Chile
1520 r. - Magellan przepływa w pobliżu wysp przy chilijskich wybrzeżach Ameryki Południowej.
Od 1535 - 1550 r. - Hiszpanie pod wodzą de Almagro najeżdżają północną Araukanię i formalnie włączają to terytorium do Nowej Kastylii (Peru). Jednak walki będą trwać jeszcze kilkaset lat aż do rzeczywistego złamania oporu Araukanów. Jest to najuboższa część hiszpańskich posiadłości w Ameryce. Jej gospodarka opiera się na hodowli i rolnictwie.
W następnych dziesięcioleciach kraj otrzyma nazwę Chile od uprawianej tu bardzo ostrej odmiany papryki.
Powszechną chilijską uprawą i używką jest też koka, choć nie osiąga tak wielkiej popularności jak w sąsiednim Peru.
1536 r. - Juan de Saavedra, przybyły z wyprawą de Almagro, zakłada osadę Valparaiso, którą nazywa od swojej wioski w Hiszpanii.
1540 - 1549 r. - Pedro de Valdivia (1497-1553), towarzysz Francisca Pizarro, bezskutecznie próbuje podbić Araukanię.
1541 r. - Idąc za radą swojej partnerki Inés Suárez (1507-1580) Pedro de Valdivia zakłada miasto Chile, czyli Santiago jako fort, hiszpańską bazę wojskową i centrum kolonizacji Araukanii. Pochodząca z suchej Estramadury Suárez wiedziała, gdzie w pustynnych warunkach szukać wody i gdzie można zbudować osadę
1541 r. - W trakcie walk Hiszpanów z miejscową ludnością dochodzi do oblężenia fortu Santiago przez Indian Mapuche. Kiedy sytuacja wydaje się beznadziejna i Valdivia myśli już o kapitulacji, Inés Suárez własnoręcznie ścina głowy siedmiu wziętym do niewoli wodzom Mapuche. Ten czyn tak przeraża Indian, że rezygnują z oblężenia.
1541 r. - Północna Araukania zostaje opanowana przez Hiszpanów.
1550 r. - Valdivia zakłada miasto Concepción na północ od rzeki Bio-Bio.
Po niszczycielskich tsunami w roku 1570 i 1754 miasto przeniesie się w głąb lądu, a po trzęsieniu ziemi w roku 1835 zostanie przebudowane.
1647 r. - Silne trzęsienie ziemi nawiedza Santiago. Wstrząsy spowodowały ześlizgnięcie się korony z głowy na szyję Chrystusa wyrzeźbionego w kościele San Augustin. Legenda głosi, że umieszczenie korony na pierwotnym miejscu sprowadzi potężne trzęsienie ziemi, więc odtąd nikt jej rusza.
1738 r. - W Santiago powstaje pierwszy chilijski uniwersytet.
1766 r. - Jezuita José Garcia Elsue bada południowe krańce Andów, poszukując Ciudad de los Cesares, mitycznego miasta złota (kolejna wersja Eldorado) leżącego podobno w dolinie między górą z cennego metalu i drugą ze szlachetnych kamieni.
1778 r. - Chile zostaje uznane za kapitanię i włączone do wicekrólestwa Peru. Południowa granica Chile sięga Zatoki Ancud, a ubogie tereny na południe od niej zajmują Indianie, jak na przykład plemiona Chonos na archipelagu noszącym tę samą nazwę. Wschodnią granicę Chile w naturalny sposób wyznaczają Andy.
1796 r. - Hiszpania zgadza się na handel swoich kolonii z innymi państwami, nie tylko z Hiszpanią.
XVIII/XIX w. - Ameryka Łacińska przerasta Hiszpanię pod względem wojskowym i ekonomicznym; miejscowa milicja (zbrojne oddziały) liczy około 130 tysięcy osób, a Hiszpania ma tylko 25 tysięcy żołnierzy. Ekonomiczna i polityczna dominacja Hiszpanów kłóci się z proporcjami ludnościowymi. Spośród ponad 17 milionów ludności większość stanowią dyskryminowani Indianie. Białych jest 3,28 miliona, przy czym tylko część to faworyzowani Hiszpanie z Europy, a reszta urodziła się już w koloniach (Kreole). Jest 776 tysięcy Murzynów i ponad 5,3 miliona mieszańców: Metysów (Indianin/biały), Mulatów (Murzyn/biały) i Zambos (Indianin/Murzyn). Rodzi to niezadowolenie i żądania zmian.
