Wołochy, Mołdawia, Siedmiogród i Rumunia
II w. p.n.e. - III w. n.e. - Rzymianie kolonizują ziemie nad dolnym Dunajem, rozpowszechniając swój język. Akcja ta nasila się w sposób szczególny po upadku państwa Daków w II w. n.e.
Od VI w. n.e. - Koczownicze ludy tureckie ze wschodu opanowują tereny między dolnym Dunajem i Dniestrem.
VI - VII w. - Słowianie z północy napływają na obszar między Dunajem i Dniestrem, spotykając ludność romańską (Valachia, czyli Wołochy na północnym brzegu dolnego biegu Dunaju) i turecką (Moldova, czyli Mołdawia na południe od Dniestru).
VII - X w. - Na Wołoszczyźnie kształtuje się język starorumuński z gramatyką romańską (pochodzącej z łaciny) i słownictwie zasadniczo romańskim, lecz z licznymi zapożyczeniami głównie z języków słowiańskich.
Od 896 r. - Seria łupieżczych najazdów dokonywanych przez Madziarów. Madziarowie osiedlają się na Wyżynie Siedmiogrodzkiej między Wołochami i Mołdawią. Wołochy są częścią Bułgarii, a Mołdawia w VI-X w. zdominowana przez plemiona wschodniosłowiańskie należy do Rusi. W obu krajach szerzy się prawosławie.
Koniec X w. - Podległe Bułgarii ziemie Wołochów stopniowo organizują się w niewielkie księstwa.
X - XII w. - Dobrudża (wybrzeże Morza Czarnego na południe od delty Dunaju) jest zależna od Bizancjum i Bułgarii.
1003 r. - Księstwo Siedmiogrodu zostaje włączone do Węgier i wkrótce stanie się krajem katolickim.
Od XII w. - Kolonizacja Siedmiogrodu przez osadników z Saksonii sprowadzanych przez władców Węgier. Odtąd Siedmiogród jest zamieszkany przez Węgrów, Niemców i Wołochów. Funkcjonuje też potrójne nazewnictwo najpopularniejsze określenia tych ziem to wołoska nazwa Transylwania (Kraj za lasem) i niemiecka Siebenbürger, czyli Siedmiogród.
XIII - XIV - Napływ ludności romańskiej z południa do Mołdawii i szybka romanizacja żywiołu słowiańskiego. Ziemie te, dotąd podporządkowane Rusi Kijowskiej a później Rusi Halickiej, w XIII w. podlegają Mongołom, a na początku XIV w. zostają podzielone między lokalnych władców, uznających protektorat Węgier.
Mołdawia słynie z pustelni i klasztorów rytych w skałach nad Dniestrem. Ich tradycja utrzyma się aż do roku 1940, kiedy do Mołdawii wkroczą oddziały sowieckie i większość mnichów wymordują, zamkną w obozach lub wygnają.
1211 - 1225 r. - Węgrzy, nie mogąc opanować Wołoszczyzny, sprowadzają Zakon Niemiecki Najświętszej Marii Panny. Szybko okazuje się jednak, że zakonnicy dążą do stworzenia swego państwa, co spowoduje ich usunięcie. Wtedy przenoszą się do Prus.
Połowa XIII w. - Na Wołoszczyźnie formują się lokalne księstwa uznające protektorat Węgier.
XIV w. - Religijne teksty w języku starocerkiewnosłowiańskim zaczynają piśmiennictwo w Mołdawii. Mimo romańskiej struktury, język rumuński przejmie od Słowian co najmniej 40% słownictwa i alfabet (cyrylica a potem grażdanka).
Początek XIV w. - Basarab I (1310-1352) tworzy hospodarstwo (księstwo) Wołoszczyzny i zapoczątkowuje dynastię Basarabów. Basarab (z języka Kumanów bazar i aba - rządzić i ojciec) jest synem lokalnego arystokraty Tihomera, który był węgierskim wojewodą. Do roku 1325 Basarab pełni rolę węgierskiego zarządcy województwa wołoskiego, lecz jako hospodar zdobywa większą samodzielność, o czym wspomina węgierski dokument z roku 1325. Basarab rozszerza granice swojego państwa pokonując Mongołów, co wywołuje uzasadniony niepokój Węgrów. W praktyce Wołochy stają się samodzielne.
XIV w. - Węgrzy osadzają w Bukowinie (kraina między Karpatami i środkowym Dniestrem) swego wojewodę Dragoşa. Jest to zaczątek przyszłego hospodarstwa z siedzibą w miejscowości Mołdova (Mołdawia, późniejsza Baia).
1330 r. - Wołochy ponoszą porażkę w starciu z Bułgarią, co wykorzystuje węgierski król Karol Robert i najeżdża zbuntowaną Wołoszczyznę, pustosząc okolice wołoskiej stolicy Curtea de Argeş. Jednak opór Wołochów okazał się zbyt duży i węgierska armia musi się wycofać.
W listopadzie węgierską klęskę przypieczętowuje bitwa pod Posadą, z której sam król ledwo uchodzi z życiem.
- 1330 r. - W Cetatea Alba (Akerman) ginie św. Jan, uznany potem za patrona Mołdawii.
Jego relikwie hospodar mołdawski sprowadzi do Suczawy (1402), skąd król Polski Jan III Sobieski wywiezie je do Żółkwi. Dopiero austriacki cesarz Józef II znów przywróci relikwie Suczawie.
1344 r. - Po śmierci króla Karola Roberta stosunki wołosko-węgierskie ulegają poprawie i Basarab uznaje formalne zwierzchnictwo Węgier, aby uzyskać wsparcie w walce z Tatarami.
1348 - 1350 r. - Czarna Śmierć pustoszy Wołoszczyznę, Mołdawię i Siedmiogród.
Druga połowa XIV w. - Dzieło budowania niepodległej Wołoszczyzny kontynuują syn i wnukowie Basaraba: Mikołaj I Aleksander (1352-1364), Vladislav I (1364-1377) i Radu I (1377-1383).
1359 r. - Bogdan I usuwa węgierskich wojewodów i przekształca Mołdawię w Hospodarstwo Mołdawskie, uznające jednak formalne zwierzchnictwo Węgier. Stolicą jest Baia (potem Radovce i Seret a od końca XIV w. Suczawa)
Od 1365 r. - Następcy Bogdana I umacniają Mołdawię: Latco (do śmierci w 1375 r.), Żurż (1375-1377, bratanek Latco), Piotr I Muşat (1377-1391), Costea (1386-1392) i jego brat Roman I (1391-1394), Stefan I (1394-1399) oraz Juga Coriatovici (1399-1400, syn Żurża).
XIV/XV w. - Kolejni hospodarowie Wołoszczyzny, Dan I (1383-1386); Mircea (Mircza) I Stary (1386-1394, 1397-1418) i Vlad I Uzurpator (1394-1397) próbują umacniać swoją pozycję i konsolidować kraj zagrożony z jednej strony przez Turcję, a z drugiej przez Węgry.
Popierają rozwój gospodarki, dzięki czemu mogą zbudować armię zdolną do odpierania ataków Turków.
Od XIV/XV w. - Wołoscy kupcy działają na całym obszarze Bałkanów, pośrednicząc w handlu między Lewantem i środkową Europą. W ciągu kilku następnych stuleci zachowują swoją tożsamość, chociaż występują pod wieloma różnymi nazwami: Armáni w Macedonii, Vlassi w Serbii, Remeri w Albanii, a pod koniec XIX w. niemiecki romanista Gustav Weigand nazywa ich Aromunami.
1387 r. - Mołdawia przyjmuje zależność lenną od dość odległej Polski, chcąc uniknąć podporządkowania kraju Węgrom.
1389 r. - Mircea I Stary z Wołoszczyzny formalnie uznaje się za wasala Polski, aby zrównoważyć napór ze strony Turcji.
1395 r. - Turcja podbija Dobrudżę nad Morzem Czarnym.
Za kilkaset lat będzie to najbardziej sturczony i zislamizowany obszar na zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego.
1396 r. - Hospodar Wołoszczyzny, Mircea I Stary płaci haracz (daninę) Turcji, aby uniknąć niszczącej wojny z potężnym sąsiadem. Polska bowiem nie jest w stanie obronić Wołochów przed militarnym zagrożeniem ze strony Turków.
