Hispaniola (Santo Domingo, Haiti)
- 1492 r. - Płynąc z Kuby Kolumb dociera 6 grudnia do wyspy, którą Indianie nazywają Quisqueya (Matka Wszystkich Lądów) lub Ayiti (Kraina Gór). On sam nazywa ten ląd Hispaniolą (zdrobnienie nazwy Hiszpanii) i urzeczony jego urodą zakłada tam pierwszą w Ameryce hiszpańską warowną osadę Navidad.
W tym czasie na wyspie zamieszkanej przez Arawaków i Karaibów istnieje co najmniej pięć plemiennych państewek Marién, Maguana, Maguá, Jaragua i Higüey.
16 XII 1492 r. - Kolumb odpływa do Hiszpanii, a na wyspie pozostawia 43 ochotników czekających na powrót statków. Osada Navidad zostaje wkrótce zniszczona przez Indian rozdrażnionych powtarzającymi się rozbojami i nieokiełznaną chciwością białych wciąż poszukujących złota.
1493 r. - Kolumb wraca na czele kilkunastu statków oraz blisko 2000 ludzi i odkrywa, że osada została zburzona i nie przeżył żaden z pozostawionych ochotników.
Przepełniony ideą chrystianizacji i europeizacji odkrytego lądu, który uważa za część Azji zakłada pierwszą kolonię La Isabella (nazwa na cześć hiszpańskiej królowej). Osiedlają się tam Hiszpanie wszystkich warstw społecznych, kilku Murzynów i nieliczne kobiety. Indianie Taina przyjmują ich życzliwie, lecz koloniści nie chcą ich rad i próbują żyć jak w Europie, chociaż uprawa pszenicy nie wychodzi, a niedobór owoców powoduje szkorbut. Za to udaje się wprowadzenie trzciny cukrowej.
Kolumb żąda od Indian składanej co trzy miesiące daniny z określonej ilości złota, bawełny i żywności, w zamian dając im miedziane znaki noszone na szyi. Ci, którzy takich znaków nie mają, są karani obcięciem dłoni lub mordowani, ponieważ nie podporządkowali się rozkazom białych.
Tysiące Indian Hiszpanie zamieniają w niewolników potrzebnych do pracy na plantacjach (system encomienda), lecz szybko się okazuje, że niewolnicy masowo giną. Wielu Indian wręcz popełnia samobójstwo, aby przerwać cierpienie lub uniknąć zniewolenia. Bywa, że rodzice zabijają swoje dzieci, żeby uchronić je przed okrucieństwem ludzi Kolumba.
- 1495 r. - Wybucha rozpaczliwe, bo bez nadziei na zwycięstwo, powstanie Indian przeciwko Hiszpanom. Biali prowadzeni przez Diego, syna Kolumba, masakrują powstańców przy pomocy stalowej broni i armat, schwytanych palą na stosach i mordują całe wioski. To jednak oznacza załamanie ekonomii kolonii tracącej w ten sposób niewolników.
Sytuację pogarsza huragan, który w czerwcu 1495 r. niszczy wiele statków i część osady. Słabe plony w roku 1496 powodują głód (żywność jest racjonowana), który przekłada się na wybuch epidemii wśród białych. Taina zaś wymierają na ospę, odrę, grypę i inne choroby przywleczone z Europy. Wreszcie nieliczni ocaleni osadnicy prowadzeni przez Bartolomeo Colóna, brata admirała, opuszczają pierwszą osadę i w roku 1496 zakładają drugą nazwaną La Nueva Isabella położoną dalej na południu. Wkrótce osada zmienia nazwę na Santo Domingo na cześć św. Dominika i stanie się bramą do Antyli i Mezoameryki, ponieważ to stąd wyruszy później większość wypraw konkwistadorów na Kubę, Porto Rico, do Meksyku i Panamy.
Stara La Isabella zostaje ostatecznie porzucona do 1498 r.
XVI w. - Na wybrzeżach Hispanioli osiedlają się Francuzi, zwłaszcza piraci zwani boucaniers, czyli bukanierzy.
