Konrad III.
Bezskutecznie próbują podbić Damaszek i odzyskać Edessę. Co ciekawe, sukces muzułmanów jest w znacznym stopniu związany z szybkim przesyłaniem informacji między muzułmańskimi wojskami za pomocą poczty gołębiej.
Wkrótce potem (1151-1164) seldżucka dynastia Zangidów zajmuje Palestynę krzyżowców.
W Królestwie Jerozolimskim rządzą kolejno przedstawiciele dynastii Anjou: Amalryk I (1163-1174, brat Baldwina III), Baldwin IV Trędowaty (1174-1185, syn Amalryka I), Baldwin V (1185-1186, syn Sybilli córki Amalryka I), Sybilla (1186-1190, córka Amalryka I) i Gwidon de Lusignan (1186-1192, drugi mąż Sybilli, odsunięty od tronu).
Klęska osłabia w Europie popularność krucjat. Pojawia się za to legenda o potężnym chrześcijańskim Państwie Księdza Jana istniejącym podobno gdzieś na wschodzie. Krążą nawet rzekome listy od owego władcy, które budzą nadzieje na antymuzułmański sojusz. W istocie może chodzić o nestorian, którzy faktycznie mieszkają w głębi Azji, ale z pewnością nie są zainteresowani walką z muzułmanami.
1150 r. - Imad ad-Din Zengi zdobywa Edessę, usuwając Joscelina II (1131-1150, syn Joscelina I), pana Hrabstwa Edessy.
1152 - 1187 r. - Szósty hrabia Trypolisu Rajmund III (prawnuk Rajmunda I).
W testamencie przekazuje hrabstwo Księstwu Antiochii w tym czasie rządzonemu przez Boemunda III Jąkałę (1163-1201).
1178 r. - Templariusze budują zamek koło Brodu Jakuba nad Jordanem. 11 miesięcy później Jusuf Salah Ad-Din oblega twierdzę; każe wykonać podkop pod mury, podpierając je drewnianymi słupami. Po podpaleniu słupów mur się zapada, a 800 templariuszy ginie w walce lub zostaje straconych. Idący z pomocą król Baldwin IV rezygnuje, widząc z daleka słup dymu. Gdyby zachował się inaczej, twierdza mogłaby pozostać w rękach chrześcijan. Jej upadek jest zarazem początkiem schyłku templariuszy.
1187 r. - Gwidon de Lusignan i awanturniczy rycerze z Francji zrywają pokój z muzułmanami.
Seldżucy pod wodzą Saladyna staczają bitwę z Europejczykami pod Hittin (Hattin), Nieudolny król Gwidon rusza do walki w niesprzyjających okolicznościach: koniom i ludziom brakuje wody, lecz na rozkaz króla chrześcijanie porzucają źródła, aby podjąć bitwę na pustyni. Saladyn bierze do niewoli najważniejszych chrześcijańskich rycerzy, a po odmowie przejścia na islam każe ich ściąć. Oszczędza i potem uwalnia tylko Gwidona de Lusignan oraz wielkiego mistrza templariuszy. Seldżucy odzyskują Tyberiadę i Jerozolimę. Krzyżowcy zachowują jeszcze ziemie na północy jako coraz mniejsze Księstwo Antiochii. Chrześcijańskie Królestwo Jerozolimskie nie panuje odtąd nad Jerozolimą. Na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie powstaje plac Al-Haram al-Szarif (Czcigodny Dziedziniec), jedno z najświętszych miejsc islamu.
1189 - 1192 r. - Trzecia wyprawa krzyżowców prowadzona przez króla Francji Filipa II, króla Anglii Ryszarda Lwie Serce i cesarza Niemiec Fryderyka I Barbarossę. Ogłoszono specjalną dziesięcinę na rzecz krucjaty, która stała się ważnym elementem jednoczącym Kościół katolicki. Niemcy wycofują się z walki po śmierci cesarza, który utonął w Syrii. Natomiast Anglicy i Francuzi zdobywają Akkę nad Morzem Śródziemnym w 1191 r. Mimo że francuskie rycerstwo wkrótce powraca do Europy, Ryszard Lwie Serce jeszcze raz pokonuje Seldżuków pod Jaffą i zawiera układ zapewniający chrześcijanom dostęp do muzułmańskiej Jerozolimy, Nazaretu i Betlejem. Anglicy zdobywają też Cypr. Król Anglii, chociaż zaniedbuje sprawy własnego kraju, cieszy się dużym szacunkiem u swoich przeciwników ze względu na odwagę i szlachetność okazane w walce.
