Kamczatka

  • Od ok. 10. tysiąclecia p.n.e. - Kamczatkę zamieszkują ludy paleoazjatyckie.

  • Do XVII w. - Jedynymi mieszkańcami Kamczatki są paleoazjatyckie ludy Itelmen na zachodzie półwyspu i Koriak na północy. W XVIII-XX w. mieszkańcy półwyspu będą określani ogólną nazwą Kamczadali, lecz potem Kamczadale zostaną utożsamieni tylko z plemionami Itelmen. Zajmują się myślistwem i rybołówstwem.

Na wschodnich krańcach półwyspu mieszkają plemiona pokrewne mieszkańcom Aleutów, posługujące się językiem zbliżonym do języka używanego na tych wyspach.

  • 1696 r. - Jakucki Kozak L. Siemionow (Morozko) dociera do zachodniej Kamczatki idąc lądem z Anadyrska.

  • 1697 - 1699 r. - Władimir Atłasow prowadzi rosyjską wojskową ekspedycję na Kamczatkę. W roku 1697 zakłada faktorię Wierchnie-Kamczatskij Ostrog nad rzeką Kamczatką jako punkt wyjściowy dla planowanego rosyjskiego podboju półwyspu.

  • 1701 - 1703 r. - Iwan Kozyriewskij wraz z ojcem Piotrem jako pierwsi zdobywają najwyższy wulkan Kamczatki i zarazem Eurazji Kluczewską Sopkę.

Polski szlachcic z Litwy Teodor Kozyriewski wzięty do niewoli pod Smoleńskiem w 1654 r. został zesłany do Jakucji, a potem dobrowolnie pozostał na Syberii, ożenił się z Rosjanką i miał syna Piotra. w 1700 r. Piotr Kozyriewskij został zesłany na Kamczatkę za zabójstwo żony.

  • 1703 r. - Faktoria założona przez Atłasowa otrzymuje nazwę Wierchniekamczack. U ujścia rzeki Kamczatka zaś powstaje faktoria i osada Niżniekamczack.

  • 1706 r. - Powstaje faktoria Bolszereckij Ostrog jako rosyjska baza na południowej Kamczatce.

  • 1707 r. - Władimir Atłasow dowodzi oddziałem pacyfikującym Kamczatkę. Słynie z okrucieństwa zarówno wobec Kamczadali jak też podległych mu Kozaków. To powoduje powtarzające się bunty żołnierzy. Ostatnim z nich w 1711 r. dowodzi Iwan Kozyriewskij. Atłasow zostaje zabity, a Kozyriewskij z grupą buntowników wyrusza na Kuryle, żeby nowymi odkryciami zasłużyć na ułaskawienie za bunt.

  • 1713 - 1716 r. - Po powrocie z Kuryli Iwan Kozyriewskij przez kilka lat prowadzi kolejne wyprawy na Kamczatce, zakłada faktorie i klasztory. Wraca jednak sprawa zabójstwa Atłasowa, więc w 1716 r. Kozyriewskij wstępuje do prawosławnego klasztoru, żeby uniknąć wyroku śmierci. Dwa lata później zostaje głową Cerkwi na Kamczatce, a od 1720 r. zajmuje się budowaniem klasztorów w Jakucji i Tobolsku.

Potem jeszcze opracuje mapę całej Kamczatki (1726), poprowadzi ekspedycję z Jakucka do ujścia Leny (1728) i złoży w Moskwie pisemny raport z podróży na Kuryle i do Japonii (1730). Zostaje uwięziony za nieposłuszeństwo wobec władz cerkiewnych i wreszcie skazany na śmierć za zabójstwo Atłasowa. Umiera w więzieniu (1734).

  • 1716 r. - Kuźma Sokołow przepływa Morze Ochockie i odkrywa morską drogę na Kamczatkę.

  • 1725 - 1730 r. - Duńczyk Vitus Bering prowadzi rosyjską Ekspedycję Kamczacką z Ochocka.

  • Lata 1730. - Ostateczne wcielenie Kamczatki do Rosji.