XVI w. - Wytępienie miejscowych Indian (oporni wodzowie bywają paleni na stosie lub pieczeni żywcem) uznanych za dzikusów niezdolnych do posłuszeństwa i przyjęcia dobrodziejstw europejskiej cywilizacji, a zatem niegodnych miana prawdziwych ludzi, których chroni prawo moralne. Reszta ucieka w góry, a słynny wódz Hatuey przenosi się na Kubę. Od 1510 r. do pracy na plantacjach są sprowadzani murzyńscy niewolnicy jako odporniejsi na morderczą pracę i epidemie z Europy.
1502 r. - Wódz Caonabo, walczący z Hiszpanami na Hispanioli, ginie w morskiej katastrofie.
1502 r. - Potężny huragan niszczy w maju osadę Santo Domingo, więc gubernator Nicolas de Ovando zakłada nowe Santo Domingo na drugim brzegu rzeki Ozama.
1509 r. - Diego Colón, syn Kolumba piastujący stanowisko gubernatora Hispanioli, organizuje pierwszy transport panien do wzięcia z Hiszpanii. Biali w Nowym Świecie to niemal wyłącznie mężczyźni, którzy szukając żon zwracają się do Indianek. Hiszpanki są na Antylach rzadkością i dlatego inicjatywa Diego spotyka się z dużym zainteresowaniem.
1511 r. - Gubernator Hispanioli Diego Colón wysyła wyprawę pod dowództwem Diego Velasqueza na Fernandinę (Kubę), gdzie spodziewa się odkryć złoża złota.
1511 r. - W centrum Santo Domingo powstaje Alkazar, siedziba hiszpańskich gubernatorów wyspy. Obok katedry jest to jedna najstarszych kamiennych budowli Hispanioli.
Od 1514 r. - Ksiądz Bartolomé de las Casas (1474-1566, syn Francisca de las Casas, uczestnika drugiej wyprawy Kolumba) potępia brutalny podbój Indian, choć sam brał w nim udział na Antylach (1502-1513) i otrzymał za to ziemię oraz niewolników (system encomienda obracający Indian w niewolników). W podróżach między Meksykiem, Peru i Wenezuelą Casas nieźle poznaje kultury Indian. Jego książki opisujące okrutny podbój (1552) i historię Indian (1561) stanowią początek indianistyki jako nauki o Indianach (później część amerykanistyki, zajmującej się kulturą i dziejami Nowego Świata).
1522 r. - Pierwszy odnotowany bunt murzyńskich niewolników na Hispanioli. Część zbiega w górskie lasy. Tam Murzyni stykają się z resztkami Indian, a ze zmieszania religii zachodnio-afrykańskich i indiańskich oraz elementów chrześcijaństwa (katoliccy święci utożsamiani z duchami, reinkarnacja, opętania) ukształtuje się z czasem synkretyczna religia i magia wudu (voodoo, od vodun w języku afrykańskiego ludu Fon oznaczającego bóstwo). Dojrzała forma wudu powstanie w XVIII w. i stanie się ważnym czynnikiem budującym tożsamość Haitańczyków.
Od 1524 r. - Hiszpańskimi koloniami w Ameryce zarządza Consejo de Indias, królewska rada Indii.
1537 r. - Trumna ze zwłokami Kolumba zgodnie z jego życzeniem zostaje przewieziona z Sewilli do katedry w Santo Domingo. Pozostanie tam do chwili przejęcia władzy nad całą wyspą przez Francuzów pod koniec XVIII wieku. Wtedy szczątki wielkiego odkrywcy zostają wywiezione na Kubę do Hawany, a po odejściu Francuzów jeszcze raz za Atlantyk do Sewilli. Mieszkańcy Santo Domingo (Dominikany) wolą jednak wierzyć, że kości Kolumba nadal spoczywają w ich katedrze.
Lata 1540. - Francuski korsarz Francois le Clerc czasowo wypędza Hiszpanów z Hispanioli.
1586 r. - Angielski korsarz Francis Drake zdobywa i rabuje miasto Santo Domingo.
1606 r. - Hiszpania walcząca z Francją o Hispaniolę zakazuje obcym statkom lądowania na wyspie.
Ok. 1620 r. - Zachodnie wybrzeża Hispanioli zostają opanowane przez piratów.