1400 - 1432 r. - Mołdawią zależną od Polski rządzi hospodar Aleksander I Dobry i jego brat Bogdan (koregent 1400-1407). Osłabienie Turcji po 1402 r. pozwala umocnić państwo i zająć port Kilia.
Mołdawia odpiera ataki Mongołów i Węgrów.
- 1418 r. - Umiera Mircea I Stary, władzę hospodara Wołoszczyzny przekazując synowi Michałowi I (rządzi do 1420 r.).
Rosną wpływy Turków na Wołoszczyźnie, hospodarowie zależni od Turków i przez Turków usuwani często się zmieniają, a ich rządy trwają zazwyczaj krótko: Dan II (syn Dana I, 1420-1421, 1421-1423, 1423-1424,1426-1427, 1427-1431), Radu II (brat Michała I, 1421, 1423, 1424-1426, 1427), Aleksander I (brat Michała I, 1431-1436), Vlad II Drakul (brat Michała I, 1436-1442, 1443-1447), Mircea II (syn Vlada II, 1442), Basarab II (syn Dana II, 1442-1443).
Na Wołoszczyźnie działa tajna organizacja pod nazwą Zakonu Drakul (po grecku Smok, co oznacza zarazem Diabła), która walczy z tureckim panowaniem, a okrucieństwo i bezwzględność jej działania mają odstraszać Turków i muzułmanów. Do organizacji należy na przykład Vlad II Drakul.
Do połowy XV w. - Mimo nacisków Turcji, hospodarowie Mołdawii próbują utrzymać autonomię lawirując między Węgrami i Turcją.
Lata 1430, 1434 - 1435, 1437 - Nasilenie chłopskich buntów przeciw feudalnym obciążeniom w Siedmiogrodzie.
1444 r. - Hospodar Wołoszczyzny Vlad II Drakul zostaje podstępem schwytany przez Turków i wraz z dwoma synami trafia do niewoli wraz z dwoma synami. Potem Turcy uwalniają Vlada, lecz zatrzymują jego synów Vlada (przyszły Vlad III) i Radu jako zakładników, aby zmusić hospodara do posłuszeństwa.
1447 r. - Próbując umocnić swoją władzę nad Wołoszczyzną Vlad II popada w konflikt z bojarami. Zostaje przez nich zdradzony i zamordowany w Balteni wraz z najstarszym synem Mirceą. Turcy wykorzystują to, żeby wykreować na hospodara Wołoszczyzny Vlada III (1431-1476) uznanego za lojalnego wobec Stambułu i po kilku latach tureckiej niewoli znającego tureckie metody rządzenia. Nowy hospodar panuje jednak krótko, bo już po kilku miesiącach najazd Węgrów zmusza go do ucieczki do Mołdawii rządzonej przez Bogdana II, wuja Vlada III.
Na tronie Wołoszczyzny zaś Węgrzy osadzają Vladislava II, syna Dana II. Vladislav rządzi w latach 1447-1448 i 1448-1456 próbując utrzymać samodzielność poprzez balansowanie między Węgrami i Turcją. Kiedy jednak Vladislav II okazuje się coraz bardziej skłonny do współpracy Turcją, Węgry wysyłają wojska, aby przywrócić tron Vladowi III, który tymczasem zyskał zaufanie Hunyady’ego. Węgrzy pokonują Turków w bitwie pod Belgradem (1456) i władzę nad Wołoszczyzną obejmuje Vlad III, syn Vlada II.
- 1456 - 1462 r. - Na Wołoszczyźnie i w Siedmiogrodzie rządzi hospodar Vlad III Tepeş (Tepeş - Palownik, po grecku Impaler - Wbijający Na Pal) znany z niezwykłego nawet w tej epoce okrucieństwa. Jego psychopatyczne cechy mają kilka przyczyn. Dość odrażająca twarz (co pokazuje portret władcy) wywołuje niechęć ludzi, na którą Vlad odpowiada agresją. Traumatyczne przeżycia w tureckiej niewoli (według niektórych również gwałt) blokują jego zdolność do współczucia i wywołują pragnienie odwetu. Na to nakładają się choroby prześladujące Vlada, w tym stan zapalny dróg oddechowych, krwawienie z gruczołów łzowych, co potwierdzą przeprowadzone w XXI w. badania biologicznych śladów hospodara na zachowanych dokumentach.
Dla utrzymania pokoju Vlad III godzi się płacić daninę sułtanowi i ma obowiązek wysyłać swoich żołnierzy na tureckie wyprawy wojenne, lecz mimo to zachowuje sporą samodzielność.
1456 r. - Hospodar Mołdawii Piotr III Aron (syn Aleksandra I) panujący w latach 1451-1452, 1454-1455 i 1455-1457 znów musi uznać zwierzchnictwo Turcji, wzmocnionej po likwidacji Bizancjum. Jednocześnie jednak stara się budować system obrony kraju oparty na łańcuchu zamków, jak na przykład Galati (w języku Kumanów twierdza) nad Dunajem.
1457 r. - Rządzący Wołoszczyzną Vlad III Tepes zaprasza do Targovişte bojarów i ich rodziny pod pozorem zawarcia z nimi ugody. To jest jednak podstęp - Vlad więzi ich, bo chce ukarać zdrajców i pomścić śmierć swego ojca i brata. Część schwytanych wbija na pal, a pozostałym każe iść bez odpoczynku przez góry z Targovişte do Poenari (ok. 200 km). Ci, którzy przeżywają ten marsz, zostają zmuszeni do pracy przy modernizacji zamku Poenari (Cetatea Poenari) zbudowanego w XIII w. na wysokiej wąskiej górze. Z trzech stron znajdują się tam niemal pionowe skalne ściany, a jedyna droga na szczyt biegnie po grzbiecie góry. Zamek należał do kolejnych władców z dynastii Basarab, lecz potem został porzucony i przez kilkadziesiąt lat stopniowo popadał w ruinę. Vlad III docenia jednak wyjątkowe położenie Poenari, więc odnawia zamek i czyni swoją siedzibą. Twierdza Poenari jest praktycznie nie do zdobycia, zwłaszcza po wzmocnieniu jej potężnymi murami.
Bezwzględnym terrorem Vlad III dławi opór szlachty i ludu, przerywa rozboje, które do niedawna paraliżowały handel. Wspiera gospodarczy rozwój kraju. W sadystyczny sposób morduje kilkadziesiąt tysięcy swoich przeciwników i zwyczajnych przestępców. Według relacji świadków bawi go cierpienie innych, a nawet traktuje je jako dodatkową rozrywkę podczas uczt. Niektórzy podejrzewają go wręcz o kanibalizm.
- 1457 - 1504 r. - Stefan III Wielki dzięki pomocy swego przyjaciela Vlada III pokonuje Piotra III i zostaje hospodarem Mołdawii. W pogoni za Piotrem najeżdża Polskę, lecz przegrywa i uznaje się za wasala Polski (w Kołomyi w roku 1457 i potem w 1485).
Rozwija gospodarkę, buduje miasta (na przykład Kiszyniów w 1466 r.) i ponad 40 świątyń w tym w Putna, gdzie będzie pochowany. Nie bez kozery zostanie potem uznany za świętego.
Stefan III pokonuje atakujących Mołdawię Węgrów (1467) i Turków (rozbija ich pod Vaslui 10 I 1475 r.), lecz w 1489 r. podpisuje umowę z sułtanem, gwarantującą mu pokój w zamian za uznanie się za lennika i płacenie daniny.
1461 r. - Sułtan turecki zaprasza do Stambułu Vlada III, aby osobiście przywiózł należną daninę. Vlad bowiem od 1459 r. zalega z zapłaceniem i wykazuje coraz większą samodzielność. Władca Wołoszczyzny podejrzewa jednak podstęp. Pozornie wierzy w dobre intencje sułtana i wyrusza wraz z tureckimi posłańcami w stronę Turcji, lecz za nimi w tajemnicy podąża armia wołoska. Kiedy koło Giurgiu turecki oddział niespodziewanie otacza Vlada, żeby go uwięzić, wołoscy żołnierze chwytają Turków. Vlad każe wszystkich schwytanych wbić na pal w Targovişte i oczywiście przerywa podróż do Stambułu.
