← AfroamerykanieBermudy →

Stany Zjednoczone (USA)

• 1767 r. - Wielka Brytania nakłada cło na produkty wywożone z Nowej Anglii. Wywołuje to oburzenie wśród amerykańskich producentów (krwawe rozruchy w Bostonie, 1770). Masoni zaś dostrzegają szansę realizacji swoich idei wolności i równości w opozycji do konserwatywnej monarchii Wielkiej Brytanii.

• Ok. 1770 r. - Powstaje pierwszy rodzinny gang w Ameryce Północnej. Bracia Doane zaczynają serię napadów rabunkowych początkowo pod pozorem walki po stronie Brytyjczyków przeciwko zbuntowanym Amerykanom. Potem zaś rabują już tylko na własne konto. Schwytani giną na szubienicy.

• 1773 r. - „Bostońskie picie herbaty”. Koloniści przebrani za Indian zatapiają brytyjską herbatę (nawiasem mówiąc częściowo zapleśniałą), protestując przeciwko narzucaniu Nowej Anglii brytyjskich produktów po cenach ustalanych w Londynie i przeciw embargo na handel Nowej Anglii z innymi krajami.

Według tradycji Amerykanie preferują odtąd kawę w odróżnieniu od Brytyjczyków rozsmakowanych w herbacie.

• 1774 r. - Kongres Kontynentalny (zgromadzenie) w Filadelfii szuka dyplomatycznego porozumienia z Londynem, a jednocześnie razem z Kanadą próbuje bojkotować brytyjskie towary, aby wymusić zmianę polityki wobec kolonii.

• 1774 r. - Kilku szejkersów z Manchesteru osiedla się w Nowej Anglii.

Szejkersi (shakers) to sekta kwakrów założona w Anglii przez religijną działaczkę znaną jako Matka Ann. Według ustnej tradycji sektę zapoczątkowało w 1706 r. pięciu kamizardów, którzy uciekli z Francji do Anglii i głosili rychły koniec świata. W 1747 r. purytański kaznodzieja James Wardley miał przekazać ich nauki Matce Ann, którą członkowie sekty uważają za żeńską manifestację Boga i dopełnienie manifestacji męskiej, czyli Jezusa.

Mężczyźni i kobiety są całkowicie rozdzieleni i nie wolno im mieć dzieci (antynatalizm), więc nowych członków wspólnoty pozyskują poprzez nawracanie lub adopcję osieroconych dzieci. Mimo fanatyzmu i dziwacznych ekstatycznych praktyk religijnych wspólnoty szejkersów odnoszą sukces finansowy dzięki produkcji rolnej i rzemiosłu. Na przykład na przełomie XIX i XX w. słyną z funkcjonalnych, prostych a jednak eleganckich mebli. W połowie XIX w. będzie aż 200 tysięcy szejkersów żyjących w 19 rolniczych wspólnotach na obszarze wschodnich Stanów Zjednoczonych, Ohio i Kentucky. Potem jednak ich liczba spada, zwłaszcza po 1960 r., kiedy rząd wydaje zakaz adopcji dzieci przez organizacje religijne. W rezultacie w pierwszej połowie XXI w. umrą ostatni szejkersi.

• 1775 r. - W Filadelfii odbywa się posiedzenie na temat podstaw niepodległości Nowej Anglii. Budynek (zbudowany w 1732 r.), gdzie spotkanie ma miejsce, nosi odtąd nazwę Independence Hall (Dom Niepodległości). W tym samym roku oddział kolonistów rozbija armię brytyjską pod Lexington koło Bostonu, zaczynając wojnę z metropolią. Kolonie nie mają regularnej armii, ale koloniści samorzutnie organizują milicję, czyli zbrojne oddziały walczące przeciw Brytyjczykom i broniące kraju. Konsekwencją jest uznanie, że każdy kolonista może lub wręcz powinien posiadać własną broń potrzebną do obrony. Z czasem prawo do posiadania broni stanie się jednym z praw obywatelskich i elementem narodowej tożsamości Amerykanów, a zarazem ogromnym problemem w kategoriach kryminalnych.

Wojna z Wielką Brytanią jest niemal wojną masonów przeciw konserwatystom. Na czele powstańców staje bowiem mason i posiadacz ziemski George Washington (1732-1799). Masonami jest też wielu ochotników jak walczący piórem od 1774 r. brytyjski filozof Thomas Paine, francuski markiz M. J. de La Fayette (w uznaniu zasług wojennych otrzyma stopień generała) oraz polscy generałowie Tadeusz Kościuszko (w latach 1776-1784 w Ameryce) i Kazimierz Pułaski (1745-1779, od 1777 r. w Ameryce), były uczestnik konfederacji barskiej.

Pułaski zginie pod Savannah, a badania jego szczątków przeprowadzone w latach 1996 i 2015 wykażą, że był osobą interseksualną o genotypie kobiety i niejednoznacznych fenotypowych cechach męskich wywołanych przerostem nadnerczy.

• 1775 r. - Samuel Nicholas Zakłada w Pensylwanii nową formację wojskową pod nazwą United States Marine Corps znaną potem jako Marines. Żołnierze tej formacji to doskonale wyszkoleni komandosi, którzy znają wiele rodzajów broni, potrafią walczyć wręcz i są przygotowani do wykonywania najtrudniejszych zadań, specjalizując się w organizowaniu morskich desantów.

• 1776 r. - Wielki pożar niszczy dużą część Nowego Jorku.

• 4 VII 1776 r. - Kongres w Filadelfii ogłasza Deklarację Niepodległości (uchwaloną dwa dni wcześniej) i konstytucję nowego państwa United States of America (USA), czyli Stanów Zjednoczonych Ameryki, napisaną przez Thomasa Jeffersona przy udziale kilku innych działaczy jak na przykład B. Franklina. Państwo jest projektowane według zasad masońskich (zaledwie kilku uczestników kongresu nie należy do masonerii): demokracja, równość, wolność osobista i wyznania, postęp, idea narodu jako wspólnoty ludzi świadomych swojej odrębności od innych. W dokumencie Bill of Rights w Wirginii (1776) pojawia się pojęcie ogólnoludzkich i ponadpaństwowych praw człowieka.

Stany Zjednoczone są federacją z wybieranym co 4 lata prezydentem stojącym na czele rządu jako władzy wykonawczej. Pierwszym prezydentem zostaje George Washington. Władzę ustawodawczą ma Kongres, czyli amerykański parlament wybierany co cztery lata w wyborach powszechnych. Sąd Najwyższy, którego skład ustalają środowiska prawnicze jest niezależny zarówno od Kongresu, jak też prezydenta i rządu: żaden z tych dwóch organów nie ma wpływu ani na skład Sądu Najwyższego, ani na zarobki sędziów i podejmowane przez nich decyzje. W skład państwa wchodzi 13 stanów - dawnych kolonii: Georgia, North Carolina, South Carolina (Północna i Południowa Karolina), Wirginia, Maryland, Delaware, New Jersey, Pensylwania, New York, Rhode Island, Connecticut, Massachusetts i New Hampshire.

Godłem kraju zostaje orzeł. Betsy Ross zaś tworzy flagę Unii z 13 pasami (pierwsze stany tworzące państwo) i 13 gwiazdami. Z czasem liczba gwiazd rośnie w miarę, jak przybywa stanów (w roku 1959 będzie ich 50).

• 1777 r. - Vermont (od francuskiego les verts monts - zielone wzgórza) ogłasza się niezależną republiką.

• 1777 - 1783 r. - Amerykanie pokonują Brytyjczyków próbujących odzyskać władzę nad koloniami.

Wojska amerykańskie odnoszą zwycięstwo pod Saratogą (1777) w dużym stopniu dzięki fortyfikacjom zbudowanym przez polskiego wojskowego inżyniera T. Kościuszkę. Francja uznaje nowe państwo Stany Zjednoczone w 1778 r. i udziela im wojskowej pomocy, aby osłabić Brytyjczyków.

W 1779 r. siły francusko-amerykańskie próbują zająć Savannah, lecz oblężenie kończy się niepowodzeniem. Brytyjczycy poddadzą się dopiero w 1781 r. po bitwie pod Yorktown (Wirginia).

• 1779 r. - Murzyn Jean Baptist Point Sable osiedla się u ujścia rzeki Chicago (w języku miejscowych Indian chi-ca-gou oznacza cebulę). Od 1803 r. istnieje tu fort Dearborn, a potem powstanie miasto Chicago.

• 1779 r. - W Filadelfii powstaje uczelnia University of Pennsylvania.

• 1779 - 1843 r. - Washington Allston, jeden z pierwszych amerykańskich malarzy.

• 1780 r. - W Bostonie powstaje Akademia Sztuk i Nauk

• 1781 r. - Powstaje Bank Ameryki Północnej. Emituje obligacje (papiery kupowane przez obywateli), które mogą potem z zyskiem sprzedać bankowi lub osobom prywatnym. Pieniądze z obligacji finansują wojnę wyzwoleńczą.

• 1783 r. - Na mocy Traktatu Wersalskiego Wielka Brytania uznaje istnienie Stanów Zjednoczonych.

• 1787 r. - Konwent Konstytucyjny opracowuje nową konstytucję USA z silną władzą centralną.

Zwolennicy konstytucji A. Hamilton, J. Madison (potem będzie zwolennikiem Jeffersona) i J. Jay tworzą ugrupowanie federalistów (Partia Federalna od 1789 r.) reprezentujące wielką burżuazję. Rządzi prezydent (władza wykonawcza) i Kongres (parlament, władza ustawodawcza) podzielony na Izbę Reprezentantów i Senat. Państwo jest demokracją, lecz niewolnictwo stanowi podstawę bytu dużej części białej ludności na południu Stanów Zjednoczonych.

Antyfederaliści, czyli przeciwnicy konstytucji, to głównie drobni posiadacze i plantatorzy zgrupowani wokół Jeffersona. Chcą osłabienia władzy centralnej (stąd Bill of Rights z 1791 r. chroniący prawa jednostki przed państwem) na rzecz uprawnień poszczególnych stanów. Ok. 1793 r. przekształcą się w Partię Republikańską.

Konstytucja gwarantuje obywatelom prawo do posiadania broni (etos pionierów). To w przyszłości doprowadzi jednak do największej na świecie liczby strzelanin, przestępstw, aktów przemocy i zabójstw przy użyciu broni palnej.

• Od 1787 r. - Północnoafrykańscy piraci żądają od USA okupu za prawo handlowania na Morzu Śródziemnym. W odpowiedzi amerykańscy komandosi Marines atakują Trypolis oraz Aleksandrię i zdobywają Derne w Cyrenajce (1801-1805). Po drugim amerykańskim ataku (1815-1816) Maroko, Algier, Tunis i Cyrenajka rezygnują z pobierania haraczu od amerykańskich statków.

• 1789 r. - Pastor J. Morse z Bostonu publikuje geografię Ameryki Północnej i żąda podboju ziem na zachód od Missisipi. Jego myśl kontynuuje Jefferson, twierdząc, że zachodnią granicą USA powinny być Góry Skaliste.

• 1789 - 1797 r. - Federalista George Washington jest pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Rezyduje w Nowym Jorku, a od roku 1793 w Filadelfii.

• 1790 r. - Powstaje Bank Stanów Zjednoczonych, a w 1793 r. zostaje oficjalnie wprowadzona nowa waluta - dolar.

Zapada decyzja o budowie nowego miasta Waszyngton (Washington) jako stolicy. George Washington osobiście wybiera miejsce i sam (jest mierniczym) dokonuje pomiarów pod budowę przyszłej siedziby prezydenta (później znanej jako Biały Dom) nad rzeką Potomac. W Waszyngtonie swoją siedzibę (Capitol) ma również Kongres.

Pierwszy spis ludności wykazuje, że w USA mieszka 3 164 148 białych obywateli.

• 1791 r. - Vermont przyłącza się do USA jako 14. stan. Od roku 1805 stolicą stanu jest Montpelier.

• 1792 r. - Powstaje pierwszy stan USA na zachód od Appalachów: Kentucky (Ciemny Kraj w języku miejscowych Indian). Odtąd Stany Zjednoczone zwracają się ku zachodowi, ponieważ polityczne elity rozumieją, że pozostając tylko na wschodzie kontynentu skazałyby się na los państwa okrążonego, a zatem ekspansja w stronę Pacyfiku jest koniecznością.

• 1793 r. - Powstaje miasto Waszyngton (Washington) jako stolica państwa. Trwa też budowa siedziby prezydenta.

• 1794 - 1881 r. - Marie Laveau, urodzona w Nowym Orleanie nieślubna córka białego właściciela plantacji Charlesa Laveau i czarnoskórej Marguerite. Po śmierci męża zostaje konkubiną francuskiego arystokraty Louisa de Glapion, z którym ma piętnaścioro dzieci. Laveau jest mambo, czyli kapłanką wudu, lecz w odróżnieniu od innych mambo wprowadza liczne elementy chrześcijańskie, aby bronić wudu przed oskarżeniami o satanizm. Umiera jako wielka mambo, słynna i powszechnie szanowana „królowa wudu”. Zostaje pochowana w grobowcu rodziny De Glapion. Legenda jednak utrzymuje, że przeżyła 200 lat i potem znikła, a jej grób na cmentarzu St. Louis jest podobno pusty. Za to duch Laveau wciąż wędruje wśród grobowców jako czarny kot z czerwonymi oczami.

Po śmierci Marie funkcję wielkiej mambo przejmuje jej córka nosząca to samo imię, lecz po czterech latach znika w tajemniczych okolicznościach.

• 1796 r. - Założenie stanu Tennessee (w języku miejscowych Indian Rzeka z Wielkim Zakrętem).

• 1797 - 1801 r. - Prezydentem USA jest federalista John Adams. Od 1800 r. mieszka w prezydenckiej siedzibie nad rzeką Potomac.

• 1798 r. - Epidemia żółtej febry w Filadelfii.

Korzystając z zamieszania Isaac Davis, który dorobił klucz do bankowej kasy, okrada Bank of Pennsylvania. Jest jednak mało inteligentny i niemal natychmiast zaczyna żyć jak bogacz, chociaż wcześniej był biedny, czym oczywiście zwraca uwagę otoczenia. Aresztowany przyznaje się i za oddanie skradzionych pieniędzy zostaje puszczony wolno.

• 1800 r. - Powstaje Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych (Library of Congress) w Waszyngtonie.

• 5 IV 1800 r. - Nad Baton Rouge w południowej Luizjanie na oczach wielu zdumionych ludzi przelatuje nieznany obiekt i z hukiem rozbija się kilka kilometrów dalej, powodując odczuwalny wstrząs i pożar lasu. Zdaniem jednych był to meteoryt, a inni będą mówić o UFO.

• 1801 - 1809 r. - Antyfederalista z Partii Republikańskiej, Thomas Jefferson, jest prezydentem USA.

• 1802 r. - E. I. du Pont, uczeń Lavoisiera, zakłada wytwórnię prochu koło Wilmington w Delaware. Firma DuPont rozwinie się w ogromne przedsiębiorstwo, potentata w produkcji plastiku (lata 1940.) i jedną z największych firm chemicznych świata.

• 1802 r. - Na wysepce Hatteras w północnej Karolinie powstaje latania morska, która z czasem zyska miano jednej z najpiękniejszych latarni na świecie.

• 1803 r. - Powstaje stan Ohio (jego indiańska nazwa oznacza piękną rzekę). Osadnicy tworzą Fort Dearbon (późniejsze Chicago) od początku nazywany miastem zepsucia i przestępstw ze względu na ogromną liczbę wykroczeń i zbrodni.

• 1803 r. - Rząd kupuje od Francji Luizjanę za 15 milionów dolarów; niemal dwa razy powiększając obszar USA.

Tę ogromną sumę amerykański rząd uzyskał od brytyjskiego banku Barings z rocznym oprocentowaniem pożyczki w wysokości 6%. Bez tego zakupu Stany Zjednoczone pozostałyby krajem ograniczonym do wschodniej części kontynentu, a Ameryka Północna stałaby się w równym stopniu anglo- jak i francuskojęzyczna.

Ceremonia przekazania Luizjany przez Hiszpanów Francuzom a potem Amerykanom odbywa się w Saint Louis 9-10 marca 1804 r. Na pamiątkę tego wydarzenia zostanie ustanowione amerykańskie święto pod nazwą Dzień Trzech Flag (Three Flags Day) - hiszpańskiej, francuskiej i amerykańskiej.

Luizjana zostanie podzielona na stany, których nazwy mają zwykle indiańskie korzenie: Luizjana (Louisiana) ze stolicą w Nowym Orleanie (New Orleans), Arkansas (francuskie arc - łuk i indiańskie kansas - dymiąca woda), Missouri (Mulista), Iowa (Piękny Kraj), Minnesota (Błękitna Woda), Kansas (Dymiąca Woda), Nebraska (Wodna Dolina) i Dakota. Na zachód od rzeki Arkansas powstanie terytorium indiańskie Oklahoma w 1819 r. przeznaczone dla Związku Pięciu Cywilizowanych Narodów.

Ciekawostką jest, że Nowy Orlean szybko zyskuje opinię najbardziej nawiedzonego miasta Stanów Zjednoczonych. Przechodnie widują podobno liczne duchy na cmentarzu St. Louis. Mały cmentarz Lafayette zaś słynie zarówno z pięknych grobowców, jak też z przechadzających się między nimi duchów. Wielu mówi też o zjawie dziewczyny w Lafitte Guest House oraz innych widmach spotykanych podobno w różnych budynkach i na ulicach miasta.

• 1804 - 1806 r. - Meriwether Lewis (1774-1809) i William Clark (1770-1838) prowadzą ekspedycję, która ma potwierdzić prawo Stanów Zjednoczonych do kupionych od Francji ziem na zachodzie kontynentu. Wyruszają z Saint Louis wzdłuż Missouri do wioski Mandanów (późniejszy Fort Mandan) u zbiegu rzek Missouri i Knife. Tam na przełomie 1804/1805 r. przyłącza się do nich jako tłumacz francuski traper i handlarz futer Toussaint Charbonneau.

W wiosce Mandanów zaś zostaje Sacagawea (Sacajawea, Sakakawea), żona Charbonneau, która jest w ciąży. Sacagawea jest córką wodza Szoszonów urodzoną w górach Lemhi (późniejsza zachodnia Montana). Kiedy miała ok. 10 lat została porwana przez wojowników z plemienia Hidatsa, a w 1804 r. francuski traper i handlarz futer Toussaint Charbonneau wygrał ją w kości i ożenił się z nią. W lutym 1805 r. Sacagawea z dwumiesięcznym niemowlakiem na plecach rusza za wyprawą i odtąd to ona jest główną przewodniczką i tłumaczką.

Amerykanie docierają do Great Falls (zwanych też Roar of Steam), czyli serii największych wodospadów na górnej Missouri. Następnie Sacagawea prowadzi ich wzdłuż rzeki Jefferson na ziemie rządzone w tym czasie przez jej brata. Dzięki wstawiennictwu Sacagawei wódz Camehwait udziela pomocy Amerykanom, przede wszystkim dostarcza im koni, na których przekraczają Góry Skaliste i wzdłuż rzeki Columbia osiągają brzeg Pacyfiku. Zimę 1805/1806 r. spędzają w Forcie Clatsop. Ostatecznie wracają do Saint Louis posuwając się wzdłuż rzek Columbia, Yellowstone i Missouri.

Toussaint Charbonneau i Sacagawea pozostają w wiosce Mandanów. Ich syn Jean-Baptiste Charbonneau (1805-1866) jako dziecko zostanie oddany do Saint Louis pod opiekę Williama Ckarka, a w 1823 r. niemiecki podróżnik książę Paul Wilhelm z Wirtembergii (1797-1860) proponuje zabrać go do Europy. Jean-Baptiste otrzymuje dobre wykształcenie, bierze udział w podróżach po Europie i do północnej Afryki. W 1829 r. wraca do Ameryki razem z księciem i uczestniczy w wyprawie do źródeł Missouri. Kiedy książę wraca do Niemiec, Jean-Baptiste woli zostać nad Missouri jako traper i przewodnik.

• 1805 - 1807 r. - Amerykański wojskowy Zebulon Pike (1779-1813) bada południowe Góry Skaliste i źródła Missisipi.

• 1807 r. - Na rzece Hudson zaczyna kursować parowiec pasażerski North River, łącząc Nowy Jork i Alabamę.

• 1807 - 1882 r. - Henry Wadsworth Longfellow, poeta i działacz na rzecz upowszechnienia szkolnictwa.

• 1808 - 1811 r. - Kanadyjski handlarz futer i kartograf David Thompson (1770-1857) prowadzi ekspedycję badawczą znad górnego biegu rzeki Columbia na południe do rzek Kootenay, Okanogan i wzdłuż dolnej Columbii do brzegu Pacyfiku (1811). Wraca do zbiegu Columbii i Snake, a potem na północ w rejon górnego biegu rzek Athabasca i Saskatchewan.

• 1809 - 1817 r. - Antyfederalista James Madison jest prezydentem USA.

• 1809 - 1884 r. - Cyrus McCormick, konstruktor maszyn rolniczych. W 1848 r. zakłada fabrykę w Chicago.

• 1810 - 1823 r. - Pochodzący z rodziny francuskich Żydów Jean Lafitte (Laffite) prowadzi piracką działalność na wodach Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego. Współpracuje z Amerykanami między innymi w walce z Brytyjczykami podczas wojny w 1812 r. Pirat słynie z bogactwa zdobytego na morzach i skarbu, jaki rzekomo ukrył gdzieś przy brzegach Luizjany. Poszukiwacze skarbów jeszcze w XXI w. będą marzyć o jego odnalezieniu.

• 1810 - 1895 r. - Laurenzo L. Langstroth, słynny pszczelarz, w 1851 r. opracowuje ul ramowy, gdzie plastry wiszą na drewnianych ramkach, które łatwo można wyjąć, żeby wydobyć miód.

• 1811 r. - J. J. Astor zakłada pierwszą osadę w Oregonie Fort Astoria.

• 1811 - 1819 r. - Stany Zjednoczone prowadzą rozmowy z Hiszpanią na temat zakupu Florydy.

• 1811/1812 r. - Seria kilku bardzo mocnych (nawet ok. 8 w skali Richtera) i kilkuset słabych trzęsień ziemi z epicentrum koło New Madrid (Missouri) i Memphis (Tennessee) przez kilka miesięcy nęka basen Missisipi. Geolodzy ustalą potem, że jest to rezultat głębokich spękań w obrębie płyty tektonicznej.

• 1812 r. - Początek stałego kursowania parowców po Missisipi, a od roku 1831 również po Missouri.

• 1812 - 1814 r. - Wojna z Wielką Brytanią żądającą blokady gospodarczej wobec Napoleona, której USA nie chcą stosować. Podczas walk wojska brytyjskie zdobywają Waszyngton i palą siedzibę prezydenta (w 1814 r.).

W umowie pokojowej USA zobowiązują się znieść handel niewolnikami.

• Od 1812 r. - Cornelius Vanderbilt (1794-1877), pracujący wcześniej jako chłopiec obsługujący prom w Nowym Jorku, zdobywa koncesję na zaopatrywanie fortów wokół tego miasta podczas wojny z Wielką Brytanią. Tak zaczyna się jedna z największych form transportowych w Stanach Zjednoczonych. Tworzy linie obsługiwane przez żaglowce, od roku 1818 przez parowce, a w roku 1849 uruchamia linię morsko-lądową przez Nikaraguę. Od 1844 r. zaś angażuje się dodatkowo w rozwój kolei.

• 1814 r. - F. Scitt Key pisze patriotyczny wiersz Star-Spangled Banner (Sztandar usiany gwiazdami) śpiewany do melodii J. Stafforda Smitha będzie hymnem marynarki wojennej (1889) i Stanów Zjednoczonych (1931).

• Od 1814 - 1815 r. - Nad rzeką Wabash (Indiana) powstaje osada New Harmony, która ma być idealną, „komunistyczną” wspólnotą osadników z Europy. Ok. 1825 r. Zwolennik oświecenia Thomas Stedman Whitwell projektuje doskonale zaprojektowane miasto New Harmony, które jednak pozostanie utopią.

• 1815 r. - Powstają pierwsze organizacje pacyfistów w Nowym Jorku i Massachusetts.

• 1816 r. - Stany Illinois (w języku miejscowych Indian illi oznacza człowieka) i Indiana zostają włączone do USA.

• Do 1817 r. - Spalona podczas walk siedziba prezydenta w Waszyngtonie zostaje odbudowana, a dla zatarcia śladów pożaru jest pomalowana na biało - stąd nazwa Biały Dom.

• 1817 r. - Powstaje stan Missisipi nazwany tak od rzeki. Stolicą stanu będzie miasto Jackson.

• 1817 r. - Nowojorski rynek papierów wartościowych przy Wall Street (Podwale, od muru obronnego) przekształca się w giełdę New York Stock and Exchange Board (od 2005 r. jako New York Stock Exchange, NYSE). W drugiej połowie XIX w. giełda nowojorska stanie się jedną z najważniejszych na świecie.

• 1817 r. - W Gloucester wybucha sensacja, kiedy jeden z kapitanów oświadcza, że niedaleko portu widział na Atlantyku węża morskiego o długości ok. 20 m. Początkowo spotyka się z niedowierzaniem, ale jego relację potwierdza potem ok. 200 innych osób. Władze próbują uspokoić nastroje powołując specjalną komisję, która ma wykazać bezpodstawność tych plotek. Wynik badania zaskakuje sceptyków: szacowni, godni zaufania i dobrze wykształceni obywatele zeznają pod przysięgą, że też widzieli morskiego potwora. Co więcej, kapitan Elkanah Finney mówi, że spotkał węża morskiego już w 1815 r. Dwa lata później zaś ogromnego węża (lub coś uznanego za węża) zobaczą amerykańscy marynarze patrolujący wybrzeże w tym samym rejonie.

• 1817 - 1825 r. - Powstaje kanał między jeziorem Erie (Wielkie Jeziora) i rzeką Hudson (544 km).

• 1818 r. - USA i Wielka Brytania zgadzają się przez 10 lat wspólnie zarządzać terytorium na zachód od Gór Skalistych. Amerykanie utworzą tam trzy stany: Oregon (samorządny do amerykańskiej aneksji w 1848 r., od 1859 r. stan ze stolicą w Salem), Idaho (stan od 1863 r., stolica w Boise) i Waszyngton (Washington, stan od 1889 r., stolica w Olympii).

• 1818 r. - Joseph T. Hare dokonuje pierwszego odnotowanego napadu na dyliżans jadący do Baltimore i rabuje 15 tysięcy dolarów. Zostaje schwytany i powieszony.

• 1818 r. - Amerykański statek Savannah jako pierwszy parowiec przepływa Atlantyk, lecz częściowo pod żaglami.

• 1818 - 1893 r. - Eben Norton Horsford, inżynier i wykładowca matematyki, podczas pobytu w Niemczech student chemii u Justusa von Liebiga, a od 1847 r. wykładowca nauk stosowanych na Harvardzie. Jest zwolennikiem tezy, że wikingowie dotarli niegdyś do wnętrza kontynentu amerykańskiego i funduje pomnik Leifa Erikssona jako odkrywcy Ameryki. Prawdziwą sławę przynoszą mu jednak prace na temat chemii spożywczej, a zwłaszcza formuła proszku do pieczenia. Wraz z Georgem Wilsonem w 1854 r. zakłada firmę Rumford Chemical Works, która produkuje środki spożywcze, w tym proszek do pieczenia, który przynosi mu fortunę.

• 1819 r. - Powstaje stan Alabama (indiańska nazwa oznacza Tu Odpoczywamy).

• 1819 r. - Powstaje najstarszy w USA Uniwersytet Wirginii (pierwszym rektorem uczelni zostaje Jefferson).

• 1819 r. - Zakupiona od Hiszpanii Floryda zostaje kolejnym stanem.

• 1819 - 1892 r. - Paul Whitman, poeta, eseista i dziennikarz.

• Ok. 1820 r. - Partia Federalistów traci znaczenie stając się lokalną konserwatywną partią w Nowej Anglii.

• 1820 - 1821 r. - Stan Maine ze stolicą w Portland wyodrębnia się z Massachusetts. Liczba stanów wzrasta do 26.

Demokratyczny prezydent James Monroe (1817-1825) ogłasza doktrynę „Ameryka dla Amerykanów”, oznaczającą izolację od świata, powstrzymywanie obcego kolonializmu na półkuli zachodniej i ekspansję USA.

Powstaje legenda kowbojów (cowboys - pasterze krów) w kapeluszach firmy J. B. Stetsona (lata 1860.), z lassem i rewolwerem Colta, którzy opanowują Dziki Zachód (zachód USA). Wyczyny kowbojów staną się przedmiotem opowieści i obrazów (na przykład obraz Charliego Russella pokazujący chwytanie krowy na lasso).

Kształtuje się amerykańska mentalność łącząca kult siły, praktycyzm i wiarę, że wszystko, co najlepsze jest w Ameryce. To filozofia odwołująca się do indywidualizmu i samodzielności człowieka walczącego o sukces, a symbolem tej walki staje się bohater z pistoletem w ręku. Niestety, konsekwencją takiej wizji świata jest powszechne uzbrojenie Amerykanów i przekonanie, że trzeba stale walczyć. Stąd typowa dla USA łatwość stosowania rozwiązań siłowych i powtarzające się strzelaniny.

Na preriach rozwija się hodowla bydła, a krwisty stek staje się typową potrawą bogatych Amerykanów w miastach.

• 1821 r. - Wieża dawnego hiszpańskiego fortu Matanzas na wyspie Anastasia koło Florydy zostaje przekształcona w latarnię morską, przebudowaną potem w roku 1874. W ciągu XIX i XX wieku na wybrzeżach Florydy powstanie kilkadziesiąt latarni pomagających przepłynąć trudne a zarazem bardzo uczęszczane wody między Zatoką Meksykańską i Atlantykiem.

• 1821 r. - Umiera Moses Austin, który otrzymał od władz meksykańskich prawo do prowadzenia akcji osadniczej w Teksasie. Jego dzieło kontynuuje syn Stephen Fuller Austin (1793-1836), który sprowadza do Teksasu 300 anglojęzycznych osadników i organizuje struktury administracyjne kraju. Zasłużenie zyska miano Ojca Teksasu.

• 1823 r. - Traper Hugh Glass staje się legendą amerykańskich pionierów i symbolem woli życia. Pracując dla założonej przez Williama Ashleya i Andrew Henry’ego futrzarskiej firmy Rocky Mountains Fur Company prowadzi wyprawę w górę Missouri. Pewnego dnia Glass zostaje znaleziony z głębokimi ranami tułowia, niemal zdartą skórą głowy i złamaną nogą. Obok zaś leży umierająca samica grizzly z ranami od noża Glassa. Stan Glassa jest tak zły, że towarzysze kopią mu grób i porzucają poranionego Glassa. A jednak Glass po kilku godzinach odzyskuje przytomność i ze złamaną nogą, wygłodzony w ciągu dwóch miesięcy przechodzi 130 km do rzeki Cheyenne. Tam buduje tratwę i dopływa do fortu Kiowa.

• 1823 r. - Budowa linii kolejowej zachodnim Marylandzie.

Przy tej okazji w 1824 r. powstaje miasteczko Burkittsville. Wcześniej istniała tam osada Blair, z której zimą 1785 r. wypędzono Elly Kedward oskarżoną o czarownictwo. Elly zginęła powieszona w lesie, a jej duch zwany Czarownicą z Blair podobno krąży odtąd po okolicy mordując napotkanych ludzi.

• 1824 - 1831 r. - Jedediah Smith i John Fremont penetrują Wielką Kotlinę jako drogę do zachodniej Kalifornii.

• 1825 - 1829 r. - Antyfederalista John Q. Adams jest prezydentem Stanów Zjednoczonych.

• 1826 r. - Mason William Morgan (1774-1826) zniechęcony do organizacji pisze książkę opisującą sekrety masonerii. We wrześniu zostaje fałszywie oskarżony o kradzież i wywieziony do Fortu Niagara, gdzie znika w niewyjaśnionych okolicznościach. Jego zaginięcie podsyca antymasońskie nastroje w USA.

• 1827 r. - W Filadelfii powstaje związek zawodowy robotników. Trzy lata później Kongres znosi zakaz tworzenia związków, a w roku 1880 powstanie ogólnoamerykańska federacja związków American Federation of Labor.

• 1828 r. - Noah Webster publikuje słownik amerykańskiej wersji języka angielskiego z uproszczoną pisownią.

• 1828 r. - Nowy Jork otrzymuje miejską sieć komunikacyjną obsługiwaną przez konne omnibusy.

W następnych latach podobne sieci z tramwajami konnymi, a potem parowymi i elektrycznymi pojawią się nie tylko w Nowym Jorku, ale też w innych miastach Ameryki. Z czasem zaś zastąpią je autobusy spalinowe.

• 1828 r. - William Ladd tworzy pierwszą ogólnoamerykańską organizację pacyfistów American Peace Society.

• 1829 r. - Ku powszechnemu zaskoczeniu James Smithson (1765-1829) przekazuje USA (gdzie nigdy nie był) ogromną sumę pieniędzy na cele naukowe. Smithson pochodził z bogatej brytyjskiej rodziny, choć był dzieckiem nieślubnym, czego nigdy mu nie zapomniano w kręgach arystokracji. Był znanym uczonym, a interesował się przede wszystkim mineralogią. Wiele lat spędził podróżując po Europie. Dzięki jego testamentowi powstaje Smithsonian Institution (1837), słynny amerykański ośrodek badań, wyposażony w bogate (wkrótce największe na świecie) zbiory muzealne dotyczące wszystkich dziedzin wiedzy i jedną z najlepszych bibliotek naukowych. Smithonian Institution będzie potem finansować wiele programów badawczych i dużą liczbę ekspedycji do wszystkich części planety.

• 1829 r. - Powstają pierwsze uprawy soi. Wkrótce USA staną się jej największym producentem po Chinach.

• 1829 r. - J. McLoughlin zakłada tartak napędzany wodą i miasto Oregon City (w latach 1848-1851 stolica Oregonu).

• 1829 - 1971 r. - W Filadelfii działa Eastern State, jedno z najokrutniejszych więzień na świecie: pełna izolacja więźniów trzymanych w pojedynczych celach, zakaz rozmawiania więźniów, ostre kary. Więzienie zbudowano zgodnie z zaleceniami J. Benthama (projekt więzienia Panoptykon z roku 1787), który postulował umieszczenie indywidualnych cel wokół wieży strażniczej w centrum w taki sposób, aby strażnik mógł stale obserwować każdego więźnia przez kratę zastępującą jedną ścianę celi.

Okultyści twierdzą potem, że w opuszczonym ogromnym budynku byłego więzienia w Filadelfii straszą duchy zamęczonych więźniów. W XXI wieku badacze próbują je nawet wykryć za pomocą czujników promieniowania, temperatury i ciśnienia, lecz znajdują tylko zjawiska naturalne.

• 1829 - 1837 r. - Prezydent Andrew Jackson z Partii Republikańskiej. Jako znany awanturnik, hazardzista, kobieciarz i chciwiec wywołuje krytykę ze strony politycznych przeciwników, ale ma poparcie drobnych wytwórców. Partia Republikańska przekształca się w Partię Demokratyczną (ok. 1830), która od połowy XIX w. reprezentuje plantatorów, drobnych wytwórców, zwolenników niewolnictwa i federalistów.

Powstaje też stronnictwo narodowych republikanów J. Q. Adamsa (antyfederaliści), których H. Clay i D. Webster przekształcą w Whig Party (1834, antyfederalistyczni wigowie nazwę wzięli od antykrólewskiego stronnictwa w Anglii). Wigowie przetrwają do wyborów w 1852 r.

• 1830 r. - Joseph Smith zakłada Kościół Mormonów. Smith zostaje zamordowany, a mormoni prześladowani za poligynię i wegetarianizm odchodzą na zachód. Napotkane na pustyni drzewo nazwane Joshua Tree (drzewo Jozuego - przywódcy Izraelitów) uznają za znak od Boga, zapowiadający sukces i faktycznie w roku 1846 zakładają miasto Salt Lake City (w późniejszym stanie Utah). Co prawda Kongres zakaże poligynii (1874, 1885), co mormoni formalnie akceptują (1890), lecz bywają poligynistami jeszcze w XXI w., a władze zwykle udają, że tego nie widzą.

• 1830 r. - Powstaje pierwsza w USA linia kolejowa przeznaczona do użytku publicznego: konie ciągną wagony po torach na odcinku 21 km między Baltimore i Ellicott’s Mills.