  • 1733 - 1741 r. - V. Bering kieruje Wielką Ekspedycją Północną (II Ekspedycja Kamczacka).

W 1740 r. zakłada osadę Pietropawłowsk na południowo-wschodnim brzegu Kamczatki. Nazwa osady to połączenie nazw dwóch statków Beringa Świętego Piotra i Świętego Pawła. Osada przekształci się wkrótce w niewielkie miasto, niezamarzający zimą główny Kamczatki port i stolicę półwyspu.

  • 16 X 1737 r. - Potężne trzęsienie ziemi o sile ok. 9,3 w skali Richtera wywołuje ogromną falę tsunami niebywałej wysokości 70 m, która uderza we wschodnie wybrzeża półwyspu. Teren jest jednak niemal bezludny, więc kataklizm nie wyrządza szkód ludziom.

  • 1738 - 1740 r. - Stiepan Piotrowicz Kraszeninnikow bada naukowo Kamczatkę, posuwając się wzdłuż całego półwyspu.

  • 1768 - 1771 r. - Węgiersko-słowacki szlachcic Móric Benyovszky (Beňovský, 1746-1786, urodzony w słowackim miasteczku Vrbové) trafia na zesłanie do Kazania, a potem do Bolszereckiego Ostrogu na Kamczatce. Został uwięziony przez Rosjan za udział w polskiej konfederacji barskiej.

Na Kamczatce organizuje spisek zesłańców, opanowuje rosyjską faktorię, a potem ucieka zdobytym żaglowcem (1771). Dociera do Aleutów, Cieśniny Beringa i Wyspy Świętego Wawrzyńca (7 lat przed J. Cookiem), Kalifornii a potem do Japonii i w końcu ląduje w Makao (IX 1771). Tu sprzedaje statek i zebrane w drodze futra, aby za uzyskane w ten sposób pieniądze dotrzeć do Paryża (VII 1772), gdzie swoją opowieścią zadziwia dwór Ludwika XV.

  • 1824 r. - Podczas drugiej ekspedycji O. von Kotzebue dowodzący dwoma okrętami wojennymi dociera do Pietropawłowska na Kamczatce, aby umocnić tam wpływy Rosji.

  • 1825 - 1827 r. - F. von Wrangel bada Kamczatkę.

W uznaniu zasług i dzięki ekspedycji na Alaskę Wrangel zostanie później gubernatorem rosyjskiej Alaski (1829-1836).

  • 1828 - 1830 r. - Adolf Erman dociera do Kamczatki po przejściu całej Syberii od Uralu.

  • 28 VIII - 7 IX 1854 r. - W ramach wojny krymskiej flota francusko-brytyjska atakuje Pietropawłowsk na Kamczatce. Dowodzący brytyjski admirał David Price zostaje znaleziony z kulą w sercu: niektórzy sądzą, że mogło to być samobójstwo. W każdym razie morale atakujących jest niskie, śmierć Price’a jeszcze pogarsza sytuację, a dowódcy sił zachodnich okazują się niezdecydowani i nieudolni. W rezultacie dużo słabsi, lecz dobrze przygotowani Rosjanie zmuszają przeciwnika do rezygnacji z oblężenia. Ogłaszają swoje pierwsze wielkie zwycięstwo na Pacyfiku.

  • 1879 r. - Polski uczony Benedykt T. Dybowski, wcześniej zesłaniec na Syberii, przybywa do Pietropawłowska jako lekarz. Bada biologię Kamczatki i Wysp Komandorskich. Zakłada kilka szpitali dla trędowatych i cieszy się opinia dobroczyńcy, który leczy ubogich za darmo. Za własne pieniądze sprowadza na półwysep kozy i króliki jako zwierzęta łowne chcąc ograniczyć częste klęski głodu dotykające miejscową ludność. Zakłada też rezerwaty soboli, ponieważ sobolowe skóry dla wielu mieszkańców są jedynym źródłem dochodów. W 1883 r. wróci do Polski, żeby wykładać zoologię na uniwersytecie we Lwowie.

  • 1914 r. - Powstają hodowle łososia, które wkrótce staną się ważnym źródłem dochodów mieszkańców Kamczatki. Nieliczna ludność półwyspu utrzymuje się z rybołówstwa i rolnictwa.