1629 r. - Hiszpanie burzą osiedla francuskich bukanierów na Hispanioli i spychają ich w góry we wnętrzu wyspy. Część francuskich piratów opanowuje wtedy wyspę Tortuga (Ile de la Tortue) tuż przy północnym brzegu Hispanioli i nazywa siebie flibustierami (z holenderskiego vrijbuiter - pirat).
1629 - 1632 r. - Francuzi zdobywają zachodnią część Hispanioli nazwaną Saint Dominigue albo Haiti. Hiszpańska część wyspy zachowuje zaś nazwę Santo Domingo. Trwają francusko-hiszpańskie walki o władzę nad całą wyspą.
1631 r. - Brytyjczycy formalnie przejmują władzę nad Tortugą, ale w rzeczywistości jest to niezależna anarchistyczna republika piratów, przede wszystkim francuskich. Ma nawet niektóre atrybuty państwa, na przykład sztandar: jest on czarny z trupią czaszką i kośćmi na znak odrzucenia wszelkich wartości społecznych.
1639 r. - Brytyjczycy siłą usuwają Francuzów z Tortugi, ale już w 1640 r. flibustierzy odbijają wyspę.
1644 r. - Hiszpanie zakładają osadę Valparaiso na północno-zachodnim wybrzeżu Hispanioli naprzeciwko Tortugi.
1654 r. - Hiszpania zdobywa Tortugę.
1655 r. - Na polecenie Cromwella Brytyjczycy atakują hiszpańskie Santo Domingo, ale nie potrafią zająć wyspy na stałe.
1657 r. - Francja odbiera Tortugę Hiszpanom. W 1665 r. Francuzi z Tortugi zajmują pobliską hiszpańską osadę Valparaiso na północno-zachodnim wybrzeżu Hispanioli i nadają jej nazwę Port-de-Paix. Do 1677 r. Francja stabilizuje swoją władzę nad zachodnią częścią Hispanioli, która od roku 1659 jest francuską kolonią zwaną Saint-Domingue.
1659 r. - Podczas huraganu hiszpański galeon Nuestra señora de la Concepción rozbija się o rafę Los Abrojos koło Hispanioli. Pod wodą znika ok. 100 ton srebra.
1670 r. - Na mocy traktatu pokojowego podpisanego w Madrycie Anglia uznaje władzę Hiszpanii nad Santo Domingo w zamian oddając Anglikom Jamajkę.
1679 r. - We francuskiej osadzie Port-de-Paix wybucha powstanie czarnoskórych niewolników.
1697 r. - Pokój w Ryswick: odtąd zachodnia część Hispanioli należy do Francji jako Saint-Domingue (późniejsze Haiti), a wschodnia do Hiszpanii jako Santo Domingo. Na mocy Umowy z Madrytu (1670) Anglicy uznają Santo Domingo za własność Hiszpanii.
1715 - 1724 r. - Krzewy kawowca zostają sprowadzone na Hispaniolę. Wkrótce będzie to jedna z najważniejszych upraw na wyspie.
1749 r. - Francuzi zakładają osadę l’Hopital, przyszłe miasto Port-au-Prince. Miasto będzie wielokrotnie niszczone przez trzęsienia ziemi (największe w latach 1751, 1770 i 2010).
1751 - 1757 r. - Wielkie powstanie niewolników we francuskiej części Hispanioli, czyli Saint-Domingue. Na jego czele stoi były murzyński niewolnik François Mackandal (ok. 1728-1758). Pochodzi z zachodniej części Afryki, skąd został porwany przez łowców niewolników. Jako kilkunastoletni chłopak trafił na plantację trzciny cukrowej na Saint-Domingue i tam stracił prawe ramię. W 1751 r. ucieka w góry, gdzie w głębi wyspy funkcjonują społeczności podobnych uciekinierów. Mackandal mimo kalectwa staje na czele jednej z takich wspólnot i zyskuje miano Czarnego Mesjasza, ponieważ przywraca ludziom ich dumę. Przez sześć lat prowadzi bardzo skuteczną partyzancką walkę i działalność sabotażową, unikając zarazem bezpośredniego starcia z armią. Przy pomocy sieci agentów zatruwa studnie, źródła wody, alkohol, żywność, lekarstwa i wszystko, z czym mogą zetknąć się Francuzi. Tajemnicze masowe zgony sieją grozę. W 1755 r. umiera tak wielu francuskich panów oraz czarnych niewolników, że funkcjonowanie plantacji oraz istnienie kolonii są zagrożone. W latach 1755-1757 umiera ponad 6000 osób. Wreszcie lekarze odkrywają przyczynę zgonów i zaczyna się polowanie na truciciela, torturowanie schwytanych Murzynów, żeby wskazali kryjówkę Czarnego Mesjasza. Według tradycji wydaje go kilkuletnia dziewczynka o imieniu Assam. Schwytany François Mackandal zostaje osądzony i spalony na stosie w Cap Français (późniejsze miasto Cap-Häitien), lecz przechodzi do legendy jako bohater. Rzekomo tuż przed śmiercią wykrzykuje, że wróci w postaci komara i razem z innymi wojownikami wcielonymi w komary zabije jeszcze więcej Francuzów. Niektórzy twierdzą, że przepowiednia spełnia się w 1794 r., kiedy pojawia się ogromna liczba komarów, które roznoszą żółtą febrę dziesiątkującą francuską armię.