Wcześniej w 1826 r. uruchomiono pierwszą amerykańska kolej konną do przewozu bloków granitu z kamieniołomu do odległego o 4,8 km portu na rzece Neponset w okolicach Bostonu. Wagony toczyły się po drewnianych torach o szerokości 1524 mm z żelazną nakładką. W 1829 r. zaś podjęto nieudaną próbę użycia parowozu do ciągnięcia wagonów z węglem w Pensylwanii.

W 1830 r. odbywa się słynny wyścig lokomotywy Tom Thumb zbudowanej przez Petera Coopera oraz wozu ciągniętego przez konia. Co prawda koń wygrywa, ponieważ w maszynie parowej obsunął się pasek przenoszący ruch na koła, lecz w 1831 r. zarząd kompanii kolejowej Baltimore & Ohio (istnieje od 1827 r.) decyduje o wprowadzeniu parowozów na linii Baltimore-Ellicott’s Mills.

• Od 1830 r. - Rewolucja przemysłowa w USA. Pogłębia się konflikt między przemysłową Północą i wiejskim Południem z rolnictwem opartym na pracy niewolników; USA pozostają głównym producentem bawełny (w połowie stulecia około 7/8 światowej produkcji).

• 1831 r. - Kompania South Carolina Canal & RR Co. uruchamia pod Charleston pierwszą regularnie działającą amerykańską linię kolejową obsługiwaną przez lokomotywy parowe.

W ciągu następnych dziesięcioleci powstanie wiele następnych parowych linii kolejowych w większości używających torów o rozstawie 1435 lub 1524 mm. W 1835 r. ruszą pierwsza dalekobieżna linia Waszyngton-Baltimore oraz pierwsza linia przecinająca Appalachy między Johnstown i Hollidaysburg.

Powstają kompanie kolejowe zarządzające poszczególnymi liniami lub sieciami linii, jak na przykład Boston & Maine RR (1835), Pennsylvania Railroad (1846), Chicago, Milwaukee, St. Paul & Pacific RR (1847), Louisville & Nashville RR (1850), Illinois Central Railroad (1851), New York Central RR (1853), Atchison, Topeka & Santa Fe Rly (1859), Union Pacific RR (1861), Southern Pacific RR (1865).

• 1832 r. - W Nowym Jorku kursuje miejska kolej konna i parowa (rodzaj tramwaju) mająca usprawnić komunikację w coraz gęściej zaludnionym mieście, lecz nie zdaje egzaminu z powodu torów niebezpiecznie wystających ponad jezdnię. W końcu zwycięży pomysł kolejki nadziemnej na wysokości kilkunastu metrów i począwszy od roku 1867 powstają jej kolejne linie.

• 1833 r. - Powstaje osada Terminus, od 1847 r. znana jako miasto Atlanta.

• 1833 r. - John McCoy zakłada fort u zbiegu rzek Missouri i Kansas, który przekształci się w miasto Kansas City.

• 1834 r. - Normalizacja amerykańskich miar i wag (jard, funt, buszel, galon) wzorowanych na jednostkach brytyjskich.

• 1835 - 1910 r. - Mark Twain (Samuel Langhorne Clemens). W swoich książkach oddaje awanturniczego ducha Ameryki.

• 1835 r. - Dziennikarz James Gordon Bennett (1795-1872, wkrótce milioner i sponsor różnych przedsięwzięć) zakłada gazetę New York Herald; wprowadza artykuły ekonomiczne i ilustracje. W tym samym roku powstaje dziennik International Herald Tribune, a w 1848 r. wielka korporacja prasowa Associated Press.

• 1835 r. - R. Lock publikuje w gazecie New York Sun fantastyczne artykuły o istotach rzekomo widzianych przez Herschela na Księżycu, co wywołuje spore poruszenie. Podobną rewelacją będzie słynne opowiadanie Edgara Allana Poe o rzekomym przelocie balonu przez Atlantyk w ciągu trzech dni, zamieszczone w tej samej gazecie w 1844 r.

• 1835 r. - Wielki pożar niszczy ponad 500 budynków w Nowym Jorku.

• 1836 r. - Amerykańscy osadnicy w Meksyku na północ od Rio Grande deklarują niepodległość jako republika Teksasu. Pierwszym prezydentem zostaje David G. Burnet (1836), a po nim urząd pełnią: Samuel Houston (1793-1863, rządzi w latach 1836-1838 i 1841-1844), M. B. Lamar (w latach 1838-1841) i A. Jones (1844-1846).

Od 23 lutego do 6 marca 1836 r. meksykański generał Antonio L. de Santa Anna oblega fort buntowników Alamo w San Antonio. Mimo zaciętej obrony fort upada i giną niemal wszyscy obrońcy łącznie ze słynnym traperem i kongresmenem Davidem Crockettem. Potem jednak Santa Anna dzieli armię na kilka oddziałów i w rezultacie zostaje pokonany przez Houstona pod San Jacinto (21 IV 1836), a następnie musi uznać niepodległość Teksasu.

Alamo zaś przechodzi do historii jako symbol bohaterstwa Teksańczyków, a według niektórych relacji staje się miejscem nawiedzanym przez duchy poległych.

• 1837 r. - Powstaje stan Michigan (w języku miejscowych Indian nazwa oznacza rybacką sieć lub wielką wodę).

• 1837 r. - Zajmujący się wyrobem świec Anglik William Procter (1801-1884) i producent mydła Irlandczyk James Gamble (1803-1891) zakładają w Cincinnati (Ohio) przedsiębiorstwo produkujące kosmetyki i farmaceutyki. W XX W. firma Procter & Gamble wyrośnie na kosmetycznego giganta działającego na całym świecie.

• 1837 - 1841 r. - Martin Van Buren, jest prezydentem USA z ramienia republikanów.

• 1837 - 1848 r. - C. L. Tiffany i J. Young zakładają w Nowym Jorku sklep z „eleganckimi towarami”, czyli fancy goods i skupują tanio biżuterię przerażonych rewolucją (1848) Francuzów. Wkrótce Tiffany staje się sklepem dla najbogatszych i symbolem elegancji.

• 1839 - 1908 r. - Cyrus Reed Teed. Lekarz, uczony i mistyk. Głosi, że Ziemia jest wewnętrzną, wklęsłą powierzchnią kosmosu składającego się z 17 współśrodkowych sfer. Twierdzi też, że materia i energia są tożsame. Na Florydzie Teed zakłada religijną wspólnotę oczekującą odnowy świata i żyjącą według zasad ekologii. Niestety, Teed umiera i wbrew nadziejom wyznawców nie zmartwychwstaje, a w 1921 r. huragan zmyje jego grób do oceanu.

• Od 1840 r. - Rozwój telegrafii Morse’a: linia Waszyngton-Baltimore (1843), Nowy Jork-San Francisco (1861).

Do roku 1850 Stany Zjednoczone będą miały 18 tysięcy km linii telegraficznych, a do 1862 r. już 50 tysięcy km.

• 1841 r. - John Augustus (1785-1858) z Bostonu wprowadza probację (łacińskie probare - próbować): nadzór przestępcy zamiast kosztownego więzienia. Probację zaaprobują całe USA (do 1914 r.) i świat (po 1950 r.).

• 1841 r. - Prezydentem USA zostaje wig William H. Harrison, a po jego rychłej śmierci urząd obejmuje John Tyler.

• 1841 r. - V. Palmer tworzy agencję reklamową, która wprowadzi kampanię reklamową, czyli reklamę zmasowaną, wielokierunkową i opartą na różnych metodach docierania do klienta.

Około roku 1925 pojawią się reklamy radiowe, a w roku 1941 w USA powstanie pierwszy w dziejach kanał telewizyjny poświęcony wyłącznie reklamie.

• 1842 - 1845 r. - Fremont i Preuss organizują trzy badawcze wyprawy na zachód od Missisipi.

• 1843 r. - W. Overton, A. Lovejoy (z Bostonu) i F. W. Pettygrove (z Portland) zakładają nowy Portland (o nazwie decyduje rzut monetą) na szlaku Oregon City - Vancouver, wkrótce największe miasto (prawa miejskie od 1851 r.) stanu i konkurent Oregon City.

• 1845 r. - W Bostonie powstaje firma White Star Line, której statki obsługują linie żeglugowe, głównie do Australii. Kiedy grozi jej bankructwo, zostaje odsprzedana Brytyjczykowi Thomasowi Ismayowi (1868).

• 1845 - 1849 r. - Demokrata James K. Polk jest prezydentem państwa. Wywołuje konflikt z Meksykiem.

• 1845 r. - J. L. O’Sullivan pisze w nowojorskiej Morning News, że przeznaczeniem USA jest podbój Ameryki.

• 1846 r. - Podział wybrzeża Pacyfiku wzdłuż południka 49^o między amerykański stan Waszyngton i brytyjską Kanadę.

• 1846 r. - Zaczyna się rozwój rolnictwa wielkotowarowego. Powstają pierwsze silosy - wielkie zbiorniki (spichlerze) na zboże.

• 1846 r. - Bracia Jesse i Landsay Applegate ustalają przez góry trasę znaną potem jako Południowy Szlak Emigrantów, który łączy się ze Szlakiem Oregońskim w okolicy Fort Hall w Idaho. Z drugiej strony zaś prowadzi do doliny Willamette w Oregonie. Nowa droga umożliwi zasiedlenie ziem plemion Klamath.

• 1846 - 1848 r. - Zwycięska wojna z Meksykiem.

Na podbitych ziemiach powstaną stany: Teksas (Texas), Nowy Meksyk (New Mexico) i Kalifornia (California) nad Pacyfikiem, a potem Utah (nazwa od plemienia Yuti zwanego też Ute lub Utah) Newada (nevada po hiszpańsku znaczy śnieżna) i Arizona (po angielsku arid zone - suchy rejon), a później jeszcze Colorado (1876).

Dzięki temu podbojowi Amerykanie zdobywają wielkie pastwiska dla długorogiego bydła (longhorn albo bighorn). Liczba wypasanych krów osiąga 11 (1850) a potem 15 milionów (1870). Wybuchają konflikty między ranczerami potrzebującymi ogromnych pastwisk dla tysięcy krów i farmerami-rolnikami.

• 1847 r. - W. H. Hayes zwany Bully (Brutal) zaciąga się na statek z Nowego Jorku do San Francisco. Jest to początek kariery legendarnego oszusta, złodzieja, pirata, uwodziciela, bigamisty i gwałciciela. Sprzedaje cudzy statek w Singapurze (1854), oszukuje wspólnika w Chinach (1855), ucieka z cudzym ładunkiem z Singapuru (1855), z Batawii (1855, 1860) i z San Francisco (1859), a potem sprzedaje go na swój rachunek w porcie Freemantle w Australii (1855), na Hawajach (1859) w Batawii (1860) i Auckland (1864), handluje niewolnikami w Papeete (1868)... Morduje go kompan w 1877 r.

• 1847 - 1848 r. - Powstaje Free Soil Party (Partia Darmowej Ziemi): drobni wytwórcy i farmerzy żądają finansowego wsparcia dla osadników i zakazu rozszerzania niewolnictwa w nowych stanach.

• 1847 - 1848 r. - W Hydesville koło Nowego Jorku siostry Margaretta (1838-1893), Cathie (1841-1892) i Leah (1818-1890) Fox rzekomo kontaktują się z duchem gazeciarza C. B. Rosny’ego zamordowanego w ich domu w 1843 r., czyli w czasie, gdy ich rodzina tu nie mieszkała. Idąc za wskazówkami rzekomego ducha (stuka w ścianę, odpowiadając przecząco lub twierdząco na pytania sióstr) rodzina Foxów próbuje odnaleźć zwłoki ofiary podobno zakopane w piwnicy, lecz bez skutku. Szkielet mężczyzny faktycznie zostanie odkryty w piwnicy budynku dopiero w 1904 r.

Od 1849 r. siostry występują w USA, Europie i Rosji. W. Crookes bada Cathie w Londynie (1871), a Komisja H. Seyberta (10 profesorów z uniwersytetu w Pensylwanii, 1884) bada Margarettę i potwierdza fenomen mimo wrogości kleru i konserwatystów. Siostry przechodzą do historii uznane za założycielki spirytyzmu i wynalazczynie wirujących stolików jako metody porozumiewania się z duchami (stół porusza się i stuka ponoć pod wpływem duchów). W 1930 r. dom w Hydesville spalą fanatycy podburzeni przez pastora metodystów.

• 1847 - 1931 r. - Thomas Alva Edison, wielki wynalazca-samouk, właściciel rekordowej liczby 1093 patentów i przedsiębiorca często chwytający się metod niezgodnych z prawem, na przykład napaści, przemocy i zastraszania.

• 1848 r. - Wodospad Niagara wysycha na 30 godzin. Okaże się potem, że przyczyną był zator na jeziorze Erie spowodowany przez wiosenne topnienie i spływanie lodu.

• 1848 r. - Bracia Sanford i Thomas Bhingam, członkowie wspólnoty mormonów pasący bydło w górach Oquirrh na południe od Salt Lake w Utah natrafiają na minerały zawierające miedź. Dwa lata później rodzina Bhingam opuszcza ten rejon, ale pozostaje nazwa Bhingam Canyon. Kilkanaście lat później opinia publiczna dowiaduje się o złożach miedzi, a w 1903 r. Eros A. Wall i Daniel C. Jackling zakładają Utah Copper Company mającą wydobywać miedź oraz inne metale. Trzy lata później rusza odkrywkowa kopalnia Bhingam Canyon Mine znana też pod nazwą Kennecott Copper Mine. Do końca XX w. będzie to największa kopalnia odkrywkowa na świecie: szerokość wykopanej dziury osiągnie 4 km a głębokość ok. 1200 m. W 2013 r. dojdzie do gigantycznego osuwiska, co ostatecznie przekona władze do zamknięcia kopalni jako niebezpiecznej.

• 1848 r. - Powstaje stan Wisconsin, a Chicago staje się centrum handlu dzięki kanałowi Wielkie Jeziora – Missisipi.

• Lata 1848/1849, 1859, 1875 - Trzy największe gorączki złota związane z odkryciem złóż w Kalifornii, Newadzie i Black Hills (Góry Czarne). W 1850 r. USA dostarczają ok. 50% światowej produkcji złota.

Proces pozyskiwania cennego kruszcu ma charakter rabunkowy, niszczy ogromne obszary przekopane przez poszukiwaczy, zamula rzeki i doprowadza do katastrofy ekologicznej. Jeden z turystów odwiedzających Centralną Dolinę w Kalifornii w 1869 r. napisze, że krajobraz wygląda jak po przejściu tornada, powodzi i trzęsienia ziemi jednocześnie.

W Kalifornii małe San Francisco i dawna hiszpańska osada Sacramento koło Fort Sutter (założony przez Szwajcara J. Suttera w 1839 r.) przekształcają się w przeludnione, brudne miasta, gdzie kwitnie hazard i przestępczość. Na terenie Kalifornii działa w tym czasie ok. 20 prywatnych mennic bijących złote monety. Mimo braku centralnej kontroli jakość tych monet jest wysoka, ponieważ mennice konkurują między sobą, a w dodatku są obserwowane przez klientów, którzy w większości posiadają broń i są gotowi surowo ukarać złapanych oszustów.

Swoistą sławę zdobywają bandyci: Billy the Kid (1859-1881, zastrzelony), Jessie James (1847-1882, zastrzelony przez wspólnika dla zdobycia nagrody wyznaczonej przez policję), Wyatt Earp (1848-1929, bandyta, później szeryf), Joaquin Murietta, Black Bart (znany z napadów na dyliżanse), Ben Thompson, Jim Courtright, John Wesley Hardin (1835-1895), John Ringo, bracia Dalton i hazardzista Sam Bass. Najszybszym rewolwerowcem jest Doc Holliday, a na północy James Butler Hickok znany jako Wild Bill Hickok (ginie w 1876 r.).

• 1849 r. - Filozof i przyrodnik Henry David Thoreau (1817-1862) pisze słynny esej o oporze przeciw państwu popierającemu niewolnictwo i o obywatelskim nieposłuszeństwie. Owo nieposłuszeństwo to odmowa wypełniania narzuconych przez prawo obowiązków wobec rządu, zwłaszcza płacenia podatków, aby bez przemocy (nierewolucyjnie) wymusić zmianę prawa uznanego za niesprawiedliwe, godząc się przy tym ponosić konsekwencje swego postępowania.

Thoreau odmówił zapłacenia podatku, ponieważ nie godził się, aby z jego pieniędzy finansowano zaborczą wojnę z Meksykiem i utrzymywano niewolnictwo. Został za to uwięziony, lecz przyjaciele zapłacili za niego podatek i Thoreau wyszedł na wolność. W ten sposób zwrócił uwagę obywateli na możliwość protestowania wobec niesprawiedliwości państwa, zakwestionował pozytywizm prawny zakładający bezwzględne posłuszeństwo wobec obowiązujących przepisów i antycypował ideę praw człowieka stojących ponad prawem państwowym.

• 1849 r. - Prezydentem USA zostaje wig Zachary Taylor, a po jego śmierci urząd obejmuje wig Millard Fillmore (1850), który ustąpi demokracie Franklinowi Pierce’owi (1852-1857).

• 1850 r. - Z kalifornijskiego złota jest bita 20-dolarowa moneta znana jako Gold Double Eagle. Jej emisję przerwie prezydent podczas kryzysu w 1933 r. i nakaże przetopić 20-dolarówki na potrzebny kruszec. W rezultacie staną się one numizmatyczną rzadkością poszukiwaną przez zbieraczy, a po 150 latach wycenianą na ponad 7,5 miliona dolarów.

• 1850 r. - Żydowscy imigranci z Bawarii bracia Henry (1822-1855), Emanuel (1827-1907) i Mayer (1830-1897) Lehmanowie zakładają firmę H. Lehman and Bro., znaną też jako Lehman Brothers, wkrótce jeden z największych amerykańskich a potem także światowych banków inwestycyjnych, czyli zajmujących się pożyczaniem pieniędzy na inwestycje.

• Od połowy XIX w. - Na obszarach odebranych Meksykowi w 1848 r. szybko postępuje rozwój miast.

Z niektórymi są związane dziwaczne opowieści. Na przykład w San Diego w 1857 r. rodzina Whaley buduje ceglany dom, jeden z pierwszych ceglanych budynków na obszarze Kalifornii. Budowla jednak zostaje uznana za pechową, ponieważ została postawiona na miejscu egzekucji złodzieja Jima Robinsona. W nieszczęśliwym domu umiera 18-miesięczny syn Whaleyów, a ich córka Violet zostaje porzucona przez męża. Na domiar złego kolejni właściciele opowiadają o duchach snujących się po nawiedzonym domostwie.

• Druga połowa XIX w. - Wynalazek rewolweru colt (1835) a potem karabinu winchester (1866) daje białym przewagę w starciach z Indianami. Łuk pozwala wystrzelić do sześciu strzał na minutę, więcej niż broń palna w pierwszej połowie XIX w. Teraz jednak szybkostrzelność broni palnej jest wyższa, więc nadchodzi kres indiańskiej obecności na prerii. Klęskę Indian przypieczętuje budowa transkontynentalnych linii kolejowych, między innymi przez Charlesa Morgana (1795-1878), potentata w dziedzinie transportu i jego wspólnika Corneliusa Garrisona (1809-1885).

Po śmierci O. F. Winchestera na gruźlicę (1884) wdowa Sara Winchester targana wyrzutami sumienia, a może pod wpływem idei spirytyzmu, postanawia zbudować dom dla duchów ludzi zabitych z broni zaprojektowanej przez zmarłego męża. Tak w ciągu 40 lat powstaje dziwaczna rezydencja w San Jose w Kalifornii budowana rzekomo pod dyktando duchów objawiających swoją wolę podczas kolejnych kolacji pani domu z trzynastoma pustymi miejscami dla przybyszy z zaświatów. Dom ma schody wiodące donikąd, ściany bez drzwi, korytarze bez wyjścia i liczne, stale dobudowywane pokoje, część z nich bez okien, część z drzwiami bez klamek. Schody mają 13 stopni, lampy mają 13 żarówek i 13 wieszaków czeka na płaszcze widmowych gości.

• Druga połowa XIX w. - Śrubowy napęd statków skraca i ułatwia podróż przez Atlantyk, co zwiększa liczbę europejskich imigrantów w USA. Wkrótce tradycyjne metody spisu ludności okazują się niewystarczające, co skłoni Hermana Holleritha do wynalezienia karty perforowanej jako standardowego nośnika informacji o ludności.

• Ok. 1851 r. - A. A. Denny i jego załoga osiedlają się na zachodnim wybrzeżu i zakładają miasteczko New York potem przemianowane na Duwamps. Niedługo potem osada zyska nową nazwę Seattle od zniekształconego imienia Si’ahl (Sealth, Seattle), wodza plemienia Suquamish walczącego z kolonizacją. Z czasem Seattle wyrośnie na ważny port i największe miasto stanu Waszyngton, które po stu latach osiągnie pół miliona mieszkańców.

• 1852 - 1854 r. - Powstaje Partia Republikanów jako koalicja wigów, Free Soil Party i niezależnych demokratów. dtąd politykę USA kształtują dwie główne partie Demokratów i bardziej konserwatywnych Republikanów.

• 1853 r. - W Nowym Jorku powstaje Central Park, najsłynniejszy miejski park w USA zaprojektowany przez Fredericka Law Olmsteda (1822-1903), słynnego architekta krajobrazu.

Na rozległym, znacznie przekraczającym 800 akrów terenie znajdują się nie tylko drzewa i ścieżki spacerowe, ale też jezioro, a także kryjówki dla ekscentryków, którzy nie zawsze akceptują wielkomiejskie życie. Na przykład w latach 1980. będą w Nowym Jorku krążyły legendy o tajemniczym mężczyźnie żyjącym w koronach drzew, a nawet o nadrzewnym plemieniu, które nocami gra na bębnach. W końcu straż parkowa chwyta Boba Redmana, który jako trzynastoletni chłopak zaczął potajemnie budować domek na drzewie w Central Parku. W ciągu ośmiu lat buduje trzynaście kolejnych coraz doskonalszych i większych domków, przy czym nie używa gwoździ i w żaden sposób nie niszczy drzew. Straż parkowa kolejno odkrywa i likwiduje te konstrukcje, a Redman tworzy je od nowa. Ostatni domek miał wejście kilkanaście metrów nad ziemia, był kilkupoziomowy i dostatecznie mocny, by utrzymać nawet kilkanaście osób. Redman przyjmował tam gości (niektórzy faktycznie grali na bębenkach) surowo zakazując używania ognia, łamania gałęzi i śmiecenia. Ostatecznie strażnicy parkowi nie tylko rezygnują z karania Redmana, lecz zatrudniają go do ochrony Central Parku pod warunkiem, że przestanie tworzyć nowe nadrzewne konstrukcje.

• 1857 - 1861 r. - Demokratyczny prezydent James Buchanan.

• 1857 r. - Pod Mountain Meadows (Utah) mormoni przebrani za Indian mordują 123 osadników.

• 1857 r. - Koło Karoliny huragan zatapia parowiec Central America wiozący poszukiwaczy złota wracających z Kalifornii. W roku 1988 Thomas G. Thompson znajdzie w nim 15 ton złota.

• 1858 r. - Podczas gorączki złota szybko rośnie miasto Denver, od 1876 r. stolica stanu Colorado.

• 1858 r. - Powstaje poczta konna i linie dyliżansów (powozy konne) łączące brzegi obu oceanów. Wkrótce jednak zastąpią je pociągi: George Mortimer Pullman buduje wagony wyposażone w miejsca do spania (1858).

• 1859 r. - Drake wierci pierwszy amerykański szyb naftowy w Pensylwanii.

• 1859 r. - George Hearst (1820-1891) zaczyna eksploatację złóż srebra w Utah.

Wcześniej próbował szukać złota w Kalifornii i zdobył niewielką fortunę na kopalniach kwarcu, hodowli bydła i handlu. W Utah w ciągu kilkunastu miesięcy uzyskuje 38 ton czystego srebra zatruwając przy tym wodę i glebę związkami rtęci i mułem pozostałym po rozkruszeniu skał. Zarabia 91 tysięcy dolarów, a rodzina Hearst staje się jedną z najbogatszych w Stanach Zjednoczonych, inwestując nie tylko w kopalnictwo, lecz także w prasę. Syn George’a William Randolph Hearst (1863-1951) będzie prasowym potentatem i twórcą Hearst Communications, gigantycznego konglomeratu firm zajmujących się mediami.

• 2 IX 1859 r. - Potężna burza magnetyczna wywołana przez Słońce powoduje szereg awarii sieci telegraficznej.

• Do ok. 1860 r. - Funkcjonuje Szlak Oregoński wytyczony na początku stulecia przez wyprawy M. Lewisa i W. Clarka oraz D. Thompsona. Szlak prowadzi z fortu Independence, przez Laramie obok skały Independence Rock, na południe od Black Mountains, wzdłuż rzek Snake i Columbia do przyszłego Portland, a inne odgałęzienie do Sacramento.

Osadnicy używają początkowo ciężkich wozów na litych, drewnianych kołach, ciągniętych przez woły. Z czasem powstają lżejsze wozy typu conestoga (od miasteczka Conestoga w Pensylwanii) również całe z drewna, lecz ich koła mają szprychy, a całość przykrywa gruba tkanina impregnowana olejem i naciągnięta na łukowate drewniane pręty. Taki wóz może przewozić nawet kilka ton, a po odłączeniu kół unosi się na wodzie. Osadnicy łączą swoje wozy w długie karawany, co zwiększa bezpieczeństwo podróżujących. Szybkość podróży jest jednak niewielka, bo sięga ok. 15 mil dziennie.

• 1860 r. - USA stają się czwartą przemysłową potęgą świata, produkując między innymi milion ton żelaza i 1,4 miliona ton węgla rocznie.

• 1861 r. - Republikanin Abraham Lincoln zostaje prezydentem.

Wbrew późniejszej legendzie nie jest zwolennikiem zniesienia niewolnictwa, lecz za wszelką cenę chce zapobiec rozpadowi państwa, ponieważ narasta konflikt interesów między rolniczym i niewolniczym Południem oraz przemysłową Północą. Lincoln zdaje sobie sprawę, że nie ma możliwości pokojowego rozwiązania tego problemu, więc szuka pretekstu do wojny zakładając, że technicznie słabsze Południe powinno przegrać. Zniesienie niewolnictwa jest w istocie prowokacją, ponieważ oznacza gospodarcze załamanie Południa. Dlatego rolnicze stany Wirginia, Północna Karolina, Południowa Karolina, Tennessee, Georgia, Floryda, Alabama, Missisipi, Arkansas, Luizjana i Teksas ogłaszają secesję od USA. Korzystają w ten sposób z zagwarantowanego im prawa do wyjścia ze Stanów Zjednoczonych: zakładają Konfederację ze stolicą w Richmond i wybierają własnego prezydenta Davisa Jeffersona.

Północne stany Pensylwania, Nowy Jork, New Jersey, Connecticut, Rhode Island, Massachusetts, Maine, New Hampshire, Vermont, Ohio, Indiana, Michigan, Wisconsin, Illinois, Iowa, Minnesota, Kansas, Kalifornia i Oregon tworzą Unię ze stolicą w Waszyngtonie.

Kilka obszarów jest niezdecydowanych: Zachodnia Wirginia, Delaware, Maryland, Kentucky i Missouri.

• 12 IV 1861 r. - Południowcy ostrzeliwują oddział żołnierzy w forcie Sumter w południowej Karolinie, co oznacza wybuch wojny secesyjnej między Południem, czyli Konfederacją pragnącą oderwać się od USA i Północą zwaną Unią, która chce utrzymać jedność państwa na własnych warunkach.

Słabsi południowcy zyskują początkowo przewagę dzięki karności armii i sprawnemu dowodzeniu. Kiedy zaś w wyniku zdrady zwyciężają pod Bull Run, Lincoln zleca śledztwo. Detektyw szkockiego pochodzenia Allan Pinkerton (1819-1884) demaskuje wtedy szpiega Rose O’Neal Greenhow, działającą w zmowie z urzędnikami. Na życzenie prezydenta zdrajczyni nie zostaje jednak stracona, lecz jedynie odesłana na Południe, skąd wyjeżdża do Anglii. Zdrajcy z otoczenia Lincolna też pozostają nietknięci i to oni, choć Greenhow utonie w drodze powrotnej do Ameryki, przygotują potem zamach na prezydenta.

Natomiast detektywistyczna agencja Pinkerton zyskuje opinię najlepszej w swojej branży.

• 1861 r. - John P. Morgan (1837-1913), syn finansisty i pracownik firmy swojego ojca, unika powołania do wojska Unii dzięki łapówce w wysokości 300 dolarów. Z wojskowego składu w Nowym Jorku kupuje 5000 zepsutych karabinów po 3,5 dolara za sztukę, aby je sprzedać w St. Luis jako sprawne po 22 dolary za sztukę.

Tak zaczyna się jedna z największych fortun świata. Wraz z Anthonym J. Drexelem zakłada bank (1871), kupuje zrujnowane linie kolejowe, które przekształca w dobrze prosperujące przedsiębiorstwo. Na bazie korporacji stalowej odkupionej od Carnegiego tworzy firmę United States Steel Corporation (1901). Zakupuje brytyjskie linie żeglugi transatlantyckiej (1902) i współtworzy Briston Motor Corporation (1903, późniejsza Chrysler Corporation) produkującą samochody.

Morgan słynie jako największy kolekcjoner w dziejach. Zbiera dosłownie wszystko od pięknych muszli i kamieni po dzieła sztuki, a przede wszystkim książki. Gigantyczną kolekcję ofiaruje potem Stanom Zjednoczonym.

• 1861 r. - Powstaje Massachusetts Institute of Technology (MIT), wkrótce jedna z najlepszych technicznych uczelni świata.

• 1861 r. - Zostaje ustanowiony Medal of Honor, najwyższe amerykańskie odznaczenie wojskowe w formie pięcioramiennej gwiazdy. Po raz pierwszy otrzyma je sześciu żołnierzy Unii, kiedy w roku 1863 przenikną na stronę Konfederacji i porwą lokomotywę. Z czasem powstaną trzy odmiany medalu dla armii lądowej, marynarki wojennej i lotnictwa.

• 1861 - 1949 r. - Solomon R. Guggenheim, syn Meyera Guggenheima, właściciela firmy górniczej eksploatującej między innymi złoża złota na Alasce. Po studiach w Szwajcarii Solomon prowadzi rodzinne przedsiębiorstwo. Żeni się z Irene Rotschild, dodatkowo umacniając pozycję swojej firmy. Jednak jego pasją jest kolekcjonowanie dzieł sztuki. W 1919 r. wycofuje się z interesów i zakłada słynne muzeum sztuki w Nowym Jorku.

• 1862 r. - Podczas wojny kwitnie spekulacja żywnością, walutą i złotem. Uprzemysłowiona Unia uzyskuje przewagę nad rolniczą Konfederacją i zakłada blokadę morską, co uniemożliwia Konfederacji sprowadzanie broni. Oznacza to bliską klęskę południowców.

Chcąc przerwać blokadę konfederaci przebudowują statek parowo-żaglowy na parowy pancernik, aby zniszczył drewnianą flotę Unii. W Unii zaś powstaje pancernik Monitor z kadłubem ze stalowych blach i opancerzoną, obrotową wieżyczką z armatą. Kto pierwszy zbuduje pancernik, ten rozbije flotę wroga. O jeden dzień wygrywa Konfederacja i wysyła pancernik Virginia do Norfolku, czyli głównego portu wojennego Północy. Tam Virginia niewrażliwa na armatnie strzały niszczy jeden statek, uszkadza drugi, a trzeci zmusza do ucieczki. Kiedy jednak wraca następnego dnia 9 marca, pojawia się Monitor i uszkadza Virginię. Ostatecznie więc Konfederacja nie potrafi przerwać blokady, a to oznacza nieuchronną klęskę.

Niebagatelną rolę odgrywa też artyleria, ponieważ armia Unii jest wyposażona w nowoczesne dużo celniejsze armaty z gwintowaną lufą, a Konfederaci posługują się armatami gładkolufowymi. Nie pomaga nawet to, że armia Konfederacji na dużą skalę stosuje nowatorską technikę w postaci pól minowych: na dużych obszarach są zakopywane w ziemi ładunki wybuchowe, aby uniemożliwić przejście armii Północy.

Dla Południa pracuje lekarz i wynalazca Richard Oglesby Davidson, autor projektu samolotu z silnikiem parowym. Davidson chce użyć swojej maszyny jako bombowca, żeby z powietrza atakować stanowiska armii Unii, lecz nie uzyskuje akceptacji ze strony dowódców.

Wojna secesyjna staje się okazją do niebywałego okrucieństwa. Obie strony mordują się bez litości, jeńcy są przetrzymywani w obozach pozbawionych czystej wody, często głodują, a nawet zdarza się, że nie mają dachu nad głową. W rezultacie szerzących się chorób i bestialstwa strażników umiera zwykle ok 25% jeńców.

• 20 V 1862 r. - Podpisany przez Lincolna Homestead Act pozwala białym zajmować ziemie Indian na zachód od Missisipi. Każdy obywatel USA ma prawo do 160 akrów ziemi. Powoduje to gwałtowny napływ żołnierzy do armii Unii w nadziei, że po zwycięstwie będą mogli zająć zdobyte gospodarstwa.

Homestead Act wywołuje konflikt z Indianami, którzy wypędzani ze swojego terytorium stają w obliczu głodu i groźby zagłady. Wybucha wojna z Siuksami Dakota zakończona schwytaniem większości wojowników i straceniem części z nich w roku 1865. Pozostali Siuksowie będą walczyć jeszcze kilka lat, nawet zadając straty Amerykanom, lecz ostatecznie zostają pokonani i zamknięci w rezerwatach.

Pojawia się też problem techniczny, jak ogrodzić ogromne pastwiska w terenie, gdzie nie ma drzew? Rozwiąże go wynalazek drutu kolczastego opatentowanego przez Josepha F. Gliddena (1874) i produkowanego w latach 1870. przez Isaaca Ellwooda oraz Johna W. Gatesa. Gates zakłada potem Southern Wire Company, a następnie Steel and Wire (1898), które stają się największymi producentami drutu kolczastego w Ameryce Północnej i na świecie.

• 1863 r. - Lincoln znosi niewolnictwo w całych USA, czym uderza w interesy plantatorów na Południu.

• 1863 r. - W Teksasie grasuje banda pułkownika Williama C. Quantrilla. Ich największym wyczynem jest wymordowanie kilkuset mężczyzn w miasteczku Lawrence. Quantrill ginie w walce z rangers w 1865 r., a reszta bandy w 1866 r.

• 24 IV 1863 r. - Na życzenie A. Lincolna prawnik Francis Lieber opracowuje dla armii instrukcję znaną jako Kodeks Liebera (The Lieber Code): zakazuje rabunku, niszczenia obiektów niemilitarnych, zwłaszcza szpitali, zabytków i świątyń, wyklucza trucizny, tortury i karanie jeńców za próby ucieczki.

• 1-3 VII 1863 r. - Pod Gettysburgiem w Pensylwanii rozgrywa się najkrwawsza bitwa w dotychczasowych dziejach Ameryki Północnej. Spotykają się dwie armie: prawie 94 tysiące żołnierzy Unii prowadzi generał George Meade, a blisko 72 tysiące żołnierzy Konfederacji generał Robert E. Lee, który wkroczył na terytorium Unii. Oddziały Unii zajmują wzgórza, kryjąc się za kamiennymi murami, a konfederaci atakują, biegnąc pod górę po otwartej przestrzeni. Po całodziennych zmaganiach unioniści wycofują się na wzgórze Cemetery Hill, oddając Gettysburg (1 VII). Drugiego dnia (2 VII) trwają zażarte walki o Cemetery Hill, które jednak nie kończą się zwycięstwem żadnej ze stron. Trzeci dzień zmagań (3 VII) to znów walki o Cemetery Hill. Do legendy przechodzi szarża Picketta, czyli szaleńczy marsz 12 500 żołnierzy piechoty pod wodzą G. E. Picketta 1200 m po otwartym terenie, pod górę i wprost na lufy unionistów: ginie ponad połowa atakujących. Wieczorem konfederaci odpierają jeszcze atak kawalerii Unii. Następnego dnia konfederaci odchodzą, zostawiając 20 488 zabitych i rannych. Za nimi podąża armia Unii, która pod Gettysburgiem straciła 23 tysiące żołnierzy. Meade jednak nie atakuje, pozwalając przeciwnikowi przeprawić się przez Potomac. Gdyby unioniści zaatakowali, armia Południa przyparta do rzeki zostałaby prawdopodobnie zniszczona.

Mimo to Gettysburg staje się początkiem klęski Południa, ponieważ otworzył unionistom drogę wzdłuż Missisipi do serca Konfederacji.

