Hiszpańska La Plata i Banda Oriental
1501 - 1502 r. - Portugalczyk Gonçalvo Coelho pracujący dla Fernão de Noronha odkrywa bezludne wulkaniczne wysepki 360 kilometrów na wschód od lądu Santa Cruz. Początkowo są one znane jako Ilha da Quaresma, czyli Wyspy Postne. Pierwszy dokładny opis tych lądów pozostawia Amerigo Vespucci, który dociera tu z Portugalczykami.
1502 r. - Portugalczyk Gonçalvo Coelho odkrywa dla Europejczyków estuarium, do którego wpadają rzeki Parana i Urugwaj. Wielka zatokę nazywa Rio de la Plata, czyli Rzeka Srebrna, ponieważ żeglarze znajdują tu niewielkie ilości srebra. Opisuje to uczestniczący w ekspedycji Amerigo Vespucci. Legenda o złożach srebra lub wręcz o Sierra de la Plata, czyli Srebrnych Górach w tej części kontynentu jeszcze przez wiele lat będzie przyciągać żeglarzy, lecz ostatecznie okaże się nieprawdziwa.
1516 r. - Hiszpan Juan Diaz De Solis dociera do ujścia Parany i Urugwaju. Początkowo przypuszcza, że jest to morska cieśnina wiodąca na zachód do oceanu po drugiej stronie kontynentu. Ogromne wysłodzone estuarium opisuje jako Mar Dulce, czyli Słodkie Morze.
1519 - 1520 r. - Magellan płynie wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej. Ustala, że La Plata jest dużą zatoką, a nie cieśniną prowadzącą na zachód, jak początkowo sądził. Następnie odkrywa Patagonię i naturalny kanał na zachód, lecz zima zmusza żeglarzy do postoju. 31 marca 1520 r. zakładają osadę Puerto de San Julian.
Tygodnie zmagań z pogodą i oddalenie od Hiszpanii skłaniają do buntu kapitanów trzech spośród pięciu statków wprawy. Przewodzi im Juan de Cartagena, kapitan karaweli San Antonio. Magellan z najwyższym trudem opanowuje sytuację i podstępem odzyskuje władzę nad zbuntowanymi statkami. Kapitanów statków Concepción i Victoria każe ściąć, a Cartagena oraz kapelan zostają wysadzeni na brzeg i pozostawieni własnemu losowi.
24 sierpnia statki znów ruszają. Santiago wysłany na zwiady rozbija się i tonie. Cztery pozostałe statki wchodzą do kanału który dowódca nazywa Estreito de Todos los Santos (Cieśnina Wszystkich Świętych), a potem zyska nazwę Cieśniny Magellana. Wyspę na południe od cieśniny Magellan nazywa Tierra del Fuego, czyli Ziemią Ognistą, ponieważ widzi liczne ogniska Indian. Jest przekonany, że miejscowe plemiona próbują zwabić jego armadę w pułapkę, choć w rzeczywistości chodziło im tylko o ogrzanie się w surowym subantarktycznym klimacie.
Z dwóch statków wysłanych jako rozpoznanie San Antonio ucieka i zawraca w stronę Hiszpanii: dotrze tam w maju 1521 r. Tym samym Magellan ma już tylko trzy statki.
Po 21 dniach kluczenia między wyspami i skałami 8 listopada Magellan wypływa z niebezpiecznej krętej cieśniny na ocean nazwany przez niego Mar Pacifico, czyli Morze Spokojne, ponieważ trafił akurat na okres bez burz.
1526 r. - Hiszpański kapitan Francisco de Hoces dowodzący galeonem San Lesmes zostaje zepchnięty z kursu przez sztorm. Traci kontakt z trzema innymi statkami uczestniczącymi w ekspedycji Garcii Jofre de Loaísy, które podążają przez Cieśninę Magellana. San Lesmes zaś natrafia na sporą bezludną wyspę na wschód od Ziemi Ognistej i jako pierwszy statek w historii okrąża Przylądek Horn płynąc przez burzliwą Cieśninę Drake’a. Na Pacyfiku Hoces ponownie dołącza do Loaísy, lecz zła pogoda wciąż prześladuje Hiszpanów i San Lesmes wkrótce zaginie, a jego los pozostanie tajemnicą.