Chilijczycy mają poczucie odrębności od Hiszpanów, co wyraża się między innymi w kształtowaniu odrębnej kultury z elementów chrześcijańsko-hiszpańsko-indiańskich. Powstaje latynoska mitologia. Przykładem jest legenda o statku Caleuche, który nocą wynurza się koło chilijskiego archipelagu Chiloe, a na jego pokładzie znajdują schronienie duchy topielców. Opiekują się nimi trzy morskie żeńskie bóstwa o imionach Chilota, Pincoya i Picay.
1808 r. - Kapitania Chile anektuje bezludną wysepkę Sala y Gomez na Pacyfiku.
1810 - 1814 r. - Powstanie Kreolów wymusza zniesienie pańszczyzny (encomicorda) Indian, a w roku 1811 niewolnictwa. Co prawda po wojnach z Napoleonem Hiszpanie przywrócą dawne porządki, ale już nie potrafią uspokoić kraju.
1817 r. - Wybucha wojna kolonii amerykańskich przeciw Hiszpanii. Oddziały La Platy pod wodzą J. de San Martin i chilijscy powstańcy Bernardo O’Higginsa, rozbijają Hiszpanów pod Chacabuco.
Chile wprowadza peso dzielone na centavos a warte 8 reali lub pół escudo. Flagę z czasu walk złożoną z trzech poziomych pasów niebieskiego, białego i żółtego zastępuje nową, w której dolny pas zamiast żółtego jest czerwony. Od 1949 r. będzie zaś obowiązywać flaga z białą gwiazdą oznaczającą jedność Chile.
- 1 I 1818 r. - W Concepción na placu nazwanym potem Placem Niepodległości prezydent-dyktator (rządzi do 1823 r.) Higgins proklamuje republikę Chile (Hiszpania uzna Chile w 1844 r.). Ludność to głównie Metysi. Językiem urzędowym jest hiszpański. Duży odsetek mieszkańców stanowią analfabeci. Godłem Chile zostaje pięcioramienna gwiazda symbolizująca wolność.
Do Chile należy archipelag przybrzeżnych wysp Chonos oraz odległe wyspy na Pacyfiku: archipelagi Juan Fernandez (ponad 660 km od kontynentu) i Desventurados (850 km od kontynentu), niezamieszkana Sala y Gomez (3210 km od Chile) i Wyspa Wielkanocna (3600 km od Chile).
1818 r. - W marcu 1818 r. wojska de San Martin wkraczają do Santiago, a w kwietniu rozbijają Hiszpanów pod Maipu. Oznacza to koniec kolonializmu w Chile i otwarcie drogi do Peru.
1823 - 1833 r. - Okres formowania państwa, kiedy konserwatywni właściciele latyfundiów ścierają się z liberalną burżuazją, widzącą przyszłość w uprzemysłowieniu i demokratyzacji. Dochodzi do wojen i kilku przewrotów.
Powstaje w końcu konstytucja odzwierciedlająca przede wszystkim poglądy konserwatystów i Kościoła katolickiego.
1826 r. - Kapitulacja ostatniego hiszpańskiego garnizonu w Chile jest równoznaczna z ostatecznym wygnaniem Hiszpanów.
Od 1840 r. - Chile staje się światową potęgą w dziedzinie wydobycia miedzi, srebra i saletry, chociaż kopalnie najczęściej znajdują się w ręku wielkich koncernów z USA i Wielkiej Brytanii.
Do Chile napływają ludzie szukający dla siebie miejsca. Do największych takich osobowości w tej epoce należy polski inżynier i naukowiec, między innymi tłumacz Koranu na język polski Ignacy Domeyko (1802-1889). Stanie się jednym z narodowych bohaterów Chile.
1840 r. - W Chile pojawiają się statki parowe.
1842 r. - Wenezuelski dyplomata Andrés Bello (1781-1865), który osiedlił się w Chile zakłada uniwersytet w Santiago. Bello jest pisarzem, poetą, działaczem kulturalnym i pierwszym wybitnym filozofem zarówno w Wenezueli jak też w Chile. Głosi idee pozytywistyczne.