1462 r. - Wiedząc, że w zaistniałej sytuacji sułtan zaatakuje Wołoszczyznę, Vlad III wcześniej napada należącą do Turcji Bułgarię, żeby okrutnymi, masowymi mordami odstraszyć Turków. Z jego rozkazu ginie kilkadziesiąt tysięcy ludzi, zarówno żołnierzy, jak też zwykłych mieszkańców.
W odpowiedzi rozwścieczony sułtan wysyła przeciw Wołochom potężną armię trzykrotnie liczniejszą od sił Vlada, a czołowy oddział prowadzi Radu, młodszy brat Vlada, wierny sługa władcy Turcji. Vlad oczywiście przegrałby bezpośrednie starcie z wielokrotnie liczniejszymi siłami wroga, więc odpowiada w sposób niekonwencjonalny, lecz typowy dla siebie. Dzięki taktyce spalonej ziemi chce pozbawić Turków środków do życia: na drodze wrogiej armii niszczy wszelkie zabudowania, wybija wszystkie zwierzęta gospodarskie, pali żywność, zatruwa studnie i źródła wody, a ludność wypędza. Żołnierze Vlada atakują z zasadzki, napadają i mordują Turków w możliwie okrutny sposób i uciekają w las. Na miejscu zostawiają zwykle swoistą wizytówkę w postaci ofiar wbitych na pal. W lesie budują proste, lecz skuteczne pułapki przerażające żołnierzy. Na przykład zamaskowane doły z umieszczonymi na dnie kolcami, które są dodatkowo zatrute, na przykład za pomocą ludzkich odchodów. 17 czerwca 1462 r. Vlad III na czele kilku tysięcy żołnierzy prowadzi nocny atak na obóz sułtana z zamiarem zabicia władcy Turcji. Kilka tysięcy wołoskich żołnierzy przebranych za Turków wywołuje ogromne zamieszanie i panikę. Zdezorientowani Turcy zaczynają walczyć ze sobą. Rano okaże się, że ponieśli ogromne straty, stracili część zapasów prochu i broni, a sułtan został ośmieszony. Po stronie wołoskiej zaś zginęło zaledwie kilku żołnierzy.
Kiedy głód, napady i okrucieństwa nie zatrzymują tureckiej armii, Vlad wysyła do niej ludzi zarażonych groźnymi chorobami (broń biologiczna), co wywołuje panikę. W końcu pod Targovişte każe ustawić na drodze Turków las pali - kilkaset pionowych słupów z nabitymi zwłokami jeńców, muzułmanów i osób zmarłych na zarazę. To tak bardzo przeraża Turków, że sułtan nakazuje w końcu odwrót. Vlad zatem wygrywa, lecz Wołoszczyzna jest zrujnowana i straciła kilkadziesiąt tysięcy ludzi.
1462 r. - Drogo okupione zwycięstwo nad Turkami skłania bojarów do współpracy z Turcją. Na tron Wołoszczyzny wstępuje zależny od Stambułu Radu, młodszy brat Vlada III. Wojska bojarów i Radu chwytają Vlada III i wydają Węgrom.
Od 1462 r. - Na tronie wołoskim zasiadają na zmianę wspierany przez Turków Radu III Piękny (1462-1473, 1473-1474, 1474-1475) i popierany przez Węgrów potomek Dana II Basarab III Stary (1473, 1474, 1475-1476, 1476-1477).
1476 r. - Rządzący Węgrami Maciej Korwin uwalnia więzionego od czternastu lat Vlada III i chce go wprowadzić na tron Wołoszczyzny. Vlad pokonuje Basaraba III, lecz ginie w 1477 r. Według jednych wpada w zasadzkę zastawioną przez ludzi Basaraba koło Bukaresztu i zostaje przypadkowo zraniony przez jednego ze swoich żołnierzy. Inni twierdzą, że pada ofiarą morderstwa.
W późniejszych legendach postacie Vlada II i Vlada III zlewają się w fantastycznej postaci okrutnego władcy Drakuli, który mieszkał rzekomo w zamku Bran (zamek w istocie nie należał ani do Vlada II, ani do Vlada III) niedaleko twierdzy Poenari. Baśniowy Drakula stał się księciem wampirów, co znajdzie odbicie w sztuce. Na przykład Brytyjczyk Bram Stoker napisze słynną powieść o wampirze Drakuli (Dracula, 1897), a E. W. Murnau nagra film Nosferatu (1922).
W Transylwanii zaś jeszcze pięćset lat później będą krążyć opowieści o nawiedzonym lesie Hoia Baciu. Wiele drzew w tym lesie jest dziwacznie powyginanych, a ludzie opowiadają o znikających tam ludziach. Przypisują to działalności niezliczonej liczby duchów i krwiożerczych upiorów zwykle wiązanych z Drakulą. Sama nazwa lasu Hoia Baciu bywa tłumaczona jako Wzgórze Pasterza, ponieważ zgodnie z miejscową legendą pewien pasterz wszedł kiedyś między drzewa ze stadem owiec i nikt ich więcej nie zobaczył.
1477 - 1482 r. - Na Wołoszczyźnie konkurują o wpływy Turcy i sprzymierzony z Węgrami rządzący Mołdawią Stefan III. Kiedy Basarab III zwraca się ku Turcji, Stefan III oddaje tron Wołoszczyzny Basarabowi IV (syn Basaraba II).
1481, 1482 - 1495 r. - Vlad IV Mnich (syn Vlada II) stabilizuje sytuację Wołoszczyzny.
1495 - 1508 r. - Radu IV Wielki (syn Vlada IV) rządzi Wołoszczyzną, doprowadzając kraj do względnego dobrobytu.
1497 r. - Panujący w Mołdawii Stefan III pokonuje króla Polski Jana Olbrachta (Węgrzy powiedzieli mu o rzekomo planowanej intronizacji Zygmunta Starego na tron Mołdawii) na Bukowinie podczas jego wyprawy na Turków i uznaje się za tureckiego wasala.
XVI w. - W Mołdawii powstają pierwsze teksty zapisane po rumuńsku.
1501 r. - Stefan III znów uznaje się za wasala Turcji, wiedząc, że dłużej nie utrzyma niezależności Mołdawii.
Siedmiogród zdominowany przez miejscowe węgierskie rody Rakoczy i Batory znowu jest częścią Węgier.
Od 1504 r. - Mołdawscy hospodarowie próbują osłabiać zależność od Turcji: Bogdan III Ślepy (1504-1517, syn Stefana III), Stefan IV Młody (1517-1527, syn Bogdana II), Piotr IV Rareş (1527-1538, 1541-1546, syn Stefana III).
1508 - 1509 r. - Wołoszczyzną rządzi Mihnea I Zły (syn Vlada III), lecz musi uznać hegemonię Turcji. Odtąd aż do XIX w. hospodarowie zależni od Turków często się zmieniają i rządzą zwykle po kilka miesięcy, rzadko kilka lat.
1541 r. - Węgierski Siedmiogród po klęsce Węgier w 1526 r. zostaje uzależniony od Turcji.
1544 - 1545 r. - Gheorghe Doj przewodzi chłopskiemu buntowi w Siedmiogrodzie.
1545, 1561 r. - Diakon Coresi zaczyna literaturę rumuńskojęzyczną publikując zbiór prawosławnych modlitw Molitvenik oraz przekład Ewangelii.
1560 r. - Aleksander IV (1552-1561, syn Bogdana III) przenosi stolicę Mołdawii z Suczawy do Jassy (do 1860 r.).
1570 - 1571 r. - Zygmunt Zapolya (syn Jana) jest księciem Siedmiogrodu. Po nim rządzi Stefan Batory, (1571-1576), jego brat Krzysztof (1576-1581) oraz syn Krzysztofa Zygmunt (1581-1599, abdykuje) i bratanek Andrzej (1599).
1572 r. - Sułtan detronizuje hospodara Mołdawii Bogdana IV i za pieniądze oddaje władzę Janowi III Srogiemu. W 1574 r. walczy z Turcją wspierany przez Kozaków, lecz nie uzyskuje pomocy Rzeczpospolitej i ginie. Po jego klęsce Mołdawią rządzi nielubiany Piotr V, brat wołoskiego hospodara Aleksandra i wierny wasal Turcji. W roku 1577 Mołdawianie proszą więc o pomoc Kozaka Iwana Podkowę (rzekomo brata Jana III Srogiego), który zdobywa Jassy i ogłasza się hospodarem, budząc gniew Turcji oraz pragnącej pokoju z Turkami Rzeczpospolitej, której wojska w końcu wypędzają Iwana (zostanie stracony).