1527 - 1528 r. - John Cabot bada Paranę i rejon La Platy.
1528 r. - Cabot wysyła w głąb lądu trzy grupy, żeby sprawdzić, ile jest prawdy w pogłoskach o niezwykle bogatym kraju istniejącym rzekomo w Patagonii. Dwie grupy nigdy nie wrócą, prawdopodobnie wybite przez miejscowe plemiona. Przeżywa tylko trzecia prowadzona przez kapitana Francisco Césara. Według spisanych później opowieści kapitan przywiózł rzekomo złoto, srebro i cenne tkaniny. Od tego momentu kolejni podróżnicy i awanturnicy próbują dotrzeć do tajemniczej cywilizacji. W 1764 r. ukaże się wydane anonimowo zadziwiające dzieło Account of the First Settlement, Laws, Form of Government, and Police of the Cessares, A People of South America. złożone z dziewięciu listów napisanych przez pana J. Vander Neck z Salem w Patagonii do pana Vander See w Amsterdamie. Autor szczegółowo opisuje świetnie zorganizowane i bajecznie bogate miasto. Kilka lat później za autora książki zostanie uznany szkocki pisarz James Burgh, który wszystko wymyślił. Baśniowe miasto ludu Cezarów będzie poszukiwane aż do XIX w.
1534 r. - Większość uczestników portugalskiej wyprawy pod wodza Simóna de Alcazaba zostaje porzucona w południowej Patagonii i nikt z nich nie wróci.
1535 r. - Szukając złota Hiszpan Pedro de Mendoza dociera do Gran Chaco i zakłada miasto Nuestra Señora de Santa Maria del Buen Aire (1536) na południowym brzegu La Platy.
1536 r. - Na weneckiej mapie pokazującej Nowy Świat pojawia się nazwa Argentyna (od łacińskiego argentum - srebro) nawiązująca do legendy o Sierra de la Plata. To określenie odnoszące się do krainy w rejonie Parany i zatoki La Plata pojawia się też w wierszu La Argentina opublikowanym przez Hiszpana Martina del Barco Centenera w 1602 r. Dziesięć lat później zaś kreolski autor Ruy Diaz de Guzmán tworzy dzieło La Argentina manuscrita opisujące rejon La Platy.
1536 - 1541 r. - Ciągłe walki z Indianami, którzy atakują osadę Nuestra Señora de Santa Maria del Buen Aire i sprowadzone przez Hiszpanów stada bydła i koni. W końcu osadnicy odpływają w górę rzeki, gdzie Ayolas w roku 1537 założy osadę Nuestra Señora de la Asunción (Nasza Pani od Wniebowstąpienia) potem zwane Asunción (prawa miejskie od 1540 r.).
W następnych latach Asunción zasłynie jako „raj Mahometa”, ponieważ hiszpańscy osadnicy przybyli zazwyczaj bez kobiet z Europy mają po kilka, a czasem nawet kilkadziesiąt, indiańskich kobiet, co przypomina muzułmańskie wyobrażenia o raju. Ten stan rzeczy budzi jednak niepokój Kościoła katolickiego i władz w Hiszpanii.
1540 r. - Statek należący do hiszpańskiego biskupa z załogą 150 osób przymusowo ląduje na brzegu Cieśnniny Magellana. Nikt stamtąd nie wraca, ale kilka lat później Cristobal Hernandez przekaże wicekrólowi Peru dokument opisujący szereg miast na wybrzeżu Patagonii. Według niego dwaj marynarze z biskupiego statku przeżyli i osiedlili się w bogatym kraju ludu Cezarów.