• 1863 r. - Pochodzący ze Szkocji Andrew Carnegie (1835-1919) zakłada swoją pierwszą firmę handlującą stalą. Karierę rozpoczął podczas wojny secesyjnej, gdy organizował łączność telegraficzną dla wojsk Unii oraz dostawy szyn kolejowych. Wsławia się brutalnym stłumieniem robotniczych protestów i złamaniem ruchu związkowego w swoich hutach. Kiedy w roku 1901 odchodzi na emeryturę, jest uznawany za najbogatszego człowieka na planecie. Swoją Carnegie Steel Corporation odsprzedaje Morganowi, a sam zajmuje się pisarstwem. W książce Wealth głosi ideę oddawania nadwyżek dochodowych na cele społeczne. Pragnąc zagłuszyć poczucie winy za brutalne traktowanie i wyzysk robotników zakłada około 2500 bibliotek, buduje salę koncertową Carnegie Hall (1890-1891) w Nowym Jorku oraz tworzy liczne szkoły i fundacje wspierające edukację i naukę.

• 1863 r. - Od Wirginii odrywa się Wirginia Zachodnia jako nowy amerykański stan między górami Allegheny i rzeką Ohio ze stolicą w Charleston.

• Od 1863 r. - John D. Rockefeller (1839-1937) buduje rafinerie ropy, zawiera umowy z kolejami wożącymi ropę i zakłada wielki trust Standard Oil Company (1870), który niszczy konkurencję. W roku 1872 nafciarze spotykają się w Titusville w Pensylwanii, żeby powstrzymać konkurenta. Wtedy Rockefeller za pożyczone pieniądze przez podstawionych ludzi wykupuje ponad 250 firm naftowych, żeby je przejąć lub zamknąć. Tak zostaje monopolistą. Wkrótce będzie przetwarzał ok. 90% całej ropy naftowej wydobywanej w USA i założy filie poza Ameryką. Rockefeller cieszący się opinią bezwzględnego drania stanie się jednym z najbogatszych ludzi świata.

• 17 II 1864 r. - Ręcznie napędzany okręt podwodny Konfederacji H. L. Hunley (zbudowany pół roku wcześniej) wysadza statek Unii Housatonic w porcie Charleston. Potem jednak tonie wraz z całą siedmioosobową załogą.

• 1864 r. - Żołnierze Unii zamknięci w więzieniu Libby w Richmond potajemnie wykopują tunel: w nocy 8/9 lutego ucieka 109 osób, z czego 49 dociera do swoich. Jest to największa dotąd masowa ucieczka w historii USA.

• 1864 r. - Nowy głównodowodzący armii Północy gen. Ulysses S. Grant przeprowadza atak na Południe mimo utraty 60 tysięcy żołnierzy w ciągu maja i czerwca.

Prowadzi wojnę totalną, obliczoną nie tylko na pokonanie armii przeciwnika, ale też na wyniszczenie kraju i wymordowanie ludności. Duże obszary stanów południowych zostają splądrowane i wyludnione, a miasta zburzone; gigantyczny pożar niszczy na przykład większą część Atlanty (11 XI 1864).

• 1864 r. - Węgierski Żyd Joseph Pulitzer (1847-1911) przybywa do Stanów Zjednoczonych i wstępuje do armii Unii jako ochotnik. Wybiera oddział, gdzie jest wielu Niemców, ponieważ nie zna jeszcze angielskiego. Po wojnie osiada w Saint Louis (Missouri). W 1872 r. kupuje dwie miejscowe gazety i łączy w jedną, a od 1883 r. wydaje nowojorski dziennik The World. Pulitzer słynie z siły charakteru - buduje prasowe imperium wbrew krytykom wytykającym jego obce i żydowskie pochodzenie i mimo że jest niemal niewidomy, co czasem bywa traktowane jako przekleństwo niebios stygmatyzujące lub wykluczające ze społeczności.

Zaciekłym oponentem Pulitzera jest William R. Hearst (1863-1951), który od 1887 r. buduje swoje prasowe imperium na zachodnim wybrzeżu USA. Po przeniesieniu się do Nowego Jorku nabywa gazetę New York Morning Journal, która staje się głównym narzędziem walki z Pulitzerem. W przeciwieństwie do Pulitzera Hearst nie cofa się przed żadnym chwytem i stawia na sensację kosztem rzetelności informacji. Posuwa się nawet do sztucznego kreowania sytuacji, których opis może przyciągnąć uwagę czytelników i zwiększyć sprzedaż gazety. Wreszcie w 1898 r. zniechęcony Pulitzer odda Hearstowi część prasowego rynku. A jednak uczciwość i rzetelność Pulitzera sprawi, że to on stanie się ikoną amerykańskiego dziennikarstwa.

• 1864 - 1994 r. - W zachodniej Wirginii działa szpital psychiatryczny Trans-Allegheny Lunatic Asylum w Weston. Po zamknięciu placówki jej zabudowania stają się celem turystów i zyskują sławę miejsca nawiedzonego, gdzie często widuje się duchy pacjentów zmarłych w wyniku okrutnych metod leczenia.

• 1865 r. - Gen. Grant zmusza gen. Roberta Edwarda Lee dowodzącego armią Południa do opuszczenia Pittsburga i Richmond (2 IV). Po kilku dniach R. E. Lee kapituluje w Appomattox, co oznacza koniec Konfederacji i wojny secesyjnej (9 IV), w której zginęło około miliona Amerykanów. Z przemarszami wojsk, ciasnotą w obozach, niedożywieniem i brudem wiążą się epidemie szalejące w obu armiach. Na przykład w armii Unii na odrę choruje ok. 100 tysięcy żołnierzy, z czego umiera 2367.

Rodzi się segregacja rasowa ze strachu przed wolnymi Murzynami, którzy odsuwani przez dominujących białych i z braku pracy często stają się włóczęgami i przestępcami.

Dopiero po latach Amerykanie poznają niektórych bohaterów wojny. Przykładem może być Elizabeth van Lew z Richmond, która poparła Północ, za co trafiła do więzienia i stamtąd prowadziła akcję szpiegowską z pomocą swojej byłej murzyńskiej niewolnicy Mary Elizabeth. Innym przykładem była Kanadyjka Sara Emma Edmonds, która uciekła z domu, aby uniknąć niechcianego ślubu, potem w męskim przebraniu walczyła w armii Północy i wreszcie szpiegowała armię Konfederacji jako członkini grupy zaopatrującej wojsko Południa w żywność.

• 14 IV 1865 r. - Znany aktor J. W. Booth (ur. 1838) strzela do Lincolna w teatrze (podobno wcześniej prezydent śnił o zamachu) i ucieka. Booth miał nadzieję, że zabójstwo znienawidzonego prezydenta wywoła powstanie na Południu, lecz nikt nie ma ochoty na nową wojnę, a zabójca zostaje zastrzelony dwanaście dni po zamachu.

Prezydenturę obejmuje republikanin Andrew Johnson.

Natomiast wdowa Mary Todd Lincoln w 1870 r. wymusza na Kongresie roczną pensję w wysokości 3000 dolarów rocznie. Zawsze znana z kłótliwości i agresji wobec Abrahama stopniowo popada w obłęd, zwłaszcza po śmierci trzeciego syna (przy życiu pozostaje już tylko jeden) w 1871 r.

Według powtarzających się opowieści duch Lincolna jest odtąd widywany w Białym Domu.

• 1865 r. - Koło Savannah tonie statek Republic wiozący do Nowego Orleanu pieniądze na odbudowę Południa.

Wrak odnajdzie firma poszukiwawcza Odyssey Marine Exploration, która wydobędzie ogromną ilość złota i srebra (2003).

• 1866 r. - Położenie telegraficznego kabla na dnie Atlantyku między Ameryką i Europą.

• 1866 r. - Powstaje United States Blasting Oil Company, firma produkująca dynamit.

• 1866 r. - John William, Simeon William i Frank Reno rabują 16 tysięcy dolarów z pociągu koło Seymour (Indiana). Jest to pierwszy rabunkowy napad na pociąg. Banda dokona jeszcze kilkunastu rabunków, zanim nie wpadnie w ręce detektywów z agencji Pinkerton (1868). Ostatecznie ludność linczuje (samowolnie zabija) bandytów w więzieniu, nie czekając na sąd.

• Po 1866 r. - Frederick Weyerhaeuser (1834-1914) rozwija sieć przedsiębiorstw handlujących drewnem, co uczyni go jednym z najbogatszych ludzi na planecie z majątkiem wycenianym na ponad 76 miliardów dolarów.

• Od 1866 r. - Dr H. Webster (lub Holmes) w swoim hotelu w Chicago zabija i obrabowuje ponad 200 osób, głównie kobiety. Zwłoki pali i rozpuszcza w kwasie. Ujęty po wystawie przemysłowej w Chicago (1893 r.) i skazany na śmierć. Webster staje się amerykańskim ucieleśnieniem upiornej baśni o Sinobrodym.

Seryjną morderczynią jest też pochodząca z Norwegii Bella Gunness (1859-1931), która zabija kolejnych mężów i ich dzieci (łącznie 42 osoby), a część zagarniętych pieniędzy oddaje na sierocińce. Aby uniknąć odpowiedzialności, pozoruje swoją śmierć w roku 1908.

• 1867 r. - USA kupują od Rosji Alaskę i Aleuty.

• 1868 r. - Nad klasycystycznym budynkiem Capitolu w Waszyngtonie powstaje wielka (o średnicy 32,4 m) kopuła, wkrótce jeden z symboli USA.

• 1869 r. - Zakończenie budowy pierwszej transkontynentalnej linii kolejowej. Jej znakiem jest wbicie symbolicznego Złotego Gwoździa (Golden Spike) w drewniany podkład kolejowy na Promontory Summit w stanie Utah, gdzie 10 maja spotykają się linia Central Pacific RR oraz linia Union Pacific Railroad.

• 1869 r. - W Filadelfii powstaje organizacja robotnicza Knights od Labour (rozwiązana w 1917 r.).

• 1869 r. - Jedna z najzabawniejszych mistyfikacji w dziejach USA. Znany ateista George Hull z Nowego Jorku postanawia zakpić z pana Turka wierzącego w każde słowo Biblii. Ponieważ w Księdze Rodzaju jest wzmianka o olbrzymach rzekomo żyjących niegdyś na ziemi, Hull tworzy „skamieniałego” 3-metrowego olbrzyma znalezionego „przypadkiem” w Cardiff w stanie Nowy Jork. W roku 1870 P. T. Barnum sporządza gipsową kopię posągu z Cardiff i pokazuje za pieniądze. Ostatecznie przed sądem obaj panowie Hull i Barnum przyznają, że ich olbrzym był fałszywy.

• 1869 r. - Adam Worth dokonuje spektakularnego przestępstwa: przez tunel wykopany pod bankiem w Bostonie wynosi pieniądze i wyjeżdża do Europy. W Paryżu zakłada nielegalne kasyno (1871), a po zdemaskowaniu ucieka do Londynu, gdzie żyje z kradzieży i fałszerstw: na przykład kradnie dużą ilość diamentów w Południowej Afryce. W 1892 r. jedyny raz wpada w ręce belgijskiej policji. Po wyjściu z więzienia w 1897 r. znów obrabowuje sklep jubilerski.

• 1869 - 1877 r. - Prezydentem USA jest republikanin i bohater wojenny gen. Ulysses S. Grant.

Zaczyna się okres spokojnego rozwoju znany jako Gilded Age (Czasy Pozłacane) trwający do I wojny światowej: równowaga społeczna, postęp naukowy i techniczny, wzrost zamożności.

• Od 1869 r. - Najdłuższa w tym czasie na świecie transkontynentalna linia kolejowa łączy wybrzeże Atlantyku i San Francisco.

W 1871 r. powstanie linia Nowy Orlean - San Francisco, a w 1883 r. z Duluth do Portland. Rusza też Pony Express, konna poczta z Missouri do Sacramento w Kalifornii, lecz po osiemnastu miesiącach zostaje zamknięta z powodu uruchomienia linii telegraficznej. Pony Express wiezie list przez kontynent 8 dni, a wiadomość telegraficzna przechodzi w godzinę.

Z drugiej strony już w latach 1880. upowszechni się telefon Bella jako środek szybkiej wymiany informacji. Od roku 1889 będą budowane powszechnie dostępne automaty telefoniczne, które działają po wrzuceniu monety, a w połowie XX w. telefon stanie się urządzeniem obecnym dosłownie w każdym amerykańskim domu.

• 1870 r. - Po serii katastrofalnych, niszczycielskich wiatrów na Wielkich Jeziorach Kongres powołuje Narodową Służbę Meteorologiczną, która ma obserwować i przewidywać pogodę na całym obszarze Ameryki Północnej.

• 1870 r. - Powstaje Metropolitan Museum w Nowym Jorku założone i sfinansowane przez Rockefellerów, wkrótce jedna z największych kolekcji sztuki.

• 1870 r. - Gustavus Doane uczestniczący w ekspedycji badawczej w Górach Skalistych zauważa ogromną nieckę otoczoną górami i stawia hipotezę, że chodzi o krater potężnego wygasłego wulkanu. Tak zostaje zidentyfikowana kaldera Yellowstone o rozmiarach ok. 40 na 80 km, ślad po jednym z najpotężniejszych wulkanów na planecie.

Dopiero silne trzęsienie ziemi w roku 1959 pokaże, że wulkan Yellowstone nie jest wygasły jak sądzono wcześniej. Geolodzy znajdą ślady wybuchów powtarzających się co kilkaset tysięcy lat, a ich siła przekraczała kilkadziesiąt razy jakiekolwiek znane człowiekowi erupcje wulkaniczne. Co więcej, superwulkan jest wciąż aktywny: dno kaldery cyklicznie podnosi się i opada. Na przykład w roku 2003 uaktywniają się tam gejzery, a trujące gazy zabijają zwierzęta.

• 1871 r. - T. Adams produkuje gumę do żucia z żywicy drzewa sapodilla (Achras zapota) zakupionej od meksykańskiego generała de Santa Anna. Od lat 1890. W. Wrigley produkuje gumę o smaku miętowym.

• 8-10 X 1871 r. - W czasie szczególnie suchego lata chłodny front atmosferyczny przesuwający się od zachodu w stronę Jeziora Michigan powoduje bardzo silne wiatry. Tymczasem rolnicy wypalają część pastwisk w przekonaniu, że użyźniają w ten sposób glebę. W rezultacie wybucha seria niekontrolowanych pożarów roznoszonych przez wiatr, a płaski teren dodatkowo ułatwia rozprzestrzenianie ognia. Kiedy zaś kilka mniejszych ognisk pożaru łączy się ze sobą, powstaje burza ogniowa: płomienie osiągające wysokość 1000 m i szerokość kilku kilometrów pędzą z prędkością 150-200 km/h. Temperatura wewnątrz burzy ogniowej osiąga 1000^oC, co oznacza, że wiele materiałów odparowuje w kilka sekund, a kwarcowy piesek zostaje stopiony i zamienia się w szkło. Gorące rozrzedzone powietrze nad płomieniami wywołuje dodatkowy wiatr. Tak pojawiają się trąby ogniowe, czyli gwałtownie wznoszące się wiry gorącego powietrza i płomieni zdolne porywać powozy, wagony kolejowe i niewielkie domy.

W ciągu dwóch dni ogień niszczy ok. 5000 km² lasu oraz dwanaście miejscowości w stanach Michigan i Wisconsin, zabijając do 2500 osób (dokumenty spłonęły, więc trudno dokładnie policzyć ofiary). Najwięcej ludzi zginęło w mającym ok. 1700 mieszkańców miasteczku Peshtigo na zachodnim brzegu jeziora Michigan: 1182 osoby zidentyfikowane i ok. 350 nierozpoznanych zwłok pogrzebanych we wspólnej mogile.

W tym samym czasie wybucha 27 pożarów w Chicago (334 tysięcy mieszkańców i 60 tysięcy budynków, z czego 40 tysięcy drewnianych): w ciągu 25 godzin znika niemal całe miasto.

Po tym pożarze w Chicago upowszechnia się budownictwo oparte nie na łatwopalnym drewnie, lecz przede wszystkim na ogniotrwałych cegłach, żelazie i betonie.

• 1871 - 1872 r. - Philip Arnold i John Slack ogłaszają, że odkryli złoża diamentów na zachodzie USA i sprzedają udziały w kopalni za 650 tysięcy dolarów. Potem okazuje się, że to oszustwo, a prezentowane diamenty pochodzą z Afryki. Wśród oszukanych znalazło się kilka znanych postaci jak choćby Rotschild i Tiffany. Arnold zaś wyjeżdża i za zdobyte pieniądze zakłada własną firmę.

• 1872 r. - Amerykański żaglowiec Mary Celeste zostaje znaleziony bez załogi i bez szalupy między Azorami i Portugalią. Nie odkryto śladów walki czy katastrofy. Niektórzy przypuszczają, że załogę wypędziły opary chemikaliów z beczek stanowiących ładunek. Statek już wcześniej miał opinię nieszczęśliwego: palił się, umarł na nim kapitan (1861), zderzył się z innym statkiem na Atlantyku (1863) i zatonął koło Bretanii (1867). Ostatecznie rozbije się koło Haiti w roku 1885. Kilkanaście lat potem w Londynie ukaże się relacja marynarza, który rzekomo przeżył rejs w 1872 r. i powiedział, że załogę wymordował szaleniec. Autorem publikacji okazał się Arthur Conan Doyle, nieznany jeszcze pisarz poszukujący popularności, a cała historia była zmyślona.

• 1872 r. - Na dnie kaldery Yellowstone powstaje pierwszy na świecie park narodowy, czyli nadzorowany przez państwo obszar ochrony unikalnego zespołu organizmów i ich środowiska. Organizacja Yellowstone jest wzorowana na dwóch wcześniejszych parkach stanowych: funkcjonującym od 1832 r. Hot Springs w Arkansas (od 1921 r. jako park narodowy) i założonym w 1864 r. Yosemite w kalifornijskich górach Sierra Nevada (w 1890 r. uznany za park narodowy).

Do początków XXI w. liczba parków narodowych na terenie Stanów Zjednoczonych przekroczy 70.

Nie zawsze jednak formalna ochrona przyrody okazuje się skuteczna i właściwie prowadzona ze względu na brak zrozumienia, jak złożone są procesy zachodzące w środowisku. W Yellowstone myśliwi planowo odstrzeliwują wilki, ponieważ zagrażają stadom bydła wypasanym w okolicach parku. W 1926 r. likwidują ostatnią wilczą watahę, a pojedyncze ocalałe osobniki giną kilka lat później. W tej sytuacji szybko wzrasta liczba jeleni i saren, które wyjadają rośliny, zwłaszcza krzaki, jagody i młode drzewka. W konsekwencji maleje liczebność niedźwiedzi, które potrzebują dużo jagód, aby zgromadzić zapas podskórnego tłuszczu na zimę. W lasach zaś dominują starsze drzewa, a brakuje młodych, które mogłyby je zastąpić, więc maleje gęstość lasu i pojawia się większa liczba bezdrzewnych polan. Brzegi rzek ogołocone z roślin przez jelenie i sarny są niestabilne i podlegają silnej erozji przez płynącą wodę. Rzeki zaczynają więc meandrować dodatkowo niszcząc obszary pozbawione drzew. Zanikają bobry, które nie mają dostatecznej liczby drzew w okolicach rzek. Wzrasta liczba powodzi, ponieważ brakuje roślin chłonących wodę, a przepływu nie hamują ani pozbawione roślin brzegi, ani bobrowe tamy. Latem zaś odsłonięta gleba łatwo wysycha uniemożliwiając rozwój pokrywy roślinnej. Dalszą konsekwencją jest zanik dzików żywiących się roślinami, owadów, roślinożernych i owadożernych ptaków, małych drapieżników… Zmiana warunków życia w rzekach zmienia liczebność poszczególnych gatunków ryb, a brak niedźwiedzi, które polują na ryby dodatkowo zaburza dotychczasową równowagę. Sytuacja zmienia się dopiero po 1995 r., kiedy ekolodzy przywożą do Yellowstone kilka wilków schwytanych w Kanadzie. W ciągu kilkunastu lat wilki redukują liczbę jeleni, odbudowuje się pokrywa roślinna, która stabilizuje brzegi rzek, wracają bobry, niedźwiedzie, dziki…

• 1872 r. - Amerykanie John A. Kimberly (1838-1928), Charles B. Clark (1844-1891), Havilah Babcock (1837-1903) i Franklyn C. Shattuck (1825-1901) zakładają w Neenah (Wisconsin) przedsiębiorstwo produkujące wyroby papierowe. W ciągu kilkudziesięciu lat korporacja Kimberly-Clark stanie się jedną z największych papierniczych firm świata.

• 1872 r. - Dziennikarze z San Francisco zakładają męski klub alkoholowy Bohemian z dorocznym kongresem w Monte Rio (Kalifornia). Wkrótce będzie jedną z najbardziej prestiżowych organizacji w Stanach Zjednoczonych.

• 1872 - 1873 r. - Wojna z Indianami Modoc zakończona ostatecznym opanowaniem północnej Kalifornii i południowego Oregonu.

• 1874 r. - W Filadelfii zdarza się pierwszy odnotowany kidnapping, czyli porwanie dziecka dla okupu: sześcioletni Walter Ross wraca tego samego dnia, a jego czteroletni brat Charlie znika. Porywacze nigdy nie zgłaszają się po 20 tysięcy dolarów, których zażądali od rodziców.

• 1875 r. - Gustavus Swift zakłada w Chicago rzeźnie, przetwórnie mięsa i chłodnie. W 1878 r. patentuje wagon-chłodnię, dzięki czemu może transportować wołowinę. Odtąd Amerykanie powszechnie żywią się wołowiną.

• 1876 r. - Niemiec Adolphus Busch zakłada w Saint Luois browar produkujący piwo Budweiser według receptury z Budziejowic w Czechach, co w 1907 r. wywołuje wieloletni spór z czeskim producentem piwa. W rezultacie amerykański Budweiser będzie potem sprzedawany w Europie jako Bud.

• 1877 r. - Koniec okresu Reconstruction, czyli okupacji Południa przez armię zwycięskiej Północy.

• 1877 r. - Pierwszy ogólnokrajowy strajk - stają główne stacje kolejowe, których pracownicy żądają wyższych płac.

• 1877 r. - Teść Alexandra Bella, Gardiner Hubbard zakłada w Bostonie firmę Bell Telephone Company, aby popularyzować wynaleziony przez Bella telefon. W krótkim czasie przyniesie ona gigantyczne zyski. W ciągu następnych kilkudziesięciu lat firma będzie przechodziła szereg reorganizacji, stale powiększając swój zasięg. Do połowy XX w. będzie największą firmą telekomunikacyjną na świecie. Natomiast Bell Telephone Laboratories pracujące dla Bell Telephone Company będą jedną z najlepszych instytucji naukowych badających i rozwijających technologię telekomunikacji.

• 1877 - 1945 r. - Edgar Cayce, mistyk, jasnowidz wizjoner, uzdrowiciel-bioenergoterapeuta i autor książek. Głosi reinkarnację dusz i nadejście Antychrysta, który rzekomo około roku 2000 ma zalać świat złem. Kilkakrotnie kompromituje się błędnymi przepowiedniami, lecz mimo to wielu uznaje go za wiarygodnego.

• 1877 - 1881 r. - Republikański prezydent Rutherford B. Hayes.

• 1878 - 1930 r. - Glenn Curtiss, jeden z największych konstruktorów samolotów.

Tworzy między innymi hydroplan i latającą łódź. W 1913 r. zamierza przelecieć Atlantyk w latającej łodzi America, lecz przeszkadza temu wojna. Łódź latająca zostaje za to użyta podczas wojny do wykrywania niemieckich okrętów podwodnych.

• 1880 r. - George Eastman (1854-1932, ginie śmiercią samobójczą) zakłada słynną fotograficzną firmę, którą w 1888 r. nazwie Kodak. Przetrwa do chwili, gdy po wprowadzeniu fotografii cyfrowej znajdzie potężnych konkurentów ze wschodniej Azji. W początkach XXI w. firma rezygnuje z produkcji aparatów i kamer, koncentrując się na technologii druku dla wielkich korporacji.

• 1880 r. - Powstaje drugi amerykański uniwersytet w Los Angeles. Następny będzie Uniwersytet Kalifornijski (1919), a potem kolejne uczelnie w różnych miastach.

Równolegle pojawiają się college’e jako uczelnie niższego rzędu. Przykładem może być żeński Sweet Briar College koło Lynchburgu w Wirginii. Zakłada go Indiana Fletcher po śmierci ukochanej córki Daisy (1884). Uczennice opowiadają o duchu Daisy widywanym podobno na terenie szkoły.

• 1880 r. - W Nowym Jorku J. Michaels zakłada miesięcznik Science, wkrótce jedno z najlepszych czasopism naukowych.

• 1880 - 1890 r. - USA są potęgą w produkcji pszenicy i miedzi.

• Lata 1880. - Na ulicach USA pojawia się coraz więcej samochodów.

• Lata 1880. - Chicago odbudowane po wielkim pożarze zostaje zdominowane przez przestępców wykorzystujących trudną sytuację. Bandyta, hazardzista i szef gangu M. C. McDonald staje się nieoficjalnym panem miasta.

• Od lat 1880. - Do Ameryki jest wprowadzanych wiele gatunków dzikich zwierząt europejskich, aby „wzbogacić” miejscową faunę. Sukcesem kończą się tylko nieliczne próby introdukcji, jak na przykład pawia i kosa. Rzadziej są przeprowadzane introdukcje dzikich gatunków z Ameryki do Europy. Przykładem może być podobne do sosny bardzo wysokie, bo osiągające ponad 100 m, drzewo daglezja (Pseudotsuga), które wzbogaca europejskie lasy i staje się źródłem drewna.

• 1880 - 1881 r. - Republikański prezydent James A. Garfield. Ginie zastrzelony przez działacza, który nie zdobył stanowiska konsula i zapragnął się zemścić.

• 1881 - 1885 r. - Rządzi kolejny republikański prezydent Chester A. Arthur.

• 1882 r. - Dziennikarze C. Dow, E. Jones i C. Bergstresser zakładają firmę zajmującą się finansami, a od roku 1889 wydają Wall Street Journal, słynny magazyn z notowaniami giełdy nowojorskiej.

• Od 1883 r. - Po ukończeniu budowy kolei transamerykańskiej przybywają biali myśliwi polujący głównie dla skór. W masakrze ginie ok. 70 milionów bizonów, prerie pokrywają zwały gnijących zwłok, a kości zostaną w Chicago przerobione na mączkę kostną, używaną jako nawóz lub pasza. Wybijając bizony Amerykanie niszczą podstawy egzystencji Indian, żyjących z polowania na te zwierzęta. Na opustoszałych preriach ranczerzy wypasają krowy (35 milionów w roku 1900).

Na szczęście Indianin Idący Kojot oswoił 4 bizony w Montanie (1873); Allard i Pablo kupią od niego 10 zwierząt (1884) i w latach 1890. będą mieli już 300 sztuk. W 1907 r. sprzedadzą bizony rządowi Kanady, który łączy je ze stadem w prowincji Alberta.

• 1883 r. - Specjalista od ubezpieczeń Lewis E. Waterman zakłada w Nowym Jorku firmę produkującą przybory do pisania, a potem wieczne pióra według modelu opatentowanego przez Watermana (1884). Z czasem wyroby Watermana zdobędą ogromną popularność i staną się oznaką prestiżu, konkurując z piórami Parkera. Ostatecznie po ponad 100 latach konkurowania zarówno Waterman, jak i Parker wejdą do koncernu Sanford.

• 1885 r. - Pod wpływem Josepha Listera głoszącego pochwałę antyseptyki Robert Wood Johnson (1845-1910) zakłada wraz z braćmi Jamesem Woodem Johnsonem (1856-1932) i Edwardem Meadem Johnsonem (1852-1934) firmę w Nowym Brunszwiku, która produkuje gotowe do użycia, zdezynfekowane i szczelnie zapakowane ubrania dla chirurgów. To jest początek jednej z największych firm farmaceutycznych i kosmetycznych, która pod nazwą Johnson & Johnson stanie się potentatem na rynku amerykańskim, a potem również na rynkach międzynarodowych.

• 1885 - 1886 r. - Antychińskie zamieszki w Seattle.

Jest to jeden z wielu przykładów etnicznych konfliktów w USA związanych z konkurencją o pracę i miejsce do życia.

• Lata 1885 - 1889, 1893 - 1897 - St. Grover Cleveland, reprezentant demokratów, dwukrotnie jest prezydentem USA.

• 1885 - 1951 r. - Harry Sinclair Lewis, jeden z wielkich pisarzy amerykańskich.

• 1886 r. - Strajk powszechny wymusza na Kongresie wprowadzenie ustawy o ośmiogodzinnym dniu pracy.

Ustawa zostanie jednak cofnięta już w 1888 r. pod naciskiem wielkich finansistów.

• 1886 r. - W Nowym Jorku zostaje odsłonięta Statua Wolności - wielki (razem z postumentem 93 m wysokości) pomnik autorstwa Francuza F. A. Bartholdiego i zarazem wieża widokowa (tarasy widokowe pod koroną na głowie i w podstawie znicza). Rzeźba, dar Francji dla upamiętnienia stulecia powstania USA, staje się symbolem miasta i całego kraju.

• 1886 r. - John Pemberton, aptekarz z Atlanty, zaczyna produkcję napoju coca-cola z orzeszków kola i liści koki. Lekko pobudzający napój sprzedawany początkowo jako lek, staje się symbolem USA, a po II wojnie światowej firma Coca Cola wyrasta na międzynarodową potęgę.

• 1886 r. - Pochodzący z Niemiec Ottmar Mergenthaler (1854-1899, umiera na gruźlicę) zakłada w Baltimore (od 1895 r. w Nowym Jorku) firmę Linotype Company, wkrótce jedną z najważniejszych na rynku drukarskim. W 2006-2013 r. Linotype zostanie przyłączona do korporacji Monotype.

• 1887 r. - Amerykanin Tolbert Lanstone (1844-1913) zakłada w Filadelfii firmę Lanston Monotype Machine Company, która będzie konkurować z Linotype Company, a w XX i XXI w. będzie potentatem wśród firm drukarskich w skali całej planety.

• 1887 r. - Dziwaczne plotki odnotowane przez prasę poruszają opinię publiczną.

W Watseka (Illinois); skłócona z ojcem kilkunastoletnia Lurancy Vennum twierdzi, że jest inkarnacją zmarłej Mary Roff i wykazuje dużą wiedzę na jej temat. Kiedy trzy miesiące później godzi się z ojcem, wszystko wraca do normy.

W Odtewah (Tennessee) zaś wdowa Osborne umiera przestraszona przez burzę. Sąsiedzi rzekomo znajdują na szybie w oknie jej wizerunek, który zaniknie stopniowo w ciągu kilku lat. Podobne zjawisko zostanie ponoć odnotowane w Waszyngtonie w 1903 r., gdzie na szybie ujawni się „fotografia” nieżyjącego już małżeństwa, które miało zwyczaj przyglądać się burzom.

• 1888 r. - Gigantyczna śnieżyca przechodzi przez Stany Zjednoczone między 11 i 14 marca. Na obszarze od północnej granicy do Nowego Jorku panują mrozy i spada ponad metr śniegu. Ginie ok. 400 osób.

• 1888 r. - Powstaje towarzystwo naukowe National Geographic Society (jego pierwszym prezydentem jest G. Green Hubbard) i najsłynniejszy geograficzny miesięcznik świata National Geographic.

• 1889 r. - George Safford Parker (1863-1937), posiadacz patentu na model wiecznego pióra, zakłada w Wisconsin Parker Company, firmę produkującą pióra i inne przybory do pisania. Za ok. 30 lat pióra Parker będą uznawane za jedne z najbardziej prestiżowych i eleganckich piór na świecie. Fabryki tej formy powstaną między innymi we Francji, Meksyku, Wielkiej Brytanii, Argentynie, Kanadzie, Danii i Chinach. W 1987 r. siedziba firmy przeniesie się do Newhaven w Anglii, a w 2000 r. Parker wejdzie w skład koncernu Sanford, największego na świecie producenta przyborów do pisania.

• 1889 r. - Wielki pożar niszczy centrum Seattle.

• 1889 - 1893 r. - Republikański prezydent Benjamin Harrison.

• 1889 r. - Powstaje miasto Oklahoma City, przyszła stolica stanu Oklahoma (1910).

• 1889/1890 r. - I Konferencja Panamerykańska. Spotkanie polityków jest bardzo długie, bo trwa od 2 października 1889 r. aż do 19 kwietnia 1890 r. Przedstawiciele 17 państw Ameryki Łacińskiej przez 42 dni jeżdżą koleją po Stanach Zjednoczonych, aby zapoznać się z gospodarczym potencjałem głównego państwa zachodniej półkuli. Podczas obrad rozpoczętych w Waszyngtonie 18 listopada 1889 r. powstaje Międzynarodowa Unia Republik Amerykańskich z siedzibą w Bogocie jako platforma wymiany informacji ekonomicznych a zwłaszcza handlowych. Stany Zjednoczone nie zdobywają jednak statusu dominanta na półkuli zachodniej.

• 1890 r. - Powstaje National American Women’s Suffrage Association, ruch kobiet żądających praw politycznych.

• 1890 r. - Kongres wydaje zakaz zawierania tajnych umów gospodarczych, co ma zahamować ekspansję trustów.

• 1890 r. - Dawes Act pozwala Indianom opuszczać rezerwaty i samodzielnie nabywać ziemię na terenie USA.

• 1891 r. - Powstaje Partia Populistów, pierwsza w USA partia o charakterze socjalistycznym. Zakłada kontrolę państwa nad gospodarką, upaństwowienie kolei, ośmiogodzinny dzień pracy, podatek progresywny (rosnący wraz z rosnącymi dochodami), kasy oszczędnościowe dla rolników, bimetalizm (wymienialność waluty na złoto i srebro), bezpośrednie, powszechne wybory do amerykańskiego Kongresu, referenda jako podstawowy sposób podejmowania decyzji gospodarczych, społecznych i politycznych, ograniczenie imigracji.

W 1892 r. Partia Populistów zdobędzie 10 miejsc w Kongresie, ale nie zyska szerszego poparcia w społeczeństwie i do 1912 r. zaprzestanie jakiejkolwiek działalności.

• Od 1892 r. - Na Ellis Island, niewielkiej wysepce koło Manhattanu w Nowym Jorku działa centrum przyjmowania imigrantów z Europy; są tu badani przez lekarzy i przesłuchiwani. Ci, którzy nie odpowiadają wymogom, na przykład poważnie chorzy, kaleki i osoby upośledzone umysłowo lub przestępcy są odsyłani do Europy. Ma to charakter rasistowskiej selekcji, co odpowiada popularnym w tym czasie ideom eugeniki jako metody budowania zdrowego narodu. Czasem rozdzielane są tu rodziny, kiedy część ich członków nie zadowala selekcjonerów i jest odsyłana. Ellis Island pozostaje główną na wschodnim wybrzeżu bramą dla imigrantów do 1924 r. Potem ośrodek traci znaczenie, lecz będzie działał aż do roku 1954. W ciągu ponad pół wieku przez wyspę przejdzie ok. 12 milionów ludzi. W latach 1990. powstanie tu muzeum.

• 1893 r. - Największy w tym stuleciu kryzys gospodarczy. Mimo to USA nadal są ekonomiczną potęgą.

Rząd podejmuje próbę wprowadzenia systemu metrycznego, lecz bez entuzjazmu i wszystko kończy się fiaskiem.

• 1893 r. - Aneksja Hawajów. Zapewnia to Amerykanom dominację na północnym Pacyfiku.

• 1893 r. - Huragan na Atlantyku powoduje dużą falę, która atakuje Nowy Jork, całkowicie niszcząc niewielką wyspę, która była dotąd miejscem plażowania. Miasto jest położone bardzo nisko i stąd ciągle zagrożone przez morskie fale, o czym świadczy gwałtowna powódź na przykład w roku 1821 czy też zalanie metra w roku 1992. Zagrożenie jest tym większe, że pod koniec XX w. nasila się globalne ocieplenie i wzrasta poziom oceanu.

• 1896 r. - Powstaje miasto Miami na Florydzie. W 1900 r. ma już 4955 mieszkańców, a w 1940 r. prawie 268 tysięcy. W XX w. zasłynie jako centrum turystyki (słynna plaża Miami Beach, pierwszy podwodny hotel dla nurków w Key Large).

• 17-18 II 1896 r. - Zimne powietrze znad Kanady dociera do Florydy przynosząc mróz (na Florydzie rekordowe -19^oC) i gwałtowny opad śniegu (nawet ponad 2 m. w ciągu kilkunastu godzin). Śnieżyca zabija setki ludzi.