Odtąd aż do roku 1774 w Mołdawii panują hospodarowie jako wasale Turcji i często (zwykle co 1-2 lata) są zmieniani lub wręcz mordowani przez tureckich namiestników.
- 1599 - 1600 r. - Michał Waleczny, książę Siedmiogrodu, jest hospodarem Wołoszczyzny (1593-1600). Pokonuje Turków i zdobywa Mołdawię, po raz pierwszy jednocząc Księstwa Naddunajskie zamieszkane przez ludność mówiącą po rumuńsku (oraz węgierskojęzyczny Siedmiogród). Zostaje usunięty podczas najazdu Polaków, gdy hetman Jan Zamoyski osadza w Mołdawii marionetkowego Jeremiego Mohyłę (1600-1606) pierwszego z rodu Mohyła (Movila), który będzie jedną z głównych sił politycznych w Mołdawii przez następnych sto lat i wyda kilku hospodarów.
Siedmiogrodem rządzi Zygmunt (abdykuje w 1602 r.), a potem Mojżesz Székely (1603) i Stefan Bocskay (1604-1606).
XVII w. - Bezsilne Mołdawia, Siedmiogród i Wołochy są plądrowane przez kolejne najazdy Turków, Polaków, Austriaków i Kozaków.
XVII - XVIII w. - Rozwój literatury rumuńskiej związany z rodzącą się świadomością narodową: Metropolita Symeon Stefan tłumaczy na rumuński Nowy Testament (1643), metropolita Dosoftej z Suczawy pisze psałterz (1673), a Nicolae Milescu tłumaczy całą chrześcijańska Biblię (1688).
Nieco później powstaną pierwsze utwory świeckie: Radu Popescu (ok. 1655-1729) pisze po rumuńsku kroniki Wołoszczyzny, a hospodar Mołdawii Dimitrie Cantemir (1673-1723) tworzy po rumuńsku i mołdawsku powieści, dzieła filozoficzne, geograficzne, historyczne, a także z zakresu muzykologii, filologii i etnografii.
1606 - 1683 r. - Ku niezadowoleniu Rzeczpospolitej i Habsburgów Turcja podporządkowuje sobie Wołochy, Mołdawię, Węgry i Siedmiogród W tym czasie Siedmiogrodem rządzą: Zygmunt Rakoczy (1607-1608), bratanek Andrzeja Gabriel Batory (1608-1613) i Gabriel Bethlen (1613-1629).
1611 r. - Hrabina Elżbieta Batory w Siedmiogrodzie zostaje dożywotnio zamknięta w swoim zamku Čachtice za torturowanie i zamordowanie kilkudziesięciu dziewcząt. Legenda mówi, że seryjna morderczyni i sadystka kazała je zabijać, żeby kąpać się w ich krwi dla utrzymania świeżej cery i młodości. Ta sama legenda utrzymuje, że rzekoma wampirzyca została żywcem zamurowana. W rzeczywistości Elżbieta została pozbawiona majątku przez krewnych i dlatego skazano ją na uwięzienie bez procesu sądowego, na którym mogłaby się bronić, ponieważ oskarżenia o mordy nie miały mocnych podstaw.
Od 1630 r. - Zależny od Turcji Siedmiogród jest obiektem przetargów między sąsiadami. Często zmieniają się panujący: Katarzyna Brandenburska (1630, wdowa po Bethlenie, abdykuje), Jerzy I Rakoczy (1630-1648, syn Zygmunta), Jerzy II Rakoczy (1648-1657 i 1659-1660, syn Jerzego I); Franciszek Rhédey (1657-1658, usunięty), Achacy Barcsay (1658-1659, usunięty), Jan Kemeny (1661-1662), Michał Apafy (1662-1690) i Emeryk Thököly (1690, usunięty).
1658 - 1659 r. - Wołoszczyzną rządzi Mihnea III, ostatni hospodar z dynastii Basarabów. Na tron wprowadza go Turcja, ale Mihnea chce się uniezależnić od potężnego sąsiada. Podstępem więzi i morduje bojarów, którzy obawiają się wojny i sprzeciwiają ambitnym planom hospodara. Zawiera sojusz z Siedmiogrodem i początkowo odnosi sukcesy w wojnie z Turcją. W końcu jednak zaczyna przegrywać, a spisek bojarów zawiązany w Bukareszcie zmusza go do ucieczki do Siedmiogrodu w grudniu 1659 r. Umiera na wygnaniu w 1670 r.
1659 - 1698 r. - Bukareszt (ważna twierdza od XV w.) zostaje stolicą Wołoszczyzny zależnej od Turków.
Po 1683 r. - Klęska Turków pod Wiedniem zaczyna współzawodnictwo Austrii i Rzeczpospolitej pragnących opanować Mołdawię i Wołochy. W tej sytuacji prawosławni hospodarowie wiążą się z coraz silniejszą Rosją.
1690 - 1704 r. - Siedmiogród zostaje włączony do posiadłości Habsburgów.
Do 1699 r. - Habsburgowie stopniowo odbierają Turkom ich zdobycze na Węgrzech. Siedmiogród, dotąd podporządkowany Turcji, zostaje włączony do Austrii, a jego ostatni książę Franciszek II Rakoczy (1704-1711, wnuk Jerzego II) usunięty. Turecka władza nad ziemiami rumuńskimi słabnie coraz bardziej.
XVIII w. - Na podległych Turcji ziemiach Mołdawii i Wołoszczyzny, choć rządzonych przez hospodarów, dominują greckie rody namiestników zwane pod ogólną nazwą fanariotów. Są to potomkowie uciekinierów z Konstantynopola zajętego przez Turków w 1453 r. Wyróżniają się rodziny Mawrokordatos i Psilantis. Dzięki założonym przez fanariotów organizacjom znanym jako heterie rozwija się kultura i gospodarka, co sprzyja kształtowaniu świadomości własnej kultury i emancypacji ziem Wołochów i Mołdawian. W Mołdawii fanarioci utrzymają przewagę aż do 1821 r.
1718 r. - Turcja oddaje Austrii zachodnie Wołochy do rzeki Aluta („Mała Wołoszczyzna”).
1739 r. - Turcja odzyskuje zachodnie Wołochy, lecz jest słaba, co przekłada się na rosnące wpływy Austrii i Rosji.
1774 - 1775 r. - Austria zajmuje turecką Bukowinę i włącza ją do Galicji, a naddunajskie księstwa przechodzą pod protektorat Rosji, mimo formalnej przynależności do Turcji. Wojny rosyjsko-tureckie ciągną się z przerwami przez wiele lat, niszcząc przede wszystkim Mołdawię i rejon dolnego Dunaju. Na przykład w roku 1789 Rosjanie palą Galati.
1781 - 1823 r. - G. Lazar, matematyk, filozof i znany działacz na rzecz odrodzenia rumuńskiej kultury.
Zakłada Szkołę Filozoficzną i Matematyczną w Bukareszcie.
1784 - 1785 r. - Legendarni przywódcy Horia, Cloşca i Crişan organizują w Siedmiogrodzie wielkie chłopskie powstanie skierowane przeciw feudałom. Zarówno ten, jak i kolejny bunt chłopów w 1793 r. zostają stłumione siłą.
1792 r. - Rosja podbija rumuńskojęzyczne Naddniestrze (lewy brzeg Dniestru na zachód od Odessy).
1806 - 1812 r. - Wojna Turcji z Rosją.
Rosjanie okupują Wołochy (1807-1812) i Besarabię (wschodnią Mołdawię między Dniestrem i Prutem wraz z Chocimiem i stolicą w Kiszyniowie).
Po pokoju w Bukareszcie (1812) Besarabia zostaje włączona do Rosji. Nazwa Besarabii nawiązuje do Basaraba, pierwszego hospodara Wołoszczyzny, choć on sam nigdy nie rządził tym obszarem. Ludność Besarabii to w dużej części Gaugazi mówiący po turecku, lecz nawróceni na prawosławie. Większość stanowią jednak Mołdawianie mówiący po rumuńsku. Po aneksji przez Rosję zaczyna się osadnictwo rosyjskie i ukraińskie.