1849 - 1874 r. - Masowa imigracja Chińczyków zatrudnianych przy wydobyciu guano, czyli ptasich odchodów używanych jako nawóz. Ogromne ilości guano znajdują się na przybrzeżnych wyspach, lecz rabunkowa eksploatacja powoduje nie tylko szybkie wyczerpanie złóż, ale doprowadza do zniszczenia samych kolonii ptaków produkujących cenny surowiec. Dopiero na przełomie XIX i XX w. powstaną przepisy chroniące ptaki w okresie gniazdowania.
1851 r. - Pierwsza chilijska linia kolejowa Capiago-Caldera.
1851 - 1861 r. - Po raz pierwszy liberałowie w osobie prezydenta M. Montta zdobywają władzę w Chile, co bardzo szybko zaznacza się ożywieniem przemysłu.
1865 - 1866 r. - Chile, Boliwia i Ekwador wspierają Peru w wojnie z Hiszpanią.
1866 r. - Chile i Boliwia ustalają przebieg granicy przecinającej sporne obszary na pustyni Atacama.
1866 - 1874 r. - Powstaje miasto górników srebra Peñas Blancas (Białe Wzgórza) przemianowane potem na Antofagastę. Wkrótce jeden z większych ośrodków miejskich północnego Chile.
1874 r. - Nowy chilijski kodeks karny wprowadza między innymi całkowity zakaz aborcji zgodnie z dyrektywami Kościoła katolickiego. Zostanie on złagodzony dopiero w roku 1931, kiedy prawo dopuści aborcję w przypadku ciąży zagrażającej życiu kobiety.
1879 - 1884 r. - Wojna Chile z Boliwią i Peru o tereny z pokładami saletry i guano. Chile zajmuje złoża należące do jego przeciwników i dzięki temu staje się światową potęgą w produkcji saletry. Zdobywa przy tym portowe miasto Arica, które formalnie należało do Peru, ale od 1841 r. było okupowane przez Boliwię. Po jego utracie Boliwia zostaje odcięta od oceanu.
1879 - 1912 r. - W Chuquicamata na pustyni Atacama w północnym Chile powstaje kopalnia miedzi.
Ruda miedzi była tu wydobywana od co najmniej półtora tysiąca lat. Potem miedź kopali tu Inkowie i hiszpańscy osadnicy, lecz dopiero teraz rusza wydobycie na skalę przemysłową. W XX w. będzie to druga najgłębsza (ok. 900 m) kopalnia odkrywkowa na świecie. W drugiej połowie XX w. będzie dostarczać 500 tysięcy ton czystej miedzi oraz pewnej ilości złota. Na początku XXI w. zacznie się wydobycie w podziemnych chodnikach.
1880 - 1881 r. - Araukanie atakują i rabują chilijskich osadników, a częściowo mordują ich i wypędzają.
1881 - 1886 r. - Rządzi prezydent D. Santa Maria.
Jako pierwszy w dziejach Chile próbuje oddzielić Kościół katolicki od państwa, napotykając oczywiście opór ze strony kleru. Za jego rządów zostają też zawarte układy ustalające granice z Argentyną (1881) na południe od zatoki Ancud, ponieważ tereny te nie były formalnie kolonią hiszpańską. Ostatecznie Chile otrzymuje pacyficzne wybrzeże Ameryki Południowej z zachodnią połową Ziemi Ognistej i całą Cieśniną Magellana.
1881 - 1883 r. - Araukański najazd prowokuje karną ekspedycję z Chile i ostateczny podbój Araukanii. W 1887 r. ziemie araukańskie zostają oficjalnie włączone do państwa chilijskiego.
1883 r. - Powstaje socliberalna Partia Radykalna (w 1972 r. włączona do socjaldemokracji).
1886 - 1891 r. - Liberalny prezydent J. M. Balmaceda. Jego rządy wywołują rozchwianie gospodarki, biedę i powszechne niezadowolenie, które doprowadza do wybuchu wojny domowej. Pokonany prezydent popełnia w końcu samobójstwo.
Od 1888 r. - Chilijska marynarka wojenna zarządza wysepką Sala y Gomez.
Od 1894 r. - Pochodzący z Czarnogóry kapitan Petar Zambelic (1849-1903) bada i kartuje szlaki wodne na południu Chile w rejonie Cieśniny Magellana.
1895 r. - Polak H. Babiński odkrywa bogate złoża węgla kamiennego.