• 1897 r. - W Chicago powstaje pierwsze amerykańskie metro Chicago ‘L’.

Następna amerykańska miejska kolej podziemna pojawi się w Bostonie w 1901 r.

• 1897 r. - Jeden z najdziwniejszych przypadków znanych kryminalistyce zaczyna się od odkrycia zwłok Zony Heaster w jej domu w Greenbrier w zachodniej Wirginii. Kobieta zostaje uznana za zmarłą z przyczyn naturalnych i pochowana. Jednak jej matka twierdzi, że ma kontakt z duchem córki i rzekomo od ducha dowiedziała się, że żona zmarła, ponieważ mąż Erasmus Shue złamał jej szyję. Ostatecznie grób zostaje rozkopany i okazuje się, że rzekomy duch miał rację, a Shue trafia do więzienia mimo braku jednoznacznych dowodów jego winy.

• 1897 - 1901 r. - William McKinley jest prezydentem USA z ramienia republikanów.

Popiera wielki kapitał i oligarchię finansową, monopole opanowują życie gospodarcze USA. McKinley uzależnia kurs dolara od zasobów złota wbrew republikaninowi Williamowi Bryanowi, który przewodzi zwolennikom bimetalizmu chcącym opierać się na zapasach złota i srebra. Do największych finansowych imperiów należą Standard Oil Company J. D. Rockefellera oraz bank J. P. Morgan & Co. i US Steel Corporation założone przez J. P. Morgana. USA stają się największym na świecie producentem cynku i ołowiu.

Chociaż rząd wydał przepisy (1884-1888) przeciwko imigrantom z Azji, w latach 1900-1914 przybywa około 13 milionów imigrantów, w tym wielu z Azji. Szczyt przypada na rok 1907, kiedy przyjeżdża 1 285 347 osób.

Na ogół szybko postępuje ich amerykanizacja (przyjęcie języka angielskiego i standardów społecznych). Zjawisko asymilacji jest określane jako melting pot, czyli tygiel, w którym stapiają się różne ludy tworząc naród Amerykanów. Tak powstaje naród nie w sensie etnicznym, wywodzący się od wspólnych przodków, ale w sensie obywatelskim, gdzie tożsamość narodową budują wspólne wartości kulturowe.

Pod wpływem badań naukowych oraz imigracji rosną wpływy eugeniki jako metody racjonalnego kształtowania narodu. Eugenicy chcą poprawić kondycję Amerykanów: badacz ewolucji Charles B. Davenport (zwolennik sterylizacji i ograniczenia imigracji), biolog Harry H. Laughlin, psycholog Henry H. Goddard (chce segregacji) oraz działacz na rzecz ochrony przyrody Madison Grant (postuluje nawet eksterminację osób uznanych za nieprzydatne). Od roku 1894 poszczególne stany wprowadzają zakaz udzielania ślubów osobom niedorozwiniętym umysłowo i chorym na epilepsję. Stan Michigan jako pierwszy próbuje wprowadzić przymusową sterylizację osób uznanych za nieprzydatne (kaleki, upośledzeni umysłowo, przestępcy), lecz próba nie udaje się z braku większości wśród głosujących (1897). Dopiero w roku 1907 taki przepis wprowadzi stan Indiana. Dwa lata później to samo zrobią stany Waszyngton i Kalifornia. Do lat 1980. większość stanów przyjmie sterylizację przestępców, nieuleczalnie chorych i kalek od urodzenia. Ostatnia odnotowana sterylizacja odbędzie się w roku 1981. Do tego roku ofiarą sterylizacji w USA padnie ponad 64 tysięcy osób.

• 1897 - 1962 r. - William H. Faulkner, jeden z najlepszych amerykańskich pisarzy.

• 15 II 1898 r. - Pancernik Maine płynie z „kurtuazyjną” wizytą do Hawany. Chodzi o demonstrację siły i poparcie kubańskiego powstania przeciw Hiszpanii. Na pokładzie pancernika stojącego w hawańskim porcie następuje zapłon węgla i eksplozja, która zatapia okręt. Amerykanie ogłaszają wtedy, że to Hiszpanie zaatakowali Maine i wybucha wojna z Hiszpanią. W jej wyniku zwycięskie USA zajmują Porto Rico, Guam i Filipiny, a Kubę czynią protektoratem. USA prowadzą odtąd planową politykę interwencji w Ameryce Łacińskiej.

• Od 1898 r. - Po wojnie z Hiszpanią żółta febra zawleczona z hiszpańskich kolonii staje się poważnym problemem. Badania W. Reeda wskazują, że przenośnikiem choroby jest komar Stegomyia: dopiero po jego wytępieniu żółta febra przestaje być groźna.

• 1898 - 1944 r. - William James Sidis, genialne dziecko i wszechstronny myśliciel uznany za jednego z najinteligentniejszych ludzi w XX w. Zajmuje się miedzy innymi językoznawstwem, matematyką (pisze na przykład cenioną pracę o figurach czterowymiarowych) fizyką i kosmologią. Umiera na wylew krwi do mózgu.

• 1899 r. - Firma Franklin Syndicate Williama F. Millera zbiera pieniądze od inwestorów, obiecując 10% zysku tygodniowo. W rzeczywistości Miller nie inwestuje, a tym, którzy chcą wybrać pieniądze, płaci z pieniędzy innych klientów. Jest to typ oszustwa określany jako piramida finansowa. Dopóki jest więcej wpłacających niż wypłacających, wszystko wydaje się w porządku. W końcu Miller trafia do więzienia za defraudację miliona dolarów. Po wyjściu z więzienia w 1905 r. opisze mechanizm piramidy, wskazując, że opiera się ona na zaufaniu i wierze inwestorów.

• Ok. 1900 r. - Chicago jest zdominowane przez Czarną rękę, sycylijską bandę, która kontroluje hazard, prostytucję i handel alkoholem. W 1910 r. rozbija ją inny sycylijski bandyta Jim Colosimo i przejmuje interesy, a jego w 1920 r. zabije J. Torrio (też Sycylijczyk), który założy własne przestępcze imperium.

• 1900 r. - Rząd wprowadza złoty parytet dolara, co oznacza pełną wymienialność pieniądza na złoto.

• 30 VI 1900 r. - Pożar wybucha w składzie jedwabiu na terenie portu w Hoboken w stanie New Jersey. Ogień przeskakuje na cztery statki pasażerskie oraz 18 mniejszych jednostek, zabija 326 osób i rani ok. 250. Straty materialne są oceniane na ok. 10 milionów dolarów.

• 8 IX 1900 r. - Potężny huragan i kilkumetrowa morska fala niszczą miasto Galveston w Teksasie, jeden z głównych amerykańskich portów nad Zatoką Meksykańską. Katastrofa pochłania ok. 8000 ofiar śmiertelnych i rujnuje port oraz dużą część miasta. Galvestone już nigdy nie odzyska dawnego znaczenia.

• XIX/XX w. - USA są największym na świecie producentem kukurydzy, wyprzedzając Argentynę, kraje bałkańskie i Brazylię. Nie eksportują jej jednak, lecz zużywają w kraju, głównie jako paszę.

• XX w. - Stany Zjednoczone słyną jako kraj nieograniczonych możliwości, gdzie każdy może zdobyć fortunę. Ceną jest jednak bezwzględna kapitalistyczna konkurencja, brak zabezpieczeń socjalnych i bieda zdecydowanej większości Amerykanów, którym nie udało się zyskać bogactwa. Podatki są niskie, co ułatwia budowanie własnej firmy, lecz nie zapewnia państwowej opieki medycznej, zasiłków na wypadek bezrobocia ani pomocy dla rodzin wychowujących dzieci. Nieliczni stają się bardzo bogaci, a większość jest biedna. To skłania do rozbojów, zwłaszcza że Amerykanin może posiadać broń palną, którą kupuje w sklepie, jak każdy inny towar i jest przekonany, że prawo do posiadania broni jest jego fundamentalnym prawem.

• 1901 r. - Koniec Wild Bunch, najgroźniejszej bandy „Dzikiego Zachodu”: Cassidy i Sundance, uciekają do Ameryki Południowej, gdzie zginą z rąk żołnierzy Bolivara po napadzie na kopalnię. Kończy się legenda kowbojów-rewolwerowców.

• 1901 - 1909 r. - Po zabójstwie prezydenta McKinleya przez anarchistę władzę obejmuje republikański prezydent Theodore Roosevelt. Odrywa Panamę od Kolumbii, aby opanować Kanał Panamski.

• 1902 r. - Po serii strajków zostaje wprowadzony dziewięciogodzinny dzień pracy w górnictwie.

Kongres wydaje ustawę przeciw trustom. W roku 1907 na mocy tej ustawy sąd wykazuje, że Rockefeller stosuje praktyki monopolistyczne, żeby opanować rynek i nakazuje podzielić jego trust na 34 mniejsze firmy. Ostatecznie jednak sprytny finansista zachowuje większość udziałów w tych firmach i nadal pozostaje monopolistą.

• 1902 - 1909 r. - Powstaje najdłuższy (19,92 km) w tym czasie tunel pod dnem zbiornika wodnego - chodzi o tunel pod rzeką Hudson w Nowym Jorku.

• 1902 - 1903 r. - W. Harley i trzej bracia Davidson w Milwaukee zaczynają produkcję słynnych kultowych motocykli Harley-Davidson. Motocykle te odegrają potem znaczącą rolę w ruchu dzieci-kwiatów i hippisów.

• 1903 r. - Układ USA z Kolumbią o odstąpieniu terenu pod budowę Kanału Panamskiego.

• 1903 r. - Henry Ford (1863-1947) zakłada firmę produkującą samochody (wkrótce jedna z największych na świecie). W roku 1908 Ford zaczyna taśmową produkcję samochodów (metoda podpatrzona w rzeźni) znanych jako Ford T; do roku 1927 zostanie sprzedana rekordowa liczba aż 15 milionów jednego modelu auta, czyniąc Forda bogaczem.

Stany Zjednoczone staną się wkrótce potęgą motoryzacyjną, a kilka firm samochodowych odniesie spektakularny sukces, na przykład Pierce Arrow (1901-1938) z Buffalo specjalizująca się w luksusowych, drogich samochodach.

• 14 VI 1903 r. - Szczególnie silna burza nawiedza Heppner w Oregonie, zabijając ok. 200 osób.

• 30 XII 1903 r. - Pożar w teatrze Iroquois w Chicago zabija 688 osób, głównie widzów.

• 1904 r. - Początek New York City Subway, czyli pierwszego systemu metra w Nowym Jorku.

Cztery lata później miasto otrzyma jeszcze drugi system metra Port Authority Trans-Hudson, a w 1925 r. Staten Island Railway. Po zasiedleniu Harlemu przez Afroamerykanów w latach 1910-1930 nowojorskie metro będzie najniebezpieczniejsze na świecie ze względu na ogromną przestępczość.

• 7 - 8 II 1904 r. - Gwałtowny pożar niszczy ponad 1300 budynków (głównie drewnianych): centrum Baltimore (stan Maryland), dzielnicę handlową oraz szereg zakładów przemysłowych i banków. Ogień powoduje gigantyczne straty, lecz szczęśliwie nikt nie ginie.

• 1905 r. - W Chicago powstaje Rotary Club (Rotarianie), międzynarodowa organizacja ludzi dobrej woli, pracujących dla postępu, dobrobytu i pokoju. Do połowy XX w. organizacja osiągnie ponad pół miliona członków.

• 1906 r. - Trzęsienie ziemi niszczy San Francisco. Władze ukrywają rozmiary klęski (kilka tysięcy zabitych), rabunki i walki band z policją, a chcąc zatrzymać odpływ inwestycji, pospiesznie i niedbale odbudowują miasto.

• 1907 r. - Panika na rynkach finansowych Nowego Jorku spowodowana pogłoską o upadku jednego z głównych banków. Plotka głosi, że fałszywe informacje kazał rozsiewać J. P. Morgan, żeby przejąć kontrolę nad bankowością. W każdym razie tanio skupuje obligacje państwowe ratując Stany Zjednoczone przed bankructwem, a sam się bogaci.

• 1907 r. - James E. Casey (1888-1983) zakłada w Seattle (stan Waszyngton) American Messenger Company, czyli firmę zajmującą się dostarczaniem przesyłek pocztowych. W 1913 r. AMC łączy się z Evert McCabe’s Motorcycle Messengers wykorzystującą do rozwożenia poczty pojazdy mechaniczne i powstaje Merchants Parcel Delivery specjalizująca się w dostarczaniu paczek. Pierwszym samochodem używanym przez MPD jest Ford T. W 1919 r. przedsiębiorstwo ekspanduje poza Seattle i zmienia nazwę na United Parcel Service. W drugiej połowie XX w. UPS będzie największą firmą pocztową na świecie działającą nie tylko w USA, lecz także w całej Ameryce Północnej, Europie i wielu innych rejonach planety.

• 1907 r. - Filadelfia jest czwartym amerykańskim miastem, które ma metro.

W następnych latach miejską kolej podziemną zbudują Cleveland (1955), San Francisco (1972), Waszyngton (1976), Atlanta (1979), Baltimore (1983), Miami (1984), Los Angeles (1993).

• 6 XII 1907 r. - W katastrofie w kopalni Monongah (Wirginia Zachodnia) ginie 362 górników.

W tym roku w całych Stanach Zjednoczonych ginie rekordowa liczba 3242 górników, co jest związane z pogonią przemysłowców za zyskiem i brakiem zabezpieczeń dla robotników.

• 1908 r. - Z inicjatywy prokuratora generalnego Charlesa Josepha Bonaparte powstaje Urząd Śledczy, czyli Bureau of Investigation do spraw bezpieczeństwa USA. W 1933 r. nazwa zostanie zmieniona na US Bureau of Investigation, a w 1935 na Federal Bureau of Investigation (FBI).

• 1908 r. - Część Wielkiego Kanionu Colorado zostaje uznana za rezerwat pod ochroną państwa.

• 1908 r. - William C. Durant jednoczy kilka firm w korporację General Motors, wkrótce największego producenta samochodów na świecie. Wśród marek produkowanych przez GM znajdą się między innymi Chevrolet, Buick, Cadillac, Oakland i Pontiac. Wielki Kryzys lat 1930. przetrwa tylko Pontiac. Ta marka zaniknie dopiero w 2010 r. po kryzysie na rynku samochodowym.

• 1908 - 1987 r. - W Spring City w Pensylwanii działa słynny szpital psychiatryczny Pennhurst. Zostanie zamknięty po latach dyskusji i zarzutach o stosowanie przemocy wobec pacjentów. Na początku XXI w. opuszczone zabudowania poszpitalne staną się celem wycieczek turystów, którzy mają nadzieję spotkać duchy. Pennhurst bowiem cieszy się ponurą sławą miejsca nawiedzonego, ponieważ na terenie szpitala dochodziło do okrucieństw i śmierci pacjentów, których duchy rzekomo nadal krążą po opustoszałych salach.

• 13 XI 1909 r. - Pożar w kopalni węgla w Cherry w stanie Illinois zabija 259 spośród ponad 400 górników pracujących pod ziemią.

• 1909 - 1913 r. - Republikanin William Howard Taft jest prezydentem USA.

• 1910 r. - Słynny biznesmen i milioner J. D. Rockefeller zakłada fundację wspierającą naukę, a trzy lata później fundację charytatywną działającą na rzecz rozmaitych celów społecznych Są to tylko dwa z serii posunięć mających zmniejszyć powszechną nienawiść do bezwzględnego bogacza. Do końca życia Rockefeller wyda ponad 500 milionów dolarów na cele charytatywne, a i tak swemu synowi Johnowi D. Rockefellerowi Jr. pozostawi majątek czyniący go najbogatszym człowiekiem na planecie.

• 1910 r. - Pod wpływem paniki na rynkach finansowych Nowego Jorku w roku 1907 najwięksi finansiści USA na czele z J. P. Morganem, J. D. Rockefellerem i F. Fanderem, prezesem National City Bank, w ścisłej tajemnicy opracowują projekt Rezerwy Federalnej. Ma to być gwarantowane przez państwo zabezpieczenie dla bankowców na wypadek kolejnego krachu finansowego. Ustawa o Rezerwie Finansowej zostanie przyjęta przez Kongres 23 XII 1913 roku i podpisana przez prezydenta.

• 1910 r. - S. Duncan Black (1883-1951) i Alonzo G. Decker (1884-1956) zakładają w Baltimore małą wytwórnię elektrycznych narzędzi. Bazują na własnych wynalazkach począwszy od elektrycznej wiertarki, która nie wymagała, aby osoba używająca tego narzędzia musiała zastosować dużo siły. Z czasem firma rozrośnie się, będzie wytwarzać różne elektryczne narzędzia i przynosić coraz większe zyski. W drugiej połowie XX w. firma Black and Decker stanie się jednym z największych na świecie producetów elektronarzędzi od wiertarek po wkrętarki, szlifierki i piły.

Nawet podczas pierwszego lądowania ludzi na Księżycu astronauci użyją elektrycznej wiertarki Black and Decker zbudowanej specjalnie po to, by pobrać próbki księżycowych skał.

• 25 III 1911 r. - Pożar w 10-piętrowej szwalni Triangle Shirtwaist w Nowym Jorku zabija 146 osób, głównie młodych kobiet- imigrantek z Europy, przez uduszenie dymem, lub w wyniku skoku z okna. Niektórzy mówią, że widzieli Anioła Śmierci, który rzekomo pomagał kobietom popełnić samobójstwo. Tragedia wymusza zmianę przepisów przeciwpożarowych i budowlanych na terenie całych Stanów Zjednoczonych.

• Od 1911 r, - W niedawno zbudowanym hotelu Stanley w Denver (stolica Kolorado) zostają odnotowane zjawiska uznane za nadnaturalne. Odtąd kolejni hotelowi goście mówią o samoczynnie zapalających się światłach, poruszających się przedmiotach, pojawiających się znikąd zjawach, rozbawionych widmowych dzieciach i dźwiękach muzyki w pustej sali. Hotel szybko zyskuje opinię nawiedzonego. Będzie też inspiracją dla powieściowego horroru Stephena Kinga Lśnienie.

• 1912 r. - Początek słynnego studia filmowego w Hollywood koło Los Angeles w Kalifornii.

• 1912 r. - J. P. Morgan staje przed sądem oskarżony o nielegalne operacje i spekulacje, lecz zostaje uniewinniony. Przy okazji procesu opinia publiczna dowiaduje się, jak gigantyczne imperium finansowe stworzył Morgan.

• 1912 r. - Kongres przyjmuje Plant Quarantine Act, ustawę o obowiązkowej kwarantannie roślin sprowadzanych do Stanów Zjednoczonych. Kwarantanna, czyli okres próbny, kiedy rośliny są obserwowane, ma służyć wykryciu u roślin ewentualnych chorób zakaźnych. Dzięki temu można uchronić amerykańskie rośliny przed chorobami przywleczonymi z zewnątrz. Jedną z inicjatorek nowej ustawy jest sławna mykolożka Flora Wambaugh Patterson, która w 1909 r. wykryła pasożytnicze grzyby w drzewkach wiśni przysłanych przez rząd japoński jako wyraz przyjaźni. O konieczności kontrolowania przywożonych organizmów świadczy też muchomor sromotnikowy (muchomor zielony), który wraz z człowiekiem przedostał się z Europy i co roku jest przyczyną śmiertelnych zatruć.

• 1912 r. - Jasnowidz Charles Brigg-Karrer staje przed sądem w Los Angeles za hazard (jednej nocy wygrał 716 tysięcy dolarów), ale zostaje uniewinniony, ponieważ nie znaleziono śladów oszustwa. Po samobójstwie w 1913 r. pozostawi żonie 18 milionów dolarów.

• 1913 r. - W mieście Geneva w Illinois powstaje pierwsza w Stanach Zjednoczonych agencja zajmująca się dekryptażem Riverbank Laboratories.

• 1913 - 1917 r. - Thomas Woodrow Wilson jest prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Jako konserwatywny prezbiterianin zwalcza wszystko, co uznaje za niemoralne od papierosów i alkoholu po film. Nie chce też udziału USA w wojnie w Europie i do 1917 r. prowadzi politykę neutralności.

• 1914 r. - Broń palna załadowana śrutem (wiele drobnych grudek metalu wyrzucanych jedynym strzałem) staje się narzędziem, za pomocą którego człowiek całkowicie wyniszcza gołębia wędrownego (Ectopictes migratorius), który latał w wielomilionowych stadach.

• 1914 r. - C. T. Russel zakłada Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego (Strażnica od 1872 r., Świadkowie Jehowy od 1931 r.). Zakazuje broni, wojen i zabijania, alkoholu, papierosów, narkotyków, kłamstwa i kradzieży. Odrzuca historię, biologię i fizykę sprzeczne z Biblią. Wkrótce zdobędzie wyznawców na całym świecie (ok. 10 milionów w XX/XXI w.).

• 1914 r. - Pierwsza w świecie stała, codzienna, pasażerska linia lotnicza powstaje na Florydzie.

• 1915 - 1917 r. - Wzrasta liczba chorujących na płuca i drogi oddechowe. Jest to zapowiedź pandemii hiszpanki.

• 1916 r. - W. E. Boeing w Seattle zakłada firmę Boeing (w 2001 r. przeniesie się do Chicago) produkującą samoloty.

• 1916 r. - Pierwszy odnotowany seryjny atak rekina: 3 lipca na oczach dziesiątków świadków drapieżnik zabija młodego mężczyznę w Beach Heaven (New Jersey). Trzy dni później ta sama ryba zabija nurka w Spring Lake, potem próbuje atakować w Asbury Park i wpływa do rzeki Matawan. Tam zabija kąpiącego się chłopca oraz mężczyznę, który próbował wydobyć zwłoki ofiary i rani następnego chłopaka. Mimo obławy, rekin ucieka na ocean, gdzie wreszcie upoluje go preparator z Nowego Jorku. Wydarzenia posłużą potem za kanwę filmowego thrillera Szczęki.

• 1916 r. - Przedsiębiorca i filantrop Robert S. Brookings (1850-1932) zakłada Brookings Institution, jeden z najbardziej znanych think tanków zajmujący się kwestiami społecznymi, ekonomicznymi i politycznymi.

• 1916 r. - W Lake Forest, Illinois powstaje Market Square, centrum handlowe obejmujące szereg sklepów pod jednym dachem. Ten sposób organizacji handlu nawiązuje do zadaszonych bazarów Azji Zachodniej, europejskich krytych pasaży handlowych jak paryski Passage du Caire (1798) oraz amerykańskich The Arcade of Providence z Rhode Island (1828) i Dayton Arcade z Ohio (centrum handlowe zbudowane w latach 1902-1904).

Amerykanie wypracowują własną formułę takiego pasażu budowanego zwykle poza miastem, więc przeznaczonego dla klientów przyjeżdżających samochodem. Tak powstaje mall - duże zadaszone centrum handlowe z licznymi sklepami, firmami usługowymi i rozrywkowymi. Kolejny podmiejski mall Country Club Plaza powstanie w Kansas City (Missouri) w 1924 r., lecz prawdziwy rozkwit tego typu centrów handlowych zacznie się dopiero po II wojnie światowej.

• 1917 - 1921 r. - Druga kadencja prezydenta T. W. Wilsona.

USA wypowiadają wojnę Niemcom, czyli przystępują do I wojny światowej. Wprowadzają przymusową służbę wojskową.

Zatrudniona w Riverbank Laboratories świetna kryptolożka Elizebeth Smith Friedman opracowuje metodę odczytywania niemieckich szyfrów wojskowych, co ma wielki wpływ na przebieg działań wojennych.

Do końca wojny zginie ok. 100 tysięcy amerykańskich żołnierzy, z czego 43 tysiące zabije grypa hiszpanka. Jednak dzięki wojnie wzrosną zyski ze sprzedaży broni i żywności do Europy; Amerykanie gromadzą największe zapasy złota na planecie, a dolar staje się jedną z głównych walut świata. Stany Zjednoczone wyrastają na mocarstwo zarówno gospodarcze, jak i polityczne.

Doradca prezydenta Wilsona Edward M. House organizuje w Nowym Jorku spotkanie ok. 100 osobistości, aby określić kierunki polityki światowej i stworzyć CFR (Council of Foreign Relations) - organizację budującą globalną jedność ludzkości.

• 1917 r. - W pustynnej Dolinie Śmierci przez 43 dni panują temperatury powyżej + 49^oC.

Nie jest to jednak rekord Doliny Śmierci, ponieważ 10 lipca 1913 r. meteorolodzy odnotowali + 56,7^oC w Greenland Ranch (późniejsze Furnace Creek Ranch).

• 1917 r. - Zostaje ustanowione ważne amerykańskie odznaczenie - Distinguished Service Cross.

• 1917 r. - Szkot Bertie Forbes (1880-1954) zakłada w Nowym Jorku Forbes, słynne czasopismo o wielkich fortunach (co roku ogłasza na przykład listę najbogatszych ludzi) i ekonomii.

• 1917 r. - John Edgar Hoover (1895-1972) zaczyna pracę w Departamencie Sprawiedliwości w Waszyngtonie.

Bardzo pobożny, amerykański patriota, konserwatysta w sprawach obyczajowych, przeciwnik Murzynów, imigrantów, innowierców i komunistów. Jest niski i zakompleksiony. Mieszka z matką, a potem sam. Unika kobiet, a jego serdeczna zażyłość z przyjacielem wywołuje plotki o ukrywanym homoseksualizmie. Początkowo miał zostać pastorem, lecz ostatecznie zdecydował się na studia prawnicze.

W roku 1919 w 12 miastach jednocześnie ludzie Hoovera wyłapują Rosjan podejrzewanych o komunistyczne sympatie - setki imigrantów zostaje pobitych, a 500 osób deportowanych z kraju.

Hoover wyróżnia się dokładnością i gotowością do pracy nawet po godzinach. Dzięki tym cechom już w roku 1921 zostaje zastępcą szefa Urzędu Śledczego mającego ścigać przestępstwa zagrażające Stanom Zjednoczonym jako całości w przeciwieństwie do policji, której działania są ograniczone do poszczególnych stanów. Kilka lat później ambitny Hoover staje na czele Urzędu Śledczego, który w roku 1935 zostanie przemianowany na Federalne Biuro Śledcze, czyli FBI (Federal Bureau od Investigation).

• 1918 r. - Wilson ogłasza zasady nowej polityki (ustalone przez Council of Foreign Relations: redukcja zbrojeń, zniesienie paktów i barier ekonomicznych, wolność na morzach, organizacje gwarantujące bezpieczeństwo, a Polska jako bufor między Niemcami i Rosją. Z drugiej strony CFR kierowane przez żydowskiego bankiera J. Shiffa wspiera bolszewików, aby osłabić Europę.

• Od 1918 r. - Rosną wpływy lewicy, czego wyrazem jest strajk 200 tysięcy robotników przemysłu mięsnego w Chicago (maj 1918). Partia Socjalistyczna rozpada się na komunistów (1919) Johna Reeda oraz partię Charlesa Ruthenberga (połączą się znowu w 1921 r.).

• 9 VII 1918 r. - Największa w dziejach USA katastrofa kolejowa zdarza się w Nashville w Tennessee. Awaria hamulców prowadzi do wykolejenia pociągu, ginie 101 osób, a 171 jest rannych.

• 1919 r. - Wynalazca i przedsiębiorca Elmer Ambrodse Sperry (1860-1930) zakłada firmę Sperry Gyroscope Company produkującą urządzenia nawigacyjne. W 1933 r. firma przyjmuje nazwę Sperry Corporation, a w 1986 wejdzie w skład Unisys zajmującej się informatyką i systemami komputerowymi.

• Od 1919 r. - Szpiedzy i kryptolodzy potajemnie inwigilują (podsłuchują, czytają korespondencję) Amerykanów. Ma to zapewniać bezpieczeństwo, lecz w istocie jest narzędziem służącym władzy.

• 1920 r. - Włoski anarchista Mario Buda chce pomścić innych anarchistów więzionych w USA i 16 września pozostawia na Wall Street konny wóz wyładowany materiałem wybuchowym. Eksplozja zabija konia i 31 przechodniów. Jest to jeden z wczesnych przykładów terroryzmu skierowanego przeciwko przypadkowym ludziom.

• 1920 r. - Włoski imigrant C. Ponzi uruchamia słynną piramidę finansową. Twierdzi, że inwestuje pieniądze w zakup tanich kuponów na znaczki pocztowe za granicą, a zysk generuje, sprzedając je drogo w USA. W rzeczywistości zysk powstaje dzięki wpłatom kolejnych inwestorów, a Ponzi w ciągu roku gromadzi miliony dolarów. Oszustwo odkrywają dziennikarze wskazując, że wartość wpłat wielokrotnie przewyższa wartość istniejących kuponów na znaczki. Ponzi wyjdzie z więzienia w 1934 r. i zostanie deportowany do Włoch. Umiera w biedzie w Brazylii (1949).

• 1920 r. - Kobiety w USA uzyskują prawa wyborcze. Jest to przede wszystkim wynik kilkuletnich wysiłków Alice Stokes Paul (1885-1977), amerykańskiej prawniczki i założycielki kobiecej partii pod nazwą National Women’s Party. Razem z Lucy Burns i innymi działaczkami organizuje szereg marszów, pikiet, demonstracji i strajków. Piętnuje prezydenta Wilsona, który odmawia równouprawnienia kobiet, a podczas I wojny światowej zostaje uwięziona, ponieważ władze obawiają się, że protesty sufrażystek osłabiają wojskową siłę państwa. Ostatecznie do amerykańskiej konstytucji zostaje wprowadzona 19. poprawka, która daje kobieton prawa wyborcze na równi z mężczyznami.

Alice S. Paul nie zakłada rodziny, ponieważ walczy o prawa kobiet, stając się ikoną ruchu feministycznego. Do końca życia piętnuje patriarchalne społeczeństwo i popiera wszelkie działania na rzecz jego przebudowy. Jej poglądy znajdą wyraz między innymi w książce Amerykanki Kate Millet Sexual Politics (1970), gdzie autorka udowadnia, że patriarchat wciąż trwa i konieczna jest walka o emancypację kobiet.

• 1920 r. - Były pilot Francuz Ph. de Brasiere zakłada w Nowym Jorku fabrykę biustonoszy. Patent kupił od Niemca O. Titzlinga, który wynalazł biustonosz (Büsthalter) w 1912 r. dla śpiewaczki operowej S. Olfsen znanej z wielkiego biustu.

• 1920 - 1921 r. - Prezydent Wilson po wylewie krwi do mózgu jest częściowo sparaliżowany. Nie zdołał zrealizować swoich idei politycznych, zniesienia barier ekonomicznych oraz wprowadzenia międzynarodowej kontroli, żeby zapobiec nowej wojnie światowej. Przez rok jest niezdolny do pracy, a realną władzę sprawuje jego żona Edith, która nie dopuszcza nikogo z zewnątrz i sama przynosi mu dokumenty do podpisu..

• 1920 - 1929 r. - Do USA przybywają ponad 32 miliony imigrantów z Europy, między innymi z Irlandii, Włoch i Skandynawii.

• 1920 - 1933 r. - Obowiązuje prohibicja, czyli zakaz handlu „niemoralnym” alkoholem, wymuszony przez purytańskie działaczki w religijnej atmosferze za czasów Wilsona. Prohibicja odnosi skutek dokładnie odwrotny do zamierzeń. Przynosi niewiarygodne zyski mafii nielegalnie produkującej wódkę, lub importującej alkohol głównie z Kanady i Ameryki Łacińskiej do setek tajnych lokali głównie w dużych miastach jak Chicago, Buffalo czy Nowy Jork. Bandyci-milionerzy żyjący z alkoholu, prostytucji i rozboju w Chicago to między innymi Bugs Moran, John Torrio, bracia O’Donnell, Dion O’Banion, Hymie Weiss i Al Capone.

Tajna konferencja 50 gangów w Atlantic City (New Jersey, 1929) ustala reguły działania amerykańskiej mafii Cosa Nostra, co oznacza początek istnienia amerykańskiego syndykatu gangów. W Nowym Jorku najpotężniejszy jest „Lucky” Luciano, który w 1931 r. po kolei morduje konkurencyjnych przywódców. Łączy w jedną organizację mafijne rodziny Bonanno, Colombo, Gambino, Genovese i Lucchese działające w Nowym Jorku. Tak powstaje Komisja (Commission), która odtąd kolegialnie zarządza interesami pięciu rodzin, ustala ich relacje, dzieli zyski i zapobiega konfliktom. Decyduje nawet o tym, czy któryś z członków danej rodziny może być zabity, jeżeli mimo wszystko dochodzi do konfliktu. W 1931 r. Luciano spisuje zasady postępowania w mafii (stosowane jeszcze w XXI w.), co ułatwia działanie. Podstawową jest zasada omerta, czyli milczenie, zwłaszcza wobec policji. Luciano doprowadza też do podziału wpływów 24 mafijnych rodzin na całym obszarze USA i staje na czele syndykatu gangów wraz ze swoim doradcą Meyerem Lanskym. Pod ich wpływem mafia w USA przestaje ograniczać się tylko do Sycylijczyków (Lansky jest polskim Żydem).

Podobno w tym czasie powstaje przedziwna tajna organizacja Murder Incorporated, czyli klub anonimowych morderców. Sprawców zbrodni trudno wykryć z braku motywów, ponieważ morderca zabija osobę z nim niezwiązaną, a w zamian ktoś inny zabija tego, kogo on sam chciałby zlikwidować. Często morderca musi pojechać do odległego miasta lub innego stanu, aby wykonać wyrok, więc po zabójstwie „znika” z pola widzenia miejscowej policji. Według szacunków ofiarą klubu może paść ok. 500 osób.

• Lata 1920. - Powstaje szereg przedsiębiorstw lotniczych specjalizujących się w przewożeniu poczty. Jest to niezwykle niebezpieczne, zwłaszcza na trasach między wschodnim i zachodnim wybrzeżem, ponieważ samoloty muszą przelecieć przez góry bez dokładnych map, posługując się niedokładną nawigacją astronomiczną oraz opierając się na doświadczeniu pilotów, którzy rozpoznają drogę na podstawie cech terenu. Konsekwencją jest wysoka wypadkowość i śmierć wielu lotników.

• 1921 r. - George T. Delacorte Jr zakłada firmę Dell Publishing, która wydaje głównie rozrywkowe czasopisma Dell Magazines z opowiadaniami oraz Dell Crossword Puzzles z krzyżówkami i łamigłówkami oraz grami.

• 1921 - 1922 r. - Konferencja mocarstw w Waszyngtonie od 12 XI do 6 I. Ustala proporcje sił morskich USA, Wielkiej Brytanii, Japonii, Francji i Włoch (5; 5; 3; 1,75; 1,75), oraz dzieli wpływy mocarstw na Pacyfiku i w Chinach.

• 1921 - 1923 r. - Republikański prezydent Warren G. Harding odchodzi od konserwatywnej polityki swego poprzednika. Przekłada się to na szybki rozwój gospodarki, a także na zmiany obyczajowe.

• 1922 r. - Kongres zakazuje narkotyków nawet w leczeniu narkomanów. Penalizacja narkomanii przekłada się na wiele procesów. Zyskuje zaś mafia, która ciągnie zyski z nielegalnego handlu narkotykami, zwłaszcza po zniesieniu prohibicji na alkohol.

• 1923 r. - Henry Luce (1898-1967), znany antykomunista i przedsiębiorca zakłada tygodnik Time (w 1922 r., od 1927 r. przyznaje tytuły Człowieka Roku). Jego dziełem jest też Fortune (1930) stanowiący konkurencję dla czasopisma o finansach Forbes. Od 1936 r. zaś jest właścicielem tygodnika* Life* (istniejącego od 1883 r.).

• 1923 r. - Uciekinier z bolszewickiej Rosji konstruktor Igor Sikorski (1889-1972) zakłada własne przedsiębiorstwo lotnicze Sikorsky Aero Corp. Z czasem stanie się ono jedną z najważniejszych firm lotniczych świata.

• 1923 r. - Początek hodowli szynszyli (Chinchilla laniger) całkowicie wytępionej w Ameryce Południowej. Podobnie jak nutria (Myocastor coypus) i piżmak (Ondatra zibethica) jest potem hodowana również w Europie.

• 1923 - 1929 r. - Republikański prezydent Calvin Coolidge.

• 1924 r. - Ustawa Immigration Restriction Act uchwalona pod przemożnym wpływem eugeników redukuje liczbę imigrantów ze wschodniej i południowej Europy jako rzekomo mało wartościowych genetycznie. Zostaje też wprowadzony zakaz imigracji z Chin i Japonii jako wyraz obaw przed zdominowaniem Ameryki przez rasę żółtą.