1541 - 1542 r. - Hiszpan Alvar Núñez Cabeza de Vaca odkrywa gigantyczne wodospady na rzece Iguazu (Iguaçu z języka guarani - woda oraz guasu - wielka), lewym dopływie Parany. Wodospady składają się z 275 progów skalnych z największym nazwanym potem Garganta del Diablo (Gardło diabła) o wysokości 72 m
De Vaca opisuje też rzekę Paragwaj (w guarani para - woda, guaya - papuga ara).
- 1543 - 1555 r. - Domingo Martinez de Irala rządzi hiszpańską posiadłością La Plata, chociaż nie ma tytułu gubernatora.
Za jego władzy Hiszpanie kolonizują pampę. Wprowadzają hodowlę krów, koni i owiec (wkrótce główna gałąź gospodarki La Platy). W 1548 r. Irala dociera z La Platy do Potosi na Wyżynie Boliwijskiej. Umiera w 1557 r.
Wraz z rozwojem pasterstwa (zwłaszcza bydła) w pampie powstaje klasa konnych pasterzy (odpowiednik północnoamerykańskich kowbojów), czyli gauchos, którzy sprawnie posługują się lassem i karabinem.
Nazwę pasterzy po raz pierwszy zapisze portugalski geograf J. de Saldanha w 1787 r., a jej pochodzenie bywa łączone z hiszpańskim słowem garrucho, nożem używanym przez pasterzy lub guancho, co oznacza pierwotną ludność Kanarów, ponieważ Montevideo zostało początkowo zasiedlone przez Hiszpanów z Wysp Kanaryjskich.
Do pracy na plantacjach oraz jako służących i rzemieślników używa się murzyńskich niewolników. Sprowadzani są jednak przez Limę i Panamę, bo tamte porty mają monopol na handel zagraniczny. Liczba Murzynów rośnie do końca XVIII w.
- 1546 r. - Juan de Sanabria zostaje wyznaczony na gubernatora La Platy, a płynąc do Ameryki ma zabrać z Hiszpanii 50 kobiet z zubożałych rodzin szlacheckich. Chodzi o zasiedlenie prowincji białą ludnością i ograniczenie liczby Metysów rodzących się ze związków Europejczyków z Indiankami. Druga przyczyna to chęć zaludnienia kraju Hiszpanami, żeby zapobiec inwazji Portugalczyków.
Sanabria jednak umiera, zanim zdążył wyruszyć za ocean, a inicjatywę przejmuje jego żona Mencia Calderón. Uzyskuje tytuł wojskowego gubernatora dla swego pasierba Diego de Sanabrii (jako kobieta sama nie może być gubernatorem) i w roku 1550 wyrusza na trzech statkach wiozących niezamężne kobiety w wieku od 14 do 25 lat. Miały dotrzeć na miejsce po czterech miesiącach, ale burza znosi statki do brzegów Gwinei, a tam podróżniczki zostają obrabowane przez francuskich piratów. Dalsza podróż zaczyna się po trwającej kilku miesięcy naprawie statków. Żeglarze trafiają wkrótce na ciszę morską, która unieruchamia statki. Ludzie masowo chorują na malarię i szkorbut, gnije jedzenie, brakuje wody pitnej, wielu umiera. Do wyspy Santa Catarina na południu Brazylii docierają tylko dwa statki, z których jeden podróżnicy muszą porzucić, bo niemal tonie. Drugi opuszczają nieco później i płyną stłoczeni na niewielkiej łodzi. W brazylijskim San Francisco trafiają do portugalskiego aresztu. Wychodzą na wolność dopiero po interwencji hiszpańskiego dworu w roku 1555 i uparta Mencia Calderón wyrusza w pieszą wędrówkę do Asunción odległego o prawie 2000 kilometrów. Dzięki pomocy Indian Guarani około 30 obdartych kobiet wreszcie dociera do celu w maju 1556 r. Są wśród nich dwie córki Mencii Calderón (trzecia zginęła na morzu). Mencia umrze 10 lat później, a jej potomkowie wejdą do elity La Platy, a potem Argentyny, Paragwaju i Brazylii. Urodzony w San Francisco jej wnuk Fernando zostanie biskupem Túcuman i założycielem pierwszego w tej części kontynentu uniwersytetu w Córdobie (1613).