Od 1905 r. - Rozwijają się ruchy lewicowe walczące o prawa robotników. Powtarzają się strajki o podwyżki płac, powstają robotnicze organizacje (od 1909 r.), partie socjalistyczne (1919, 1932) i partia komunistyczna (1922).
1906 r. - Trzęsienie ziemi w Valparaiso zabija ok. 30 tysięcy ludzi.
Miasto podnosi się jednak z ruin i rozwija handel przez Kanał Panamski.
- 1916 r.- W San Bernardo w środkowej części Chile powstaje gigantyczna fabryka produkująca lokomotywy i wagony oraz warsztaty naprawcze pod nazwą Maestranza de San Bernardo.
Chile szybko rozwija sprawną sieć kolejową jako główny sposób komunikacji w kraju, gdzie północną część zajmuje pustynia Atacama, południe to równie trudna do przejechania na poły polarna Patagonia, a od wschodu wzdłuż całego kraju ciągną się góry.
W następnych latach San Bernardo rozkwita, w zakładach pracuje co najmniej tysiąc osób, a jeszcze więcej jest powiązanych z Maestranzą. W latach 1930. będzie tam działać związek zawodowy robotników i rozpowszechnią się poglądy lewicowe.
1918 - 1924 r. - Kryzys gospodarczy ogarnia Chile. Jest to spowodowane przede wszystkim gwałtownym spadkiem zainteresowania chilijską saletrą na świecie, a Chile nazbyt jednostronnie oparło swoją ekonomię na eksporcie saletry.
1920 - 1924 r. - Prezydent A. Alessandri.
Wprowadza ubezpieczenia pracownicze robotników i przepisy normujące pracę.
- 1922 r. - Bardzo silne trzęsienie ziemi pochłania liczne ofiary.
Chile jest jednym z najbardziej aktywnych sejsmicznie obszarów planety, gdzie trzęsienia ziemi są zjawiskiem bardzo częstym i wielokrotnie osiągają rekordowe magnitudy. Do najsilniejszych odnotowanych w dziejach trzęsień ziemi będą zaliczane jeszcze co najmniej dwie takie katastrofy na obszarze Chile: 22 maja 1960 r. w Valdivii (9.5 w skali Richtera) i 27 II 2010 r. w Maule (8.8. w skali Richtera).
1923 r. - W Santiago odbywa się V Konferencja Panamerykańska, której celem jest współpraca państw Nowego Świata.
1924 r. - Przewrót wojskowy obala lewicującego prezydenta. Dyktatorską władzę w kraju obejmuje generał Altamirano. Ogłasza nowe prawo pracy regulujące prawa i obowiązki zarówno pracodawcy jak i pracownika.
1925 r. - Zostaje ogłoszona nowa konstytucja. Prezydenckie wybory wygrywa Emiliano Figueroa.
Dwa lata później władzę dyktatorską jako prezydent przejmuje gen. Carlos Ibanez, który pozwala Amerykanom powiększać zasięg swoich wpływów w kraju, uzależniając gospodarkę Chile od USA.
Dyktatorskie rządy wojskowych potrwają do 1932 r.
- 1926 r. - Powstaje pierwszy w Chile obszar, gdzie jest chronione środowisko przyrodnicze Park Narodowy Vicente Pérez Rosales.
Do pierwszych stuleci XXI w. chilijskie władze powołają łącznie 41 parków narodowych między innymi na Przylądku Horn, Wyspie Wielkanocnej i wyspach Juan Fernandez.
1929 r. - Chile zwraca Peru prowincję Tacna zajętą w 1879 r.
Lata 1930. - Stały spadek dochodów ludności i pogłębiające się zacofanie spowodowane przez nieudolne rządy wojskowych. Ułatwia to zadanie wszelkim skrajnym ruchom, a głównie komunistom, którzy zyskują coraz więcej zwolenników, na co władza odpowiada represjami.
1932 r. - Pułkownik M. Grove oraz prawnik i mason E. Matte zbrojnie obalają dotychczasowy reżim i ogłaszają powstanie socjalistycznej republiki, która jednak przetrwa zaledwie 12 dni, zanim zostanie zlikwidowana przez armię.