• 1924 r. - Powstaje korporacja IBM, czyli International Business Machines, specjalizująca się w produkcji maszyn biurowych. Po wynalezieniu komputera IBM stanie się największą na świecie firmą produkującą komputery i programy komputerowe.

• 1924 r. - Po raz pierwszy egzekucja skazanego na śmierć odbywa się w komorze gazowej w Carson City (Nevada).

• 1924 r. - Wynalazca Raymond DeWalt (1885-1961) zakłada swoją firmę w Leola w Pensylwanii, ab y produkować i sprzedawać elektryczną piłę tarczową, którą wynalazł dwa lata wcześniej. Obracające się koliste ostrze ułatwia i przyspiesza cięcię drewna pod różnymi kontami, co rewolucjonizuje obróbkę drewna. Firma DeWalta szybko się rozwija konkurując z firmą Black and Decker produkującą elektronarzędzia. W 1949 r. zakłady DeWalt zostaną sprzedane firmie American Machine and Foundry. W 1960 r. zaś przejdą w ręce dotychczasowego rywala Black and Decker i staną się jego filią.

• 1924 r. - Fred Beck, Gabe Lefever, John Peterson, Marion Smith i Roy Smith poszukują złota w stanie Waszyngton na zachodzie USA. Według ich późniejszych opowieści w masywie wulkanu St. Helens ok. 8 mil od jeziora Spirit zauważają cztery dwunożne włochate istoty przypominające ludzi ogromnego wzrostu. Jeden z poszukiwaczy uznaje, że spotkali potwory, które należy wytępić, więc strzela i wszyscy obserwują, jak jedna z domniemanych bestii spada z wysokiej skały. Pozostałe uciekają. W nocy jednak zaatakowane małpoludy (sasquatche) podobno wracają, aby się zemścić i wielkimi kamieniami obrzucić chatę, w której zatrzymali się ludzie. Dochodzi do prawdziwego oblężenia: rozwścieczone małpoludy szturmują drzwi i wyrywają dziurę w dachu. Atak kończy się o świcie, a przerażeni poszukiwacze złota w pośpiechu uciekają z zagrożonego obszaru. Niestety, późniejsze próby odnalezienia śladów opisanych wydarzeń kończą się niepowodzeniem, więc jedynym źródłem informacji o tym incydencie pozostaje opowieść uczestników.

• 1924 r. - W Los Angeles pod koniec roku zostaje otwarty luksusowy 19-piętrowy hotel Cecil według projektu znanego architekta Loya L. Smitha. Hotel zostanie wkrótce uznany za miejsce przeklęte, ponieważ już na początku 1927 r. dochodzi tam do samobójstwa, a do drugiej dekady XXI w. liczba oficjalnie odnotowanych tam samobójców wzrośnie aż do 13. W hotelu zdarzy się też kilka morderstw, będą się spotykały pary kazirodcze, prostytutki i handlarze narkotyków. W 2013 r, kamera w hotelowej windzie nagrywa kanadyjską studentkę Elisę Lam, która wchodzi i wychodzi z windy, jakby się ukrywała przed kimś niewidzialnym. Wkrótce potem Lam znika, a po paru tygodniach jej rozkładające się ciało zostanie odkryte w zamkniętym zbiorniku na wodę na dachu hotelu. Wiadomo jednak, że Lam cierpiała na zaburzenia psychiczne.

• 1924 - 1929 r. - Ustala się nowy sposób porozumiewania się pracowników, reprezentowanych najczęściej przez związki zawodowe, oraz pracodawców: unika się strajków, a zamiast konfliktów preferowane jest zawieranie umów.

• 1925 r. - Najsłynniejszy mafioso Al Capone (pochodzący z Włoch Alfonso Caponi, 1895-1947) opanowuje w Chicago bary, burdele i tajne wytwórnie alkoholu, wykorzystując prohibicję. Jest bezkarny, bo opłaca skorumpowaną policję i polityków. W 1927 r. nielegalnie, czyli bez płacenia podatków, zarabia 105 milionów dolarów. Walcząc z gangiem Bugsa Morana, Capone wysyła swoich ludzi przebranych za policjantów, którzy w garażu rozstrzeliwują z karabinów maszynowych siedmiu członków konkurencyjnej bandy podczas masakry w dniu świętego Walentego (14 II 1929), jak ją nazwała prasa. Mordercy oszczędzili tylko psa jednego z bandytów. Sam Moran jednak ocalał, ponieważ spóźnił się na umówione spotkanie. Potem inspektor G. Bundesen zidentyfikuje sprawców mordu dzięki balistycznej analizie pocisków dokonanej metodą Charlesa Waite’a.

Capone wykazuje się swoistym poczuciem humoru psychopaty. Kiedy odkrywa, że konkurencyjny gang przekupił jego dwóch ludzi, aby go zamordowali, organizuje wystawne przyjęcie ku czci swoich potencjalnych zabójców. Wygłasza przemówienie o lojalności, a następnie każe obu przywiązać do krzeseł i tak długo bije ich kijem basebolowym, aż umierają na oczach gości.

Capone jest ścigany przez słynnego policjanta Eliota Nessa. Wreszcie w roku 1931 gangster trafi do więzienia (Eastern State a potem Alcatraz) za niezapłacone podatki, lecz nie za ponad 300 morderstw, których nie można mu udowodnić bez zeznań, a świadkowie nie chcą zeznawać.

W walce z mafią szczególną rolę odgrywa Elizebeth Smith Friedman (1889-1980), absolwentka filologii angielskiej i genialna kryptolożka. Uczona od 1916 r. pracująca w Riverbank Laboratories złamała szyfr używany przez bandytów, którzy radiowo ustalali miejce i czas odbioru przemycanego alkoholu. Adwokaci sądowi broniący przestępców próbują dezawuować jej ustalenia twierdząc, że kobiety rzekomo z natury są nielogiczne, a więc niewiarygodne jako uczone. Friedman jednak na oczach sędziów odczytuje zaszyfrowany tekst udowadniając, że ma rację. Tym samym wykazuje dużą odwagę, ponieważ naraża się na zemstę mafii.

Al Capone wyjdzie z więzienia w 1939 r. z zaawansowaną kiłą i półobłąkany. Podobno do końca życia prześladują go koszmary, na przykład zjawa Jimmy’ego, którego gangster prosi o wybaczenie. Niektórzy twierdzą, że ów Jimmy to James Clark, jedna z ofiar masakry w dniu świętego Walentego.

Capone zostaje pochowany w grobie swego ojca i brata na cmentarzu Mount Olivet w Chicago, a w 1950 r. ich zwłoki zostaną przeniesione na cmentarz Mount Carmel. Co ciekawe, niektórzy odwiedzający grób opowiadają o spotkaniach ze zjawą gangstera.

• 1925 r. - Słynny „małpi proces” Johna Scopesa (1900-1970) z Dayton (Tennessee) wytoczony mu przez religijnych fundamentalistów za uczenie o ewolucji biologicznej. Scopes wygrywa, lecz teoria ewolucji będzie pomijana w wielu szkołach aż do 1968 r., kiedy nauczycielka Susan Epperson wygra proces sądowy przeciwko konserwatywnym władzom stanu Arkansas, wykazując, że zakaz nauczania teorii ewolucjonizmu jest sprzeczny z konstytucją USA. Dopiero jednak kolejne procesy z lat 1981-1987 zakończą absurdalne przedstawianie w szkołach ewolucjonizmu oraz biblijnego kreacjonizmu jako rzekomo równoprawnych, alternatywnych teorii naukowych.

• 18 III 1925 r. - Potężne tornado w ciągu kilku godzin zabija 695 osób i rani 2027 w stanach Missouri, Illinois oraz Indiana.

• 1926 r. - W ramach rozbudowy sieci komunikacyjnej zostaje wytyczona szosa łącząca Los Angeles i Chicago. Pod nazwą Route 66 wejdzie do amerykańskiej legendy jako główna droga w poprzek Stanów Zjednoczonych, trasa przemytników alkoholu, ulubiona droga filmowców i poszukiwaczy przygód.

• 1926 r.- Zostaje oddana do użytku tama na rzece Scoharie, aby dostarczać wodę do coraz większego Nowego Jorku. Miasteczko Gilboa zostaje przy tym zalane, a jego mieszkańcy przymusowo wysiedleni.

• 1926 r. - Powstaje pierwsza stacja i sieć telewizyjna NBC (National Broadcasting Company) z centrum w Nowym Jorku. Pierwsza stacja na zachodzie USA ma siedzibę w Los Angeles (1931). Od 1941 r. zaś stacje CBS (Columbia Broadcasting System, 1928) i NBC nadają regularne programy telewizyjne. W 1980 r. w Atlancie powstanie CNN (Cable News Network) pierwsza stacja przez całą dobę nadająca wyłącznie informacje.

• 1926 r. - Potężny huragan pustoszy Florydę i zabija ok. 400 osób. Wielu mieszkańców porzuca niemal całkowicie zburzone Miami, a zniszczona gospodarka stanu nie podniesie się z upadku aż do końca Wielkiego Kryzysu.

Podobne huragany często nawiedzają Florydę, a postępujące ocieplenie planety stopniowo powiększa liczbę tych kataklizmów.

• 1926 - 1928 r. - Bertha Ethel Knight Landes (1868-1943) jest burmistrzem Seattle w stanie Waszyngton. Jest pierwszą w Stanach Zjednoczonych kobietą, którą wybrano na urząd burmistrza.

• 14 III 1927 r. - Henry H. Arnold zakłada linie lotnicze z siedzibą na wyspie Key West zajmujące się przewożeniem poczty między Florydą i Hawaną na Kubie. 13 X 1927 r. Henry Arnold podpisuje umowę z Juanem Trippe (1899-1981), pasjonatem lotnictwa, który wcześniej dwukrotnie zbankrutował próbując uruchomić swoje linie lotnicze. Powstaje Pan American World Airways pod kierownictwem Juana Trippe, który wkrótce zaprasza do współpracy słynnego lotnika Charlesa Lindbergha, inżyniera Igora Sikorskiego i znawcę radiotechniki Hugo Leuteritza (1897-1992). Sikorski projektuje hydroplan, który może lądować na wodzie i błotach, a Leuteritz opracowuje lekkie radio, które może być montowane na samolotach i służyć do nawigacji radiowej. Od 1927 r. hydroplany Pan Am latają na trasie Key West - Hawana, a potem powstają stałe połączenia z Ameryką Południową. W 1935 r. zaś rusza pierwsze stałe transpacyficzne połączenie lotnicze San Francisco przez Honolulu, Midway, Wake i Guam do Manili.

W połowie XX w. linie Pan Am działają już w 52 krajach. Jednak po kryzysie ekonomicznym w latach 1970. i katastrofie w Lockerbie w 1988 r., kiedy firma musi wypłacić ogromne odszkodowania rodzinom pasażerów, Pan Am zaczyna podupadać i ostatecznie zostanie rozwiązana w grudniu 1991 r.

• IV - VIII 1927 r. - Po długotrwałych opadach wylewa Missisipi. Woda przerywa wały przeciwpowodziowe i zalewa ok. 70 000 km² osiągając miejscami głębokość 10 m i zabijając 246 osób. Kataklizm załamuje gospodarkę państwa i przyczyni się do wybuchu Wielkiego Kryzysu.

• 18 V 1927 r. - Andrew Kehoe w Bath w stanie Michigan dokonuje masowego mordu uznawanego potem za w pewnym sensie „wzorcowy” dla następnych masowych mordów w USA. Rozgoryczony problemami finansowymi Kehoe postanawia się zemścić, dokonując kilku eksplozji dynamitu w miejscowej szkole. Jest pierwszym amerykańskim zamachowcem-samobójcą i pierwszym, który użył samochodu wyładowanego materiałami wybuchowymi. Zabił 45 osób, głównie dzieci.

• 21-22 V 1927 r. - Charles A. Lindbergh (1902-1974) jako pierwszy dokonuje przelotu nad Atlantykiem z kontynentu na kontynent. Zyskuje wysoką nagrodę pieniężną i ogromną sławę.

• Od 1927 r. - Walt Disney produkuje filmy animowane, a jego firma pod nazwą Walt Disney Company wyrasta na finansową potęgę. Bohaterowie filmów, między innymi Mickey Mouse, Donald Duck i pies Pluto, stają się wkrótce istotnym składnikiem amerykańskiej kultury.

• 1928 r. - George C. Parker (1870-1936) zostaje skazany na dożywocie za serię niebywałych oszustw. „Sprzedawał” naiwnym słynne obiekty w Nowym Jorku jak na przykład Statuę Wolności i Most Brookliński.

• 1928 r. - Paul Galvin i Joseph Galvin zakładają w Chicago firmę telekomunikacyjną Motorola, która w XX w. będzie jedną z wiodących w tej dziedzinie zarówno w USA, jak też w skali planety. Firma zostanie wykupiona przez Google w 2011 r., a trzy lata później dużą część dawnej Motoroli odkupi chińska firma Lenovo.

• 1928 r. - Kościół katolicki oficjalnie uznaje opętanie Anny Ecklund (Eckland), urodzonej w 1882 r. pobożnej katoliczki z Milwaukee, która w czternastym roku życia odrzuciła religię. Księża uznali to za objaw opętania i egzorcyzmami przywrócili jej wiarę. Zaburzenia psychiczne wróciły jednak po śmierci ojca Anny i w 1928 r. znów zajmują się nią egzorcyści. Ecklund pieni się, wykonuje dziwaczne ruchy, mówi różnymi głosami i językami, pluje, wykrzykuje obelgi wobec księży i Kościoła. W końcu pewnego dnia nagle wraca do normalności, co zostaje uznane za rezultat egzorcyzmowania przez księdza Reisingera. Resztę życia spędza zamknięta w klasztorze, a jej losy staną się tematem brytyjskiego filmu Egzorcyzmy Anny Ecklund (2016) w reżyserii Andrew Jonesa.

• Od 1929 r. - Wielki Kryzys gospodarczy związany z monopolizacją gospodarki przez około 200 trustów i nadmiar produkcji. Nierównowaga między ilością pieniędzy i ilością towaru wywołuje krach na nowojorskiej giełdzie na Wall Street 24 października (czarny czwartek), kiedy inwestorzy nagle pozbywają się wielkich ilości akcji firm, których towary zalegają magazyny i nie znajdują nabywców. Ceny akcji spadają i Nowy Jork staje się ogniskiem kryzysu. Co ciekawe, kilka dni przed fatalnym czwartkiem znany ekonomista Irving Fisher z Yale stwierdził, że ceny akcji wchodzą w długi okres permanentnego wzrostu. Jeszcze raz więc próba przewidywania przyszłości okazała się nieudana. W ciągu kilku tygodni spadek cen (inflacja napędzana przez nadmierną podaż towarów i malejący popyt) powoduje upadek firm i bezrobocie (3 miliony w 1928 r., 12 milionów w 1934 r., co stanowi 1/3 wszystkich pracowników). Narasta krytyka monopoli obwinianych o kryzys. Istnieje wiele form monopoli: trusty łączą kilka przedsiębiorstw; holdingi jednoczą przedsiębiorstwa jednej branży; koncerny synchronizują działalność przedsiębiorstw branż pokrewnych; korporacje (konsorcja) łączą przedsiębiorstwa różnej specjalności.

Monopolizacja i Wielki Kryzys sprzyjają przestępczości, zwłaszcza mafii, która wykorzystuje absurdalną prohibicję na alkohol. Rośnie popularność ideologii nawiązujących do faszyzmu i komunizmu, wskazujących winnych i oferujących pozornie proste środki zwalczania kryzysu.

• 1929 - 1933 r. - Republikański prezydent Herbert C. Hoover podwyższa cła, by ograniczyć napływ obcych towarów, obniża podatki (ożywia inwestycje), rozwija budownictwo (większe zatrudnienie), dewaluuje dolara i zmniejsza wydatki rządu.

• 22 IV 1930 r. - W więzieniu w mieście Columbus (Ohio) wybucha pożar wywołany przez więźniów, którzy chcą w ten sposób ułatwić sobie ucieczkę. Płomienie i czad zabijają 322 osoby.

• Do lat 1930. - W wielu miastach Stanów Zjednoczonych upowszechnia się sieć ogrzewania gorącą parą wodną pompowaną pod ciśnieniem z ciepłowni do wielu domów. W tym czasie tylko w Nowym Jorku jest tak ogrzewanych ponad 100 tysięcy budynków.

Niestety, co pewien czas dochodzi do wybuchu i rozerwania rur, kiedy gorąca para styka się z zimną wodą, która w Nowym Jorku przenika pod miasto z Atlantyku. W miarę upływu czasu liczba takich wypadków rośnie, ponieważ erodujące rury ulegają rozszczelnieniu, a globalne ocieplenie powoduje podnoszenie się poziomu oceanu, co jest szczególnie widoczne na początku XXI w.

• Lata 1930. - Bieda, bezrobocie i kryzys sprzyjają działalności przestępczej.

Banda J. Dillingera dokonuje ok. 20 brutalnych napadów na banki, mordując przy tym ludzi. Dillinger dwukrotnie ucieka z więzienia (1933, 1934), a jego fotografie i repliki odcisków palców stają się swoistymi pamiątkami sprzedawanymi wraz z gazetami. Bandyta ukrywa się w Chicago dzięki operacji plastycznej, która zmieniła jego twarz oraz zatarciu (co jest możliwe tylko na jakiś czas) linii papilarnych. W końcu zdradza go kochanka i ginie zastrzelony przez agentów FBI

Z Dillingerem mogą konkurować tylko kochankowie Bonnie Parker i Clyde Barrow, którzy stają się rodzajem ludowych bohaterów, opisywanych przez żądną sensacji prasę. Krążą po USA, rabując (czasem tylko kilka dolarów) i mordując bez skrupułów. W końcu zastrzeli ich policja w 1935 r.

Zupełnie innym przestępcą jest Willie Sutton znany też jako Slick Willy albo Willie the Actor, który rabunków dokonuje z wyjątkową bezczelnością. W roku 1931 trafia do więzienia z wyrokiem 30 lat, lecz ucieka już po roku. W swojej karierze będzie uciekał z więzienia trzykrotnie i obrabuje niemal 100 banków na sumę ok. 2 milionów dolarów, zanim go rozpozna pewien handlowiec (1952). Sprzedawca, który chwalił się swoim wyczynem w telewizji zginie potem z ręki mafii. Sutton zaś wyjdzie z więzienia w roku 1969 i zajmie się pisaniem pamiętników.

Do legendy przechodzi też „Bugsy” Siegel, przystojny i uroczy elegant, a zarazem bezwzględny morderca (sam ginie z ręki innego bandyty w roku 1947).

• Lata 1930. - Następcą Capone jako najpotężniejszego bossa amerykańskiej mafii jest Sam Giancana (Salvatore Giancana, 1908-1975), przez kolejne 30 lat ważna postać amerykańskiej polityki. Centrum mafii przenosi się do Nowego Jorku, gdzie razem rządzą rodziny Bonanno, Colombo, Gambino, Genovese i Lucchese. Mafijne rodziny rozwijają handel narkotykami i bronią, a w latach 1970-1990 dzieci i wnuki bandytów prowadzą już legalne interesy jako szanowani obywatele.

• 1931 - 1936 r. - Powstaje ogromna tama i elektrownia wodna na rzece Colorado w Black Canyon.

Tama wysokości 224,1 m i długości 379,2 m jest w tym czasie jednym z największych osiągnięć technicznych. Zostanie potem nazwaną imieniem prezydenta Hoovera, który walnie przyczynił się do jej powstania.

USA są największym producentem węgla (ponad 30% światowej produkcji, z Appalachów i Gór Skalistych), ropy naftowej (w 1939 r. wyprzedzają ZSRS, Wenezuelę i Iran) i gazu ziemnego. Produkują najwięcej energii i żelaza dzięki złożom hematytu koło Jeziora Górnego i magnetytu w stanie Nowy Jork, koło Cornwall w Pensylwanii i Clinton w Alabamie.

Nowy Jork wyrasta na jedno z największych miast świata, zadziwia wieżowcami, ulicami, gdzie tłoczą się tłumy ludzi, tramwaje i tysiące samochodów. W roku 1931 powstaje Empire State Building, w tym czasie najwyższy budynek świata (102 piętra, 381 m), który staje się symbolem Nowego Jorku i Stanów Zjednoczonych.

Przedmieścia zaś wypełniają obskurne budynki slumsów zamieszkane przez biedotę.

• 1931 - 1938 r. - Dziewiętnaście stanów na Wielkich Równinach dotyka klęska ekologiczna zwana Dust Bowl (Miska Pyłu), czyli katastrofalna erozja gleb zamienionych w niesiony wiatrem pył. Spowodowały to susza oraz nadmierna eksploatacja gleb przez rolników, która doprowadziła do zniszczenia wierzchniej warstwy gleby, ułatwiając jej wysychanie. W rezultacie gigantyczne burze pyłowe nawiedzają ogromne obszary Wielkich Równin, a miliony ludzi porzucają jałowe pola i muszą szukać pracy w miastach.

• Od 1931 r. - Hazard jest legalny w Nevadzie.

Władze zezwalają na hazard w Las Vegas, chcąc zapewnić rozrywkę ciężko pracującym budowniczym pobliskiej tamy Hoovera, którzy często ryzykują zdrowiem i życiem. Las Vegas (po hiszpańsku pola lub równiny), kiedyś pustynna osada mormonów porzucona po niewielu latach, a pod koniec XIX wieku skromna stacja kolejowa wyrasta na metropolię. Po zakończeniu budowy tamy miasto utrzymuje swój wyjątkowy status i staje się amerykańską „stolicą grzechu”, gdzie rzeczywiście działa wielu gangsterów, szerzy się hazard, przestępczość, prostytucja i korupcja. Właściciele kasyn, barów i hoteli prześcigają się w tworzeniu kiczowatych budynków, atrap zabytków z całego świata i pozbawionych jakiegokolwiek stylu konstrukcji mających „upiększać” miasto. Nocą Las Vegas oszałamia światłami reklam, a za dnia brzydotą i prymitywizmem kultury masowej.

• 1932 r. - Kilkuletni synek Charlesa A. Lindbergha, też noszący imię Charles, znika z domu rodziców w Hopewell. Ojciec zachowuje się dziwnie, wychodzi z domu, zanim zawiadamia policję, potem składa niespójne zeznania, narzuca policjantom sposób prowadzenia śledztwa i przekonuje ich, że ktoś porwał syna. Jest to o tyle łatwe, że Lindbergh należy do najsławniejszych ludzi Ameryki, jego żona to córka potężnego bankiera i jest bardzo bogaty. Lindbergh był wcześniej znany z makabrycznych dowcipów, na przykład oszukał kiedyś żonę, że ich synek zniknął, chociaż go tylko ukrył. Przy okazji kompromituje się jasnowidz E. Cayce, który miał wizję małego Charlesa przewożonego z miasta do miasta. W rzeczywistości porywacze wzięli okup za uwolnienie chłopca, który zginął już w dniu zniknięcia, być może spadł podczas znoszenia po drabinie. Jego zwłoki zostają odnalezione po dwóch miesiącach zaledwie kilka kilometrów od domu. Policja aresztuje imigranta z Niemiec R. Hauptmanna, który ma pieniądze z okupu. Hauptmann stracony w roku 1936 do końca utrzymuje, że jest niewinny.

• 1933 r. - Wystawa rozwoju Chicago. Miasto ma w tym czasie niemal 4 miliony mieszkańców.

• 1933 r. - W Nowym Jorku powstaje społeczno-polityczny tygodnik Newsweek (znany potem również poza USA).

• 1933 r. - Zniesienie prohibicji ogranicza nielegalną produkcję alkoholu, ożywia gospodarkę i zmniejsza bezrobocie.

• 1933 - 1945 r. - Prezydent Franklin Delano Roosevelt reprezentujący demokratów czterokrotnie wygrywa wybory na prezydenta, co jest ewenementem w historii USA.

Co ciekawe, Roosevelt jest kaleką sparaliżowanym od pasa w dół. Dzięki sile woli i niesamowitej pracy nad sobą może w końcu jeździć na wózku inwalidzkim, a nawet z trudem posuwać się w pozycji wyprostowanej podpierany przez żonę lub synów i wsparty na kulach lub lasce. Dla celów politycznych ukrywa swoje kalectwo dzięki lojalności współpracowników i dziennikarzy unikających fotografowania go na wózku. Ponieważ zaś w tej epoce głównym medium kontaktowania się z wyborcami jest radio, może występować jako osoba zdrowa.

Roosevelt wprowadza antykryzysowy program New Deal (Nowy Porządek) i znosi prohibicję, aby ożywić gospodarkę. Roboty publiczne, zwłaszcza budownictwo, likwidują bezrobocie i wzrasta konsumpcja napędzająca produkcję. Dzięki inwestycjom państwowym powstaje sieć autostrad.

Z inicjatywy prezydenta Bank USA przyjmuje rolę banku centralnego, regulującego finanse w całym państwie i kurs waluty. Robotnicy zyskują prawo do tworzenia związków zawodowych i ubezpieczeń. Rząd wprowadza emerytury dla robotników po 65 roku życia (1935). W rzeczywistości jednak duża część pracowników nie może zdobyć prawa do emerytury, ponieważ była bezrobotna, pracowała za krótko lub zarabiała zbyt mało, żeby płacić składki na emeryturę.

Roosevelt jest naiwnym idealistą, który wierzy w dobrą wolę ludzi i twierdzi, że z każdym można się porozumieć w imię dobra wspólnego. W imię tych idei prezydent praktycznie likwiduje przemysł zbrojeniowy, a wytwórców broni okłada tak wysokimi podatkami, że rezygnują z produkcji. W rezultacie Stany Zjednoczone zostają niemal rozbrojone, co jest oczywiście na rękę Hitlerowi i Stalinowi. W otoczeniu Roosevelta powstaje rozbudowana sowiecka siatka szpiegowska oraz grupa ludzi nieświadomych, że swoimi działaniami przyczyniają się do umocnienia zbrodniczego reżimu w Moskwie. Agentami Stalina są między innymi najbliższy doradca Roosevelta Harry L. Hopkins oraz kierujący informacją wojskową Elmer Davies i Ruben Markham. Zwolennikami współpracy z Sowietami są także wiceprezydent Henry A. Wallace oraz żona prezydenta Eleonora Roosevelt.

Za Roosevelta USA są neutralne zgodnie z izolacjonistyczną zasadą Ameryka dla Amerykanów, wycofują się z Ameryki Łacińskiej, Filipin i Kuby. Za to handlują z hitlerowskimi Niemcami, sterowiec Hindenburg lata przez Atlantyk, a Charles Lindbergh oraz Henry Ford otwarcie głoszą antysemityzm i pochwalają nazizm.

• 1934 r. - Morderca-kanibal Albert Fish zostaje stracony na krześle elektrycznym w nowojorskim więzieniu Sing Sing. Fish przyznał się do torturowania, zamordowania i w wielu wypadkach zjedzenia ok. 400 dzieci. Do matki jednej z ofiar wysłał list opisujący doznania smakowe.

• 1934 r. - W obliczu rosnącego napięcia międzynarodowego amerykańska armia ogłasza konkurs na projekt samolotu roboczo nazwanego hemisphere defender, co odpowiada amerykańskiej koncepcji izolowania zachodniej półkuli pod zdominowanej przez Stany Zjednoczone. W 1940 r. ruszy produkcja bombowca strategicznego Liberator według projektu Isaaca Laddona. Będzie to najważniejszy amerykański ciężki bombowiec dalekiego zasięgu używany w ciągu II wojny światowej.

• 1934 - 1963 r. - Na wysepce Alcatraz koło San Francisco działa słynne więzienie.

Odnotowano krwawy bunt więźniów 2-4 V 1946 r. oraz 13 prób ucieczek i jedną prawdopodobnie udaną w 1962 r. Wtedy Frank Morris oraz bracia John i Clarence Anglin wspięli się na dach przez szyb wentylacyjny i komin, stamtąd zeszli do morza i odpłynęli na tratwie zrobionej z gumowych płaszczy. Nikt ich później nie widział.

Wysepka od wieków cieszy się złą sławą miejsca nawiedzanego przez złośliwe duchy i dlatego Indianie ostrzegali białych przed budową twierdzy, a potem więźniowie i strażnicy wielokrotnie opowiadają o dziwnych fenomenach. Zjawiska nie ustają nawet po zamknięciu więzienia.

• 1935 r. - George H. Gallup (1901-1984) i C. E. Robinson (1900-1961) zakładają American Institute of Public Opinion (Instytut Badania Opinii Publicznej) w Princeton - ważny wskaźnik dla polityków i ekonomistów.

W 1936 r. podobna instytucja powstaje w Wielkiej Brytanii, a potem także w innych krajach.

• 1935 r. - C. E. Norton bezskutecznie żąda usunięcia z banknotu jednodolarowego symboli masonerii: piramidy (grób Hermesa, mądrość i praca), boskiego oka w trójkącie (cel życia), orła-feniksa (odrodzenie poprzez oświecenie) i łacińskich słów wyrażających idee masońskie: paremie novus ordo seclorum (narodziny nowego ładu) oraz e pluribus unum (jedność w wielości).

• 22 XI 1935 r. - Amerykanie przeżywają moment euforii, gdy z San Francisco startuje należący do Pan Am hydroplan China Clipper, aby przelecieć Pacyfik.

• 1936 r. - Prokurator Thomas E. Dewey udowadnia Luciano zmuszanie kobiet do prostytucji i skazuje go na kilkadziesiąt lat więzienia. Pod koniec II wojny światowej Luciano podejmuje współpracę z amerykańskimi władzami i na ich prośbę wygasza strajki włoskich robotników w portach na wschodnim wybrzeżu. Jest to bardzo ważne w sytuacji, gdy amerykańskie statki mają przewozić towary do walczącej Europy, zaopatrzenie dla armii i broń. Potem zaś Luciano przekonuje sycylijską mafię, aby pomogła Amerykanom w trakcie lądowania na wyspie. W zamian za te usługi Luciano wyjdzie z więzienia w 1946 r. i zostanie wydalony z USA.

• 1937 r. - Bracia Mac i Dick McDonald zakładają restaurację szybkiej obsługi (fast food) w Pasadenie (Kalifornia): dania są robione taśmowo, szybko i w sposób możliwie znormalizowany, a dominują wołowe hamburgery i frytki.

W 1955 r. Ray Kroc wykorzysta pomysł braci i stworzy sieć restauracji szybkiej obsługi pod nazwą McDonald’s, stając się finansowym gigantem w Stanach Zjednoczonych a potem na całym świecie. Pod koniec XX w. firma McDonald będzie jedną z najpotężniejszych na świecie.

Typowy dla restauracji McDonald’s sposób prowadzenia interesów znajdzie wkrótce naśladowców, a pojęcie „makdonaldyzacja” będzie oznaczało maksymalną racjonalizację działań, czyli minimum wysiłku i kosztów, maksimum zysków, szybkość i standaryzację, chociaż niekoniecznie wysoką jakość.

• 1936 r. - Powstaje fundacja Forda (samochodowego potentata) wspierająca przedsięwzięcia kulturalne na całym świecie.

• 1937 r. - Edwin H. Land zakłada firmę Polaroid produkującą materiały do fotografii. Od 1948 r. wytwarza aparaty polaroidowe, które dają gotowe fotografie w ciągu kilkudziesięciu sekund po wykonaniu zdjęcia bez konieczności chemicznej obróbki (wywoływania i utrwalania obrazu) w laboratorium. „Błyskawiczne fotografie” przestaną być atrakcyjne po pojawieniu się fotografii cyfrowej i w 2001 r. firma oraz jej marka zostaną sprzedane.

• Od 1938 r. - Intensyfikacja zbrojeń po konferencji w Monachium: Ford i General Motors sprzedają swoje wyroby do Niemiec, a Henry Kaiser zdobywa majątek na szybkiej produkcji okrętów. Ekscentryczny miliarder Howard Hughes (1905-1975, ostatnie lata spędzi w religijnej sekcie, cierpiąc na zaburzenia psychiczne) produkuje samoloty dla armii.

USA ogłaszają neutralność (1939), lecz zaczynają pobór do wojska (1940). USA i Kanada tworzą Radę Obrony oraz zawierają traktat o bezpieczeństwie półkuli zachodniej (1940). Poprzez Kanadę Amerykanie zaopatrują Brytyjczyków w wojskowy sprzęt. W 1941 r. amerykańskie wojska lądują na Islandii, aby zapobiec niemieckiej aneksji wyspy.

• 1939 r. - Powstaje wydawnictwo Timely Publications specjalizujące się w komiksach. W latach 1950. firma zostanie przemianowana na Atlas Publications, a w następnej dekadzie Marvel Comics. W tym wydawnictwie powstają kultowe komiksy na przykład o Spider-Manie.

• 1939 r. - William R. Hewlett (1913-2001) i Dave Packard (1912-1996) zakładają w Palo Alto (Kalifornia) firmę produkującą urządzenia elektryczne. Tak zaczyna się błyskotliwy rozwój firmy Hewlett-Packard i Doliny Krzemowej, czyli obszaru w Kalifornii, gdzie z czasem skupi się przemysł elektroniczny i informatyczny. W ciągu kilkudziesięciu lat Helwett-Packard stanie się jedna z największych potęg na światowych rynkach elektroniki, przodując w produkcji komputerów, drukarek komputerowych i innych urządzeń związanych z informatyką.

• 1939 r. - Linie lotnicze Pan Am rozpoczynają regularne loty transatlantyckie. 28 czerwca z morza koło Long Island startuje ogromny hydroplan Boeing 314 Dixie Clipper, który ląduje na Azorach, a potem w Lizbonie i Marsylii. Na pokładzie samolotu jest 36 miejsc sypialnych lub ponad 70 miejsc siedzących, luksusowa jadalnia, łazienka i salon. Pomysł nie zostanie rozwinięty, ponieważ w Europie wybucha wojna. Po wojnie zaś Pan Am uruchomi linii lotnicze oparte na samolotach lądujących na wielkich lotniskach.

• 1940 r. - Zostaje oddany do użytku most wiszący nad morską zatoką w Tacoma (stan Waszyngton) osiągający długość 1822 m. Jednak ogromna rozpiętość największego przęsła wynosząca 840 m przy szerokości mostu zaledwie 12 m powoduje, że wiatr łatwo wprawia całą konstrukcję w drgania i betonowo-stalowy most niemal codziennie faluje z amplitudą kilku metrów, co przynosi mu popularną nazwę Galopującej Gertie (Gallopin’ Gertie). W końcu po czterech miesiącach od otwarcia wiatr znad morza wywołuje rezonans, który zrywa most (7 XI), lecz szczęśliwie bez ofiar. Co ciekawe, całe wydarzenie nagrywa kamerą właściciel pobliskiego sklepu z kamerami. Nowy most w Tacoma powstanie w roku 1950, lecz tym razem projektanci uwzględnią napór wiatru, aby uniknąć kolejnej katastrofy. W roku 2007 zostanie zbudowany drugi równoległy most.

• 1941 r. - W Kentucky powstaje Park Narodowy Jaskini Mamuciej (Mammoth Cave Park), który ma chronić Jaskinię Mamucią (Mammoth Cave). Podziemne korytarze wypłukane w wapieniach osiągają ogromną długość ponad 560 km i są siedliskiem wielu gatunków zwierząt. Już kilka tysięcy lat wcześniej znali je Indianie, a biali natknęli się na te jaskinie w roku 1797, niemal od razu czyniąc je celem turystycznych wypraw. Na początku lat 1950. Patty J. Watson z Saint Louis zaczyna badania naukowe, zwłaszcza archeologiczne, wewnątrz jaskini.

• 1941 r. - Japoński atak na Pearl Harbor (Hawaje) zmusza USA do przystąpienia do wojny.

W Waszyngtonie powstaje największy na świecie biurowiec dla ok. 40 tysięcy urzędników ministerstwa obrony Pentagon (nazwa oznacza pięciokąt, ponieważ budynek zbudowano na planie pięciokąta).

Stany Zjednoczone po okresie naiwnej pokojowej polityki Roosevelta i po Wielkim Kryzysie są praktycznie bezbronne. Amerykanie muszą w jak najkrótszym czasie uzbroić swoją armię, która jest wielokrotnie słabsza od armii niemieckiej, prawie nie ma samolotów i czołgów, brakuje karabinów, artylerii i amunicji. General Motors błyskawicznie przestawia się na produkcję dla wojska. W rekordowo krótkim czasie powstają projekty tanich i łatwych do produkcji czołgów (Sherman), sprawnych i bardzo trwałych a jednocześnie prostych w konstrukcji samochodów terenowych (Jeep) oraz ciężkich samochodów transportowych (Studebaker), które zasilą również walczącą z Niemcami armię sowiecką. Amerykańscy inżynierowie projektują nowe samoloty (na przykład szturmowy Mustang czy potężne bombowce Boeingi) zdolne walczyć z Niemcami i Japończykami. Ich masowa produkcja szybko da Amerykanom kilkukrotną przewagę liczebną nad przeciwnikami.