  • 1930 r. - Dwaj myśliwi odkrywają Dolinę Śmierci na Kamczatce koło wulkanu Piczpinycz na terenie Rezerwatu Kronockiego. Dolina jest zatruta wulkanicznymi gazami, które zabijają zwierzęta wchodzące do doliny.

  • 1934 r. - W Górach Wschodnich Kamczatki powstaje rezerwat mający chronić przede wszystkim populację sobola kamczackiego. Na obszarze rezerwatu znajdują się Jezioro Kronockie oraz Dolina Gejzerów z ok. 40 czynnymi gejzerami.

Władze zlikwidują rezerwat w 1951 r., reaktywują go w 1959 r. i znowu zlikwidują w 1961 r. Po raz trzeci rezerwat powstanie w 1967 r. W 1982 r. zostanie powiększony o pas wód przybrzeżnych, a 10 lat później o dodatkowy obszar lądowy. Od 1985 r. nosi nazwę Kronockiego Rezerwatu Biosfery, a w 1996 r. zostaje wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

  • Lata 1950. - Władze sowieckie zamieniają Kamczatkę w terytorium zamknięte, gdzie nie ma wstępu bez specjalnego zezwolenia. Przyczyną jest umieszczenie tam wojskowych baz okrętów podwodnych, lotnisk, wyrzutni rakietowych oraz poligonów, gdzie się testuje broń, w tym także jądrową,

  • 4 XI 1952 r. - Trzęsienie ziemi o sile 9 w skali Richtera wywołuje dwie fale tsunami o wysokości 5 i 10 m pustoszące brzegi Kamczatki i Wysp Kurylskich.

  • 1956 r. - Wielki wybuch wulkanu Biezymiannyj (po rosyjsku - Bezimienny) na Kamczatce wyrzuca kamienie do 40 kilometrów wysokości. Las dookoła zostaje zniszczony, ale ofiar w ludziach nie ma, ponieważ jest to obszar niezamieszkany.

  • 1992 r. - Po rozpadzie Związku Sowieckiego Kamczatka przestaje być obszarem zamkniętym, chociaż nadal trudno tam wjechać, a ludzie z zewnątrz są stale obserwowani przez agentów.

  • XX/XXI w. - Upadek Związku Sowieckiego spowodował zamknięcie części wojskowych instalacji na półwyspie, więc ludzie zatrudnieni przy ich obsłudze wyjechali. Port wojenny w Pietropawłowsku Kamczackim staje się jednym z największych złomowisk w tej części Azji: zalegają go porzucone rdzewiejące wraki okrętów. Na Kamczatce pozostają stosunkowo nieliczni rybacy, hodowcy łososia i rolnicy, którzy nie wierzą, że znajdą pracę poza półwyspem. Powszechne bezrobocie przekłada się na biedę, więc szerzy się kłusownictwo. Kamczatka jest traktowana przez Rosję jako obszar peryferyjny, niemal odcięta od świata, pozbawiona infrastruktury, bez linii kolejowych, ma zaledwie ok. 300 km utwardzonych dróg.

  • 2020 r. - Ekolodzy z rosyjskiego Greenpeace ogłaszają stan katastrofy ekologicznej na Kamczatce.

Surferzy, turyści i nieliczni mieszkańcy alarmują, że morze wokół Kamczatki jest zatrute. Morska woda ma nienaturalny kolor, cuchnie i wywołuje podrażnienia skóry, a ponad 90% morskich organizmów przy wybrzeżach Kamczatki już zginęło. Rosja nie liczy się ani z przyrodą, ani z ludzkim zdrowiem. Rosjanie bez skrupułów składują na lądzie lub wyrzucają wprost do morza chemikalia, zużyte paliwo, plastik i metale oraz odpady radioaktywne. Traktują Kamczatkę jako poligon do testowania kolejnych rodzajów broni, wysypisko niebezpiecznych śmieci oraz bazę wojskową ukierunkowaną na Pacyfik, Stany Zjednoczone, Japonię i Chiny.