1820 - 1850 r. - Na Wołoszczyźnie i w Mołdawii obok hodowli i rolnictwa pojawia się przemysł, głównie w oparciu o kapitał austriacki.
1821 r. - Antytureckie powstanie chłopów na zachodniej Wołoszczyźnie pod wodzą Teodora Vladimirescu. Powstanie zagraża nawet Bukaresztowi. Dochodzi jednak do konfliktu z antytureckim powstaniem Greków, Bułgarów, Serbów i Albańczyków, na których czele stoi Grek Ypsilanti. Część zwolenników Vladimirescu przechodzi do Ypsilantiego. Vladimirescu zostaje przez niego schwytany i stracony. Potem zaś Ypsilanti ponosi klęskę w walce z Turkami i ucieka do Austrii
1822 r. - Bojarzy wołoscy i mołdawscy zawiązują antyturecki spisek na rzecz niepodległości i wprowadzenia ustroju parlamentarnego.
1828 r. - Rosja zajmuje Wołochy i Mołdawię, okupując ten obszar aż do zapłacenia przez Turków kontrybucji (1834). Oba hospodarstwa uzyskują autonomię w ramach państwa tureckiego, łącznie z prawem do utworzenia własnej armii. Powstaje pierwsza gazeta Kurier Rumuński (1829). Rozwija się gospodarka oparta na zasadach kapitalizmu.
Konstytucja Reglament Organiczny (1831) ma określać sposób wybierania hospodarów, aby zbliżyć kraj do standardów europejskich, ale nigdy nie zostanie wprowadzona w życie.
- 1840 - 1848 r. - Rosną nastroje narodowe i wraca idea zjednoczenia Księstw Naddunajskich w „Wielkiej Rumunii”.
Nicola Kogelniceau zakłada dziennik Dacia Literara (1840-1848), który propaguje jedność Rumunii. Powstają organizacje kulturalne i gospodarcze, spiski i wybuchają chłopskie bunty. Na przykład Nicola Balcescu na Wołoszczyźnie zakłada organizację na rzecz wprowadzenia republiki (1840) i razem z Eliade tworzy rumuńskie towarzystwo literackie (1843).
Od 1847 r. - Rosną wpływy Francji jako przeciwwaga dla Turcji i Rosji oraz wyraz zainteresowania francuskimi ideami wolnościowymi. Język francuski zostaje wprowadzony na uniwersytety (rumuński i francuski są zbliżone, ponieważ oba wywodzą się z łaciny). Alfabet łaciński ostatecznie wypiera cyrylicę i grażdankę w zapisie języka rumuńskiego. O Bukareszcie zaczyna się mówić jako o drugim Paryżu.
1848 r. - Rewolucyjne wystąpienia związane z Wiosną Ludów w Jassy przeciw hospodarowi Mołdawii wywołują zbrojną interwencję Rosji.
Na Wołoszczyźnie rozruchy na rzecz uniezależnienia się od Turcji powodują wysłanie wojska przez Turcję. W odpowiedzi wkracza tam armia rosyjska, zaczynając okupację. W Bukareszcie powstaje tymczasowy rząd Wołoszczyzny, a Hospodar G. Bibescu abdykuje.
Natomiast Węgrzy w Siedmiogrodzie żądają przyłączenia do Węgier.
1849 r. - Pod wpływem rewolucji austriacka Bukowina zyskuje status samodzielnego kraju podległego monarsze.
1853 - 1861 r. - Rosjanie wkraczają do Mołdawii i na Wołoszczyznę (1853), ale je opuszczą pod naciskiem Austrii, niechętnie patrzącej na rosyjską ekspansję w tym rejonie. Według Umowy z Paryża (1856) podległe Turcji Wołoszczyzna (hospodar Aleksander X Dymitr Ghica, rządzący w latach 1834-1842 i 1856-1858) oraz Mołdawia (hospodar Teodor Balş, 1856-1857) stają się wspólnym protektoratem Francji, Brytyjczyków, Sardynii, Austrii, Prus i Rosji. Według traktatu podpisanego w Paryżu w1858 r., te same państwa tworzą federacyjne Zjednoczone Księstwo Mołdawii i Wołoszczyzny formalnie zależne od Turcji. Według koncepcji Francji ma ono zatrzymać ekspansję Rosji. Na czele federacji staje wybrany przez bojarów hospodar Mołdawii A. I. Cuza (1859-1866).
Zjednoczenie dwóch księstw zostaje uczczone przez budowę łuku triumfalnego w Bukareszcie.
1861 r. - Cuza jako hospodar (książę) Aleksander Jan I przekształca federację w konstytucyjną monarchię Rumunii.
1863 r. - Na czele rządu staje liberał M. Kogalniceanu. Likwiduje majątki kościelne (1863).
Konstytucja uchwalona w 1864 r. znosi poddaństwo chłopów i daje prawa wyborcze średniej burżuazji.
1864 r. - Dekret hospodara łączy bukareszteńskie szkoły prawniczą, nauk przyrodniczych i filologii w pierwszy rumuński uniwersytet.
1 IV 1866 r. - Powstaje Rumuńskie Towarzystwo Literackie zajmujące się rozwojem rumuńskiej kultury, zwłaszcza języka, a także pracujące nad normalizacją gramatyki i ortografii. W następnym roku przekształci się w Rumuńskie Towarzystwo Akademickie, a jego pierwszym prezesem zostaje uznany literat Ion Heliade-Rădulescu (1802-1872). W 1897 r. RTA przyjmie nazwę Akademii Rumuńskiej i będzie odtąd główną instytucją budującą kulturową świadomość Rumunów.
1866 r. - Cuza okazał się władcą kontrowersyjnym, który zraził do siebie część duchowieństwa i konserwatywnych bojarów. W rezultacie zostaje obalony przez spisek.
1866 r. - Na czele państwa staje zaproszony przez bojarów niemiecki książę Karol I Hohenzollern-Sigmaringen (1866-1914, od 1881 r. król).
Nowy władca uroczyście wjeżdża do Bukaresztu witany przez przedstawicieli wszystkich środowisk i regionów z wyjątkiem okręgu Dolj na południu kraju. Tam bowiem miejscowi chłopi-strażnicy, czyli wybrani do obrony granicy na Dunaju, nie zaakceptowali obalenia poprzedniego władcy. Obawiając się, że obcy dla Rumunów Karol I odbierze im nadane ziemie i prawa, zagrozili buntem, a nawet marszem na Bukareszt. Niepokoje ustaną dopiero po zagwarantowaniu, że książę niczego nie będzie zmieniał. Co ciekawe chłopi z Dolj będą potem wiernymi poddanymi Karola i zasłyną z patriotyzmu. Karol I zaś zapisze się w historii jako jeden z najlepszych i lubianych władców Rumunii.
- 1872 r. - W samym centrum kraju na zboczu Karpat rusza budowa zamku Peleş jako letniej rezydencji władców Rumunii.
Karol I odwiedził to miejsce w 1866 r. i zauroczony pięknem okolicy postanowił sprzedać swoje dobra w Niemczech, aby za własne pieniądze zakupić teren o powierzchni ok. 1000 mórg. Budowa i upiększanie zamku Peleş potrwają do roku 1883, a miejscowa wioska przekształca się w miasto Sinaia. Okazały zespół budowli stanie się symbolem niepodległej Rumunii i miejscem ważnych wydarzeń historycznych. Z drugiej strony z zamkiem będą później wiązane opowieści o pojawiających się tam duchach rumuńskich władców oraz o wydobywających się spod ziemi magicznych płomieniach. Według legendy płomienie mają pochodzić od złota, które Karol I podobno ukrył gdzieś w fundamentach zamku, aby zapewnić mu szczęście.
- 9-10 V 1877 r. - Rumunia ogłasza pełną niepodległość, czyli odrzuca protektorat Turcji, co wywołuje wojnę z Turcją. Armia Karola I wspierana przez Rosję odpiera jednak turecki najazd. Do historii przechodzi zwycięska bitwa pod Plewną, a zdobyta tam turecka armata zostaje przewieziona do Bukaresztu jako symbol zwycięstwa.