Po raz kolejny swoją wartość pokazuje kryptolożka Elizebeth Smith Friedman, która uczestniczy w odszyfrowaniu tysięcy niemieckich depesz radiowych.

Roosevelt podczas trzeciej kadencji prezydenckiej okazuje się sprawnym przywódcą w okresie wojny, dzięki czemu wygra też wybory w 1945 r., chociaż wie, że jest śmiertelnie chory na serce i faktycznie nie dożyje zakończenia wojny.

• Od 1941 r. - Badania nad bronią atomową. Niewiarygodnie kosztowny (2 miliardy dolarów) tajny program Manhattan Project pod kierunkiem Leslie R. Grovesa zakończy się zbudowaniem bomby atomowej.

• 24 II 1942 r. - Na zachodnim wybrzeżu koło Los Angeles pojawiają się tajemnicze pojazdy, które wywołują panikę, ponieważ zostają uznane za japońskie samoloty. Los Angeles wygasza światła utrudniając spodziewany nalot, a zmobilizowane jednostki artyleryjskie przeszukują niebo za pomocą reflektorów i na oślep strzelają, żeby strącić domniemane samoloty. Nie trafiają jednak w żaden samolot i nie ma żadnych nalotów. Sensacją staje się za to fotografia zamieszczona w miejscowej gazecie. Przedstawia dziwny obiekt na niebie w krzyżowym świetle reflektorów (UFO?).

• Od 1942 r. - Trwają tajne rządowe badania nad bronią biologiczną, zwłaszcza nad wąglikiem (Bacillus anthracis). Jednym z centrów takich badań jest niewielka wysepka koło Nowego Jorku nosząca nazwę Plum Island. Oficjalnie ośrodek na Plum Island zostanie zamknięty w 1958 r., a dalsze badania będą prowadzone między innymi w Pine Bluff (Arkansas) i Fort Detrick (Maryland).

• 1943 r. - W listopadzie rząd USA powołuje United Nations Relief and Rehabilitation Administration (UNRRA), finansowaną przez Amerykanów organizację niosącą pomoc obywatelom krajów poszkodowanych przez wojnę.

• 16 VII 1945 r. - Próbna eksplozja jądrowa odbywa się na pustyni w Nowym Meksyku koło Alamogordo (jej uczestnicy cierpią potem na chorobę popromienną). Amerykanie detonują później bombę atomową nad Hiroszimą (6 VIII) i Nagasaki (9 VIII), a niewyobrażalne cierpienia ludzi i zniszczenia ostatecznie załamują Japończyków. 2 X Amerykanie przyjmują kapitulację Japonii w Tokio.

Dzięki II wojnie światowej USA stają się mocarstwem, choć straciły 259 tysięcy ludzi. Rozwinęły za to przemysł, zgromadziły ogromne zasoby złota ze sprzedaży broni, mają broń jądrową i najpotężniejszą armię na Ziemi, okupują Japonię i część Niemiec. W USA znajduje się też siedziba ONZ.

• 1945 r. - Jedna z najbardziej znanych katastrof lotniczych ma miejsce w Nowym Jorku: 28 lipca bombowiec B-25 przypadkowo uderza w Empire State Building. Ginie 14 osób, a pożar trwa pół godziny, lecz budynek pozostaje nienaruszony.

• 1945 r. - USA przyjmują 40-godzinny tydzień pracy.

• Od 1945 r. - J. E. Hoover rozwija antykomunistyczną propagandę (radio, gazety, książki), a prezydent-demokrata Harry Truman (1945-1953) ogłasza doktrynę odpychania komunistów przez wspieranie sił antykomunistycznych na całym świecie (1947). Ogromną rolę w budowie antysowieckiej i antykomunistycznej polityki odgrywają Allen Dulles (1893-1969) oraz jego brat John Foster Dulles (1888-1959), sekretarz stanu.

• 1945 - 1948 r. - Zaczyna się zimna wojna, czyli półwieczny okres wrogości i globalnego współzawodnictwa z ZSRS. Wstępem jest ucieczka Igora Guzenki z tajnymi sowieckimi dokumentami w Toronto.

Amerykanie uruchamiają program poszukiwania sowieckich szpiegów i odkrywają, że najbliżsi doradcy prezydenta Roosevelta Dexter White i Alger Hiss byli agentami Moskwy. W 1948 r. Rosjanka Oksana Kosenkina odmawia powrotu do ZSRS, lecz zostaje wytropiona i porwana do sowieckiej ambasady w Nowym Jorku. Uciekając wyskakuje z trzeciego piętra i mimo obrażeń przeżywa. Amerykanie odmawiają wydania jej Sowietom.

• Po 1945 r. - Council of Foreign Relations (CFR), zrzeszając główne banki świata, łącznie z Rockefellerem, zdobywa wpływ na gospodarkę USA i międzynarodową politykę. Finansuje potem niektórych terrorystów i przewroty wojskowe.

• 1946 - 1947 r. - Z inicjatywy generała Williama J. Donovana (1883-1959) powstaje Centralna Agencja Wywiadowcza CIA (Central Intelligence Service) zajmująca się szpiegostwem i tajnymi działaniami poza granicami Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza w okresie zimnej wojny. Pierwszym szefem CIA zostaje kontradmirał Sidney W. Souers.

• 1946/1947 r. - W Hawanie na Kubie odbywa się konferencja przywódców Syndykatu (mafii), dzielących się wpływami w Ameryce Północnej. O ich potędze dobitnie świadczy fakt, że władze wiedzą o zjeździe przestępców, ale nawet nie próbują temu zapobiec.

• 1947 r. - W Los Angeles powstaje pierwsze po II wojnie światowej duże amerykańskie centrum handlowe (shopping center) Broadway-Creneshaw Center.

W następnych latach podobne centra pojawią się w kilku miastach Stanów Zjednoczonych. W 1957 r. zaś powstanie Kalamazoo Mall (Michigan) zbudowany jako promenada z szeregami sklepów po obu stronach: nazwa mall upowszechni się w następnych latach.

• Od 1947 r. - Rośnie fala obserwacji UFO często uznawanych za pojazdy pozaziemskie.

26 czerwca 1947 r. lotnik K. Arnold w Górach Kaskadowych widzi 9 obiektów lecących z prędkością naddźwiękową. Opisując je Arnold porównuje ruch tajemniczych obiektów do spodków poruszających się po powierzchni wody. Według sceptyków lotnik nie mógł widzieć obiektów w takiej pozycji i nie było fali uderzeniowej powstającej przy lotach naddźwiękowych, a rzekome pojazdy to refleksy światła na szybie kabiny samolotu i stąd złudzenie, że poruszały się z ogromną prędkością.

Niedługo potem 2 lipca koło Roswell (Nowy Meksyk) armia zbiera szczątki, które według plotki pochodzą z rozbitego pojazdu pozaziemskiego. Według pierwszej informacji był to pojazd kosmitów, lecz kilkanaście godzin później władze mówią o zniszczonym balonie meteorologicznym. Co więcej, krążą opowieści o zwłokach podobnych do ludzkich co jakiś czas odkrywanych w rejonie Roswell.

7 stycznia 1948 r. trzy samoloty wojskowe ścigają domniemany „dysk kosmitów” nad Kentucky. Dwa rezygnują obawiając się braku tlenu na dużej wysokości (piloci nie mają masek tlenowych), lecz Thomas Mantell leci coraz wyżej aż do utraty przytomności z niedotlenienia. Następnego dnia jego zwłoki zostają znalezione w rozbitym samolocie. Po latach eksperymenty wykażą, że domniemany dysk mógł być balonem unoszącym się w stratosferze.

Szczyt zainteresowania UFO przypadnie na rok 1950, kiedy Frank Scully opublikuje swoją książkę Behind the Flying Saucers. Scully twierdzi, że UFO kilkakrotnie rozbiło się w USA, lecz rząd to ukrywa.

Ludzie przypominają sobie także fantastyczne historie z przeszłości; na przykład z teksaskiego miasteczka Aurora, gdzie podobno w roku 1897 rozbił się latający pojazd, a ciało pilota pogrzebali świadkowie zdarzenia. Mieszkańcy Los Angeles przywołują zaś incydent z nieznanym obiektem latającym w nocy 24/25 II 1942 r.

Powstają tajne rządowe programy badające UFO: Sign, Twinkle (Nowy Meksyk, 1950) i Blue Book (1956-1969), a w przyszłości także Advanced Aerospace Threat Identification Program (2007-2012), co dobitnie pokazuje powagę sytuacji. W 1951 r. potwierdza to L. La Paz działający w ramach programu Twinkle, który pisze, że ogniste kule i dyski obserwują reaktory jądrowe.

Z drugiej strony szerzą się plotkarskie, mniej lub bardziej fantastyczne opowieści o czym może świadczyć dalsza historia incydentu z Roswell. Po 30 latach jeden z oficerów przypomni sobie, że w roku 1947 władze ukryły prawdę, a resztki balonu meteorologicznego powinny wyglądać inaczej. W dodatku w roku 1995 telewizja pokaże sensacyjny film z sekcji zwłok rzekomych kosmitów. Nie pomoże nawet ujawnienie wojskowych dokumentów z Roswell w roku 1997: Amerykanie ukrywali prawdę, ponieważ szczątki z Roswell to resztki balonu szpiegowskiego, który w ramach tajnego programu Mogul służył podobno do wykrywania sowieckich prób jądrowych. Co więcej, w roku 2006 Brytyjczyk R. Santilli przyzna, że to on w celach humorystycznych wyprodukował film o sekcji rzekomego kosmity (1995), aby zakpić z ufologów i bardzo się zdziwił, że jego żart został potraktowany tak poważnie.

• 17 IV 1947 r. - W porcie miasta Teksas (Texas City) o godzinie 9¹² eksploduje francuski statek Grand-Camp z nawozami sztucznymi (azotany). Następnie zapalają się i wybuchają dwa inne statki oraz rurociąg z benzyną, a potem ogień obejmuje okoliczne budynki. Giną 562 osoby, ok. 30 tysięcy jest rannych, a straty materialne są szacowane na 35 milionów dolarów.

• 19 XII 1947 r. - Prezydent H. Truman przekazuje do Kongresu projekt Planu Marshalla, przewidującego 4,5-letnią pomoc gospodarczą dla zrujnowanej i pogrążonej w kryzysie Europy. Generał George Marshall (1880-1959) opracował plan pomocy, ponieważ Stany Zjednoczone potrzebują partnera gospodarczego po drugiej stronie Atlantyku i chcą zapobiec ponownej faszyzacji lub komunizacji Europy. Marshall zdaje sobie sprawę, że Europa słaba gospodarczo i nasycona sowieckimi agentami szybko padnie ofiarą Sowietów, a USA pozostaną same.

Realizacją planu zajmuje się Economic Cooperation Administration prowadzona przez Paula G. Hoffmana (1891-1974). 90% pieniędzy z ponad 13,3 miliarda dolarów przeznaczonych na pomoc stanowią darowizny. Reszta to pożyczki z 35-letnim terminem spłaty. Amerykanie dostarczają nowoczesną technologię, maszyny, narzędzia i wykwalifikowanych specjalistów. Prowadzą szkolenia dla Europejczyków i wspierają rozwój handlu w Europie, żeby pobudzić produkcję. Oczywiście preferują przedsięwzięcia oparte o ścisłą współpracę Europy z USA.

Plan okaże się niezwykle skuteczny, a G. Marshall otrzyma za niego Pokojową Nagrodę Nobla (1953).

• 1950 r. - Rusza tajny program budowy potężnych przeciwatomowych bunkrów dla najważniejszych osób w państwie między innym w Appalachach, w Newadzie i w górach Allegheny.

Amerykanie współpracując z Kanadą i Wielką Brytanią zatrudniają byłych hitlerowskich specjalistów od broni masowego rażenia. Sidney Gottlieb z CIA kieruje tajnymi eksperymentami na ludziach (więźniowie, mniejszości narodowe, nieświadomi ochotnicy w wojsku, którym powiedziano, że chodzi o badania nad lekami) trując ich sarinem i zarażając śmiertelnymi chorobami. CIA szuka metod kierowania zachowaniem ludzi i łamania oporu jeńców odmawiających zeznań poprzez podanie narkotyków. Wzorem Chińczyków CIA chce przeprowadzić pełne wyczyszczenie, czyli pranie mózgu, aby stworzyć człowieka całkowicie posłusznego i zdolnego dokonać każdej zbrodni, lecz po wykonaniu zadania niepamiętającego swoich czynów. Agenci CIA będą na przykład planowali wysłanie takiego mordercy na Kubę, aby zabił Castro. Stworzenie człowieka-maszyny okazuje się jednak niemożliwe, chociaż niektórzy twierdzą, że zabójstwa Roberta Kennedy’ego (brata Johna) w roku 1968 dokonał Palestyńczyk S. Sirhan poddany praniu mózgu. Ma o tym świadczyć jego zachowanie przypominające trans.

W 1953 r. uczestniczący w eksperymentach biochemik Frank Olson wypada z 10. piętra w Nowym Jorku. Dopiero po kilkudziesięciu latach okaże się, że Olson zaczął mieć moralne opory przed dalszymi badaniami, więc jego współpracownik potajemnie podał mu LSD i wypchnął z okna.

• 1950 r. - Niemiecki fizyk Klaus Fuchs pracujący w USA przy budowie broni atomowej okazuje się sowieckim szpiegiem. Co więcej, zeznania Fuchsa oraz dokumenty dostarczone przez I. Guzenkę w Toronto w 1945 r. wskazują, że co najmniej kilku naukowców budujących bombę atomową było sowieckimi szpiegami. Nawet Teller twierdził naiwnie, że tak potężną broń powinni mieć również Sowieci, żeby zachować równowagę sił.

Fuchs ujawnia, że małżeństwo amerykańskich Żydów Julius i Ethel Rosenberg przekazało Sowietom plany bomby atomowej: oboje zostają skazani na śmierć (1951). Komuniści, zwolennicy Sowietów i ludzie naiwnie wierzący w niewinność Rosenbergów uruchamiają kampanię w obronie życia szpiegów. Argumentują, że proces nie był uczciwy, bo prokurator miał zbyt mało dowodów. Dopiero po latach okaże się, że najważniejszym dowodem były tajne sowieckie depesze rozszyfrowane przez FBI, czego jednak nie można było ujawnić, żeby Sowieci nie zmienili szyfru.

W tym czasie zespół fizyków pod kierunkiem Edwarda Tellera z Węgier i Stanisława Ulama z Polski buduje bombę wodorową (bomba H) i dokonuje jej eksplozji na Eniwetok (Pacyfik, 1952).

Aktywizują się beatnicy - pacyfiści i przeciwnicy amerykańskiej ekspansji, między innymi pisarz J. Kerouac i poeta A. Ginsberg.

• 1950 r. - Podobno w Nowym Jorku pojawia się mężczyzna w stroju z XIX w., wchodzi na jezdnię i ginie pod samochodem. Ma dokumenty na nazwisko Rudolph Fentz, banknoty sprzed stu lat, pochodzące z roku 1876 rachunki za paszę dla konia oraz za stajnię i mycie powozu. Badania dokumentów wykażą, że Rudolph Fentz faktycznie w roku 1876 porzucił żonę na Florydzie i zaginął. Według niektórych była to spontaniczna podróż w czasie. Inni zaś widzą w tej historii tylko kolejną legendę miejską.

• 1950 r. - Ogromny sukces odnosi szef FBI John E. Hoover, który za pomocą podsłuchów, potajemnych nagrań i szantażu wobec świadków doprowadza do osądzenia i skazania Algera Hissa podejrzanego o sympatie komunistyczne. Psychopatyczny Hoover wprowadza nastrój niepewności i podejrzliwości stanowiący dokładne odbicie stosunków panujących w Związku Sowieckim. Podobnie jak tam donos lub tylko podejrzenie niszczą kariery ludzi, łamią osobowości, a czasem kończą się więzieniem.

Hoover ma duże tajne archiwum danych o najróżniejszych postaciach z życia publicznego, ich słabościach, seksualnych wyczynach, finansowych przestępstwach i podejrzanych zachowaniach. Gromadzi dane o politykach łącznie z prezydentami, o aktorach i piosenkarzach, finansistach i działaczach społecznych. Wie, że każdy ma jakieś słabości i wykorzystuje to, żeby szantażować osoby wpływowe. Potrafi zaszantażować senatora Josepha McCarthy’ego (1909-1957), który na życzenie Hoovera wprowadza ustawę o walce z działalnością antyamerykańską (w 1950 r.). MacCarthy wszędzie widzi komunistów, ściga każdą wolną myśl i szuka spisków. Senat oficjalnie potępia i odrzuca „makkartyzm” w roku 1953, ale nastrój antylewicowej psychozy utrzyma się w USA jeszcze przez wiele lat.

Hoover nie zadziera tylko z mafią i rezygnuje z działań mogących zaszkodzić mafijnym interesom. Często mówi się o szantażu ze strony mafii, ponieważ Hoover prowadzi podwójne życie: oficjalnie asceta, surowy moralista i wróg homoseksualistów w rzeczywistości sam jest gejem, potajemnie odwiedza nocne kluby i uczestniczy w pijackich i seksualnych orgiach. Ujawnienie tych faktów (na przykład odpowiednich fotografii) zniszczyłoby karierę potężnego szefa FBI.

• 1950 r. - L. Ronald Hubbard (1911-1986) zaczyna scjentologię, ruch łączący chrześcijaństwo z technikami medytacyjnymi. Ścigany za oszustwa i manipulacje psychiczne Hubbard umrze na swoim statku na morzu.

• 25-26 IX 1950 r. - W Buffalo przez dwie doby panuje mrok, co wywołuje obawy, że stoją za tym nuklearne próby Sowietów. Okazuje się, że mrok wywołały dymy z wielkiego pożaru lasów w Kanadzie.

• Druga połowa XX w. - Stany Zjednoczone angażują się militarnie w sprawy Wietnamu, aby zapobiec sowietyzacji Indochin.

• Druga połowa XX w. - USA są największą gospodarką świata i mają największe rezerwy finansowe: 23 miliardy dolarów w 1951 (Szwajcaria ma 1,4 miliarda, Kanada 850 milionów, Belgia 621 milionów, a Francja 548). Ponad połowa amerykańskiego złota jest przechowywana w Fort Knox (Kentucky od 1936 r.). Są wielkim producentem ropy naftowej (pierwsze miejsce i 33% światowego wydobycia w 1960 r.; drugie miejsce do początku XXI w.).

W USA powstaje pierwsze megalopolis Bosnywash o długości ok. 800 km między Bostonem, Nowym Jorkiem i Waszyngtonem. Następne będą megalopolis Chicago oraz Sansan od San Francisco do San Diego.

Z drugiej zaś strony powszechnym zjawiskiem jest bieda, która jest dziedziczna, ponieważ dobre szkoły i studia są płatne, na co większości Amerykanów nie stać. Nie mają więc szans na dobrą pracę. Nie mogą też opłacić leczenia, a państwo nie gwarantuje opieki medycznej. Często nie mogą opłacić czynszu za mieszkanie, więc mieszkają w namiotach lub kartonowych pudłach.

• Lata 1950. - Kryminolodzy traktują przestępców jako ofiary złego społeczeństwa, więc władze poszczególnych stanów coraz częściej ogłaszają moratorium na karę śmierci, czyli zawieszają jej wykonanie, a skazanych przetrzymują w więzieniu.

Nowy Jork ma w tym czasie największą na świecie liczbę morderstw, napadów i rabunków.

• 1951 r. - Agencje prasowe United Press (założona w 1907 r.) i International News Service (od 1909 r.) łączą się w United Press International (UPI), największą agencję informacyjną świata z siedzibą w Nowym Jorku.

• Od 1951 - 1955 r. - Na pustyni w Newadzie funkcjonuje zarządzany przez CIA tajny poligon wojskowy Area 51, czyli Strefa 51.

Odbywają się tam dziesiątki próbnych eksplozji nuklearnych, a radioaktywne pyły opadają na Utah. Władze twierdzą, że opady są niegroźne, lecz wbrew tym zapewnieniom w miasteczku St George w ciągu następnych dziesięcioleci duży procent mieszkańców choruje na nowotwory. Inny kierunek badań w tajemniczym ośrodku to lotnictwo i astronautyka. Lotnicy w specjalnych kombinezonach oraz superszybkie samoloty (na przykład U-2) i rakiety stają się przyczyną opowieści o kosmitach i UFO. Według nich amerykańskie władze i armia w Strefie 51 ukrywają szczątki UFO, a nawet przetrzymują kosmitów, którzy podobno odwiedzili Ziemię.

Ze Strefą 51 wiąże się kilka dziwacznych ruchów, które łączą mistykę i fantastykę. Na przykład Gloria Lee, zwolenniczka latających spodków, próbuje przekonać amerykańskie władze, że utrzymuje telepatyczny kontakt z kosmitami. Odwołuje się przy tym do dziewiętnastowiecznego dzieła znanego jako Księga Qahspe. Jej autor, amerykański dentysta John Ballou Newbrough (1828-1891), twierdził, że dzięki telepatii komunikował się z istotami pozaziemskimi i opisywał walki aniołów w przestrzeni kosmicznej. Kiedy władze ignorują opowieści Glorii Lee, ona w proteście podejmuje głodówkę i w końcu umiera z głodu w 1962 r.

Chociaż teren jest ściśle strzeżony i niedostępny dla ludzi z zewnątrz, władze USA aż do 2001 r. uparcie twierdzą, że Strefa 51 nie istnieje, nie ma w niej tajnej technologii ani ziemskiej, ani pozaziemskiej i nie prowadzi się tam badań dla wojska. Dopiero w 2013 r. CIA przyznaje, że Strefa 51 jest miejscem prowadzenia szczególnych eksperymentów technologicznych (prawdopodobnie militarnych), które muszą być trzymane w tajemnicy ze względu na bezpieczeństwo Stanów Zjednoczonych. W 2019 r. zaś zwolennicy wizyt UFO na Ziemi ogłaszają w internecie żartobliwy plan ataku na Strefę 51, żeby uwolnić rzekomo więzionych tam kosmitów. Kilka grup ma wbiec na strzeżony teren i ujawnić jego tajemnice. Do zapowiadanego „szturmu” oczywiście nie dochodzi, ale władze wojskowe wzmacniają kontrolę wokół Strefy 51.

• 1952 r. - Powstaje tajna organizacja szpiegowska Narodowa Agencja Bezpieczeństwa (NSA).

• 12-29 VII 1952 r. - Seria jednych z najlepiej udokumentowanych i najbardziej spektakularnych zjawisk UFO, która przejdzie do historii jako światła nad Waszyngtonem. Na ekranach kilku lotniczych i wojskowych radarów są obserwowane niezidentyfikowane obiekty, które poruszają się niezgodnie z wyznaczonymi trasami przelotu samolotów: wlatują między innymi w zakazaną strefę nad Białym Domem. Wielu świadków widzi też światła przesuwające się po niebie. Próba doścignięcia potencjalnych agresorów przez myśliwce kończy się porażką, ponieważ żaden samolot nie dorównuje im prędkością. Władze ogłaszają potem, że chodziło o rzadkie zaburzenia elektromagnetyczne związane z inwersją temperatury: zimne powietrze znalazło się nad ciepłym. Jednak zwolennicy UFO sądzą, że władze ukrywają prawdę.

• Od 1953 r. - Pochodzący z konserwatywnej rodziny metodystów Hugh Hefner (1926-2017) wydaje miesięcznik Playboy, wkrótce najsłynniejsze ilustrowane fotografiami czasopismo erotyczne świata. Jego logo w postaci głowy królika z muszką stanie się jednym z najpopularniejszych symboli na świecie. Szczyt popularności Playboy osiągnie w latach 1970., a potem nowe czasopisma o podobnym profilu odbiorą mu dużą część rynku.

W niektórych krajach, na przykład w Singapurze, wydawanie czasopisma zostaje zakazane jako wątpliwe moralnie.

• 1953 r. - Harold Burson zakłada Burson-Marsteller, za 30 lat największą firmę PR na świecie.

• 1953 - 1961 r. - Republikański prezydent D. D. Eisenhower. Głosi bezpardonową walkę z komunizmem. Ogłasza, że USA mogą użyć siły militarnej na Bliskim Wschodzie (doktryna Eisenhowera, 9 III 1957).

• 1954 r. - Sekretarz stanu John F. Dulles ogłasza doktrynę amerykańskiego uderzenia atomowego w obronie własnej. Jako zdecydowany antykomunista uczestniczył w tworzeniu paktów NATO, ANZUS i SEATO.

Szefem kontrwywiadu w CIA czyni J. J. Angletona, który słynie z obsesyjnego szukania sowieckich szpiegów w CIA. W rezultacie Angleton praktycznie paraliżuje kontrwywiad CIA (zostanie odsunięty dopiero w roku 1974).

Częścią amerykańskiej doktryny jest szpiegowanie Związku Sowieckiego przez samoloty U-2 (testowane w Area 51) latające na wysokości prawie 20 km niedostępnej dla sowieckich samolotów i artylerii. Loty kończą się, kiedy jeden zostaje w końcu strącony, a jego pilot trafia do sowieckiej niewoli (deportowany do USA po dwóch latach).

Obserwacja ZSRS w dziedzinie prób jądrowych jest też prowadzona za pomocą balonów (jak w Roswell) wysyłanych do górnych warstw atmosfery, gdzie mają rejestrować między innymi zmiany napromieniowania.

Ameryka Północna wraz z Grenlandią zostaje objęta kosztownym i niebezpiecznym programem obrony przed Sowietami. Samoloty wyposażone w ładunki jądrowe przez całą dobę krążą wokół kontynentu i w strategicznym punktach planety, aby błyskawicznie zareagować na agresję. Amerykańska armia czasem gubi jednak ładunki jądrowe: między innymi na Pacyfiku na zachód od Ekwadoru (II 1950), na Morzu Śródziemnym (10 III 1956), w ujściu rzeki Savannah (II 1958), koło wybrzeży Japonii (5 XII 1965) i w grenlandzkim Thule (21 I 1968). Co prawda nie dochodzi do eksplozji, a materiał radioaktywny ulega z czasem rozkładowi, lecz skażenie terenu jest możliwe jeszcze wiele lat po tych wypadkach.

• Od 1954 r. - Trwa planowe szczepienie przeciw polio (metodą Salka), dzięki czemu liczba zachorowań do końca stulecia spada o 86%.

• 1956 r. - Powstaje bardzo długi (ponad 38,4 km) most przez jezioro Pontchartrain koło Nowego Orleanu.

Eisenhower zaczyna wieloletni program budowy sieci autostrad wzorowanych na niemieckich. W roku 1956 USA mają ok. 1800 km autostrad, lecz z czasem ta liczba wzrośnie do 14 tysięcy km w 1961 r., 53 tysięcy km w 1971 r. i ponad 80 tysięcy km w 1985 r.

• 1956 r. - Słynna Route 66 zostaje zlikwidowana, ponieważ musi ustąpić nowocześniejszej autostradzie. Romantycznie nastawieni turyści nadal jednak będą jeździli tą autostradą, wspominając legendarną trasę.

• 1957 r. - W miejscowości Apalachin w stanie Nowy Jork odbywa się konferencja przywódców mafii z USA, Kanady i Włoch. Vito Genovese na nadzieję na zdobycie pozycji głównego szefa zwanego capo di tutti capi. Tymczasem konferencję przerywa nalot policji: z ponad stu gangsterów blisko połowa zostaje schwytana. Wielu twierdzi, że policję poinformowali nieobecni na konferencji Lucky Luciano, Meyer Lansky i Frank Costello, którzy chcieli zniszczyć Genovese. Luciano znosi potem tytuł capo di tutti capi.

Z drugiej zaś strony akcja policyjna zmusza do działania również J. E. Hoovera, szefa FBI, który dotychczas chronił mafijnych przywódców. Wszechwładny Hoover staje w obliczu klęski: albo zniszczy go mafia, albo straci pracę w FBI, ponieważ okazał się nieskuteczny. Jednak w ciągu kilku miesięcy zażegnuje oba niebezpieczeństwa i dotrwa na stanowisku aż do śmierci.

• 1957 r. - W Plainfield (Wisconson) zostaje ujęty Ed (Edward) Gein, seryjny morderca prawdopodobnie kilkudziesięciu osób, głównie kobiet, i nekrofil (wykopywał zwłoki z grobów, z ludzkiej skóry robił tapicerkę mebli, z czaszek naczynia, skórą z twarzy zdobił ściany). Jego matka, imigrantka z Prus, była żarliwą luteranką i wychowała syna w przekonaniu, że cały świat jest zły, a wszystkie kobiety to prostytutki (z wyjątkiem jej samej). Jego pierwszą ofiarą był brat, który chciał się ożenić. Ed Gein zostaje uznany za psychicznie zaburzonego i trafia do zamkniętego szpitala, gdzie pozostaje do śmierci. Będzie inspiracją dla filmów Psycho i Milczenie owiec.

Podobną „sławą” cieszy się domniemany morderca trzynastu kobiet w latach 1962-1964 znany jako dusiciel z Bostonu. Winnym zbrodni zostaje uznany seksualny przestępca Albert DeSalvo i trafia do więzienia z wyrokiem dożywocia. Po sześciu latach DeSalvo zostaje zamordowany w więzieniu przez nieznanych sprawców. Tymczasem okazuje się, że dowody winy DeSalvo są wątpliwe, jego zeznania były sterowane przez śledczych, a Dusiciel z Bostonu to pomysł dziennikarzy, ponieważ zbrodnie znacznie różniły się między sobą, co wskazuje, że dokonało ich kilku różnych ludzi. Opinia publiczna żądała jednak wyjaśnień i znalezienia winnych, a DeSalvo był dobrym kozłem ofiarnym. Za to trzech ludzi prowadzących śledztwo i oskarżających DeSalvo dzięki temu „sukcesowi” mogło zrobić bardzo szybką karierę prawniczą.

• 1958 r. - Odkrycie podobnych do ludzkich ogromnych odcisków stóp nad Bluff Creek w północno-zachodniej Kalifornii rozbudza zainteresowanie legendarnym sasquatchem. Prasa przypomina pojawiające się od wielu lat relacje o spotkaniach z małpoludem, a entuzjaści troglodytologii intensywnie szukają śladów tajemniczej istoty.

Sensację i wieloletnią dyskusję wywoła kilkunastosekundowy film R. Pattersona i B. Gimlina pokazujący ucieczkę rzekomego sasquatcha w lesie nad Bluff Creek w północnej Kalifornii 20 X 1967 r. W 1968 r. zaś F. Hansen objeżdża Stany Zjednoczone z zamrożonymi w bryle lodu zwłokami włochatego małpoluda znanymi jako Minnesota Iceman. Okazuje się potem, że rzekome zwłoki były wykonane z lateksu, a Hansen chciał po prostu zarobić na sprzedaży biletów dla ciekawskich. W 1969 r. w Bossburgu (stan Waszyngton) zostaje sfotografowanych i zbadanych ponad 1000 domniemanych śladów sasquatcha. Nie ma jednak żadnych kości, śladów żerowania, odchodów ani innych bezpośrednich dowodów realności tych istot. Wielu badaczy uważa, że opowieści o sasquatchu odnoszą się do niedźwiedzia, zwłaszcza że setki odnotowanych obserwacji małpoluda pochodzą z lasów, gdzie żyją niedźwiedzie. Co więcej, wiele z tych obserwacji zostało sfałszowanych. Na przykład po 2007 r. okaże się, że domniemane ślady sasquatcha przez wiele lat odbijał R. Wallace, co ujawni jego rodzina dopiero po śmierci kawalarza.

• 1958 r. - Wernher von Braun (były inżynier Hitlera), buduje rakietę kosmiczną. Powstaje NASA (National Aeronautics and Space Agency), instytucja rozwijająca astronautykę. Rok później USA buduje broń antysatelitarną.

• Od 1958 r. - Funkcjonuje system obrony przestrzeni powietrznej i kosmicznej Ameryki Północnej NORAD (North American Aerospace Defense Command), który ma chronić cały kontynent łącznie z Kanadą i Alaską przed ewentualnym atakiem Sowietów.

• 1959 r. - Otwarcie kanadyjsko-amerykańskiego Kanału Świętego Wawrzyńca z Atlantyku na Wielkie Jeziora.

• 1959 r. - Hawaje zostają pięćdziesiątym stanem USA.

• Od 1959 r. - Działa charytatywna organizacja International Orphans, którą w Japonii zakładają Sara O’Meara i Yvonne Fedderson, aby zaopiekować się niechcianymi dziećmi japońsko-amerykańskimi.

Z czasem organizacja przenosi swoje centrum do Stanów Zjednoczonych i ogromnie rozrasta się dzięki darom od instytucji oraz osób prywatnych. Od 1976 roku jest znana jako Children’s Village, a potem jako Childhelp. Główne zadanie organizacji to ochrona dzieci przed wyzyskiem, molestowaniem seksualnym, okrucieństwem i przemocą w rodzinie. W ciągu pół wieku przez ośrodki Childhelp przejdzie kilka milionów dzieci, a wszystko wyłącznie dzięki hojności ludzi, ponieważ instytucja ma charakter non-profit, czyli nie przynosi jakichkolwiek dochodów finansowych. Organizacja będzie kandydatem do pokojowej Nagrody Nobla i stanie się największą instytucją charytatywną w Stanach Zjednoczonych

• Lata 1960. - Antykapitalistyczny i pacyfistyczny młodzieżowy ruch hippisów (hippie) kontynuuje idee beatników.

• 1961 - 1963 r. - Prezydent demokrata John Fitzgerald Kennedy.

Jest pierwszym katolickim (pochodzi z irlandzkiej rodziny) prezydentem USA i pierwszym, który zwycięża w wyborach po transmitowanej przez telewizję debacie z jego konkurentem Richardem Nixonem. Według niektórych analiz wyborcy opowiedzieli się za Kennedym, ponieważ jest nieco wyższy od Nixona, młodszy i uznawany za przystojniejszego. Istotnym argumentem za jego kandydaturą jest też piękna żona Jacqueline.

Opinia publiczna nie wie jednak, że Kennedy jest seksoholikiem, częstym gościem burdeli i klubów nocnych prowadzonych przez mafię. Mimo małżeństwa ma dziesiątki kochanek, zwłaszcza aktorek, w tym podsuwanych mu przez mafijnego bossa Sama Giancanę jak piękna prostytutka Judith C. Exner, a nawet obce wywiady, czego przykładem jest pochodząca z komunistycznych Niemiec striptizerka Ellen Rometsch (uciekła z USA po ujawnieniu romansu z Kennedym). Jego najbardziej znaną kochanką jest aktorka Marylin Monroe, która naiwnie sądziła, że zastąpi Jacqueline Kennedy, żonę Johna. Monroe nawet zatelefonowała do Jacqueline, żeby jej powiedzieć o romansie. W 1962 r. aktorka zostaje zamordowana przez wstrzyknięcie trucizny, a Robert Kennedy, brat Johna i również kochanek Monroe, doprowadza do uznania jej śmierci za wypadek lub samobójstwo.

Prezydent Kennedy jest zwolennikiem odprężenia w stosunkach z ZSRS i wycofania armii z Indochin. Mimo swoich związków z Giancaną chce ograniczenia wpływów mafii, a jego brat Robert zaczyna zwalczać część organizacji mafijnych. Pomaga mu w tym Howard Hughes, kupując 17 kasyn gry w Las Vegas, lecz jest nieudolny, w rezultacie czego członkowie mafii nadal działają w jego kasynach, a nawet okradają go na sumę 50 milionów dolarów.

J. F. Kennedy jest człowiekiem schorowanym i systematycznie przyjmuje narkotyki, w tym amfetaminę. Stąd wynikają czasem nieprzewidywalne, impulsywne reakcje Kennedy’ego. Za jego zgodą Allen Dulles jako szef CIA organizuje zbrojną interwencję kubańskich bojowników na Kubie, kiedy Castro zamknął przedsiębiorstwa mafijnego bossa Giancany. Kennedy nie godzi się jednak na udział amerykańskich wojsk i w rezultacie wyprawa kończy się spektakularną klęską w Zatoce Świń oraz dymisją A. Dullesa.

Formalnie Kennedy mówi o pokoju, a jednocześnie w 1961 r. jego rząd zwiększa wydatki na broń biologiczną. Poza tym szybko rośnie amerykański arsenał rakiet jądrowych, dając USA znaczną przewagę nad Sowietami.