1551 r. - Hiszpańscy osadnicy z Peru zakładają miasto Santiago del Estero u podnóża Andów.
1555 r. - Domingo Martinez de Irala zostaje mianowany nowym gubernatorem La Platy.
Wyznaczony wcześniej Diego de Sanabria wyruszył z Hiszpanii, żeby objąć urząd w Nowym Świecie, ale dopłynął tylko do Wenezueli i stąd zamierzał lądem dotrzeć do La Platy. Trafił jednak do Peru, gdzie zajął się poszukiwaniem złota i zaginął.
1573 r. - Jerónimo Luis de Cabrera zakłada miasto Córdoba w głębi kolonii La Plata u stóp gór Sierras Chicas.
1578 r. - Angielski pirat Francis Drake łupi hiszpańskie osiedla na wybrzeżach Patagonii. W ciągu zaledwie 16 dni przepływa niebezpieczną Cieśninę Magellana i 6 IX 1578 r. przedostaje się na Pacyfik (nazywa go Mare Furiosum ze względu na burze), aby kontynuować grabież kolejnych hiszpańskich portów w Peru i Meksyku. Zdobywa galeon Cacafuego ze złotem, srebrem oraz perłami.
Szeroka cieśnina między Ameryką i Antarktydą zostanie potem nazwana Cieśniną Drake’a, chociaż korsarz jej nie przepłynął.
1578 - 1579 r. - Pedro Sarmiento de Gamboa otrzymuje rozkaz schwytania Drake’a, więc na czele flotylli okrętów wojennych blokuje piratowi powrotną drogę na Atlantyk przepływa Cieśninę Magellana (jako pierwszy Hiszpan). Dociera do peruwiańskiego portu Callao, lecz nie znajduje tam Anglików, którzy tymczasem odpłynęli. Zawraca więc i bada amerykańskie wybrzeże. Po raz drugi przepływa Cieśninę Magellana, tym razem z Pacyfiku na Atlantyk, i rysuje precyzyjne mapy wielu części cieśniny. Wraca do Hiszpanii pod koniec 1580 r. Na podstawie jego relacji król Filip II dochodzi do wniosku, że należy zbudować fortecę blokującą Cieśninę Magellana, a projekt twierdzy ma wykonać B. Antonelli.
1580 - 1586 r. - Metys Juan de Garay z Asunción jeszcze raz zakłada miasto-twierdzę Nuestra Señora de Santa Maria del Buen Aire, czyli przyszłe Buenos Aires (Pomyślne Wiatry).
1581 r. - Na polecenie hiszpańskiego króla wyruszają z Kadyksu Pedro Sarmiento oraz Diego Flores Valdez na czele 24 okrętów i 2500 ludzi, aby założyć fort nad Cieśniną Magellana. Podczas sztormu na Atlantyku tonie 8 okrętów. U wejścia do cieśniny zaś Flores porzuca Sarmiento, z którym popadł w konflikt iwraca do Hiszpanii.
Sarmiento pozostaje z czterema okrętami, lecz nie rezygnuje: w 1583 r. buduje fort Nombre de Jesus nad wschodnim wylotem Cieśniny Magellana i osadę El Ciudad del Rey Felipe w głębi lądu.
1584 r. - Pedro Sarmiento odpływa do Europy, pozostawiając niewielką kolonię nad Cieśniną Magellana, ale wpada w ręce angielskiego kapitana Waltera Raleigha, który zabiera go do Londynu. Sarmiento pozwala Anglikom skopiować swoje mapy i prowadzi rozmowy (po łacinie) z Elżbietą I. Otrzymuje od niej list do Filipa II z propozycją zawarcia pokoju, lecz w drodze do Hiszpanii zostaje schwytany przez francuskich Hugenotów, którzy uwolnią go dopiero w 1588 r.