Innym symbolem rumuńskiego triumfu staje się prowizoryczny łuk triumfalny zbudowany w Bukareszcie przy Calea Victoriei, czyli Ulicy Zwycięstwa.
Rumuński rząd liczy, że car zagwarantuje terytorialną integralność i niezależność kraju. Jednak wbrew tym nadziejom na kongresie w Berlinie w 1878 r. zapada decyzja o przyłączeniu Besarabii do Imperium Rosyjskiego.
- 1881 r. - Hospodar Karol I ogłasza się pierwszym królem Rumunii.
Władca podejmuje ciekawą decyzję, aby jego koronę wykonano nie ze złota, lecz ze stali wyciętej z tureckiej armaty przechowywanej w Bukareszcie, a zdobytej w bitwie pod Plewną 30 sierpnia 1877 r. Natomiast korona królowej Elżbiety, żony Karola, jest wykonana tradycyjnie ze złota. Po koronacji obie zostają umieszczone w Katedrze Patriarchalnej w Bukareszcie.
- 1884 r. - Rumuńska Cerkiew ogłasza niezależność (autokefalię) od patriarchy Konstantynopola.
Władze pracują nad rozbudzeniem rumuńskiej świadomości narodowej. Kształtują się narodowe symbole, jak na przykład królewska nekropolia w pięknym klasztorze Curtea de Argeş na północny zachód od Bukaresztu.
XIX/XX w. - Postępuje uprzemysłowienie, rozwój komunikacji i modernizacja portów na Dunaju i w Konstancy. Eugeniu Carada (1836-1910) stymuluje rozwój systemu bankowego, patronuje wprowadzaniu papierowych banknotów i organizuje Narodowy Bank Rumunii.
1903 r. - Inspirowany przez Rosję pogrom Żydów (ponad 45 zamordowanych i rabunki) w Kiszyniowie. Antysemityzm jest jednym z elementów budujących narodową tożsamość Rumunów, a z drugiej strony Rosja wykorzystuje antysemityzm jako metodę destabilizowania rumuńskiego społeczeństwa.
1905 r. - Turecki sułtan nadaje Aromunom sporą autonomię, uznając ich odrębność kulturową. Niestety, już kilka lat później powstaną państwa narodowe, które w przeciwieństwie do Turków będą zwalczały aromuńskie poczucie tożsamości, narzucając swoim obywatelom ideologię narodową. W XX w. rozproszone skupiska Aromunów żyją we wszystkich krajach bałkańskich, ale tylko Macedonia przyznaje im status etnicznej mniejszości. Natomiast w Grecji i Bułgarii Aromuni doznają szczególnie brutalnych prześladowań, są wypędzani, a nawet zabijani, a ich język jest zakazany. Jakby wbrew temu Aromuni rozwijają własną mitologię historyczną, wskazując na przykład na Aleksandra Macedońskiego jako ich legendarnego protoplastę.
1907 r. - Zmiany w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym spotykają się z niechęcią konserwatystrów i oporem części ludności. Wybucha seria chłopskich powstań w Mołdawii i Wołoszczyźnie. Chłopi obawiają się nasilenia wyzysku. Zbrojne chłopskie oddziały docierają aż na przedmieścia Bukaresztu, zagrażając rządowi. Władze odpowiadają represjami i przeciw chłopom wysyłają żołnierzy, którzy pacyfikują powstanie.
1907 - 1986 r. - Mircea Eliade, świetny religioznawca, indolog i filozof kultury. Jako nacjonalista, zwolennik skrajnej prawicy i współpracownik prohitlerowskiego rządu Rumunii zostaje usunięty z Wielkiej Brytanii do Lizbony (1942), a po wojnie nie może wrócić do Rumunii. Emigruje do Francji, a w roku 1956 do Stanów Zjednoczonych.
1913 - W wyniku wojen bałkańskich Rumunia zajmuje należącą do Bułgarii Dobrudżę.
1914 - 1927 r. - W Rumunii panuje Ferdynand I Hohenzollern-Sigmaringen, bratanek Karola I.
W młodości Ferdynand zakochał się w Helenie Vacarescu, damie do towarzystwa z otoczenia królowej Elżbiety, lecz Karol I nie zgodził się na ich ślub. Za to w 1892 r. zaakceptował małżeństwo Ferdynanda z piękną Brytyjką Marią Koburg (1875-1938), przez matkę wnuczką cara Rosji Aleksandra II, a przez ojca wnuczką brytyjskiej królowej Wiktorii. Maria okaże się wspaniałą monarchinią angażującą się w sprawy Rumunii, zwłaszcza podczas pokojowych konferencji we Francji po I wojnie światowej.
- 1916 r. - Rumunia wypowiada wojnę Niemcom i Austro-Węgrom, co powoduje okupację dużej części kraju przez Austro-Węgry. Rumuński rząd ucieka przed armią austrowęgierską do Mołdawii.
Do narodowej legendy przechodzi Ecaterina (Cătălina) Teodoroiu. Zaciąga się do armii pod wrażeniem bohaterstwa rannych żołnierzy, którymi opiekowała się w szpitalu oraz po wzięciu do niewoli jej ojca i śmierci dwóch braci na froncie. Zostaje ranna, trafia do szpitala, a po powrocie na front zostaje odznaczona Medalem za Odwagę. Ginie w Mołdawii.
Koniec 1916 r. - Władze rumuńskie wysyłają do Moskwy 17 wagonów kolejowych z częścią skarbu narodowego, aby go uchronić przed zrabowaniem. Druga część skarbu załadowana na 24 wagony odjeżdża w lipcu 1917 r. i wkrótce znika w Rosji pogrążającej się w chaosie po bolszewickim przewrocie. Dopiero w 1935 r. po długich negocjacjach Rumunia odzyska część spośród 1350 wysłanych obrazów. W 1956 r. władze sowieckie w geście dobrej woli wobec komunistycznej Rumunii zwrócą niektóre rumuńskie dzieła sztuki, manuskrypty i zabytki archeologiczne. Nigdy jednak nie wrócą do Rumunii tony złota oraz wysłane niegdyś do Rosji najcenniejsze zabytki rumuńskiej kultury.
Po 1918 r. - Po wojnie Rumunia należąca do grona zwycięzców otrzymuje etnicznie obcy Siedmiogród (traktaty zawarte w Saint Germain en Layz, Neuilly sur Seine i Trianon), zamieszkany głównie przez katolickich Węgrów i Niemców oraz odebraną Rosji Besarabię, gdzie miejscowa w większości rumuńskojęzyczna ludność zażądała przyłączenia do Rumunii.
Położone na lewym brzegu Dniestru i w dużym stopniu zamieszkane przez Ukraińców oraz Rosjan Naddniestrze pozostaje przy sowieckiej Ukrainie.
W rezultacie Rumunia popada w wieloletni konflikt z Węgrami z jednej strony i Sowietami z drugiej.
- Od 1918 r. - Rosną wpływy lewicy. Powstaje partia komunistyczna (zdelegalizowana w 1924 r.).
Rumunia próbuje stworzyć system obronnych sojuszy (1921) przeciw Rosji Sowieckiej i Niemcom.
1919 r. - Rumunia przechodzi na kalendarz gregoriański.
Lato 1919 r. - Rumuńska armia walczy na Węgrzech przeciw komunistom, przyczyniając się do wyparcia z Węgier sił związanych z bolszewikami.
15 X 1922 r. - Uroczysta koronacja Ferdynanda i Marii, którą w ten sposób uhonorowano za jej zasługi dla zbudowania Rumunii po I wojnie światowej. Podczas koronacji Ferdynand używa stalowej korony Karola I, aby zaznaczyć, że chce kontynuować jego dzieło budowania Wielkiej Rumunii obejmującej wszystkie ziemie zamieszkane przez Rumunów od Wołoszczyzny i Mołdawii po Siedmiogród..
Symbolem tej idei staje się łuk triumfalny zbudowany w Bukareszcie według projektu Petre Antonescu.
1925 r. - Rumuńskie radio nadaje pierwszą eksperymentalną audycję.
1927 r. - Po śmierci Ferdynanda I na tron Rumunii wstępuje jego wnuk, sześcioletni Michał, syn księcia Karola. Realną władzę sprawuje jednak Rada Regencyjna.