Przywódcy rewolucji zostają deportowani na Wyspę Wielkanocną, lecz radykalna lewica nadal istnieje i w roku 1933 powstaje partia socjalistyczna. Wśród jej założycieli jest Salvador Allende (1908-1973), student medycyny żonaty z krewną Grovego, zafascynowany Grovem i ideą socjalizmu, a od roku 1935 członek masonerii.
1932 - 1938 r. - Ponowna prezydentura Alessandriego, który zmierza do rozładowania napięć przez częściowe ustępstwa na rzecz robotników. Nie potrafi jednak zreorganizować gospodarki, aby stała się wydajniejsza.
1937 r. - Powstaje lewicowy Front Ludowy, obejmujący socjalistów, komunistów i partie centrowe. Rok później Front zwycięża w wyborach i będzie samodzielnie rządził krajem do 1946 r.
1939 r. - Kolejne wielkie trzęsienie ziemi pochłania tysiące ofiar.
1943 r. - Chile formalnie zrywa stosunki dyplomatyczne z Niemcami i Japonią, lecz w praktyce pozostaje neutralne. Co więcej, na obszarze Chile intensywnie rozwija się niemiecka siatka szpiegowska w ramach Operacji Bolivar.
1945 r. - Chile formalnie wypowiada wojnę Niemcom oraz Japonii i wstępuje do ONZ.
Od 1945 r. - Chile staje się miejscem schronienia dla wielu nazistów uciekających z Europy. W odludnych rejonach Andów powstają nawet niemieckie osady, które są pilnie strzeżone, izolowane od świata zewnętrznego i kierujące się własnymi prawami.
1947 r. - Powstaje koalicyjny rząd obejmujący lewicowy Front Ludowy i liberałów.
25 VI 1947 r. - Chile jako pierwsze państwo świata ogłasza swoją wyłączność na działalność gospodarczą na szelfie do 200 mil od brzegu. Oznacza to koniec tradycji, według której morza były strefą wolną.
Od lat 1950. - Suche tereny Atacamy w dużej części zostają przekształcone w pastwiska dla zwierząt.
1952 - 1964 r. - Proamerykańska prawica odrzuca współpracę z Frontem Ludowym i samodzielnie rządzi państwem. Popiera amerykański kapitał. Dopiero prezydent E. Frei Montalvy (1964-1970) z Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej (założonej w 1957 r.), chociaż doszedł do władzy dzięki poparciu USA, zaczyna redukować przewagę Amerykanów i reformować kraj.
1957 r. - Początek chilijskiej telewizji w Santiago.
1959 r. - Powstaje Parque Nacional de Turismo Lago Grey, który w roku 1970 zostaje powiększony i otrzymuje nową nazwę Torres del Paine, czyli Wieże Paine, Jak są nazywane trzy charakterystyczne skalne szczyty.
Ten najsłynniejszy chilijski park narodowy obejmuje Región de Magallanes y Antártica Chilena, czyli najbardziej spektakularne obszary Patagonii, wysokie góry i jeziora oraz zespoły roślinne nawiązujące do przyrody Antarktydy. Park staje się celem dla turystów, którzy zwykle zaczynają wędrówkę od niewielkich miast Puerto Natales i Punta Arenas.
22 V 1960 r. - Katastrofalne trzęsienie ziemi o sile 9,5 w skali Richtera uznane za największe z odnotowanych dotąd w historii ludzkości. Epicentrum znajduje się koło miasta Valdivia, lecz wstrząsy, osuwiska w górach i spowodowane przez nie powodzie ogarniają duży obszar. Ok. 200 tysięcy km2 lądu obniża się i zostaje zalanych przez ocean. Niszczycielskie fale tsunami o wysokości do 18 m atakują wybrzeża Chile i docierają aż do Hawajów (po 15 godzinach), Filipin i Japonii. Ginie łącznie ok. 3000 osób. Sejsmolodzy ostrzegają jednak, że podobne trzęsienia ziemi będą się powtarzały i pochłoną więcej ofiar, jeśli zdarzą się w północnej części kraju, gdzie są duże miasta. Na przykład Valparaiso to port na poziomie oceanu i domy na bardzo stromych zboczach; ewentualne wstrząsy spowodują osunięcie budynków i zalanie portu przez tsunami.
1961 r. - Niemiec Paul Schäfer zakłada niewielką osadę w środkowym Chile w regionie Maule na południowy wschód od miasta Parral. Nadaje jej nazwę Sociedad Benefactora y Educacional Dignidad, czyli Wspólnota Dobroczynna i Edukacyjna Godność.