1758 r. - Nowe prawa wprowadzone w Saint-Domingue znacznie ograniczają swobodę czarnoskórych niewolników.
1777 r. - Francuzi sprowadzają na wyspę z Europy koszenilę (Dactylopius coccus), drobnego pluskwiaka, którego samice są przerabiane na ceniony czerwony barwnik.
Do 1791 r. - Pod wpływem Rewolucji Francuskiej rosną nastroje narodowe i dążenie do niepodległości wśród Murzynów zbiegłych w góry. Marronage, czyli zbiegostwo, już wcześniej osiągnęło spore rozmiary: do 1751 r. uciekło 3500 Murzynów. Uciekinierzy utworzyli partyzancką republikę walczącą przeciwko państwu, które ich dyskryminuje.
Według późniejszych opowieści 14 VIII 1791 r. hungan (kapłan) Boukman pochodzący z Jamajki prowadził ceremonię wudu. Nagle wybuchła burza i pojawiła się stara Murzynka z wielkim nożem (być może wcielenie samej Marinette), która dziko tańcząc odprawiła ceremonię Petro i złożyła ofiarę z czarnej świni. Obecni wypili krew świni i przysięgli, że pójdą za Boukmanem walczyć o wolność. Wudu zatem jednoczy ideowo Murzynów i Mulatów, nadaje powstaniu siłę duchową i przyczynia się do jego ostatecznego zwycięstwa.
Tradycje wudu przetrwają potem wiele lat. Z wudu wiąże się też rozwój mediumizmu, co oznacza wywoływanie duchów i kontaktowanie się z nimi za pośrednictwem mediów - osób uważanych za zdolne do widzenia istot z zaświatów.
1791 r. - Wolny Murzyn François-Dominique Toussaint Louverture (F. D. T. L’Ouverture lub F. D. T. Bréda, 1743-1803) staje na czele antyfrancuskiego powstania ciemnoskórych niewolników w Saint-Domingue. Sprzymierzeńcami powstańców są Hiszpanie z Santo Domingo.
1793 r. - Rewolucyjna Francja znosi niewolnictwo, więc F. D. Toussaint Louverture przechodzi na stronę Francuzów (1794) i walczy dla nich o panowanie nad całą wyspą.
1795 r. - Na mocy traktatu z Bazylei Francja, która już rządzi Saint-Domingue, przejmuje władzę również nad Santo Domingo, czyli wschodnią częścią Hispanioli, co oznacza zjednoczenie całej wyspy.
1796, 1798 r. - Służący rewolucyjnej Francji murzyński generał F. D. Toussaint Louverture walczy z oddziałami interwencyjnymi: rozbija Hiszpanów, a dwa lata później Brytyjczyków.
Do 1801 r. - F. D. Toussaint Louverture opanowuje całą Hispaniolę i ogłasza utworzenie państwa Saint-Domingue sprzymierzonego z Francją, a sobie przyznaje dożywotni urząd gubernatora. Przekształca kolonialne społeczeństwo oparte o idee rasistowskie i niewolnictwo w społeczność ludzi wolnych i równych bez względu na rasę, co ma gwarantować konstytucja nowego państwa.
