Sannar (Al-Fundż)
4. tysiąclecie p.n.e. - Wzdłuż Doliny Nilu ekspandują na południe ludy kuszyckie i nilockie.
VII - XVI w. - Arabizacja i islamizacja Nubii, ziem nad Nilem Białym i Błękitnym oraz Kurdufanu (Kordofanu).
Proces jest zwykle pokojowy (oprócz walk z Nubijczykami w XIV w.) i zazwyczaj odbywa się poprzez infiltrację ludności oraz stopniowe przyjmowanie języka arabskiego wraz z nową religią.
Rozwija się handel, a sudańscy kupcy docierają do najdalszych osad w strefie sawann. Jako pierwotny pieniądz (płacidło) służą muszelki kauri, żelazne motyki, sól oraz kawałki metalu, głównie miedzi.
- X w. - W rejonie ujścia rzeki Bahr al-Ghazal do Nilu kształtuje się nilocki lud Luo.
Z czasem rozpadnie się na plemiona Szilluk nad Nilem Białym, Djur (Dżur w Ghazal) i Anuak w Kaffie (południe Wyżyny Abisyńskiej). Druga część Luo powędruje w górę Nilu: na północ od Jeziora Alberta powstanie plemię Alura, po południowej stronie jeziora Paluo, a inni Luo trafią na obszary położone na wschód od Jeziora Wiktorii (późniejsza Kenia).
Co prawda pierwotna wspólnota Luo rozpada się, lecz poszczególne plemiona wywodzące się z Luo jeszcze długo zachowują wiele wspólnych tradycji. Na przykład Alura opowiadają legendę o braciach Nyipiirze i Nyabongo. Nyipiir rzucił kiedyś w słonia włócznią należącą do Nyabongo, a zraniony zwierz uniósł ją ze sobą. Szukając zagubionej broni Nyipiir trafił do kryjówki słoni i znalazł tam piękne paciorki, które noszone jako naszyjnik stały się odtąd oznaką władzy u Luo. Niestety, dziecko Nyabongo połknęło potem jeden z cennych paciorków, co oznaczało uszczuplenie władzy, a nawet sprzeniewierzenie się siłom wyższym. W tej sytuacji Nyipiir bezlitośnie rozciął brzuch dziecka, aby odebrać swoją własność, a z nią odzyskać magiczną moc. Po tej tragedii jednak drogi braci musiały się rozejść i na znak rozpadu wspólnoty wrzucono do Nilu topór. Ta opowieść ma tłumaczyć, dlaczego Luo już nie są jednością. Z drugiej strony paciorki i włócznia jako oznaki władzy i sił magicznych pozostały stałym elementem opowieści Luo na ogromnym obszarze od Nilu po Ghazal, Kaffę i Kenię.
XV/XVI w. - Murzyńskie plemię Fundż z południa podbija Al-Dżazirę nad Nilem (dawne Alva). Amara Dunqas (panuje 1503-1533) zakłada „czarny sułtanat” w Sannar (Sennar) nad Nilem Błękitnym. Murzyni mieszają się z chamitami i Arabami Rufaa. Przyjmują islam (1523) a nawet język arabski. Państwo utrzymuje się z rolnictwa, hodowli oraz handlu.
1517 r. - Turcy podbijają Egipt i powyżej 3. katarakty tworzą garnizony bośniackich żołnierzy zwanych Keszif. Niezadługo Keszifowie i Ghuzz (mieszańcy Bośniaków z Nubijczykami) stają się prawie władcami Nubii, gdzie z trudem docierają rozkazy z odległego Stambułu lub Kairu. Uznają się za wasali Sannar.
XVI - XVII w. - Rośnie siła i terytorium sułtanatu Sannar pod rządami dynastii założonej przez Dunqasa.
Panują kolejno: Najil (1534-1551), Abd al-Qadir I (1551-1558), Abu Sakikin (1558-1568), Dakin (1568-1586), Dawra (1586-1588), Tajjib I (1588-1591), Unsa I (1591-1604), Abd al-Qadir II (1604-1606), Adlan I (1606-1612), Badi I (1612-1617), Rabat I (1617-1645), Badi II (1645-1681), Unsa II (1681-1692), Badi III (1692-1716).
Od końca XVI w. - W Szandi nad Nilem rządzi miejscowa dynastia, której władcy (zwani makk) są wasalami Sannar.