1586 r. - Anglik Thomas Cavendish dociera do naturalnego portu w ujściu rzeki, który nazywa Port Desire od nazwy swojego statku. Hiszpanie potem przetłumaczą tę nazwę na Puerto Deseado. Cavendish przepływa niebezpieczną Cieśninę Magellana (1587) i znajduje ruiny kolonii Pedra Sarmiento, które nazywa Port Famine, ponieważ Hiszpanów wyniszczył przede wszystkim głód. Zabiera jedynego osadnika, jakiego jeszcze znalazł przy życiu. Dwa lata później zostanie uratowany jeszcze jeden.
Cavendish wypływa na Pacyfik, gdzie łupi osady Hiszpanów i napotkane hiszpańskie statki. Koło Kalifornii zdobywa płynący z Manili galeon Grande Santa Ana, wyładowany niewiarygodnymi bogactwami, o którym dowiedział się na wybrzeżach Ameryki. Potem przez Filipiny i dookoła Afryki wraca do Anglii jako bogacz i bohater (1588).
Natomiast Ziemia Ognista i Patagonia ze swoim surowym klimatem i ubogimi zasobami pozostaną poza oficjalnymi granicami jakiegokolwiek państwa aż do 1881 r.
1594 r. - Absurdalny dekret króla Hiszpanii zezwala na wywóz towarów z Ameryki Południowej wyłącznie przez Limę w Peru, co uderza w ekonomię portu Buenos Aires i wywołuje powszechne oburzenie. Z drugiej strony staje się powodem masowego przemytu. Buenos Aires rośnie więc głównie dzięki nielegalnemu handlowi.
1594 r. - Na rozkaz Juana de Garay w Buenos Aires powstaje Fort Juana Baltazara z Austrii. Jest to pierwsza duża budowla przy Plaza Mayor, czyli centralnym placu miasta. W 1713 r. na miejcu fortu powstanie kamienna twierdza znana jako Zamek Świętego Michała (San Miguel), którą w 1825 r. prezydent Argentyny B. Rivadivia przebuduje w stylu neoklasycystycznym.
Od 1609 - 1610 r. - Powstają reductiones (rezerwaty) dla Guarani nad Paragwajem rządzone przez jezuitów, którzy wychowują Indian po chrześcijańsku, w posłuszeństwie dla białych. Indianie mają być lojalnymi poddanymi Hiszpanii. Jezuici zarządzają wszystkimi dobrami, armią, płacą podatki królowi i uczą Indian rzemiosła, lecz nie dopuszczają do pełnienia jakichkolwiek funkcji religijnych czy społecznych. Nie uczą ich hiszpańskiego. Za to drukują książki religijne w języku guarani.
1615 r. - Holendrzy Willem Shouten de Horn i Jacob Le Maire (Meure) z Kompanii Wschodnioindyjskiej próbują ominąć Cieśninę Magellana. Chcą przełamać portugalski monopol na handel korzeniami z Moluków i uniezależnić się od portugalskich lub hiszpańskich pośredników na szlakach przez Ocean Indyjski.
Żeglarze kierują się do Cieśniny Drake’a i jeszcze raz odkrywają ląd dostrzeżony przez Francisco de Hoces w 1526 r. Nazywają go Staten Landt na cześć holenderskiego rządu.
29 stycznia 1616 r. dostrzegają południowy cypel Ameryki na niegościnnych wyspach Wollaston. Nazywają go Przylądkiem Horn na cześć rodzinnego miasta Shoutena. Przylądek zasłynie jako jeden z najburzliwszych i najgroźniejszych na całym wszechoceanie.