1802 r. - Francuska interwencja zbrojna mająca przywrócić bezpośrednią władzę Paryża nad Hispaniolą. Louverture zostaje schwytany i wywieziony do Francji, gdzie wkrótce umiera. Co prawda wyspa formalnie wraca pod władzę Paryża, lecz walki nie ustają. Nowym czarnoskórym przywódcą powstańców zostaje Jean-Jacques Dessalines (1758-1806), były żołnierz we francuskiej armii kolonialnej, potem porucznik w armii Louverture’a, a w końcu generał.
18 X 1803 r. - Zwycięska dla Murzynów bitwa pod Vertières zmusza Francuzów i służących im Polaków do wycofania się z wyspy.
1 I 1804 r. - Jean-Jacques Dessalines ogłasza powstanie nowego państwa nazwanego Haiti. Stolicą jest Port-au-Prince, palma jako symbol walki Murzynów o wolność staje się godłem państwa, a Dessalines ma być jego dożywotnim gubernatorem. Szybko jednak okazuje się, że Haiti ma ogromne trudności gospodarcze, właściciele plantacji odebranych im przez nowe władze żądają odszkodowań, inne kraje nie akceptują Haiti, a Dessalines nie ma innych możliwości zaprowadzenia wewnętrznego porządku niż przemoc i okrucieństwo wobec przeciwników. Próbując skonsolidować wyspę 22 września Dessalines ogłasza się cesarzem Jakubem I, lecz tym aktem nie przysparza sobie zwolenników. Narasta opór, a w kręgach polityków zawiązuje się spisek, w którym biorą udział między innymi murzyński generał i bliski współpracownik Louverture’a Henri Christophe (1767-1820) oraz znany dowódca sił powstańczych Alexandre Sabès Pétion (1770-1818).
17 X 1806 r. - Dessalines zostaje zamordowany przez swoich żołnierzy w miejscowości Pont-Rouge koło Port-au-Prince, a jego ciało trafia do pospiesznie wykopanego dołu na brzegu pola.
Wybucha walka o władzę i w ciągu 1807 r. wyspa rozpada się na dwa państwa. W północnym Haiti z przewagą Murzynów rządzi prezydent Henri Christophe rezydujący w Cap-Häitien. W południowym Haiti zdominowanym przez Mulatów urząd prezydenta sprawuje Alexandre Sabès Pétion, a stolicą kraju jest Port-au-Prince.
1808 - 1809 r. - Hiszpańscy powstańcy wspierani przez armię brytyjską korzystają z zamieszania na wyspie i przywracają panowanie Hiszpanii we wschodniej hiszpańskojęzycznej części Hispanioli.
1811 r. - W północnym Haiti Henri Christophe ogłasza się królem jako Henryk I. Wprowadza potem ściśle przestrzegany spis praw Kodeks Enrique, umiejętnie rozwija gospodarkę, przede wszystkim eksport cukru, medycynę i szkolnictwo. Król popiera Kościół katolicki i narzuca rygorystyczne wskazania moralne kleru. Władca stopniowo przekształca się w tyrana wzbudzającego coraz większą niechęć wśród poddanych. Kiedy więc w 1820 r. podczas mszy doznaje ataku apopleksji (udar mózgu), zawiązuje się spisek mający obalić nielubianego i słabnącego władcę. Kolejne bunty ogarniają coraz większy obszar kraju. Wreszcie król uznaje swoje niepowodzenie i po wieczornej kąpieli w wonnych ziołach strzela sobie złotą kulą w serce.
1818 r. - Po śmierci Pétiona generał Jean-Pierre Boyer (1776-1850) zostaje wybrany prezydentem południowego Haiti dzięki przewodniczącemu senatu, który nie dopuszcza do głosu ewentualnych kontrkandydatów.
1820 r. - Po śmierci Henri Christophe’a J. P. Boyer zbrojnie najeżdża Królestwo Haiti w północnej części wyspy i jednoczy zachodnią francuskojęzyczną Hispaniolę w państwo Haiti ze stolicą w Port-au-Prince.
1821 r. - Antyhiszpańskie powstanie wyzwala wschodnią Hispaniolę, gdzie powstaje niezależna Republika Dominikany ze stolicą w Santo Domingo.