W Republice Federalnej Niemiec Schäfer był działaczem kościelnej organizacji dobroczynnej na rzecz dzieci. Pod koniec lat 1940. usunięto go z organizacji za pedofilię, lecz władze kościelne nie skierowały sprawy do sądu. Schäfer zaś zaczął działać jako niezależny kaznodzieja pracujący z dziećmi ze środowisk zagrożonych biedą, alkoholizmem i przestępczością. W Gronau (niedaleko granicy z Holandią) założył wspólnotę a właściwie sektę, której członkowie za darmo pracowali na farmie i byli mu całkowicie posłuszni. Po kolejnych oskarżeniach o pedofilię Schäfer postanowił uciec z Niemiec i wraz z grupą wyznawców osiedlił się w Chile. Kilka lat później pojawiają się pierwsze doniesienia uciekinierów ze wspólnoty o przymusowej niewolniczej pracy, okrutnym traktowaniu, torturach i pedofilii. Kolonia Dignidad jest też miejscem schronienia dla nazistów ukrywających się w Chile i Argentynie od końca II wojny światowej. Niektórzy twierdzą, że był wśród nich również Martin Bormann, który zniknął w 1945 r.
Sekta Schäfera przeżywa rozkwit w czasach dyktatury Pinocheta, kiedy Kolonia Dignidad jest obozem karnym służącym jako miejsce przetrzymywania i mordowania przeciwników dyktatora. Na terenie obozu działają tajne fabryki broni, w tym chemicznej. Pod budynkami są ukryte podziemne przejścia i betonowe bunkry. Całość jest strzeżona przez uzbrojoną straż i otoczona płotem z drutu kolczastego z licznymi czujnikami ruchu, a nad okolicą góruje wysoka wieża obserwacyjna.
Po upadku Pinocheta osada zmienia nazwę na Villa Baviera, czyli Bawarska Wioska i zaczyna działalność jako lokalny ośrodek turystyczny nawiązujący do tradycji niemieckich. Groby ofiar sekty i reżimu zostają w większości zniszczone, a świadkowie na ogół milczą.
1966 r. - Chile występuje z projektem utworzenia Grupy Andyjskiej, czyli regionalnej unii gospodarczej, co miałoby ułatwić rozwój całego regionu.
1970 r. - W wyborach prezydenckich nieznacznie zwycięża lewicowy działacz Salvador Allende.
Pochodzi z rodziny prawnika, słynie z poczucia humoru i romansów oraz aroganckiej pewności, że jego wizje polityczne są doskonałe. Jest socjalistą i masonem, lecz chce współpracować z chadecją, a odżegnuje się od komunizmu i idei zbrojnej rewolucji, chociaż popiera Castro na Kubie, a partyzantom Che Guevary ułatwił ucieczkę z Boliwii. W roku 1931 został wyrzucony ze studenckiej organizacji lewicowej, ponieważ sprzeciwił się idei tworzenia w Chile rad robotniczych, chłopskich, żołnierskich i studenckich na wzór rad bolszewików.
Po wyborach do lokalnych samorządów, które wygrywa Front Ludowy (1971) Allende uznaje, że Chilijczycy potrzebują zdecydowanie lewicowych reform. Zapatrzony w tę ideę zaczyna nacjonalizować przemysł (począwszy od kluczowego dla Chile przemysłu miedziowego) i banki oraz przyspiesza reformę rolną, dającą chłopom ziemię. Zrywa gospodarcze umowy uzależniające Chile od kapitału USA, a za to nawiązuje kontakty z państwami obozu sowieckiego.
Wszystkie te działania i bojkot chilijskich towarów przez USA wywołują kryzys ekonomiczny. Zwłaszcza że nieprzemyślana i chaotyczna nacjonalizacja ma często charakter niemal rabunkowy, jej niesprawiedliwość wywołuje wiele protestów i rozbija dobrze funkcjonujące struktury gospodarcze. Kryzys pogłębiają wybory do parlamentu (1973), które dają prawicy lekką przewagę w kongresie, lecz nie dość dużą, aby usunąć Salvadora Allende. Prezydent nadal jednak wierzy, że ma poparcie ludu i wbrew faktom nie chce widzieć zagrożenia. Wreszcie przewrót wojskowy (11 IX 1973) inspirowany przez CIA zbrojnie obala rząd. Oblężony przez wojsko Allende broni się w pałacu prezydenckim La Moneda, lecz w końcu popełnia samobójstwo, żeby nie wpaść w ręce wojskowych.