1190 r. - Niemieckie rycerstwo zakłada bractwo szpitalne zajmujące się leczeniem. Po ośmiu latach przekształca się w zakon rycerski Najświętszej Marii Panny znany powszechnie jako Zakon Niemiecki (tak zwani Krzyżacy).
1192 - 1205 r. - W Królestwie Jerozolimskim rządzi Izabela I (córka Amalryka I) z kolejnymi mężami: drugim Konradem I (1192, zamordowany przez Assasinów), trzecim Henrykiem I (1192-1197) i czwartym Amalrykiem II de Lusignan (1197-1205), królem Cypru. Na Amalryku II kończy się dynastia Anjou na tronie Jerozolimy.
1202 - 1204 r. - Czwarta wyprawa krzyżowa podjęta z inicjatywy Wenecji.
Krzyżowcy łupią tym razem chrześcijański Konstantynopol, gdzie zakładają katolickie Cesarstwo Łacińskie.
Rządzi nim Baldwin, hrabia Flandrii. Wenecja zajmuje Kretę, część Peloponezu, Wyspy Jońskie i Cyklady, a nawet część Konstantynopola. Zaczyna się spełniać marzenie papiestwa o likwidacji konkurencyjnego wschodniego ośrodka chrześcijaństwa. Bizancjum jest grabione, miasta plądrowane, a ludność cierpi prześladowania i masowe mordy. Zachodnie rycerstwo dopuszcza się rabunków i wywozi do Europy dzieła sztuki o poziomie nieznanym na Zachodzie.
1205 - 1212 r. - Na tronie Królestwa Jerozolimskiego zasiada królowa Maria, córka Izabeli I i Konrada I. Koregentem jest jej mąż Jan I, (łaciński cesarz Konstantynopola w latach 1231-1237). Za panowania ich córki Izabeli II (1212-1228) Królestwo Jerozolimskie wchodzi w okres schyłkowy, słabnąc pod naporem muzułmanów i wewnętrznych waśni.
1211 r. - Zakon Niemiecki przenosi się z Palestyny do Siedmiogrodu (Węgry), gdzie ma walczyć z Połowcami i nawracać ich na katolicyzm. Ponieważ jednak zakonnicy dążą do utworzenia własnego państwa, król Węgier usuwa ich w latach 1224-1225. W tym czasie zakonnicy mają już posiadłości na Śląsku, a w roku 1226 zaproszeni przez polskiego księcia przenoszą się do Polski, aby podbić Prusów.
1212 r. - Fanatycy organizują wyprawę dzieci z Francji i Niemiec, która za sprawą Chrystusa ma rzekomo w cudowny sposób pokonać muzułmanów. W rzeczywistości europejscy kupcy przewożą dzieci do Aleksandrii i tam sprzedają do niewoli. Większość ginie.
1217 - 1221 r. - Niemiecko-węgierska wyprawa krzyżowa, pod wodzą węgierskiego króla Andrzeja II, atakuje Egipt.
Za namową kardynała Pelagiusza krzyżowcy odrzucają układy z muzułmanami, co ostatecznie doprowadza do klęski krzyżowców, mimo krótkotrwałego opanowania (1218) części doliny Nilu z miastem Damietta.
W roku 1217 św. Franciszek z Asyżu wysyła sześciu zakonników do muzułmańskiej Sewilli wierząc, że nieodpartą siłą bożego słowa nawrócą ludność na chrześcijaństwo. Fanatyczni franciszkanie nic nie wiedzą o islamie, lecz wkraczają do meczetu głośno bluźniąc przeciw Muhammadowi i Koranowi. Kiedy zostają wydaleni z kraju, podejmują próbę nawrócenia w ten sam sposób sułtana Maroka. Tym razem jednak zostają uwięzieni, osądzeni i po torturach ścięci.
W roku 1219 św. Franciszek sam idzie do ajjubidzkiego sułtana Al-Kamila Muhammada II, aby go nawrócić na chrześcijaństwo i tylko dobroci i mądrości sułtana zawdzięcza, że nie został zabity, a jedynie odesłany. Mimo to w Kwiatkach zostanie potem zamieszczona legenda o rzekomym nawróceniu muzułmańskiego pana Egiptu.
- 1228 - 1229 r. - Piąta wyprawa krzyżowa kierowana przez cesarza Niemiec Fryderyka II Hohenstaufa.