1639 r. - W Madrycie ukazuje się pierwszy w dziejach słownik i opis gramatyki języka guarani. Jego autorem jest jezuita Antonio Ruiz de Montoya, jeden z misjonarzy działających wśród Guarani nad Paragwajem.
1643 r. - Holenderski żeglarz Hendrik Brouver dostrzega bezludną wyspę Staten Landt koło Ziemi Ognistej.
Holendrzy jednak nie myślą o kolonizacji tak zimnego i ubogiego lądu.
- 1670 - 1680 r. - Jezuickie misyjne rezerwaty nad Paragwajem przekształcają się w swoiste państewko. Indianie są półniewolną ludnością pracującą na jezuitów, którzy płacą podatek dla Hiszpanii, ale nie dopuszczają przedstawicieli króla do decydowania o misji. Głównym źródłem dochodów są plantacje, w tym plantacje mate. Jezuici upowszechniają napój yerba mate jako doskonały środek pobudzający konkurencyjny wobec herbaty.
Według fantastycznych opowieści w tym czasie powstaje legendarne jezuickie miasto Villa Rica (po hiszpańsku bogate miasto) sławne ze swych złotych i pozłacanych posągów, z wielkich zapasów tego metalu i wszechwładzy zakonników. Nikt jednak nie potrafi odnaleźć drogi do tego miejsca ani też skarbu ukrytego podobno przez zakon. Legenda wykazuje za to wyraźne pokrewieństwo z innymi hiszpańskimi opowieściami o złocie rzekomo ukrytym w Ameryce Południowej i przyciąga licznych poszukiwaczy bogactwa przez następne stulecia. W rzeczywistości złoto jest w tym czasie wypłukiwane z rzeki Rio de Oro (Rzeka Złota) na wschód od Parany, ale już wkrótce jej zasoby zostaną całkowicie wyczerpane.
1680 r. - Portugalski gubernator Rio de Janeiro Manuel Lobo zakłada faktorię Colónia do Sacramento na północnym brzegu zatoki Buenos Aires naprzeciwko miasta Buenos Aires. Chce w ten sposób zapobiec aneksji tego obszaru przez Hiszpanów. W odpowiedzi jeszcze w tym samym roku dowódca z La Platy José de Garro zdobywa fort dla Hiszpanii. Jednak rok później portugalskie oddziały wracają do Colónia do Sacramento na mocy prowizorycznej Umowy z Lizbony (1681).
1705 r. - Podczas wojny sukcesyjnej Hiszpanie najeżdżają i po pięciomiesięcznym oblężeniu zdobywają portugalskie miasto Colónia do Sacramento. Stracą jednak zdobycz na mocy umowy pokojowej podpisanej w Utrechcie (1713).
1721 r. - Do Asunción przybywa z Panamy Jose de Antequera y Castro, żeby sprawdzić zarzuty korupcji wobec gubernatora R. Balmacedy i sam przejmuje władzę. Balmaceda wraz z jezuitami próbują go usunąć, lecz koloniści popierają Antequerę, który próbuje uniezależnić Paragwaj od zwierzchniej władzy w odległej Limie.
1724 r. - Bruno Mauricio de Zabala na rozkaz namiestnika z Limy prowadzi wojsko (w tym 6000 Indian z jezuickich redukcji), żeby stłumić antyhiszpańską rebelię w Paragwaju. Antequera zostaje opuszczony przez zwolenników, więc musi uciekać (marzec 1725). Ostatecznie jednak wpada w ręce rojalistów i trafia do więzienia w Limie (1728). Zostaje rozstrzelany w 1731 r.
1724 r. - Na północnym brzegu La Platy przez Hiszpanów zwanym Banda Oriental Portugalczycy budują fort Montevideo, aby powstrzymać napór Hiszpanów z Buenos Aires.
1725 r. - Na prawym brzegu Parany powstaje ośrodek kolonizacji hiszpańskiej - miasto Rosario.