1699 r. - Francuz Poncet pisze o wyprawie do sułtanatu Al-Fundż. Granice państwa sięgają od Wyżyny Abisyńskiej (Etiopii) do Pustyni Nubijskiej (południowe granice Egiptu) i od Morza Czerwonego do Nilu Białego.
Kraj jest bogaty dzięki kopalniom złota i handlowi, co wynika z dogodnego położenia na szlakach biegnących wzdłuż Nilu do Egiptu, Etiopii i Arabii oraz trans-sudańskich szlakach wiodących w rejon Nigru.
1701 r. - Niemiec Krump opisuje Sannar jako stolicę rozległego państwa Al-Fundż. Przedstawia też jego wasali: Szandi, Barbar i Ad-Damir.
XVIII w. - Al-Fundż stopniowo słabnie, choć nadal jest znaczącą siłą wschodniego Sudanu.
W tym czasie rządzą sułtanowie Unsa III (1719-1720), Nul (1720-1724), Badi IV (1724-1762), Nasir (1762-1769), Ismail (1768-1769), Adlan II (1776-1789) i Awkal I (1787-1788).
1768 - 1772 r. - Brytyjczyk Bruce bada rejon Nilu Błękitnego, Etiopię i Nubię.
Koniec XVIII w. - Upadek Al-Fundż spowodowany kryzysem gospodarczym, kiedy rolnicy i hodowcy wyniszczyli lasy, doprowadzając do pustynnienia dużej części kraju. Władza sułtanów (Tajjib II, 1788-1790; Badi V, 1790; Nawwar,.1790-1791; Badi VI, 1791-1798; Ranfi, 1798-1804; Agban, 1804-1805) jest coraz słabsza, a wasale (na przykład Szandi, plemiona Sza’ikij, Keszifowie i Ghuzz) wypowiadają posłuszeństwo.
1814 r. - Wysłany przez Brytyjczyków szwajcarski arabista Johann Ludwig Burckhardt, który miał poszukiwać źródeł Nilu, przybywa przebrany za Araba do Szandi, rządzonego przez władcę imieniem Nimr. Opisuje to państwo jako dobrze zorganizowane i silne. W tym czasie w sąsiednim Al-Fundż panuje ostatni sułtan Badi VII (1805-1821).
Z Szandi Burckhardt pielgrzymuje jako pobożny muzułmanin przez Dżiddę do Mekki i Medyny, aby w końcu wrócić do Kairu (1815). Mimo skrajnego wyczerpania odbędzie jeszcze podróż na górę Synaj na półwyspie Synaj (1816). Umrze w Kairze na dyzenterię (1817).
- 1820 - 1823 r. - Muhammad Ali z Egiptu podbija państwa powstałe po rozpadzie Al-Fundż: Sannar, Szandi, plemiona Szai’kij poniżej 4. katarakty i Keszif.
Zaczyna się turkija - okres „tureckiej” niewoli. Po raz pierwszy w historii Sudan pojawia się jako jednostka polityczna, a nie geograficzna. Stolicą państwa zostaje początkowo Wad Medani, lecz pierwszy egipski gubernator Sudanu Ali Churszid Pasza przenosi wkrótce stolicę do właśnie założonego Chartumu (1826, nazwa Chartumu oznacza trąbę słonia od kształtu rzeki w tym miejscu). Po 20 latach miasto będzie zamieszkiwać już 30 tysięcy ludzi.
Rośnie opór wobec egipskiej administracji, co znajduje odbicie w podstępnym zabójstwie Ismaila (syn Muhammada Alego) przez przeciwnika egipskiej władzy. Zbrodnia wywołuje zemstę Ad-Daftardara na ludności. W rezultacie rządy egipskie są odtąd postrzegane w kategoriach niewoli i krwawej tyranii.
1834 r. - Powstaje miasto Kassala na wschodzie sudańskiej monarchii.
Druga połowa XIX w. - Egipcjanie podbijają rejon Faszody (1863), Ekwatorię (między Bahr al-Ghazal i Jeziorem Alberta, 1871), Ghazal (na południe od Bahr al-Arab, 1873) i Dar Fur (1874).
1883 - 1885 r. - Tereny dawnego Al-Fundż dostają się pod władzę sudańskiej monarchii stworzonej przez Mahdiego.