1927 r. - Corneliu Zelea Codreanu (1899-1938) zakłada faszystowski Legion Archanioła Michała oraz jego paramilitarne skrzydło Żelazną Gwardię. Wzoruje się na hitlerowcach, z którymi zetknął się podczas studiów w Niemczech. Codreanu jest znany poliocji z powodu zabójstw politycznych i organizowania zamieszek. Chce przekształcić Rumunię w prawicową, nacjonalistyczną dyktaturę przesyconą prawosławnym fanatyzmem i antysemityzmem. W latach 1930. zyskuje dużą popularność, jego partia staje się trzecią siłą polityczną w kraju, a sam Codreanu dostaje się do parlamentu.
1930 r. - Słabość władzy skłania Radę Regencyjną do odsunięcia Michała. Na tron wstępuje jego ojciec książę Karol, który dotychczas przebywał za granicą. Jako król Karol II próbuje blokować narastające tendencje faszystowskie, lecz sam także wykazuje cechy autorytarne.
1933 r. - Premier Ion Gheorghe Duca (1879-1933), ceniony prawnik, znany liberał i zdecydowany przeciwnik króla Karola II zostaje zamordowany na dworcu kolejowym w Sinai. Premier wracał ze spotkania z królem, o czym wiedziały władze kolejowe, a trzej zabójcy z Legionu Archanioła Michała przez cały dzień czekali na dworcu i nikt nie zwrócił na to uwagi.
1934 - 1937 r. - Liberalny rząd G. Tatarescu ogranicza wpływy Hitlera i Mussoliniego, lecz nawiązuje stosunki z ZSRS (1934).
1935 r. - Na bazie myśliwskiego rezerwatu w górach Retezat powstaje pierwszy rumuński park narodowy chroniący środowisko naturalne.
Od 1935 r. - Cieśla Stan Ion Pătraş rzeźbi drewniane nagrobki umieszczane na prawosławnym cmentarzu w miasteczku Sapanta (Săpânţa, region Marmarosz) niedaleko granicy z Ukrainą. Nagrobki są kolorowe, humorystyczne i optymistyczne, a czasem wręcz satyryczne. Kilkadziesiąt lat później oryginalny wesoły cmentarz stanie się celem turystów z całego świata, a w 1999 r. zostanie wpisany na listę obiektów pod opieką UNESCO.
1938 r. - W obawie przed anarchizacją i zwycięstwem lewicy król Karol II przeprowadza zamach stanu i zawiesza konstytucję, wprowadzając dyktaturę. Nowa konstytucja znosi swobody demokratyczne. Polityczni przeciwnicy króla od komunistów po faszystów trafiają do więzienia.
W nocy 29/30 listopada uwięzieni faszyści z Codreanu na czele giną rzekomo podczas próby ucieczki z aresztu. Inicjatorem tej egzekucji jest premier Armand Călinescu, zdecydowany przeciwnik Legionu Archanioła Michała, który nył według niego zagrożeniem dla społeczeństwa i państwa. W odwecie Călinescu zostaje zamordowany we wrześniu następnego roku. Inną ofiarą odwetu legionistów będzie ich znany przeciwnik, profesor historii i wytrawny polityk Nicolae Iorga zamordowany w listopadzie 1940 r.
Od 1939 r. - Postępuje gospodarcze uzależnienie od Niemiec.
1940 r. - Na mocy umowy z hitlerowskimi Niemcami ZSRS przyłącza Besarabię (wschodnią Mołdawię między Prutem i Dniestrem) do sowieckiego Naddniestrza.
Pod naciskiem Niemiec zamieszkany głównie przez Węgrów Siedmiogród zostaje przyłączony do Węgier.
Karol II abdykuje, oddając władzę synowi Michałowi, a ten przekazuje ją prawicowemu dyktatorowi generałowi Ionowi Antonescu. Kraj wchodzi w okres dominacji faszystowsko-nacjonalistycznego Legionu Archanioła Michała.
VI 1941 r. - Rumunia zawiera wymuszone przymierze z Hitlerem, co oznacza udział w wojnie przeciwko Związkowi Sowieckiemu.
9 X 1944 r. - Stalin i Churchill zawierają umowę, na mocy której po wojnie Rumunia ma być podporządkowana Sowietom.
1944 r. - Pod wpływem sowieckiej armii wkraczającej do Rumunii wybucha powstanie w Bukareszcie (w sierpniu), które obala prohitlerowską dyktaturę. Ion Antonescu zostaje aresztowany, a Rumunia wypowiada wojnę Niemcom i Węgrom. Powstaje rząd P. Grozy (1945).
W ramach sankcji przeciw Węgrom węgierskojęzyczny Siedmiogród zostaje włączony do Rumunii (1945). Sowietom chodzi też o skłócenie Węgrów i Rumunów jako wasali Moskwy.
Natomiast gaugaska i rumuńskojęzyczna Mołdawia (Besarabia) ze stolicą w Kiszyniowie jeszcze raz zostaje zaanektowana przez ZSRS i połączona z istniejącą od roku 1924 Mołdawską Autonomiczną Socjalistyczną Republiką Sowiecką na lewym brzegu Dniestru. Na Naddniestrzu przewagę zdobywa ludność rosyjska osiedlana tam przez Sowietów dążących do rusyfikacji okupowanego terytorium.
W następnych dekadach Sowieci będą lokowali w Naddniestrzu przemysł, a zwłaszcza elektrownie, a Mołdawię na prawym brzegu Dniestru pozostawią jako kraj rolniczy.
Od 1945 r. - Gheorghe Gheorghu-Dej (1901-1965) stopniowo przejmuje władzę nad Rumunią budując komunistyczną dyktaturę na wzór Sowietów. Bezwzględnie usuwa, w wielu wypadkach po prostu morduje, politycznych konkurentów, pozbawia ich majątków i wpływów.
1946 - 1947 r. - ZSRS narzuca Rumunii swój protektorat i przeprowadza sterowane, a potem dodatkowo sfałszowane wybory rzekomo wygrane przez komunistów. Odchodzą zatem socjaldemokraci i liberałowie, a król Michał zostaje zmuszony do abdykacji i w końcu opuszcza kraj.
W 1948 r. komunistyczne władze zajmują królewski zamek Peleş i w 1953 r zamienią go w muzeum. Posiadłość wróci w ręce prawowitych właścicieli dopiero w roku 2006 nadal pozostając muzeum i atrakcją turystyczną, lecz państwo rumuńskie będzie płacić za jego użytkowanie.
- 1948 r. - Narzucona przez Sowietów konstytucja znosi działalność partii niekomunistycznych.
Zostaje przeprowadzona przymusowa nacjonalizacja przemysłu i rolnictwa (1949-1962) na wzór sowiecki.
Rząd stosuje masowy terror wobec przeciwników komunizmu i Sowietów: mordy i „zaginięcia” niewygodnych osób grzebanych potem w bezimiennych mogiłach, porwania, aresztowania. W latach 1949-1952 działa słynne więzienie-katownia w Piteşti.
1952 r. - Siedmiogród otrzymuje autonomię w ramach Rumunii. Mimo deklaracji rumuńskich władz gwarantujących utrzymanie kulturowej tożsamości Siedmiogrodu rośnie nacisk rządu na romanizację tutejszej ludności, która jest w większości węgierska i żąda przyłączenia do Węgier.
1955 - 1958 r. - Sowiecka armia okupacyjna opuszcza Rumunię. Jest to zasługa Gheorghe Gheorghu-Deja, komunistycznego przywódcy Rumunii, który coraz bardziej oddala się od Moskwy i przechodzi na pozycje nacjonalistyczne. Gheorghu-Dej wykorzystuje podpisanie formalnego pokoju między Związkiem Sowieckim i Austrią. Traktat bowiem oznacza wycofanie sowieckich wojsk z Austrii, więc nie ma potrzeby utrzymywania tych wojsk w Rumunii jako kraju tworzącego pomost z ZSRS do Austrii. Używając tej argumentacji Gheorghu-Dej doprowadza do wyjścia sowieckich wojsk, co kończy bezpośrednią okupację, chociaż Rumunia wciąż pozostaje wasalem Moskwy.