1726 r. - Hiszpanie na krótko wypędzają Portugalczyków z Banda Oriental i zajmują założone przez nich Montevideo. Rząd osiedla w nim Hiszpanów z Wysp Kanaryjskich, lecz niedługo potem Portugalia odzyska utracony obszar.
1730 r. - W Paragwaju Fernando de Zayas Mompó staje na czele nieudanego buntu przeciw hiszpańskiej władzy.
1735 - 1737 r. - Kolejna nieudana próba podboju Colónia do Sacramento i całego Banda Oriental przez Hiszpanów.
13 I 1750 r. - Hiszpańsko-portugalski Traktat z Madrytu potwierdza status Banda Oriental jako część portugalskiej Brazylii.
Druga połowa XVIII w. r. - Ekonomiczny upadek Hiszpanii spowodowany przez feudalizm. Słabną związki La Platy z metropolią w Europie. W La Plata najbogatszą warstwę arystokracji i średnio zamożnych posiadaczy stanowią Hiszpanie urodzeni w koloniach (Kreole). Jednak nie mają oni praw równych z Hiszpanami z metropolii, którzy łatwiej awansują w królewskiej administracji, niż Latynosi (ludność amerykańska). Rzemiosło i handel są zdominowane przez białych Kreoli. Metysi i Indianie są najbiedniejsi. Metropolia w Europie narzuca La Placie politykę gospodarczą faworyzującą Hiszpanię, co wywołuje opór Latynosów. Król Karol III (1759-1788) próbuje powstrzymać rozwarstwianie społeczeństwa i odrywanie się kolonii od Hiszpanii: centralizuje władzę, redukuje administrację, popiera rozwój przemysłu i dopuszcza Kreoli oraz Metysów do wyższych urzędów. Jednak zasadnicza część dawnych przywilejów i ograniczeń wciąż pozostaje. Dlatego też mnożą się lokalne bunty Kreoli w latach 1780. i narasta ich poczucie, że są krzywdzeni.
1750 - 1754 r. - Jezuickie państewko nad Paragwajem i Paraną próbuje uniezależnić się od metropolii.
Wybucha wojna Hiszpanii i Portugalii przeciw Indianom Guarani walczącym za swoich jezuickich panów. W końcu rezerwaty zachowują dotychczasowy status, ale Hiszpanie i Portugalczycy wciąż nie przestają myśleć o ich likwidacji.
1762 r. - Hiszpański generał Pedro Antonio de Cevallos z La Platy najeżdża Banda Oriental i odbiera Portugalczykom. Jednak Traktat z Paryża (1763) przywraca te ziemie Portugalii.
1768 - 1773 r. - Ostateczna likwidacja jezuickich rezerwatów nad Paragwajem wraz z rozwiązaniem zakonu.
Brazylijscy bandeirantes (bandyci) z prowincji Sao Paulo rozbijają i rabują rezerwaty. Indianie łatwo powracają do swej pierwotnej religii, ponieważ jezuici nie dopuszczali ich do godności kościelnych i większość nawróconych nie czuła głębszych związków z obcą sobie religią. Większość dawnego jezuickiego terytorium dostaje się pod władzę portugalskiej Brazylii.
Wraz z upadkiem jezuickich rezerwatów spada popularność mate wśród białych i tylko Guarani wciąż piją wywar z jego liści.
- 1776 r. - La Plata zostaje wydzielona z wicekrólestwa Peru, sama uzyskując status hiszpańskiego wicekrólestwa ze stolicą w Buenos Aires. To zapewnia więcej swobody gospodarczej i ma uspokoić rewolucyjne nastroje Kreoli wyzyskiwanych przez Hiszpanów, a także ma zneutralizować wpływy Portugalczyków z Brazylii oraz Brytyjczyków. Paragwaj jest częścią wicekrólestwa La Platy. Pierwszym wicekrólem w latach 1776-1778 jest Pedro Antonio de Cevallos.