Na polecenie Kennedy’ego w 1961 r. powstaje specjalna jednostka komandosów SEAL (United States Nawy Sea, Air and Land), pierwotnie specjalizująca się w działaniach na morzu, lecz z czasem aktywna również na lądzie i w powietrzu. W drugiej połowie XX i na początku XXI w. komandosi SEAL są uznawani za najlepszych na świecie.

• V 1962 r. - W górniczym mieście Centralia w hrabstwie Columbia (Pensylwania) wybucha pożar zapoczątkowany przez podpalenie śmieci. Płomień przedostaje się do kopalni i przez kilkadziesiąt następnych lat trawi złoże węgla. Na powierzchni ziemi zaś powstają pęknięcia, przez które wydobywają się tlenek węgla i związki siarki. Próby ugaszenia pożaru okazują się nieskuteczne i kopalnia przestaje działać. Do początków XXI w. niemal wszyscy mieszkańcy opuszczają Centralię, gdzie wciąż trwa podziemny pożar.

• 14 VIII 1962 r. - Na drodze pod Plymouth (Massachusetts) dwaj bandyci przebrani za policjantów zatrzymują samochód przewożący do banku w Bostonie ok. 1,5 miliona dolarów w drobnych banknotach. Grożąc bronią porywają pozbawiony ochrony transport, a kierowcę i jego towarzysza zostawiają związanych. Winnych nie udaje się złapać. Jest to największy jak dotąd rabunek popełniony na drogach USA.

• 5 X - 20 XI 1962 r. - Kryzys kubański, kiedy Sowieci licząc na słabość nowego prezydenta budują na Kubie swoje wyrzutnie rakiet, aby zneutralizować rosnącą amerykańską przewagę. Szpieg O. Pienkowskij oraz samolot U-2 dość wcześnie donoszą o tym Amerykanom, lecz Kennedy początkowo nie reaguje. W końcu ogłasza publicznie, że Sowieci mają wycofać się z Kuby, albo Amerykanie zaatakują ich okręty wiozące na wyspę kolejne pociski, co oczywiście doprowadziłoby do wojny nuklearnej. Nim jednak doszło do starcia, Chruszczow zawraca (22 X) sowieckie okręty i zapowiada demontaż wyrzutni na Kubie (zakończony 20 XI) w zamian za wycofanie amerykańskich wyrzutni z Turcji.

• 1962 - 1966 r. - W Area 51 trwają próby samolotu A-12, dużo szybszego i latającego wyżej niż U-2. Samolot okazuje się jednak bardzo drogi i nie wyjdzie z fazy lotów próbnych.

• 1963 - 1997 r. - W Kalifornii powstaje najdłuższy, bo liczący 1129 km, akwedukt świata dostarczający wodę z gór Sierra Nevada do Castaic Lake koło Los Angeles.

• 23 VIII 1963 r. - Afroamerykanie pod wodzą pastora M. L. Kinga (laureat Pokojowej Nagrody Nobla zamordowany w roku 1968) maszerują na Waszyngton, żądając równouprawnienia Murzynów w USA, co wywołuje wściekłość rządu i policji. John E. Hoover, szef FBI, który w roku 1957 kazał śledzić Kinga, głośno nazywa go sympatykiem komunizmu, a także zarzuca mu hipokryzję. Na potwierdzenie tej opinii w roku 1962 przysłał do żony pastora film pokazujący Kinga w trakcie orgii seksualnej.

• 22 XI 1963 r. - Prezydent J. F. Kennedy zostaje zastrzelony w Dallas (jasnowidz J. Dixon rzekomo przepowiedział to 13 V 1956 r.), kiedy jedzie otwartym samochodem witany przez wiwatujące tłumy.

Uznany za mordercę L. H. Oswald ginie zastrzelony tuż po aresztowaniu, co uniemożliwia dochodzenie. Sprawą zajmuje się rządowa komisja pod przewodnictwem prezesa Sądu Najwyższego Earla Warrena (1891-1974) z udziałem byłego szefa CIA Allena Dullesa oraz kilku polityków. Komisja oficjalnie uznaje, że Oswald był samotnym zabójcą, niezrównoważonym psychicznie, powiązanym z komunistami i Związkiem Sowieckim.

Po śmierci Kennedy’ego jedna z jego kochanek, była żona agenta CIA, Mary Pinchot Meyer mówi, że obawia się o życie i faktycznie zostanie zamordowana w roku 1964.

W roku 1967 śledztwo wznawia prokurator Nowego Orleanu Jim Garrison i mimo prób zastraszania przez służby specjalne, doprowadza do procesu jednego z przedsiębiorców zamieszanych w sprawę. Co prawda proces przegrywa, ale opinia publiczna dowiaduje się o ukrywanych faktach, a Garrison staje się zbyt znany, żeby mógł zginąć w „niewyjaśnionych okolicznościach”, co rzuciłoby podejrzenia na amerykańskie władze.

Okazało się, że Lee H. Oswald był agentem CIA wysyłanym do ZSRS jako rzekomy komunista i rozpracowującym komunistyczne środowiska wśród kubańskich imigrantów w USA. Dokumenty dotyczące Oswalda zostały w większości zniszczone lub utajnione, a pozostały tylko te, które mogły świadczyć o jego winie. Karabin, z którego rzekomo zabito później Kennedy’ego kupił Oswald przez pocztę i na własne nazwisko, chociaż mógł to zrobić anonimowo. Oswald był znany jako słaby strzelec, a jednak oddał rzekomo trzy precyzyjne strzały do ruchomego celu w ciągu 6 sekund. Najlepsi snajperzy proszeni później o powtórzenie tego wyniku nie byli w stanie trafić. Świadkowie zabójstwa Kennedy’ego zaś mówią, że słyszeli więcej strzałów, które oddano zza płotu, lecz Komisja Warrena utajniła te zeznania. Analiza ran prezydenta i filmu nagranego podczas zamachu pokazuje, że śmiertelny strzał w głowę padł z przodu, czyli zza płotu, a nie od tyłu z budynku, gdzie był Oswald. Policja i służby specjalne mające chronić prezydenta zostały wcześniej odwołane, a otoczenie planowanej trasy przejazdu nie było sprawdzane. Świadkowie widzieli Oswalda kilkadziesiąt sekund po zamachu w budynku, skąd strzelano, ale kilka pięter niżej, a policja znalazła go później siedzącego spokojnie w kinie. Po wstępnym przesłuchaniu, z którego protokół został zniszczony, Oswald ginie na oczach widzów i kamer zastrzelony przez Jacka Ruby’ego związanego z mafią i CIA. Ruby twierdzi, że chciał zemścić się na mordercy prezydenta. Co prawda zostaje skazany na karę śmierci, ale już wcześniej wiedział, że jest śmiertelnie chory na raka i faktycznie umiera przed wykonaniem wyroku.

Co ciekawe, ciało Kennedy’ego nie zostało poddane badaniu w Dallas, lecz natychmiast zabrane do Waszyngtonu, gdzie obdukcję nadzorowali wojskowi i oni zakazali wykonania szczegółowej sekcji zwłok. Co więcej, nie wiadomo, w jaki sposób został „zagubiony” mózg prezydenta oraz pociski zebrane w prezydenckim aucie.

Dlatego Garrison twierdzi, że zamach zorganizowali ludzie z CIA współpracujący z wojskowymi i przemysłem zbrojeniowym, a finansowo powiązani z mafią, również czerpiącą dochody ze zbrojeń. Kennedy bowiem chciał wycofać się z Wietnamu i ograniczyć zbrojenia, co dla przemysłu zbrojeniowego oznaczałoby utratę miliardów dolarów. Bezpośrednim beneficjentem zamachu jest zaś wiceprezydent Johnson, który po śmierci Kennedy’ego zostaje nowym prezydentem.

Kennedy zostaje pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington koło Waszyngtonu, który od wojny secesyjnej służy jako miejsce spoczynku wojskowych i obywateli najbardziej zasłużonych dla Stanów Zjednoczonych

• 1963 - 1969 r. - Władzę prezydencką sprawuje Lyndon B. Johnson (1908-1973) z Partii Demokratycznej, zagorzały antykomunista, zwolennik zbrojeń i wojny w Indochinach. Wznawia loty szpiegowskie nad ZSRS dzięki samolotom latającym na wysokości ponad 100 km w tym czasie nieosiągalnej dla Sowietów.

Jednym z głównych architektów zdecydowanie antysowieckiej polityki jest Zbig Brzeziński (1928-2017), wybitny politolog i sowietolog polskiego pochodzenia (od roku 1938 w Kanadzie, potem w USA).

Jego politycznym adwersarzem jest Henry Kissinger (1923-2023), niemiecki Żyd (od roku 1938 w USA), zwolennik porozumienia z Sowietami i odprężenia.

• 1964 r. - W Nowym Jorku powstaje gigantyczny most wiszący nad cieśniną Verrazano.

• 24 IV 1964 r. - Incydent z Socorro, miasteczka w Nowym Meksyku.

Policjant Lonnie Zamora dostrzega płomień za wzgórzem koło autostrady, a po wjechaniu za wzgórze widzi owalny, gładki pojazd w kształcie soczewki, który unosi się nad ziemią wyrzucając w dół bezdymne płomienie i wydając dźwięk podobny do świstu i ryku. Pojazd powoli ląduje, a potem z ogłuszającym rykiem odlatuje. Na miejscu lądowania badacze znajdują potem odciski czterech podpór, spaloną ziemię oraz ślady stóp. Relację policjanta potwierdzają też liczni przypadkowi obserwatorzy. Próby wyjaśnienia tego zjawiska oscylują od UFO lub obiektu pozaziemskiego do eksperymentalnego pojazdu powstałego w tajemniczej Strefie 51.

• Od 1964 r. - Trwa interwencyjna wojna z Wietnamem Północnym sprowokowana w sierpniu przez Amerykanów, żeby obalić prosowieckich komunistów. Niektórzy amerykańscy pacyfiści popełniają spektakularne samobójstwa przez publiczne samospalenie w proteście przeciw wojnie. Pochodząca z Niemiec Żydówka, działaczka pokojowa i propagatorka esperanto Alice Herz (1882-1965) podpala się na ulicy w Detroit 16 marca. Trzydziestodwuletni kwakier Norman Morrison podpala się przed budynkiem Pentagonu (2 I 1965) zostawiając żonę i trójkę dzieci, a siedem dni później Roger Allen LaPorte dokonuje samospalenia przed siedzibą ONZ w Nowym Jorku. Te desperackie akty nie wpływają jednak na sytuację. Wojna będzie trwała niemal 10 lat.

• Od 1964 r. - Frank Abagnale (ur. 1948) po rozwodzie rodziców ucieka z domu i zostaje jednym z najsłynniejszych oszustów. Fałszuje czeki bankowe (we wszystkich stanach USA i w 25 innych państwach) kradnąc łącznie 2,5 miliona dolarów, na podrobionych dokumentach lotnika odbywa za darmo ponad 200 podróży, pracuje jako prawnik, lekarz i wykładowca socjologii (wszystko z podrobionymi dyplomami), udaje brokera giełdowego i agenta FBI. Schwytany po raz pierwszy w roku 1969 we Francji, kilkakrotnie ucieka, a w końcu zostaje zwolniony z więzienia w zamian za pomoc w demaskowaniu bankowych oszustw. Staje się specjalistą w tej dziedzinie i multimilionerem. Po latach stwierdzi, że komputeryzacja i internet stwarzają jeszcze większe możliwości fałszerstw i, że nie ma metody całkowitego zabezpieczenia.

• 11 IV 1965 r. - 47 tornad zabija rekordową liczbę 271 osób w alei tornad.

W roku 1989 Life opublikuje fotografię tornada wykonaną przez W. Faidleya. To będzie początek nowego, często ryzykownego, hobby, które polega na fotograficznym polowaniu na tornada.

• 1966 r. - La Vey, autor Biblii Szatana, kanonicznego tekstu satanistów, zakłada Kościół Szatana.

Szatan jako symbol wolności występuje u La Veya i w Church of Satan Liberation (New Haven, 1986), jest bóstwem dla Świątyni Setha, Iluminatów, Lucyferian czczących Lucyfera (lucifer - niosący światło, Gwiazda Poranna, monoteizm, kult rozumu) i kościoła SOTO (kult Baphometa). Świątynia Nephtys (Kalifornia, 1985) rozwija satanizm okultystyczny.

Sataniści akcentują dumę i radość życia (stąd orgie seksualne), łamią zasady społeczne (rytualne mordy, czarne msze z ofiarą z dziecka), często łączą swoje idee z ciężką muzyką rockową (black metal, dead metal), narkotykami i światem przestępczym.

• 1966 r. - Zagadkowy przypadek SHC: J. I. Bentley z Coudersport w Pensylwanii ginie rzekomo w płomieniach wydobywających się z ciała. Zdarzenie będzie potem szeroko komentowane, lecz nie znajdzie zadowalającego wyjaśnienia. Zjawisko powtórzy się podobno w roku 1973 w Hoquiam (Waszyngton, USA), kiedy leżące w trumnie ciało Betty Satlow zamienia się w popiół (łącznie z kośćmi) od pasa w górę, choć drewniana trumna ani otoczenie nie ucierpiały.

• 1966 r. - C. Whitman strzela z wieży w Austen (Teksas) zabijając 14 osób i raniąc 32, zanim zabije go policja. Dochodzenie ujawnia, że Whitman całe życie walczył ze skłonnością do przemocy. W dzieciństwie był poddawany przemocy w rodzinie, potem zażywał amfetaminę, a sekcja zwłok wykazuje, że miał nowotwór w mózgu.

Powszechna dostępność broni i łatwość jej nabycia w USA powodują największą w świecie liczbę strzelanin. Ok. 2000 r. 1/3 mieszkańców USA posiada broń, codziennie dochodzi do zabójstw, a średnio raz w roku w miejscach publicznych są dokonywane masowe morderstwa, często przy użyciu broni maszynowej. Na przykład w roku 2012 w kinie w Denver szaleniec zabija i rani kilkudziesięciu widzów kolejnego filmu o Batmanie. Pod koniec tego samego roku w Newtown w Connecticut młody mężczyzna z zaburzeniami psychicznymi zabija swoją matkę i brata, a potem z bronią w ręku wkracza do szkoły, gdzie morduje 20 dzieci w wieku 5-10 lat i kilku dorosłych, a potem popełnia samobójstwo.

Po każdej takiej zbrodni podnoszą się w USA głosy, żądające zniesienia konstytucyjnego prawa do posiadania broni. Jednak niemal 90% Amerykanów nie chce o tym słyszeć, wbrew faktom uważając, że broń zapewnia im bezpieczeństwo i wierząc, że dysponowanie bronią jest oznaką wolności.

• 15 XII 1967 r. - W miasteczku Point Pleasant w Wirginii wali się most, zabijając 46 osób.

Podobno katastrofę poprzedziła seria obserwacji człowieka-ćmy (mothman). Zwolennicy tej opowieści (kolejna urban legend) twierdzą, że podobne skrzydlate istoty są znane na całym świecie i rzekomo zapowiadają tragiczne wydarzenia. Niektórzy przypuszczają, że źródłem fantastycznych relacji mogą być nocne spotkania z sową.

Z drugiej strony opowieści o wielkich latających monstrach są znane od dawna. Przykładem jest tak zwany Diabeł z New Jersey podobno widziany przez parę osób w ciągu kilku dni we wrześniu 1880 r. W rzeczywistości chodzi prawdopodobnie o wyolbrzymionego przez wyobraźnię nietoperza.

• 1968 r. - Robert Kennedy (1925-1968) zostaje zastrzelony w Los Angeles w trakcie doskonale rozwijającej się kampanii prezydenckiej. Robert był znanym zwolennikiem odprężenia i rozbrojenia, co budziło zrozumiały niepokój w kręgach wojskowych i wśród producentów broni. Zapowiadał też zmiany w CIA. Oficjalnie nie udaje się wyjaśnić, czy zamachowiec działał sam i jakie były jego powiązania. Sąd uznaje, że w chwili popełniania zbrodni Palestyńczyk S. Sirhan był niepoczytalny, lecz mimo to skazuje go na dożywocie. Dopiero 50 lat później dziennikarze ustalą, że do Roberta strzelała nie jedna, lecz dwie osoby i zatajono zeznania kobiety, która o tym mówiła. Krążą plotki, że Sirhan był ofiarą prowadzonych przez CIA eksperymentów nad sterowaniem ludzkim zachowaniem za pomocą narkotyków, technik prania mózgu i hipnozy.

Niektórzy mówią o klątwie lub fatum prześladującym rodzinę Kennedych. Joseph (1888-1969) i Rose (1890-1995) Kennedy mieli czterech synów, których przeznaczyli do kariery politycznej. Najstarszy z nich Joseph P. Junior (1915-1944) zginął jako lotnik nad Anglią w czasie II wojny światowej, a John Fitzgerald i Robert zginęli w zamachach. Najmłodszy z braci Ted (1932-2009) przegra wybory prezydenckie w 1981 r. Syn Johna Fitzgeralda również noszący imię John nie zdąży wejść do polityki, ponieważ zginie pilotując swój samolot w 1999 r.

• 1968 r. - Chemik i fizyk Gordon M. Moore (ur. 1929) oraz fizyk Robert Noyce (1927-1990) zakładają w Kalifornii firmę Intel produkującą mikroprocesory i układy scalone głównie do komputerów. Na przełomie XX i XXI w. Intel będzie największą tego rodzaju firmą na świecie.

• 1968 r. - Dzięki relacjom dziennikarzy, fotografiom i filmom pokazującym okrucieństwa wojny wietnamskiej opinia publiczna stopniowo przekonuje się, że amerykańscy chłopcy nie jadą po przygodę, lecz uczestniczą w krwawej jatce, są zabijani i sami zabijają. Palą i wybijają całe wioski, torturują, dokonują zbiorowych gwałtów na Wietnamkach, które często przetrzymują przez kilka dni, a potem mordują. „Bohaterowie” po powrocie do Stanów Zjednoczonych mają problemy psychiczne. Dopiero po latach wyjdzie na jaw, że CIA katowało wietnamskich jeńców, wieszając ich za nogi, rażąc prądem i topiąc. Amerykańscy zbrodniarze wojenni nigdy jednak nie zostaną osądzeni. W 1969 r. amerykańskie oddziały rozpoczną ewakuację portu Da Nang. Rośnie opór środowisk studenckich i pacyfistów, mnożą się protesty przeciw wojnie i wojsku. Na przykład 4 maja 1970 r. na uniwersytecie w Kent (Ohio) protestujący studenci zostają zaatakowani przez Gwardię Narodową uzbrojoną w broń palną: ginie 4 studentów, a ośmiu jest rannych, w tym jeden zostaje trwale sparaliżowany.

• Od 1968 r. - Amerykańskie samoloty patrolujące newralgiczne punkty planety, aby zapobiec sowieckiej agresji na ogół nie niosą już ładunków jądrowych. Jest to konsekwencja wypadku w Thule na Grenlandii oraz protestów innych członków NATO.

• XII 1968 - XII 1969 r. - W rejonie San Francisco seryjny morderca zabija przypadkowo spotkanych ludzi. Morderca przedstawiający się jako Zodiac przysyła do miejscowych gazet listy ze szczegółowym opisem zbrodni oraz wiadomości zaszyfrowane w postaci symboli. Przyznaje się do kilkudziesięciu zabójstw, ale faktycznie wiadomo o pięciu ofiarach śmiertelnych i dwóch, które przeżyły mimo odniesionych ran. Policja nie zdoła zidentyfikować zbrodniarza.

• 1969 r. - W Stonewall (Teksas) nękani przez policję homoseksualiści stawiają opór i po bójce zmuszają policjantów do ucieczki. Jest to pierwsze zwycięstwo gejów i symboliczny początek ich emancypacji.

W 1977 r. homoseksualizm zostanie usunięty z amerykańskiej listy chorób, a mimo to rok później dojdzie do głośnej zbrodni inspirowanej nienawiścią do homoseksualistów. Fanatyczny katolik i radny San Francisco D. White z premedytacją zastrzeli dwóch działaczy na rzecz emancypacji homoseksualistów. Sąd skaże go zaledwie na kilka lat więzienia, co wywoła gwałtowne protesty i zamieszki na ulicach.

• 1969 r. - Spektakularny wyczyn techniczny: na kilka miesięcy zostaje osuszona amerykańska część wodospadu Niagara, skały są wzmacniane, aby zapewnić bezpieczeństwo turystom, a łożysko wodospadu oczyszczone.

• 1970 r. - W Los Angeles zostaje odkryta 13-letnia Genie (Susan M. Wiley) trzymana przez rodziców w ciemnym pokoju, przywiązana do krzesła lub w klatce. Jej ojciec popełnia samobójstwo niedługo po ujawnieniu Genie. Po odkryciu dziewczynka nauczy się pewnej liczby słów, lecz już nie opanuje gramatyki, a resztę życia spędzi w przytułkach. To wydarzenie zdaje się świadczyć o tym, że człowiek może poznać zasady rządzące językiem tylko w ciągu kilku pierwszych lat życia.

• Od 1970 r. - Terrorysta znany jako Unabomber wysyła pocztą bomby. W roku 1995 publikuje w prasie manifest wyjaśniający jego motywy; żąda szacunku dla człowieka, ochrony przyrody i rezygnacji z technologicznej ekspansji. Treść i forma tekstu pozwalają zidentyfikować autora w roku 1996 - jest nim Ted Kaczynski, genialny, lecz niezrównoważony psychicznie absolwent Harvardu żyjący samotnie w górach Montany. Szaleniec trafia do więzienia, gdzie umrze w 2023 r.

• 1970 - 1974 r. - Republikański prezydent Richard M. Nixon. Zaczyna odprężenie z ZSRS, aby odbudować kraj po klęsce w Wietnamie. Zezwala na drukowanie pieniędzy bez pokrycia w złocie, co napędza inflację.

Nixon zaczyna też trwającą kilkadziesiąt lat ogromnie kosztowną, a jednak nieskuteczną walkę z narkotykami.

Następni prezydenci Gerald Ford (1974-1977, republikanin), Jimmy E. Carter (1977-1980, demokrata), Ronald Reagan (1981-1988, republikanin) i George Bush (1989-1992, republikanin) zawierają z Moskwą umowy o rozbrojeniu i próbują powstrzymywać komunizm w krajach biednych. Powstaje program Gwiezdnych Wojen (1983), wykorzystujący wojskowe satelity. Doktryna zimnej wojny zostaje zastąpiona wyścigiem zbrojeń trudniejszym dla Sowietów, bo wymagającym rozwiniętej technologii. Powstaje na przykład seria najlepszych na świecie samolotów myśliwskich Fighting Falcon: produkowany od 1993 r. Fighting Falcon F-16 będzie osiągał prędkość do 2300 km/h, co da mu przewagę nad każdym innym myśliwcem używanym w tym czasie.

USA są najsilniejszą gospodarką świata (zwłaszcza po podwyżce cen ropy naftowej przez Amerykanów w 1971-1973 r.). Nowy Jork ma 8 milionów mieszkańców, a z miastami satelitarnymi 17 milionów. Jest centrum sztuki nauki i finansów (giełda). W Nowym Jorku odbywają się wystawy i najważniejsze konferencje. W dzielnicy Soho kwitnie kultura alternatywna i sztuka awangardowa. Stoją tu najwyższe budynki świata - Empire State Building z 1931 r. (381 m) i World Trade Center z 1973 r. (411 m). W Chicago zaś powstanie Sears Tower (1974 r., 443 m).

Przeciętny Amerykanin jest względnie zamożny, posiada samochód, i to jak największy, oraz mały dom. Ponieważ jest słabo wykształcony, łatwo ulega reklamom, które namawiają go, by jadł dużo i tłusto (tanie steki, hamburgery i frytki w sieciach fast food) i pił słodkie napoje gazowane (jak coca-cola), co przekłada się na epidemię otyłości (65% Amerykanów), chorób układu kostnego, serca i cukrzycy. Ludzie w USA ważą czasem ponad 200 kg (Michael Hebranko w roku 1986 osiągnął 495 kg i mógł tylko leżeć).

• Od lat 1970. - Narasta problem imigracji i dużej rozrodczości Latynosów: w 1970 r. jest ich 9,6 miliona, a w 2004 r. już 40,5 miliona. W rezultacie na południu język hiszpański staje się równorzędny z angielskim.

• 1971 r. - Powstaje NASDAQ (National Association od Securities Dealers Automated Quotations), pierwszy całkowicie elektroniczny, czyli realizowany poprzez sieć komputerów, system obrotu papierami wartościowymi. W 1999 r. obroty NASDAQ przewyższą obroty NYSE, wcześniej największej giełdy świata.

• 1971 r. - Mężczyzna przedstawiający się jako Dan Cooper porywa samolot pasażerski z Portland i grożąc bombą wymusza lądowanie w Seattle, gdzie otrzymuje okup w wysokości 200 tysięcy dolarów oraz spadochron. Następnie każe wystartować i w nocy podczas deszczu wyskakuje na spadochronie nad lasami Gór Kaskadowych w stanie Waszyngton.

Część pieniędzy z okupu (znano numery banknotów) znajdzie potem pewien chłopiec w Górach Kaskadowych, lecz porywacza nie udaje się zidentyfikować. Podobno dopiero po latach umierający D. Weber wyzna, że to on był Cooperem, a pieniądze zakopał w lesie, lecz zapomniał, gdzie. Poza tym lasy tego rejonu zostały zniszczone przez pożar po wybuchu wulkanu St. Helens w roku 1980.

• III 1972 r. - Banda Amila Dinsio rabuje 30 milionów dolarów z banku w Laguna Niguel w Kalifornii.

• 2 V 1972 r. - Szef FBI John E. Hoover umiera na zawał serca. Jego osobista sekretarka i kilku pracowników niszczą najcenniejsze tajne dokumenty zebrane przez Hoovera, służące do szantażowania znanych osobistości. Po śmierci wszechwładnego szefa FBI zostaje zreformowane, a pozyskiwanie informacji poddane kontroli.

• 29 XII 1972 r. - W samolocie Whisperliner, lot 401 Nowy Jork-Miami, nie działa jedna żaróweczka. Piloci koncentrują się na jej naprawie i bezwiednie wyłączają autopilota. W rezultacie rozbijają się na bagnach w parku narodowym Everglades na Florydzie. Ginie 99 spośród 176 osób obecnych w samolocie. Po tym wypadku nowe przepisy ściśle dzielą obowiązki między pilotów.

Podobno potem w samolotach z wmontowanymi częściami rozbitej maszyny z lotu 401 pojawiają się duchy ofiar, aż wreszcie firma, zagrożona bojkotem przestraszonych pasażerów, nakazuje usunąć feralne części.

• 1973 r. - Amerykańska armia ostatecznie wycofuje się z Wietnamu, co oznacza militarną i polityczną porażkę. W ciągu ponad 9 lat wyniszczającej Indochiny wojny amerykańscy podatnicy stracili miliony dolarów i zginęło ok. 58 tysięcy Amerykanów. Wzbogacili się zaś producenci broni.

• 1973 r. - E. Kemper oddaje się w ręce policji po zamordowaniu swoich dziadków. Po leczeniu znów znajdzie się na wolności, zabije sześć dziewcząt i swoją matkę, a zwłoki gwałci i kroi. Ostatecznie zostaje skazany na dożywocie.

• 1974 r. - Afera Watergate zmusza Nixona do ustąpienia. Jest to największy polityczny skandal w USA: ujawniono, że Nixon przygotowuje swoją reelekcję z pomocą korupcji, oszustw i podsłuchów (w Białym Domu i w waszyngtońskim hotelu Watergate, gdzie w 1972 r. złapano jego ludzi podczas włamania do siedziby Demokratów).

Z czasem okaże się, że za aferą stał słynny miliarder H. Hughes, pragnący odsunąć Nixona.

• 1974 r. - Przedsiębiorca Larry Flynt publikuje pierwszy numer swojego czasopisma Hustler, które szokuje erotycznymi fotografiami. Pod koniec roku po raz pierwszy publikuje zdjęcia otwartych kobiecych genitaliów, wywołując skandal. W rezultacie Hustler szybko przynosi ogromne zyski. W roku 1978 Flynt zostaje postrzelony przez seryjnego mordercę, doznaje częściowego paraliżu i do końca życia musi poruszać się na wózku inwalidzkim.

• 1974 - 1991 r. - W Wichita (stan Kansas) słynny seryjny zabójca nazywający siebie BTK (bind, torture, kill - zwiąż, torturuj, zabij) w okrutny sposób morduje 10 przypadkowych osób. Większość ofiar to kobiety, zwykle duszone, a czasem gwałcone. W roku 2004 BTK zostaje schwytany między innymi w oparciu o badania genetyczne. Mordercą okazuje się Dennis Rader, absolwent uniwersytetu, mąż i ojciec, szanowany policjant w Wichita, pobożny przewodniczący wspólnoty luterańskiej. Już w dzieciństwie wykazywał cechy psychopatyczne, kiedy dla przyjemności torturował i dusił zwierzęta. Bez emocji opowiada o zabójstwach i kolekcji pamiątek odebranych ofiarom. Zostaje skazany na dożywocie (w czasie morderstw stan Kansas nie uznawał kary śmierci przywróconej dopiero w roku 1994) z prawem do ułaskawienia po 175 latach.

W tym samym czasie w USA działa jeszcze kilku innych zbrodniarzy często przewyższających potwornością wyczyny BTK. Nekrofil Ted Bunny (stracony na krześle elektrycznym w 1989 r.) zamordował co najmniej 30 kobiet, D. H. Gaskins (stracony w 1991 r.) ponad 100 osób, a umysłowo opóźniony psychopata i ofiara seksualnego wykorzystywania w dzieciństwie Ottis E. Toole (umiera w więzieniu w 1996 r.) zamordował, poćwiartował i częściowo pożarł co najmniej sześć osób (tyle udowodniono). Współpracował z nim Henry L. Lucas, który zamordował swoją matkę prostytutkę. Po leczeniu psychiatrycznym uznany za zdrowego wyszedł z więzienia i do ponownego aresztowania w roku 1983 zamordował co najmniej 350 osób (umiera w więzieniu w 2001 r.).

Do historii kryminalistyki przechodzi też Aileen Wuornos (1956-2002), seryjna zabójczyni z Florydy. Jej ojciec L. Pittman z objawami schizofrenii wiesza się w więzieniu po schwytaniu za pedofilię. Matka porzuca niemal czteroletnią córkę i jej starszego brata, których adoptują dziadkowie. Dziadek jest alkoholikiem i molestuje wnuczkę seksualnie. Przed jedenastym rokiem życia Aileen cieszy się opinią taniej prostytutki, a w wieku trzynastu lat rodzi dziecko (oddane do adopcji). Kiedy ma piętnaście lat, dziadek wypędza ją z domu. Odtąd Aileen utrzymuje się z prostytucji, jest karana za kradzieże, agresję i używanie broni. W latach 1989-1990 na Florydzie morduje siedmiu mężczyzn, których zatrzymuje przy drodze, oferując im usługi seksualne. Sześciokrotnie skazana na śmierć, umiera po zastrzyku z trucizny. Do końca życia nie czuje wyrzutów sumienia i wierzy, że w następnym wcieleniu wróci jako ktoś wyjątkowy.

Szczególne miejsce wśród psychopatycznych seryjnych morderców zajmuje David Berkovitz, który w Nowym Jorku latem 1976 r. zabija sześć osób i ciężko rani siedem innych. Twierdzi, że jest opętany, więc to demon jest zabójcą. Mimo to sąd skazuje go na 364 lata więzienia. W 1981 r. zaś w Brookfield (Connecticut) prawnicy usiłują dowieść, że Arne Cheyenne Johnson, który popełnił zbrodnię jest niewinny, ponieważ był opętany i od dzieciństwa zachowywał się w sposób niekonwencjonalny. Sędzia jednak stwierdził, że opętania Johnsona nie da się udowodnić.

• 1975 r. - Bill Gates i Paul Allen zakładają w Albuquerque (Nowy Meksyk) firmę Microsoft produkującą oprogramowanie do komputerów. Pierwszym produktem jest komputerowy język BASIC. Microsoft odnosi spektakularny sukces dzięki względnej prostocie obsługi BASIC. Już trzy lata później firma ma swoje przedstawicielstwo w Japonii. W 1979 r. siedziba coraz potężniejszej spółki przenosi się do Bellevue w Waszyngtonie, a rok później dołącza do niej informatyk Steve Balmer i Gates zostaje prezesem. Microsoft wyrasta na najbogatsze przedsiębiorstwo USA i jedno z najbogatszych na świecie między innymi dzięki wprowadzeniu systemu operacyjnego Windows (1985) oraz Microsoft Office obsługującego biura (1989). Ich prostota uwalniająca użytkownika od konieczności poznania skomplikowanych procedur zdobywa miliony klientów.

• 1975 r. - W małej miejscowości Lyme (Connecticut) tajemnicza epidemia zabija ponad 40 osób. Ludzie mają między innymi bóle głowy, gorączkę, wysypkę na skórze i spuchnięte okolice stawów. Dopiero w 1982 r. uda się ustalić, że chodziło o boreliozę, czyli zakażenie bakteriami Borrelia, które najprawdopodobniej przeniosły kleszcze. Znawcy wskazują, że źródłem zwiększonej liczby kleszczy przenoszących epidemii mógł być ośrodek badań nad bronią biologiczną Plum Island.

• 1976 r. - Pod wpływem opinii publicznej oskarżającej władze o ukrywanie zabójców braci Kennedych i M. L. Kinga rusza rządowa komisja mająca wyświetlić okoliczności śmierci Johna F. Kennedy’ego. Nowa komisja przyznaje, że dotychczasowe ustalenia były niepełne lub częściowo błędne, ale niczego w istocie nie wyjaśnia.

• 1976 r. - Steve Jobs i Steve Wozniak zakładają firmę Apple produkującą łatwe w obsłudze oprogramowanie komputerów. W ciągu kilkunastu lat Apple staje się jedną z największych i najbogatszych firm świata.

• 1977 r. - Na rynek wchodzi książka Trójkąt Wielkich Jezior nawiązująca tytułem do Trójkąta Bermudzkiego. Jej autorem jest były pilot wojskowy Jay Gourley, który opisuje długą serię dziwnych wypadków w rejonie jeziora Michigan. Chodzi między innymi o zaginięcie statku Thomas Hume w 1891 r., zaginięcie załogi przewróconego na jeziorze statku Rose Bell w 1921 r. czy zaginięcie samolotu ze 104 pasażerami w 1950 r.

W lutym 1978 r. zdarza się incydent, który zdaje się potwierdzać tezę Gourleya o przekleństwie ciążącym nad jeziorem Michigan. 24-letni student i doświadczony wędrowiec Steven Kubacki pozostawia plecak i narty, a jego ślady urywają się na zamarzniętym jeziorze Michigan. W maju 1979 r. Steven odnajduje się w Pittsfield ok. 1000 km od jeziora. Nie wie skąd się tam wziął i najwyraźniej dotknęła go amnezja, bo nie pamięta, co robił przez 15 miesięcy.

• 3 VI 1979 r. - Na wiertni amerykańskiej firmy Pemex wydobywającej ropę naftową z dna Zatoki Meksykańskiej dochodzi do wybuchu i jednego z największych wycieków ropy. Katastrofa ekologiczna dotyka setki kilometrów wybrzeży USA i Meksyku oraz ogromną część dna morskiego.

• 9 XI 1979 r, - Komputery systemu NORAD broniącego północnoamerykańską przestrzeń powietrzną i kosmiczną ostrzegają przed nuklearnym atakiem ze strony Sowietów. Szczęśliwie, operatorzy systemu nie wpadają w panikę, lecz ustalają, że alarm wynika z omyłkowego włączenia programu symulującego sowiecki atak. Nie dochodzi więc do wybuchu nuklearnej wojny światowej.

• 18 V 1980 r. - Wybucha wulkan St. Helens w stanie Waszyngton. Jest to jedna pierwszych erupcji przewidzianych przez naukowców. Już kilka tygodni wcześniej policja, urzędnicy i naukowcy wyznaczają strefę zagrożoną, ale niektórzy turyści nie przejmują się ostrzeżeniami i na przykład biwakują w dolinie rzeki spływającej ze zbocza wulkanu. Erupcja zaskakuje, ponieważ nie poprzedziły jej dymy unoszące się z wulkanu ani trzęsienie ziemi. Na dodatek erupcja nie odbywa się przez centralny krater, lecz przebija boczną ścianę. Wyrzucony pył dociera na wysokość 18 km i w ciągu kilku dni opada na kilka stanów, lawina piroklastyczna osiąga prędkość ponad 200 km/h, zostaje zniszczony las na powierzchni ponad 600 km², ginie 57 osób. Rozerwany szczyt góry obniża się o 400 m.