1965 r. - W styczniu Gheorghu-Dej jedzie do Warszawy na spotkanie przywódców państw Układu Warszawskiego. Kilka tygodni później jest ciężko chory i według oficjalnego komunikatu umiera 19 marca z powodu raka złośliwego. Wielu komentatorów jednak spekuluje, że sowieccy agenci napromieniowali Deja, który stał się nazbyt samodzielny i niewygodny dla Moskwy.
W każdym razie jego miejsce zajmuje Nicolae Ceaucescu, znany z prosowieckich sympatii zasłużony działacz komunistyczny więziony jeszcze przed II wojną światową.
Od 1969 r. - Nicolae Ceaucescu, jako szef partii komunistycznej i zarazem głowa państwa, ogłasza wzorowany na Związku Sowieckim program szybkiego i radykalnego uprzemysłowienia Rumunii, który narzuca ludności. Pożyczki, zaciągnięte za granicą na rozbudowę przemysłu są bardzo szybko spłacane poprzez eksport żywności, co w Rumunii wywołuje klęskę głodu w latach 1980. Tymczasem sprawujący dyktatorską władzę Ceaucescu pławi się w luksusie.
1979 r. - W Bukareszcie rusza metro jako symbol rozwoju państwa.
1987 - 1988 r. - Ceaucescu każe burzyć wsie i budować nowoczesne osiedla w arbitralnie wybranych miejscach.
Dyktator chce w ten sposób ograniczyć rolnictwo, ponieważ wierzy, że komunizm zbudują przede wszystkim robotnicy a nie konserwatywni rolnicy. Mieszając ludność niszczy tradycyjne struktury społeczne, aby łatwiej skomunizować Rumunów oderwanych od tradycji. Te działania wywołują oczywiście dalszy spadek produkcji żywności i głód, pogłębiając kryzys rumuńskiej gospodarki. W kategoriach ekonomicznych jest to szkodliwe, ale w kategoriach politycznych na wzór stalinowski ułatwia sterowanie biednym i zastraszonym społeczeństwem.
- 21-25 XII 1989 r. - Po zamieszkach, kiedy Ceaucescu kazał strzelać do demonstrantów żądających poprawy sytuacji ekonomicznej, wybucha zbrojne powstanie, które obala zbrodniczą dyktaturę. Znienawidzony Ceaucescu zostaje schwytany i rozstrzelany wraz z żoną.
Pierwszym prezydentem niepodległej Rumunii zostaje wybrany Ion Iliescu (20 V 1990). Odtąd krajem rządzą na zmianę postkomuniści i chadecy. Co prawda Związek Sowiecki traci bezpośrednią kontrolę nad Rumunią, ale poprzez swoich agentów i powiązania gospodarcze wciąż ma ogromny wpływ na rumuńską politykę.
Poza granicami Rumunii pozostaje Mołdawia jako część ZSRS
1990 r. - Rozpad Związku Sowieckiego. 2 września zostaje proklamowana Naddniestrzańska Republika Mołdawska ze stolicą w Tyraspolu. W istocie jest to rozciągnięta wzdłuż Dniestru wąska enklawa zależna od Moskwy, a ludność to w dużym procencie Rosjanie osiedleni tam podczas sowieckiej okupacji. Kilkutysięczna rosyjska armia wciąż nosząca sowieckie emblematy stacjonuje w Naddniestrzu jako stała groźba dla Mołdawii i przyczółek dla rosyjskiego podboju w przyszłości.
1991 r. - Mołdawia ogłasza niepodległość, lecz pod naciskiem Rosji odmawia połączenia z Rumunią (plebiscyt w 1994 r.) mimo wspólnego języka i kultury. Mołdawia jest maleńką republiką zależną od handlu z Rosją, a zwłaszcza od rosyjskiej ropy naftowej, gazu ziemnego i elektryczności.
Stolicą Mołdawii jest Kiszyniów, a ludność stanowią głównie rumuńskojęzyczni Mołdawianie. Inne mieszkające tu narody to Ukraińcy, Rosjanie, Gaugazi, Rumuni, Bułgarzy i Węgrzy. Odradza się mołdawskie prawosławie, cerkwie i niektóre klasztory są odbudowywane, a do opuszczonych pustelni nad Dniestrem wprowadzają się mnisi.
Od 1991 r. - Upada mołdawska gospodarka, ponieważ w czasach sowieckich Mołdawia była niemal wyłącznie producentem żywności wysyłanej do innych części imperium. Po jego upadku dawne związki handlowe zostały przerwane, a byli sowieccy działacze rozkradają resztki majątku państwowego i stają się oligarchami.
1991/1992 r. - Mołdawia chce zająć Naddniestrze, lecz uniemożliwia to stacjonująca w Naddniestrzu rosyjska armia A. Lebiediewa. Utrzymując napięcie Rosja utrudnia Mołdawii przyłączenie do Unii Europejskiej, a wydając rosyjskie paszporty mieszkańcom Mołdawii, chce wtrącać się w sprawy tego kraju.
2002 r. - Mimo protestów i gróźb Moskwy Rumunia wyrywa się spod rosyjskiej kontroli: wstępuje do NATO, a w 2007 r. do Unii Europejskiej.
Mołdawia zaś nadal jest ekonomicznie zależna od Rosji, zacofana i biedna. Zwłaszcza że w 2001 r. w wyborach do mołdawskiego parlamentu zwyciężyła prorosyjska partia komunistyczna.
Natomiast Naddniestrze zamieszkane przez niemal pół miliona ludzi pozostaje pseudopaństewkiem okupowanym przez rosyjską armię. Realną władzę sprawuje holding Sheriff założony przez dwóch postsowieckich oligarchów Wiktora Guszana i Ilję Kazmaly. Naddniestrze nie jest uznawane przez żaden kraj na świecie, chociaż ma stolicę w Tyraspolu, parlament, pocztę, wydaje paszporty, pobiera podatki i ma bank zależny od banków rosyjskich.
- 2009 r. - Wybory parlamentarne w Mołdawii wygrywają zwolennicy wejścia do Unii Europejskiej.
Jednak oligarchiczne rządy wyniszczają gospodarkę, a ok. 40% spośród 3,5 miliona obywateli mołdawskich stale pracuje za granicą, głównie w Europie i Rosji. Ci ludzie przysyłają pieniądze swoim rodzinom w kraju, tworząc w ten sposób aż 30% całego dochodu Mołdawii, w tym czasie najbiedniejszego państwa Europy.
- Od 2014 r. - Po antyrosyjskim zrywie w sąsiedniej Ukrainie również Mołdawianie zaczynają otwarcie żądać zmiany władz, zerwania zależności od Rosji, zbudowania normalnej gospodarki i poprawy warunków życia. Rosja odpowiada propozycją referendum niepodległościowego w Gaugazji na południu Mołdawii, żeby rozbić jedność społeczeństwa Mołdawii. Popiera ugrupowania antyeuropejskie i wzmacnia swoją militarną obecność na Naddniestrzu.
Rośnie zagrożenie, że Rosja zaanektuje Mołdawię. W Kiszyniowie pozostają praktycznie tylko dwa przedstawicielstwa dyplomatyczne - rosyjskie i rumuńskie. Uciekają nawet najbardziej wpływowi oligarchowie, jak na przykład w 2019 r. milioner Vladimir Plahotniuc, który praktycznie rządził krajem.
- 2022 r. - Po najeździe Rosji na Ukrainę władze Mołdawii ogłaszają, że chcą się przyłączyć do Unii Europejskiej. Wywiady państw zachodnich zaś ujawniają, że po podboju Ukrainy Rosja planuje przewrót w Mołdawii i zainstalowanie w Kiszyniowie rządu zależnego od Moskwy. Na szczęście uniemożliwia to zaciekły ukraiński opór.
Korzystając z zamieszania Mołdawia rezygnuje z rosyjskiej ropy i gazu, odcina się od rosyjskiej sieci elektrycznej i nawiązuje współpracę z Unią Europejską. Odbudowuje też armię wcześniej całkowicie rozbrojoną w wyniku działania rosyjskich agentów. Poza tym stopniowo blokuje granicę z Naddniestrzem.
W rezultacie w 2023 r. Mołdawia zyskuje status kandydata do Unii Europejskiej.