1822 r. - J. P. Boyer zdobywa Santo Domingo i wschodnią hiszpańskojęzyczną część wyspy przyłącza do Haiti.
1825 r. - Władze Haiti przyznają odszkodowania byłym właścicielom plantacji, lecz do wypłaty dojdzie dopiero w 1838 r. w zamian za uznanie niepodległości Haiti przez Francję.
1843 r. - Wojskowy przewrót obala Boyera, który rezygnuje z prezydentury i wyjeżdża do Francji. Jego następcy nie potrafią jednak ustabilizować władzy, więc w ciągu czterech następnych lat Haiti będzie rządzone przez czterech kolejnych prezydentów.
1844 r. - Wewnętrzne problemy Haiti wykorzystują politycy we wschodniej Hispanioli i ogłaszają powstanie niezależnej Republiki Dominikany. Na czele państwa staje komisja rządowa, której przewodniczy Tomás Bobadilla y Briones. Dominikana jest głównie pasterska i hiszpańskojęzyczna, a dominująca religia to katolicyzm.
Haiti zaś jest głównie rolnicze i francuskojęzyczne, a główną religią, zwłaszcza klas niższych, jest wudu (voudou). Klasy wyższe wyznają na ogół katolicyzm jako oficjalną religię państwa. W obu państwach dominują Mulaci i Murzyni.
1844 - 1848 r. - Pierwszym prezydentem Dominikany jest Pedro Santana (1801-1884), polityk i żołnierz. Po pierwszej kadencji Santana będzie sprawował urząd prezydenta jeszcze w latach 1849, 1853-1856 i 1858-1861. Po roku 1844 wojska Haiti kilkakrotnie atakują Dominikanę, chcąc ją podbić, a konieczność obrony nie sprzyja demokratyzacji kraju. Dlatego też Santana umacniając swoją władzę w końcu staje się dyktatorem.
1847 - 1859 r. - Prezydentem-dyktatorem Haiti jest Faustin Soulouque (1782-1867), były niewolnik, wyznawca wudu i zarazem katolik, uczestnik walk o niepodległość a potem generał. W 1849 r. ogłasza się cesarzem Faustynem I. Słynie z megalomanii i okrucieństwa. Po rzeziach buntujących się Mulatów i Murzynów traci władzę obalony przez bunt wojskowych pod wodzą generała Fabre’a Geffrarda (1806-1878). Wyjeżdża na Jamajkę, skąd wróci tuż przed śmiercią.
1859 - 1867 r. - Prezydent Fabre Geffrard rządzi Haiti jako republiką. Wzrasta gospodarcze uzależnienie kraju od Stanów Zjednoczonych.
1861 r. - Dominikana zagrożona powtarzającymi się napaściami ze strony Haiti prosi Hiszpanię o ponowne uznanie jej za swoją kolonię, na co rząd w Madrycie godzi się w 1862 r. Jednak nie wszyscy Dominikańczycy akceptują rekolonizację i w 1863 r. wybucha antyhiszpańskie powstanie pod wodzą generała Juana Pablo Duarte, które w ciągu dwóch lat ogarnie niemal całą wschodnią część wyspy.
1865 r. - Dominikańscy powstańcy zmuszają Hiszpanię do wycofania się z Hispanioli. Dominikana znów staje się niezależną republiką, a na jej czele staje prezydent Pedro Antonio Pimentel (1830-1974).
Niestety, uruchomione nastroje wojenne, ambicje poszczególnych polityków i wojskowych oraz realne kłopoty gospodarcze sprzyjają konfliktom i generałowie będą walczyć o władzę jeszcze wiele lat. Korzystają na tym przedsiębiorcy ze Stanów Zjednoczonych, którzy stopniowo uzależniają od siebie gospodarkę Dominikany.
1902 r. - Wielki pożar niemal całkowicie niszczy miasto Port-de-Paix na północnym wybrzeżu Haiti. Mimo odbudowy ważny dotąd ośrodek rolniczy i lokalny port już nigdy nie odzyska poprzedniej pozycji.
1905, 1907 r. - Umowy zrujnowanej przez walki Dominikany z USA oddają finanse państwa pod zarząd amerykański. W ten sposób Dominikana całkowicie uzależnia się od Stanów Zjednoczonych, które ją bezwzględnie eksploatują, wywołując powszchną biedę i falę zamieszek.