Dzięki układom Fryderyk II odzyskuje Jerozolimę w zamian za polityczne wsparcie jednego z potomków Saladyna. Obok Jerozolimy w ręce krzyżowców przechodzi też kilka innych ośrodków, co ma umocnić słabnące Królestwo Jerozolimskie. Tron w Jerozolimie obejmuje Konrad II (1228-1254), syn Fryderyka II.
1244 r. - Seldżucy znów wypierają krzyżowców z Jerozolimy.
1248 - 1254 r. - Szósta wyprawa krzyżowców płynie na Cypr rządzony przez francuski ród de Lusignan i do Egiptu.
W Egipcie krzyżowcy znów przejściowo zajmują Damiettę. Jednak ostatecznie cała armia wraz z dowodzącym nią królem Francji Ludwikiem IX Świętym ponosi klęskę i dostaje się do niewoli podczas marszu na Kair.
1254 - 1268 r. - W Królestwie Jerozolimskim panuje syn Konrada II król Konradyn Hohenstauf, ostatni z dynastii.
1260 r. - Mamelucy odbierają Jerozolimę potomkom Salah Ad-Din. Rok wcześniej Mongołowie splądrowali miasto.
1261 r. - Michał Paleolog odbudowujący Bizancjum po najeździe krzyżowców zajmuje Cesarstwo Łacińskie.
1268 r. - Seldżucy odzyskują ziemie Antiochii, pozostające dotąd w rękach krzyżowców.
Kolejni panowie Księstwa Antiochii Boemund VI (panuje w latach 1252-1275) i jego syn Boemund VII (panuje w latach 1275-1287) zachowują władzę jedynie nad kilkoma twierdzami.
1269 - 1291 r. - W Królestwie Jerozolimskim rządzą królowie Cypru z dynastii Lusignan: Hugo (na Cyprze Hugo III), Jan II (na Cyprze Jan I) i Henryk II.
1270 r. - Rozpaczliwa próba powstrzymania upadku krzyżowców poprzez atak na Tunis (siódma wyprawa krzyżowa). Jednak podczas oblężenia miasta wybucha dżuma, która zabija dużą część armii łącznie z dowodzącym królem Francji Ludwikiem IX Świętym, więc ekspedycja się załamuje.
1289 r. - Mamelucy zdobywają twierdze Księstwa Antiochii i usuwają księżną Łucję (1288-1289), siostrę Boemunda VII.
1291 r. - Mameluckie wojska kończą istnienie Królestwa Jerozolimskiego.
1291 r. - Upadek Akki zdobytej przez Mameluków, ostatniego miasta krzyżowców w Syrii. Mamelucy dokonują rabunku i rzezi mieszkańców. Templariusze zaś bronią się dłużej w cytadeli w zachodniej części Akki. W końcu część z nich potajemnie opuszcza cytadelę przez ukryty tunel, dociera do portu i z najcenniejszymi skarbami. Tam wsiadają na okręt i uciekają z Akki.
Siedziba i skarbiec templariuszy przenoszą się do Sydonu, a potem na Cypr. Większość ich posiadłości znajduje się już w Europie. Podobnie zakon joannitów na zaproszenie króla Francji Filipa IV przenosi się na Cypr do Limassol.
1302 r. - Templariusze tracą wysepkę Arwad (Aradus), ostatni punkt oparcia w Syrii. Odtąd są już tylko potęgą finansową w Europie i organizacją niepotrzebną a nawet groźną dla papiestwa (tajemnicza mistyka i podobno heretycki kult). Za kilka lat wykorzysta to król Francji pragnący przejąć legendarne bogactwa zakonu i za aprobatą papieża doprowadzi do jego likwidacji.
1310 r. - Fulke de Villaret, mistrz zakonu joannitów, zajmuje bizantyjską wyspę Rodos, punkt strategiczny na szlakach handlowych między Konstantynopolem, Egiptem, Azją Mniejszą i Grecją. Fortyfikuje wyspę czyniąc z niej twierdzę.
XV w. r. - Dzięki doskonałym fortyfikacjom joannici nadal utrzymują się na Rodos.
W 1440 r. odpierają atak silnej floty sułtana egipskiego, a w latach 1480 i 1485 dwukrotnie pokonują wielką armię tureckiego sułtana Mehmeda II.
- 1522 r. - Sułtan Turcji Sulejman I Wspaniały zdobywa Rodos (22 XII). Pokonani joannici przenoszą się na Maltę, którą w 1530 r. otrzymują w lenno od Karola V. Odtąd będą znani pod nazwą Rycerzy Maltańskich.