- 1974 r. - Generał Augusto J. R. Pinochet Ugarte (1915-2006) staje na czele junty jako prezydent-dyktator popierany przez USA i Kościół katolicki. Realizując swoje wizje świata delegalizuje partie lewicowe jako sojuszników Związku Sowieckiego i zakazuje wszelkiej działalności politycznej. W dobrze prosperujących zakładach kolejowych w San Bernardo likwiduje związki zawodowe, a działaczy lewicowych każe uwięzić i rozstrzelać, co kończy się upadkiem firmy.
Wkrótce Pinochet ujawnia psychopatyczne skłonności. Swoją władzę opiera na armii i terrorze (obozy koncentracyjne, egzekucje, zrzucanie przeciwników do kraterów wulkanów lub z samolotów do oceanu, ok. 3000 zamordowanych przez wojsko i tajne szwadrony śmierci), co powoduje izolację Chile na arenie międzynarodowej. W tych okolicznościach ogromne wpływy zdobywa tajny wywiad DINA (Dirección Nacional de Inteligencia), który jest głównym narzędziem walki z opozycją.
Początkowo pogłębia się kryzys gospodarki, trwający jeszcze od rządów lewicy, lecz z czasem impas zostaje przełamany. Pinochet zaś gromadzi ok. 30 milionów dolarów na swoich tajnych kontach bankowych w USA.
- 1975 r. - W Santiago rusza pierwsza w kraju linia metra.
Następny w Chile system podziemnej kolei miejskiej otrzyma Valparaiso w 1999 r.
1975 r. - W listopadzie odbywa się w Santiago narada przedstawicieli tajnych służb Chile, Argentyny, Boliwii, Paragwaju i Urugwaju. Zostaje podpisana tajna umowa o przeprowadzeniu operacji Kondor. Jej celem jest oczyszczenie Ameryki Łacińskiej z lewicowców, którzy z jednej strony mogą być związani ze Związkiem Sowieckim, a z drugiej zagrażają miejscowym dyktatorom oraz interesom USA. W ramach tej operacji współpracują ze sobą wywiady i tajne służby wszystkich państw Ameryki Południowej oraz USA. Ludzie uznani za niewygodnych i niebezpiecznych trafiają do więzień, giną w zamordowani przez nieznanych sprawców (nawet w Europie) lub po prostu „znikają”. Rząd prowadzi tajną akcję odbierania dzieci działaczom lewicy i wychowywania ich w duchu klerykalno-prawicowym.
1977 r. - Jeden z ciekawszych opisów domniemanego spotkania z UFO. Podobno sześciu żołnierzy zbliża się do nieznanego pojazdu, który wylądował przy ich obozie koło miasteczka Putre. Radiostacja przestaje w tym momencie działać. Według świadków dowódca kapral Valdes na 15 minut wchodzi do wnętrza pojazdu, a po powrocie mdleje z powodu odwodnienia, na twarzy ma kilkudniowy zarost, a datownik jego zegarka wskazuje datę późniejszą o pięć dni. Sprawę podobno zatajono.
1987 r. - Rzymski papież Jan Paweł II spotyka się z dyktatorem w Santiago, choć oficjalnie potępia reżim. W rzeczywistości Watykan ma dobre stosunki z Pinochetem. Jedną z najpotężniejszych osób w państwie jest katolicki ksiądz Fernando Karadima powiązany z zarówno z reżimem, jak i z Watykanem. Karadima jest znanym pedofilem, lecz ani rząd, ani Kościół nie chcą go ukarać, a pierwsze odnotowane doniesienie na ten temat pojawi się dopiero w 2002 r.
1989 r. - Po coraz gwałtowniejszych antyrządowych zamieszkach (trwających od 1983 r.) Pinochet rezygnuje ze stanowiska na zasadzie umowy z opozycją, gwarantującej nietykalność dyktatorowi i jego współpracownikom często odpowiedzialnym za zbrodnie.