Buenos Aires wyrasta na metropolię, która pod względem liczby ludności i bogactwa w Ameryce Łacińskiej ustępuje tylko Limie i Meksykowi. Aż 30% mieszkańców Buenos Aires stanowią Murzyni, zarówno niewolnicy jak i wolni.
1777 r. - Druga zbrojna wyprawa Cevallosa przyłącza Banda Oriental do La Platy.
1781 - 1802 r. - Hiszpan Azara jako jeden z pierwszych białych bada naukowo obszar La Platy.
1796 r. - Pod naciskiem bogatych sfer latynoskich rząd Hiszpanii znosi embargo na handel swoich kolonii z innymi państwami. Odtąd kolonie mogą handlować z dowolnymi krajami a nie tylko z hiszpańską metropolią. W praktyce oznacza to nie tylko koniec hiszpańskiego wyzysku, ale przede wszystkim gospodarcze uniezależnienie się kolonii od Hiszpanii.
Za panowania wicekrólów Nicolása Antonia de Arredondo (1789-1795) i Pedra Melo de Portugal y Villena (1795-1198) La Plata przechodzi bezprecedensowy rozwój gospodarczy bazujący głównie na kopalniach z Potosi, hodowli bydła mięsnego (ok. 600 tysięcy krów rocznie) i handlu.
- XVIII/XIX w. - Ameryka Łacińska przerasta hiszpańską metropolię pod względem wojskowym, ekonomicznym i demograficznym.
Krystalizuje się kultura i mentalność latynoska ludzi posługujących się językiem hiszpańskim (w pampie głównie Kreoli) i wychowanych w duchu katolickim, choć kontynuujących też pewne tradycje i zwyczaje dawnych Indian a nawet murzyńskich niewolników. Według wzorców latynoskich idealny mężczyzna to macho. Najlepszą pracą dla macho z pampasów jest wypasanie bydła, gdzie mężczyzna może pokazać, na co go stać. Gringos ze Stanów Zjednoczonych oraz Europy, choć bogatsi, są przedstawiani jako naiwni słabeusze, godni co najwyżej pogardliwego uśmiechu, ponieważ nie potrafią żyć jak prawdziwi mężczyźni, nie wiedzą, co to honor i nie potrafią podporządkować sobie kobiety. Prawdziwy macho bowiem stale jest zajęty budowaniem swego wizerunku lub obroną honoru.
- 1806, 1807 r. - Wojska brytyjskie dwukrotnie najeżdżają Buenos Aires.
Ataki Brytyjczyków zostały sprowokowane przez sojusz Hiszpanii z napoleońską Francją oraz przez brak hiszpańskiej floty, która została zniszczona pod Trafalgarem. Najazdy odpiera Francuz w służbie hiszpańskiej Jacques (Santiago) de Liniers (1753-1810) przy pomocy miejscowej ludności, ponieważ hiszpański wicekról La Platy Rafael de Sobremonte (rządzi w latach 1804-1807) uciekł do Montevideo. Drugi atak zakończył się prawdziwą rzezią Brytyjczyków posuwających się ulicami Buenos Aires pod ogniem karabinów, zabijanych przez rzucane zewsząd kamienie i dachówki, oblewanych wrzącą wodą i płonącą oliwą.
Zwycięstwa dają Latynosom poczucie, że Hiszpania nie jest im potrzebna, a w trudnej sytuacji i tak muszą sobie radzić sami.
1807 r. - Nowym wicekrólem La Platy zostaje Jacques de Liniers, ale w 1808 r., rada miejska Buenos Aires dymisjonuje go. W 1809 r. nowym wicekrólem zostaje zatem Baltasar Hidalgo de Cisneros y de la Torre (1756-1829).
1810 r. - Kiedy Napoleon obalił króla Hiszpanii, kolonie w Ameryce Południowej korzystają z okazji, aby się usamodzielnić. W ciągu kilku następnych lat wybucha szereg powstań, które jednoznacznie pokazują bezsilność hiszpańskiej metropolii.