Wczesna historia północnej Eurazji
- Ponad 100 000 lat p.n.e. - Homo neanderthalensis i Homo sapiens sporadycznie docierają do południowej Syberii, korzystając z okresów ocieplenia.
Kilkadziesiąt tysięcy lat później na południowym wschodzie w Ałtaju spotykają się i w pewnym stopniu krzyżują dwie odmiany człowieka H. sapiens i zbliżony do neandertalczyka H. denisovaensis. Denisowianie zanikną przed końcem plejstocenu.
- 25 000 - 4000 r. p.n.e. - Zachodnia i południowa Syberia są zamieszkane przez ludy o cechach europeidów i mongoloidów określane nazwą Antycznych Północnych Euroazjatów.
Z czasem ukształtuje się charakterystyczny gradient cech mongoloidalnych najpełniej wyrażonych na wschodzie i stopniowo zanikających w kierunku zachodnim, gdzie przewagę zyskują cechy europeidalne.
Pod koniec tego okresu wyodrębniają się języki uralskie na zachodzie oraz ałtajskie w rejonie gór Ałtaj. Na wschód od Kołymy (od jukagirskiego słowa kulumaa, czyli rzeka) zaś żyją plemiona paleoazjatyckie.
14 tysiąclecie p.n.e. - Na górze Sunduki (Kotlina Kachasko-Minusińska) funkcjonuje obserwatorium astronomiczne i kalendarz zbudowany z ośmiu brył piaskowca, które wskazują położenie Słońca i wybranych gwiazd w ciągu roku. Dzięki temu myśliwi mogą określić fazę rocznego cyklu i zmiany w otoczeniu oraz zachowaniu zwierząt łownych.
Ok. 10. tysiąclecia p.n.e. - Wymierają mamuty, co jest związane z szeregiem zmian środowiskowych pod koniec plejstocenu i gwałtownym ochłodzeniem w młodszym dryasie. Pamięć o mamutach przetrwa jednak w wielu mitach. Na przykład Jukagirzy zajmujący tereny od delty Leny poza Kołymę opowiadają o tym, jak bogowie popełnili niegdyś błąd, stwarzając mamuta zwanego przez nich xolhut. Zwierzęta okazały się za wielkie, wyniszczyły lasy na północy i same w końcu zginęły zapadając się w grząskim gruncie. Ich ciała są odtąd znajdowane pod ziemią. Duch mamuta xolhut-aibi jest zaś uważany za najlepszego strażnika i pomocnika szamanów. U Jakutów, Ostiaków i Ketów mamut występuje jako ogromny podziemny szczur mamantu, który ryjąc tunele wywołuje trzęsienia ziemi, a ginie po wyjściu na światło dzienne. U Mansów zaś w zachodniej Syberii znane są opowieści o wielkim podziemnym zwierzęciu mang ont (ziemny róg).
Mamuty najdłużej trwają w oddalonych, względnie izolowanych rejonach na północnych krańcach Syberii: na półwyspie Jamał (w języku Nieńców nazwa oznacza kraniec ziemi) i do drugiego tysiąclecia p.n.e. na Wyspie Wrangla oddzielonej od kontynentu przez rosnący poziom morza. Ze względu na ograniczone zasoby wyspiarskiego środowiska niektóre mamuty z Wyspy Wrangla były nieco mniejsze w porównaniu z populacjami kontynentalnymi.
- 9. tysiąclecie p.n.e. - Na przedpolu topniejącego lodowca powstaje system gigantycznych jezior rozciągających się od Uralu do basenu Jeniseju.
Po ponad dwóch tysiącach lat, kiedy uwolniona od ciężaru lodowca skorupa ziemska powoli podnosi się na północy, następuje przelanie części wody na południe do basenu wielkiego jeziora kaspijsko-aralskiego.
9./8. tysiąclecie p.n.e. - Na południu Syberii pojawiają się gładzone narzędzia kamienne.
Od 8. tysiąclecia p.n.e. - Na północy Eurazji rozpowszechnia się wytrzymały i inteligentny pies typu szpic-wilk o skręconym ogonie, długiej sierści, spiczastym pysku i sterczących uszach. Z tej grupy pochodzą husky, psy eskimoskie i szpice. O znaczeniu psa dla mieszkańców krajów polarnych świadczy sposób ich traktowania: są zadbane, dobrze żywione i leczone. Zwykle dożywają więc starości.
Nad Bajkałem (w późniejszej miejscowości Szamanka) w 5. tysiącleciu p.n.e. zostaje ceremonialnie pochowany pies husky najwyraźniej potraktowany jako pełnoprawny członek społeczności. W jego grobie położono kościaną łyżkę, a badania anatomiczne wykonane na początku XXI w. n.e. wykażą, że pies żył długo i pracował (na przykład nosił ciężary).
- 6. tysiąclecie p.n.e. - Na dalekim północnym krańcu kontynentu (półwysep sięgający późniejszych Wysp De Longa) funkcjonują zaawansowane społeczności myśliwskie skupione w osadach liczących po 25-50 osób. Posługują się narzędziami z kości, drewna i kamienia. Z pomocą dużych psów zimą polują nawet na niedźwiedzie polarne, a latem na niedźwiedzie brunatne oraz renifery. Dzięki saniom ciągniętym przez psy społeczności północnosyberyjskie utrzymują handlowe związki z południową Syberią, skąd sprowadzają między innymi ceniony czarny obsydian.
Z czasem jednak północne wybrzeża zaleje woda z topniejących plejstoceńskich lodowców odcinając na przykład Ziemię Północną i Wyspę Wrangla. Wielki półwysep na zachód od Wyspy Wrangla zniknie w oceanie pozostawiając tylko Wyspy Nowosyberyjskie i De Longa oddalone od kontynentu o kilkaset kilometrów. Ludzie przeniosą się na południe, a ślady ich osad między innymi na bezludnej Wyspie Żochowa (w Archipelagu De Longa) archeolodzy odkryją dopiero w XXI w. n.e.
- Do 4. - 3. tysiąclecia p.n.e. - Ogromne jeziora syberyjskie pozostałe po stopnieniu plejstoceńskich lodowców wysychają, zamieniając się powoli w największe na planecie bagna Niziny Zachodniosyberyjskiej.