Tuż przed odejściem junta i klerykałowie przywracają jeszcze całkowity zakaz aborcji bez względu na okoliczności i stan kobiety. W rezultacie aborcje są odtąd dokonywane potajemnie i w warunkach zagrażających życiu, a mimo to ponad 1/3 ciąż jest przerywana.
- 1990 r. - Wybory wygrane przez chadecję rozpoczynają okres rządów demokratycznych.
W roku 1991 komisja prawdy ujawnia zbrodnie reżimu, lecz winnych łącznie z byłym dyktatorem nie ukarano, bo umowa przewidywała amnestię, a wojsko i biskupi współpracujący z Pinochetem utrzymali silną pozycję. Dopiero w roku 1999, kiedy Pinochet zostanie deportowany z Londynu za ludobójstwo, zaczną się pierwsze procesy.
Na ogół jednak Chilijczycy unikają przypominania niewygodnej przeszłości; nie ma pomników ofiar nawet na stadionie w Santiago, który zamieniono na obóz dla przeciwników Pinocheta. Co więcej, w roku 2010 chilijscy biskupi proszą o ułaskawienie części uwięzionych zbrodniarzy, czym wywołują powszechne oburzenie i protesty rodzin zamordowanych.
Ok. 2000 r. - Gospodarka chilijska należy do najstabilniejszych w Ameryce Łacińskiej. Spada liczba ubogich, rosną płace oraz inwestycje z zagranicy. Kraj jest światową potęgą rybacką.
2000 r. - Ricardo Lagos zostaje pierwszym od czasów Allende prezydentem Chile z partii socjalistycznej.
2007 r. - Juan Fernandez i Wyspa Wielkanocna otrzymują status terytoriów specjalnych, które cieszą się daleko posuniętą autonomią i podlegają szczególnej ochronie.
27 II 2010 r. - Jedno z najsilniejszych w historii trzęsień ziemi (8,8 w skali Richtera) z epicentrum koło Concepción w ciągu kilkudziesięciu sekund zabija kilkaset osób i powoduje tsunami odczuwalne po drugiej stronie Pacyfiku.
5 VIII 2010 r. - Katastrofa górnicza w kopalni złota i miedzi San Jose na pustyni Atacama: wali się chodnik i więzi 33 górników. Początkowo nie wiadomo, czy przeżyli, a po kilku dniach właściciele kopalni chcą zrezygnować z poszukiwań, ponieważ górnicy mają żywność przewidzianą na 3 dni. Jednak pod naciskiem opinii publicznej i zdecydowanej postawy rodzin, które oblegają kopalnię sprawą zajmuje się rząd. Po 17 dniach i kilku nieudanych próbach udaje się przewiercić skałę i nawiązać kontakt z górnikami. Przez otwór o niewielkiej średnicy są zaopatrywani w żywność, wodę i leki, a dzięki kamerze mogą widzieć się z rodzinami na powierzchni. Tymczasem skała nad głowami uwięzionych stopniowo osuwa się do pustej przestrzeni powstałej w wyniku wielu lat działania kopalni. Nie wiadomo więc, czy ratownicy zdążą, zanim uwięzieni ludzie zginą zgnieceni. Jednak po 69 dniach od katastrofy szerszy otwór wywiercony do głębokości 625 m pozwala wyciągnąć wszystkich górników po kolei w małej kapsule. To ogromne osiągnięcie techniczne, które wzbudza podziw na całym świecie.
2014 r. - W połowie września na lotnisku w Santiago zostaje zorganizowany jeden z największych rabunków w dziejach Ameryki Łacińskiej. Ośmiu zamaskowanych mężczyzn z bronią w ręku napada na opancerzony samochód wiozący wypłaty dla banków i kopalń. Zabierają łup wart ok. 10 milionów dolarów.
2018 r. - Seria spektakularnych dymisji wstrząsa chilijskim Kościołem katolickim. Na polecenie Watykanu zostają usunięci dwaj kardynałowie, sześciu biskupów i 220 innych duchownych, którym udowodniono pedofilię, lub ukrywanie i ochronę księży pedofili.
2020 r. - Epidemia Covid-19 destabilizuje ekonomię kraju.
XII 2021 r. - Chilijski senat odrzuca projekt liberalizacji aborcji. Nadal więc przerywanie ciąży jest karalne podobnie, jak w większości krajów Ameryki Łacińskiej zdominowanej przez wpływy Kościoła katolickiego.