• 1980 r. - Stanley M. Rifkin zostaje skazany na 8 lat więzienia za kradzież 10 200 000 dolarów przez sieć komputerową.

• Lata 1980. - Mimo ścigania przez prawo szybko rośnie liczba narkomanów. Narkomania staje się plagą USA.

• 17 VII 1981 r. - Na skutek błędów konstrukcyjnych wali się szklany pomost w świeżo zbudowanym hotelu Hyatt Regency w Kansas City. Spadający pomost zabija 114 i rani 216 osób. Jest to najtragiczniejsza katastrofa budowlana w dziejach USA.

• 1982 r. - Afera tylenolowa w Chicago. W ciągu kilku dni na przełomie września i października nagle umiera siedem młodych osób z objawami wylewu krwi do mózgu. Okazuje się, że jakiś szaleniec dodał cyjanek potasu do tylenolu, czyli popularnego leku przeciwbólowego opartego na paracetamolu. W rezultacie firma Johnson & Johnson wycofuje z rynku 31 milionów buteleczek z tabletkami tylenolu. Ich miejsce zajmują jednorazowe, szczelne opakowania, które trudno otworzyć w sposób niezauważalny, a nowe leki zawierające paracetamol, nie są już nazywane tylenolem. Sprawca zbrodni pozostał niewykryty.

• 1982 - 1986 r. - W dolinie rzeki Hudson na północ od Nowego Jorku zostaje odnotowanych kilkaset obserwacji UFO. Tysiące ludzi, w wielu wypadkach całe miasta, widzą obiekty poruszające się po niebie, często w formacjach przyjmujących kształt V.

• 1983 r. - Joseph Bonanno, boss mafijnej rodziny Bonanno w Nowym Jorku, publikuje swoją autobiografię A Man of Honor, w której opisuje strukturę i sposób działania Komisji kilkanaście lat wcześniej. Prokurator Rudolph Giulliani wykorzystuje to, aby zdemaskować mafijnych bossów. Agenci FBI po raz pierwszy przenikają do mafii, wprowadzając agentów i informatorów oraz zakładając podsłuchy, co pozwala poznać struktury Cosa Nostra i zebrać dowody przestępczej działalności. Dzięki tym informacjom w 1985 r. zaczyna się proces przeciw mafii i nielegalne interesy pięciu mafijnych rodzin w Nowym Jorku zostają zniszczone.

• 1985 r. - Policja oblega i niszczy ufortyfikowana siedzibę anarchistycznej sekty MOVE w Filadelfii. W walce ginie przywódca sekty John Africa (prawdziwe nazwisko Vincent Lopez Leaphart) i dziesięcioro jego zwolenników, w tym sześcioro dzieci, a pożar przenosi się na 53 okoliczne domy. MOVE głosi likwidację wolnego rynku i kapitalizmu, odrzuca tradycyjne religie, eksploatację środowiska i próby ustanowienia światowego porządku. Działacze MOVE często posuwają się do przemocy i posługują się terrorem. Po zniszczeniu kwatery głównej w Filadelfii zwolennicy MOVE nadal działają, chociaż są mniej agresywni.

• 1986 r. - USA wprowadza prawo, które pozwala ścigać zabójców amerykańskich obywateli na całym świecie.

• 1988 r. - Skandal w przemyśle jądrowym. Opinia publiczna dowiaduje się, że przez 30 lat elektrownia jądrowa w Savannah (Karolina Południowa) miała 30 wypadków. Elektrownia w Fernland (Ohio) wypuściła ok. 140 ton pyłów z uranem i 80 ton radioaktywnej wody, a 337 ton sześciofluorku uranu (UF₆) zostało umieszczone w nieznanym miejscu.

Elektrownia w Harnford (Waszyngton) spowodowała wzrost zachorowań na raka wśród okolicznej ludności.

• 1988 r. - W odwecie za atak na Libię (1986) Libijczycy wysadzają amerykański samolot nad szkockim miastem Lockerbie. Konsekwencją zamachu będzie nałożenie przez władze kary na linie lotnicze Pan American za zaniedbania w dziedzinie bezpieczeństwa pasażerów i kontroli lotów, co doprowadzi do bankructwa przedsiębiorstwa w roku 1991.

• 1989 r. - Wyścig zbrojeń narzucony Sowietom, niewydolność komunistycznej ekonomii, zapóźnienie technologiczne i konflikty narodowościowe w sowieckim imperium doprowadzają do rozpadu ZSRS. Jest to wielkie zwycięstwo Z. Brzezińskiego, który jako doradca prezydenta i politolog od lat przekonywał Zachód, że z Moskwą można rozmawiać wyłącznie z pozycji siły.

• 1990 r. - Władze ujawniają zgromadzone dotąd dane o obserwacjach UFO.

Przykładem są obiekty nad Kanałem Panamskim i Tobago, według radarów osiągające prędkość ok. 1500 km/h (III 1958). J. Perry z Grand Blanc (Michigan) sfotografował UFO na Księżycu (1960). Niedługo potem doszło podobno do pierwszego szerzej znanego w USA porwania przez kosmitów. Małżeństwo Barney i Betty Hill z New Hampshire twierdzi, że 20-21 września 1961 r. zostało uprowadzone przez przybyszy z Zeta Reticuli (gwiazdozbiór Hydra). Ich relacja będzie potem kanwą dla książki (1966) i filmu (1975).

W Kecksburgu (Pensylwania, 9 XII 1965) rzekomo rozbił się nieznany obiekt.

W latach 1970. zaś zaczęła się seria publikacji o dziwnych wydarzeniach na farmie zwanej Skinwalker Ranch w Utah. Niektórzy sądzą, że chodzi o zjawiska paranormalne, przypominają indiańskie opowieści o yee-naaldlooshii zwanej skinwalker, lub mówią o UFO, a sceptycy o urojeniach i panującej modzie na dziwaczne fenomeny. W Heber (Arizona) sześciu świadków widziało porwanie Travisa Waltona, który wrócił po pięciu dniach (10 XI 1975) i opowiadał o kosmitach (wariograf nie wykazał kłamstwa). Radary lotniska Cannon (Nowy Meksyk, 1976) zarejestrowały dwa UFO. B. Cash, V. Landrum i jej wnuk podobno widzieli UFO w Huffman koło Houston (1980): żar uszkodził auto, a oni cierpieli potem na chorobę popromienną i raka.

W późniejszych latach wzrośnie krytycyzm wobec rzekomych pozaziemskich pojazdów, lecz nadal będą się zdarzać dziwne zjawiska. Na przykład 13 marca 1997 r. w nocy między 19³⁰ i 22³⁰ tysiące ludzi obserwuje, fotografuje a ktoś nawet filmuje, długą na kilkaset metrów trójkątną formację świateł, która bezgłośnie przesuwa się po niebie od Newady nad Phoenix w Arizonie do meksykańskiego stanu Sonora (ok. 480 km). Zjawisko nazwane Światłami nad Phoenix (Phoenix Lights) zostaje oficjalnie uznane za wyrzucone z samolotów flary, czyli unoszące się w powietrzu rakiety sygnalizacyjne. Obserwacje przeczą jednak tej interpretacji. Dopiero kilka lat później władze oficjalnie przyznają, że nie potrafią wyjaśnić tajemniczego zjawiska.

8 stycznia 2008 roku podobny taniec tajemniczych świateł na nocnym niebie będzie obserwować i filmować co najmniej kilkuset mieszkańców Stephenville w Arizonie.

• 1990 r. - Helen Ackley przegrywa bezprecedensowy proces sądowy, ponieważ sprzedała dom w Nyack (Nowy Jork), w którym ponoć systematycznie ukazują się duchy, a nabywca o tym nie wiedział. Sąd uznał racje kupującego.

• Lata 1990. - Bill Gates, założyciel firmy Microsoft produkującej komputery, staje się jednym z najbogatszych ludzi świata.

• 1992 r. - Federalna policja, agenci do spraw alkoholu i broni oraz agenci FBI staczają bitwę z Randym Weaverem otoczonym w jego domu w Ruby Ridge (Idaho). Tajne służby obserwowały dom przez półtora roku wydając na to około miliona dolarów, ponieważ Weaver nie stawił się w sądzie oskarżony o sprzedaż dwóch strzelb z obciętymi lufami. W strzelaninie w Ruby Ridge ginie czternastoletni syn Weavera, jego żona, pies i jeden z atakujących funkcjonariuszy, a przyjaciel Weavera zostaje ranny. Proces sądowy okazuje się klęską rządu: Weaver otrzymuje odszkodowanie w wysokości 3,8 miliona dolarów, a jego raniony przyjaciel 380 tysięcy dolarów.

• 1992 r. - Jeffrey Dahmer z Milwaukee zostaje skazany na ponad 900 lat więzienia za zamordowanie 17 mężczyzn i chłopców, seksualne wykorzystywanie swoich ofiar przed i po śmierci, kanibalizm, ćwiartowanie ciał i przechowywanie ich części, przede wszystkim kości. Dwa lata potem zostaje śmiertelnie pobity w więzieniu.

• 1993 - 2001 r. - Bill Clinton jest prezydentem Stanów Zjednoczonych.

• 1993 r. - W teksaskim miasteczku Waco 86 członków sekty D. Koresha, The Branch Davidian, popełnia samobójstwo na oczach telewizji i armii. Fanatycy oczekiwali końca świata zapowiedzianego w Biblii i Apokalipsie.

• 1993 r. - Rudolph Giulliani zostaje burmistrzem Nowego Jorku.

Daje policji prawo użycia siły wobec bandytów, co w najniebezpieczniejszym mieście świata zmniejsza liczbę morderstw z 2246 w 1990 r. do ok. 1000 w 1996 r., kradzieży samochodów ze 143 tysięcy do 65 tysięcy i rabunków z 90 tysięcy do ok. 50 tysięcy.

• 1994 r. - Silne trzęsienie ziemi w Los Angeles zabija 57 osób.

• 1994 r. - USA organizują North American Free Trade Association (NAFTA), północnoamerykańską strefę wolnego handlu wraz z Kanadą i Meksykiem.

Z drugiej zaś strony na granicy z Meksykiem Amerykanie budują system betonowych murów i zasieków strzeżonych przez uzbrojone patrole, aby zapobiec masowej nielegalnej imigracji z Meksyku do USA. Ogrodzenie rozrasta się stopniowo w ciągu następnych lat, a z drugiej strony Meksykanie rozwijają całą swoją pomysłowość, aby barierę przekroczyć. Budują podziemne tunele (nawet kilkusetmetrowe), przecinają mur i druty palnikami i piłami, próbują przejść przez pustynię (każdego roku jest znajdowanych kilkaset zwłok tych, którym się nie udało), a nawet konstruują katapulty do przerzucania ludzi przez mur. Przemytnicy wykorzystują Meksykanów, każąc sobie płacić za przeprowadzenie przez granicę, a niektórzy biorą pieniądze tylko po to, by porzucić oszukanych ludzi na pustyni, często skazując ich w ten sposób na śmierć.

• 1994 r. - Wybucha jeden z największych skandali szpiegowskich: okazuje się, że pracownik CIA Aldrich Ames przez dziewięć lat pracował dla Sowietów. Wydał Moskwie kilkudziesięciu amerykańskich szpiegów, zarabiając ok. 3 milionów dolarów. Zdradził go ostentacyjnie rozrzutny tryb życia. Po procesie zostaje skazany na dożywotnie więzienie bez możliwości ułaskawienia.

• 1995 r. - Eksplozja samochodu z ładunkiem wybuchowym przed budynkiem władz federalnych w Oklahoma City zabija 168 osób i rani 800. Część budynku wali się. Terrorystycznego zamachu dokonał Timothy McVeigh z dwoma wspólnikami w rocznicę zniszczenia sekty w Waco, aby pomścić zabitych fanatyków. Po ujęciu McVeigh zostaje skazany na śmierć.

• 1998 r. - Doktoranci Uniwersytetu Stanforda, Amerykanin Larry Page i Rosjanin Siergiej Brin zakładają firmę Google, która zajmuje się udostępnianiem informacji i komunikacją w sieci komputerowej. W ciągu następnych kilkunastu lat Google stanie się jedną z najbogatszych (w 2018 r. zarabia rocznie 3 miliardy dolarów) firm świata.

• 1999 r. - W dniu urodzin Hitlera dwaj uczniowie zabijają 12 osób i popełniają samobójstwo w szkole w Columbine (Littleton, Colorado). Podobne wypadki w szkołach w USA są częste - łącznie 28 strzelanin w latach 1999-2007. Na przykład student zabija matkę, żonę i 13 uczniów w Austin (Teksas, 1966); chłopak strzela do ojca i dwóch uczniów w Springfield (Oregon, 1998); student-szaleniec zabija 32 osoby na uczelni w Blacksburg (Wirginia) i popełnia samobójstwo (2007).

Niemal za każdym razem wyzwala to dyskusję o prawach człowieka i dziecka, dostępności do broni w USA, przemocy i wolności mediów zbyt często nagłaśniających akty przemocy. Nadal jednak większość Amerykanów chce powszechnego dostępu do broni, który uważają za element wolności.

• 1999 r. - Na początku maja seria tornad niszczy obszar Wielkich Równin. Na przykład 3 maja w Oklahoma City zostaje odnotowane tornado klasy F5, czyli o prędkości ponad 500 km/h. Miasto zostaje w dużej części zrujnowane.

• 30 XII 1999 r. - Umiera najstarsza Amerykanka Sarah Knauss urodzona 24 IX 1880 r.

• Ok. 2000 r. - W USA mieszka 285 milionów ludzi (trzecie najludniejsze państwo na świecie).

Wbrew mitowi wspaniałej Ameryki ok. 25% Amerykanów cierpi biedę i żyje w slumsach lub w kartonowych pudłach. Ktoś, kto kilka dni spóźnia się z zapłaceniem czynszu jest usuwany z mieszkania siłą. Wiele prac jest opłacanych tak nisko, że nie wystarczy na czynsz, opiekę lekarską ani dobrą szkołę, a nawet na jedzenie. Ok. 60% Amerykanów żyje od wypłaty do wypłaty, czyli to, co zarobi musi od razu wydać na czynsz, koszty codziennego życia i ewentualnie spłatę zaciągniętych kredytów. Niemal połowa Amerykanów nie ma ubezpieczenia medycznego i praktycznie nie ma dostępu do lekarza. Amerykańska medycyna jest niezwykle droga, ponieważ jest rozbita na kilkadziesiąt prywatnych firm, które sprzedają swoje usługi traktowane jak zwykły towar. To oznacza, że nawet przeciętnie zarabiający Amerykanin może być zbyt biedny, żeby z tych usług korzystać.

Większość jest pozbawiona dobrej edukacji, ponieważ nie ma na nią pieniędzy, a darmowe szkoły państwowe są na niskim poziomie. Niewykształceni łatwo ulegają reklamom i propagandzie, wierzą, że hamburgery, frytki i coca cola są zdrowe, a USA to najlepszy kraj na Ziemi. Wierzą też, że bez obawy mogą pożyczać w bankach pieniądze na wszystko, czego potrzebują. Na ogół nie rozumieją, że jest to ryzykowne.

Istnieją setki sekt zazwyczaj odwołujących się do Biblii, a ewolucjonizm nie cieszy się popularnością. Mimo to zaczyna się proces laicyzacji. W roku 2007 15% mieszkańców deklaruje bezwyznaniowość, a w roku 2012 już 20 %. Odchodzenie od religii i zinstytucjonalizowanych wyznań dotyczy zwłaszcza ludzi młodych - w roku 2012 ok. 33% młodzieży deklaruje areligijność. Wciąż jednak bezwyznaniowcy nie mają szans na karierę polityczną.

• 2000 r. - Aresztowanie C. Rocancourta, ubogiego Francuza, który za pomocą oszustw wszedł do amerykańskich elit i wyłudził kilkadziesiąt milionów dolarów. Zasłużył na opinię jednego z największych oszustów wszech czasów.

• 2000 r. - Pęka bańka spekulacyjna na rynku internetowym, czyli znika wielkie zainteresowanie klientów co zmusza bank centralny do obniżeniu stóp procentowych (ceny kredytów udzielanych przez banki), aby zapobiec inflacji. To jednak napędza falę pożyczek.

• Początek XXI w. - Seria katastrof ekologicznych pokazuje, że konieczne są zmiany w spojrzeniu na ekonomię i odejście od kapitalistycznej, bezwzględnej pogoni za zyskiem. W roku 2000 do basenu rzeki Tug Fork w Kentucky dostaje się kilkaset milionów metrów sześciennych toksycznych popiołów z elektrowni węglowej. W roku 2008 podobna klęska dotyka rzekę Emory w Tennessee zatrutą gigantyczną ilością odpadów z elektrowni Kingston Fossil.

• 2001 r. - FBI za 7 milionów dolarów kupuje od rosyjskiego agenta dane kompromitujące poszukiwanego od lat szpiega. Okazuje się nim Robert Philip Hanssen. ceniony pracownik FBI, którego nigdy nie podejrzewano. Po nawróceniu na katolicyzm Hanssen słynął z wręcz fanatycznej pobożności i surowych zasad moralnych. Z drugiej zaś strony przez ponad 22 lata przekazał do Moskwy tysiące dokumentów dotyczących obronności, broni jądrowej i funkcjonowania rozmaitych instytucji w USA. Zdradził wiele amerykańskich akcji i wydał w ręce Sowietów a potem Rosjan dziesiątki osób pracujących w amerykańskim wywiadzie. W ten sposób przyczynił się do śmierci nieznanej liczby ludzi. Zarobił ponad 1,4 miliona dolarów (częściowo w diamentach).

Sprawa Hanssena jest uznawana za największą porażkę amerykańskiego wywiadu, lecz sprawca unika kary śmierci, ponieważ przyznał się do winy. Zostaje skazany na 15-krotną karę dożywotniego więzienia.

• 2001 - 2008 r. - Przez dwie kadencje prezydentem jest republikanin George Bush (syn).

• 11 IX 2001 r. - Walczący przeciw USA i Izraelowi islamscy terroryści-samobójcy realizują plan Bin Ladena. Porywają cztery samoloty pasażerskie i wraz z ludźmi, którzy znajdowali się na pokładzie rozbijają o dwie wieże World Trade Center w Nowym Jorku i o budynek Pentagonu. Czwarty samolot leci w stronę siedziby prezydenta, ale pasażerowie podejmują walkę z bandytami i samolot spada wcześniej. Po kilku godzinach pożaru obie wieże World Trade Center zapadają się, grzebiąc ludzi, którzy nie zdążyli wyjść z ogromnych budynków lub zostali odcięci na piętrach powyżej miejsc uderzenia samolotów. Część ludzi popełnia samobójstwo, skacząc z okien, aby uniknąć spalenia żywcem. Nowy Jork spowija dym i pył podniesiony upadkiem wież, który grubą warstwą pokrywa ulice, samochody i budynki.

Jest to największy zamach terrorystyczny od czasu wysadzenia przez Libijczyków samolotu nad Lockerbie. Śmierć 2752 osób wywołuje chęć odwetu: amerykański prezydent nakazuje schwytać Bin Ladena (zostanie wyśledzony w Pakistanie i zabity w roku 2011), zniszczyć reżim talibów w Afganistanie i obalić iracką dyktaturę, ponieważ te dwa kraje są centrum światowego terroryzmu. Rusza tajny program podsłuchiwania rozmów telefonicznych i sieci komputerowej w USA, aby zapobiegać kolejnym atakom. Dzięki zwiększonej czujności do końca prezydentury Busha terrorystom nie udaje się jeszcze raz zaatakować USA.

Już kilka dni po zamachu władze ogłaszają, że powietrze w Nowym Jorku jest czyste i rusza giełda na Wall Street. Chodzi o minimalizację strat spowodowanych zablokowaniem działalności finansowej i paniką. Metropolia tonie jednak w pyle z rozbitych budynków, pełnym substancji rakotwórczych, przetopionych plastików, cząstek cementu, rozpylonego szkła, resztek organicznych i związków metali. Tysiące mieszkańców wracają do domów, a potem cierpią z powodu zatrucia dymem, pyłem i chemikaliami. W ciągu kilku następnych lat ponad 70 tysięcy ludzi zachoruje na płuca i nowotwory, choć władze twierdzą, że są to schorzenia niezależne od ataku na WCT. Wszyscy strażacy walczący ze skutkami ataku i uznani za bohaterów narodowych zostają inwalidami lub umierają niedługo po akcji, przede wszystkim z powodu trwałego zaklejenia płuc pyłem. Władze zaś uchylają się od zapewnienia im pełnej opieki medycznej i wypłacania odszkodowań.

• 2003 r. - Fala upałów zabija ponad 700 osób w Chicago. Mnożą się oskarżenia o nieudolność władz miejskich.

• 2004 r. - Mark Zuckerberg z grupą studentów zakłada w internecie serwis społecznościowy Facebook. Do 2008 r. Zuckerberg zgromadzi 1,5 miliarda dolarów, a w 2011 r. będzie piętnastym najbogatszym Amerykaninem.

• 29 VIII 2005 r. - Huragan Katrina niszczy Nowy Orlean; woda z morza popychana przez wiatr zalewa dzielnice położone w depresji, a bandyci (głównie murzyńska biedota) dodatkowo plądrują miasto, często dopuszczając się bezsensownych okrucieństw. Ginie ok. 1000 osób.

Miejscowe legendy głoszą, że tragedia uaktywniła duchy zawsze obecne w Nowym Orleanie, lecz teraz ośmielone wielotygodniową nieobecnością ludzi, którzy uciekli przed kataklizmem. Zarówno mieszkańcy miasta jak też turyści opowiadają, że czują się obserwowani, widują zjawy, czasem słyszą dziwne dźwięki. Tego rodzaju opowieściom sprzyjają rabunki i okrucieństwa dokonywane przez bandytów.

• 2006 r. - Wybuch metanu w kopalni węgla kamiennego Sago Mine koło Charleston w Wirginii Zachodniej zabija 12 górników. Jeszcze większa katastrofa górnicza zdarzy się w pobliskiej kopalni Upper Big Branch w 2010 r., kiedy eksplozja metanu zabije 29 osób.

• 2007 - 2008 r. - Nadmierne zadłużenie Amerykanów żyjących na kredyt i pożyczających na większość towarów, które kupują, wywołuje załamanie rynku finansowego. Pęka bańka spekulacyjna na rynku nieruchomości: ceny domów nagle spadają. Upadają banki (poczynając od Lehman Brothers) i firmy, które, licząc na zysk, udzielały pożyczek przekraczających wartość zabezpieczeń. Kiedy bank chce odzyskać pożyczone pieniądze, dobra odbierane dłużnikom (głównie domy) nie pokrywają wartości pożyczki i ostatecznie bank traci. Spada więc wartość dolara, a firmy bankrutują, zaczynając wielką recesję. W dodatku zostają ujawnione niektóre finansowe oszustwa. Na przykład Bernard L. Madoff, bankier pochodzenia żydowskiego i wielki filantrop zostaje aresztowany za stworzenie piramidy finansowej, której ofiarą padli głównie ufający mu żydowscy finansiści w Nowym Jorku. W roku 2009 Madoff zostaje skazany na 150 lat więzienia za największe oszustwo wszech czasów, gdzie ludzie stracili 65 miliardów dolarów. Majątek Madoffa zostaje skonfiskowany. 1 maja 2008 r. dochodzi też do próby popełnienia jednego z najgłupszych przestępstw finansowych w dziejach świata. Do lokalnego banku w Fort Worth w północnym Teksasie wchodzi 21-letni mężczyzna Charles Ray Fuller i chce zrealizować fałszywy czek na 360 bilionów dolarów. Jest oczywiste, że takiej sumy w gotówce nie posiada ani ten prowincjonalny bank, ani żaden z wielkich banków w USA. Trudno też zakładać, że bankowcy nie sprawdzą wiarygodności takiego klienta i prawdziwości fantastycznego czeku. A jednak Fuller podjął próbę i został aresztowany za fałszerstwo.

• 2008 r. - Na dnie morza koło Miami powstaje podwodny Cmentarz Neptuna, gdzie za odpowiednią opłatą są umieszczane figurki wykonane z prochów po kremacji zwłok. Groby można odwiedzać nurkując.

• 2008 r. - Po raz pierwszy w dziejach USA prezydentem zostaje Murzyn, Barack Obama z partii demokratycznej.

Jego wybór jest postrzegany jako rewolucja. Przynajmniej niektórzy Amerykanie chcą odejść od nieformalnej, ale wciąż obecnej segregacji rasowej, konserwatywnej religijności, niechęci wobec mniejszości seksualnych i lekceważenia praw kobiet.

Obama może być symbolem amerykańskiego tygla kulturowego. Jego biały dziadek wyruszył niegdyś z małej mieściny w Kansas, aby po latach przenoszenia się z miejsca na miejsce osiąść w końcu na Hawajach; tam urodziła się mu córka, w przyszłości matka Baracka Obamy. Drugi dziadek przyszłego prezydenta to kenijski Murzyn, który przez jakiś czas pracował w Europie jako kucharz w brytyjskiej armii. Syn tego Murzyna okazał się ogromnie inteligentny i uzyskał stypendium na Hawajach. spotkał białą dziewczynę i ożenił się z nią, ukrywając swoje wcześniejsze małżeństwo z Kenii. Po krótkim czasie porzucił również tę kobietę i rozwiódł się z nią. Dokończył studia na wschodnim wybrzeżu USA. Ostatecznie poślubił trzecią, znowu białą kobietę iz nią wrócił do Kenii. Na Hawajach zaś urodził się jego syn Barack Obama.

Co ciekawe, Obama ponownie wygrywa wybory w roku 2012. Ciemnoskóry prezydent wprowadza powszechne ubezpieczenie zdrowotne na poziomie minimalnym, ponieważ dotychczas miliony Amerykanów nie miały żadnego. A po masakrze w Newtown (2012 r.) mówi o ograniczeniu prawa do posiadania broni, co oburza wielu Amerykanów. W polityce międzynarodowej dość naiwnie próbuje traktować Rosję jak normalny, niemal demokratyczny kraj, co wykorzystuje Putin dążący do odbudowy rosyjskiego imperium.

Skandalem prezydentury Obamy jest ujawnienie przez informatyka Edwarda Snowdena, że amerykańskie tajne służby łamią konstytucję, potajemnie gromadząc dane o milionach obywateli. Inwigilacja odbywa się za pośrednictwem sieci komputerowych, smartfonów, operacji bankowych… Snowden ujawnia też, że pracownicy CIA podsłuchiwali polityków Unii Europejskiej i Azji Wschodniej. Oskarżony o zdradę Snowden ucieka do Moskwy w roku 2013.

• 2009 r. - Zostaje oddana do użytku jedna z największych atrakcji turystycznych zachodnich Stanów Zjednoczonych. Jest to pomost widokowy Skywalk nad kanionem rzeki Colorado. Plemię Indian Hualapai z rezerwatu w Arizonie zgodziło się na budowę niesamowitej konstrukcji dopiero po kilku latach rozważań, ponieważ w pobliżu znajdują się ich święte tereny i cmentarze. Ostatecznie przeważyła chęć zysku, bo przywódcy plemienia liczyli na napływ turystów.

• 2010 r. - Eksplozja na platformie wiertniczej Deepwater Horizon w Zatoce Meksykańskiej zabija 11 osób. Trwający niemal trzy miesiące wyciek ropy naftowej zagraża bogatym ekosystemom w ujściu Missisipi i na Florydzie, a rybakom, zwłaszcza łowiącym krewetki, odbiera możliwość zarobkowania.

Katastrofa jest wizerunkową porażką firm Transocean, Hyundai i BP (British Petroleum), które budowały Deepwater Horizon. Międzynarodowa firma Transocean (założona w szwajcarskiej miejscowości Vernier w 1973 r.) specjalizuje się w budowaniu platform czerpiących ropę naftową i gaz ziemny spod dna mórz, a Deepwater Horizon jest jej wyjątkowym osiągnięciem. Sięga bowiem po złoża na rekordowej w tym czasie głębokości niemal 11 km. Budowa platformy przeciągnęła się jednak, a koszty odwiertu okazały się niezwykle wysokie. Dlatego postanowiono przyspieszyć prace przy instalowaniu obudowy otworu wiertniczego, użyto zbyt słabego cementu i nie zainstalowano przewidzianego zabezpieczenia. W rezultacie przez nieszczelną instalację wydostał się metan, który wypełnił pomieszczenia na platformie i eksplodował w maszynowni.

• 12 XII 2012 r. - Do szkoły w Sandy Hook (Connecticut) wchodzi młody mężczyzna z bronią w ręku i morduje 20 dzieci w wieku 6-7 lat oraz sześć osób dorosłych. Potem popełnia samobójstwo strzelając sobie w głowę. Dzień wcześniej zaś zamordował swoją matkę w mieście Newtown. Jest to jedna z najkrwawszych strzelanin w historii USA. Żadna masakra jednak nie przekonuje zwolenników dostępności broni, którzy wciąż twierdzą, że prawo do posiadania broni jest wyznacznikiem wolności Amerykanina.

• 2013 - 2017 r. - Pod centrum Seattle na zachodnim wybrzeżu powstaje tunel komunikacyjny o długości 3200 m i przekroju ponad 17 m. Ciekawostką jest gigantyczna japońska maszyna Bertha (na cześć burmistrzyni Seattle Berthy K. Landes), która wierci skałę i jednocześnie buduje tunel posuwając się w skale.

• 2014 r. - Colorado jako pierwszy stan USA legalizuje marihuanę i dopuszcza jej sprzedaż osobom po 21. roku życia wbrew prawu federalnemu obowiązującemu w całych Stanach Zjednoczonych. To oznacza, że mieszkańcy innych stanów i innych państw mogą legalnie kupić i palić marihuanę, ale tylko na obszarze Colorado. Jest to zapowiedź odejścia od kosztownej i nieskutecznej walki z narkotykami, która przynosiła dotąd ogromne zyski mafii i przekładała się na ogromną przestępczość.

• 2015 r. - Obama doprowadza do podpisania wstępnej umowy o utworzeniu Trans-Pacyficznego Partnerstwa (Trans-Pacific Partnership), czyli organizacji gospodarczej, zwłaszcza handlowej, obejmującej kilkanaście krajów wokół Pacyfiku. Przeciwnicy umowy wskazują jednak, że na wolnym handlu zyskują inni, a Amerykanie tracą pracę, ponieważ płace w innych krajach są niższe. Dlatego produkcja przenosi się ze Stanów Zjednoczonych do państw, gdzie są niższe koszty.

• 2016 r. - W wyniku tajnych operacji rosyjskich hakerów między innymi z grupy Sandworm szerzących fałszywą propagandę i korumpowaniu polityków przez ludzi Putina wybory prezydenckie minimalnie wygrywa Donald Trump. Szybko okazuje się, że to populista, nieudolny polityk i megalomański konserwatysta zwalczający Unię Europejską i Chiny, a popierający Rosję w imię doraźnych interesów. Znosi powszechne ubezpieczenie medyczne wprowadzone przez Obamę, zaognia stosunki z Chinami, zrywa współpracę z Unią Europejską, popiera brexit i zrywa Partnerstwo Trans-Pacyficzne. Odrzuca Protokół z Kioto o ochronie klimatu, bo nie wierzy naukowcom i wycofuje USA z Traktatu z Ottawy o zakazie min przeciwpiechotnych.

• 2017 r. - Analityczka wojskowa Reality Winner zostaje skazana na 5 lat więzienia za rzekome szpiegostwo, czyli ujawnienie, że rosyjscy hakerzy wykradali tajne amerykańskie dokumenty rządowe i wojskowe i mogli przyczynić się do wygranej Trumpa. W 2023 r. powstanie filmowy thriller Reality oparty na oryginalnych nagraniach FBI, pokazujący aresztowanie i postawę Winner.

• 1 X 2017 r. - W Las Vegas Stephen Paddock dokonuje jednego z największych masowych mordu w dziejach Stanów Zjednoczonych. Z nieznanych powodów strzela z hotelowego okna zabijając 58 osób i raniąc 851, a potem popełnia samobójstwo.

• 2020 r. - W marcu koronawirus SARS-CoV-2 dociera do Stanów Zjednoczonych, lecz Trump twierdzi, że nie ma żadnej epidemii. Zmienia zdanie, gdy po paru tygodniach liczba zakażonych i zmarłych Amerykanów przewyższa liczbę ofiar wirusa ze wszystkich innych krajów świata. Wynika to z niewydolnego i rozproszonego systemu opieki medycznej. Wielu Amerykanów nie ma ubezpieczenia zdrowotnego, a miliony są bezdomne, więc trudno kontrolować ich stan zdrowia. Wielu pracujących zarabia tylko tyle, żeby opłacić cotygodniowe raty za mieszkanie, więc nawet chorzy muszą iść do pracy, co oznacza, że zarażają innych. Kiedy zaś poszczególne firmy zawieszają działalność, aby ograniczyć możliwość zakażenia, w ciągu kilku dni niemal 40 milionów Amerykanów staje się bezrobotnymi. Tysiące zostają usunięte z wynajmowanych i nieopłacanych mieszkań. W ciągu kilku tygodni tracą domy, ponieważ nie mogą zapłacić bankowi kolejnej raty za ich kupno. Wielu grozi głód. Kilkaset tysięcy względnie bogatych mieszkańców Nowego Jorku, gdzie jest najwięcej zachorowań wyjeżdża z miasta. Przerażeni ludzie masowo kupują broń obawiając się zamieszek.

O bardzo złej organizacji amerykańskiej służby zdrowia świadczy przypadek pewnego mężczyzny, który ciężko zachorował po zarażeniu się koronawirusem i został uratowany. Wychodząc ze szpitala dowiedział się, że za kurację ma zapłacić milion dolarów, których oczywiście nie posiada. Wytacza wtedy proces szpitalowi za to, że był leczony wbrew jego woli i mimo wyczerpania pieniędzy, jakie miał z ubezpieczenia medycznego.

Pod koniec roku zaczynają się masowe szczepienia mające zatrzymać epidemię Covid-19.

• 2020 r. - Po zabójstwie Afroamerykanina George’a Floyda przez brutalnego policjanta antyrasistowskie wystąpienia i zamieszki przetaczają się przez Stany Zjednoczone, a potem rozprzestrzeniają się po całej planecie.

• 2020 r. - Wybory prezydenckie wygrywa Joe Biden, a Trump jako pierwszy w dziejach USA prezydent odmawia uznania wyniku. Próbuje sfałszować wyniki, a potem nawołuje do zamieszek i w styczniu następnego roku tłum jego zwolenników wdziera się do gmachu Kongresu w Waszyngtonie. Giną co najmniej cztery osoby, jest wielu rannych i aresztowanych, lecz to nie wystarczy, aby zwolennicy Trumpa mogli odrzucić wyniki wyborów.

• 2022 r. - Amerykańskie sądy prowadzą kilkadziesiąt spraw przeciw Trumpowi, który między innymi unikał płacenia podatków, korumpował urzędników państwowych, wydawał państwowe pieniądze na cele prywatne, wyniósł z Białego Domu tajne dokumenty i przechowywał w swoim domu zagrażając bezpieczeństwu państwa, nawoływał do antyrządowych zamieszek, współpracował z Rosją...

• 2022 r. - Po najeździe Rosji na Ukrainę Stany Zjednoczone stają na czele światowej koalicji dostarczającej broń i pomagającej Ukraińcom odeprzeć napaść.

Przeciwstawną kampanię propagandową prowadzi zaś były prezydent D. Trump, który twierdzi, że Ukraina znajduje się w strefie wpływów rosyjskich i należy zaakceptować rosyjski podbój.

• 2022 r. - W lipcu katastrofalna powódź dotyka Kentucky. W grudniu zaś wschodnią część Stanów Zjednoczonych nawiedza katastrofalna śnieżyca. W ciągu kilkunastu godzin temperatura spada nawet do -40^oC, zwały śniegu blokują drogi, a kilkadziesiąt osób zamarza w samochodach i na ulicach miast.

Nie jest to ostatnia anomalia pogodowa związana z globalnym ociepleniem. Latem następnego roku bowiem tornado będzie pustoszyło Illinois i dotrze do Chicago.

• 2022/2023 r. - Amerykańska służba wywiadowcza National Intelligence ujawnia, że przebadała obserwacje UFO z ostatnich 17 lat i zebrała łącznie ponad 700 wiarygodnych zdarzeń. Chcąc uniknąć skojarzeń z literaturą fantastyczną badacze wprowadzają nową nazwę UAP, czyli Unidentified Anomalous Phenomena, co oznacza Niezidentyfikowane Zjawiska Anomalne.

• Lato 2023 r. - Władze San Francisco decydują się na wprowadzenie części taksówek autonomicznych, co wywołuje ożywione dyskusje ich zwolenników i przeciwników.

← AfroamerykanieBermudy →