1908 r. - Amerykańska armia ląduje w Dominikanie, aby stłumić zamieszki i pomóc urzędującemu od 1906 r. prezydentowi Ramónowi Cáceresowi (1866-1911). W rzeczywistości jednak ten i następni prezydenci Dominikany są zaledwie marionetkami w rękach Stanów Zjednoczonych.
1915 r. - Zamieszki ubożejącej ludności oraz potężne zadłużenie wobec Stanów Zjednoczonych powodują amerykańską interwencję zbrojną i okupację Haiti jako państwa niewypłacalnego.
Prezydentem kraju jest w tym czasie Philippe Sudré Dartiguenave.
Od 1916 r. - Amerykańska armia okupuje Dominikanę nieustannie walcząc z dominikańskimi sabotażystami i partyzantami. Wreszcie w 1924 r. USA wycofują się z Dominikany, a urząd prezydenta obejmuje Horacio Vásquez, przywódca konserwatywnej Partii Demokratycznej.
1918 - 1930 r. - Za rządów prezydentów P. S. Dartiguenave’a (do 1922 r.), L. Borno (do 1930 r.), L. E. Roy (1930) i S. Vincenta toczą się walki powstańców przeciw amerykańskiej armii okupującej Haiti.
1930 r. - Rebelianci odsuwają od władzy prezydenta Dominikany Horacio Vásqueza. Przy tej okazji władzę przejmuje generał Rafael Leónidas Trujillo (1891-1961) i zaczyna dyktatorskie rządy rodu Trujillo. Jest to początek „ery Trujillo” w Dominikanie.
1830 r. - Potężny huragan niszczy Santo Domingo, co Trujillo wykorzystuje do wprowadzenia stanu wyjątkowego, żeby łatwiej kontrolować społeczeństwo Dominikany. Zmienia nazwę stolicy na Ciudad Trujillo, a w następnych latach każe czcić się jako „najwyższy obrońca”, „geniusz pokoju”, „pierwszy wróg komunizmu” czy „generalissimus”. W 1931 r. delegalizuje wszystkie partie polityczne oprócz własnej Partii Dominikańskiej, dzięki czemu wygrywa potem wszystkie wybory. Rządzi przez terror, tajemne mordy, porwania niewygodnych ludzi i szykany w pracy.
Wprowadza też ideę hispanidad, czyli hispanizacji i wybielania Dominikany, co oznacza przekształcenie jej w kraj białych katolików mówiących po hiszpańsku.
1930 r. - S. Vincent zostaje prezydentem Haiti (do 1941 r.). Ogranicza prawa parlamentu.
1934 r. - Oddziały powstańcze zmuszają Amerykanów do wycofania się z Haiti.
1937 r. - Trujillo każe wymordować Haitańczyków przebywających na terenie Dominikany pod pretekstem zemsty za najazd sprzed stu lat. Tak dochodzi do tak zwanej rzezi pietruszkowej (Masacre del Perejil), kiedy podburzona miejscowa ludność morduje swoich sąsiadów za pomocą maczet, kijów czy łopat. Tak ginie kilkadziesiąt tysięcy ludzi.
1945 r. - Haiti zostaje członkiem ONZ. Gospodarka oparta na plantacjach, zwłaszcza trzciny cukrowej i kawy, oraz kopalniach boksytu jest uzależniona od firm ze Stanów Zjednoczonych. Nadmierna eksploatacja kraju i ubożenie ludności sprzyjają ideom komunizmu, co wywołuje zaniepokojenie władz i prowadzi do autorytaryzmu kolejnych prezydentów.
1946 r. - Siły rządowe w Dominikanie dokonują masakry strajkujących związkowców.
Od 1947 r. - W Dominikanie rządzonej przez rodzinę Trujillo obowiązuje zakaz działalności partii lewicowych.
1952 r. - Wojskowy pakt z USA umacnia pozycję Rafaela Leónidasa Trujillo jako dyktatora Dominikany i zapewnia dominację amerykańskich koncernów na wyspie.
1957 r. - Prezydenckie wybory w Haiti wygrywa François Duvalier (1907-1971), lekarz i polityk wyznawca wudu i katolicyzmu, zwolennik współpracy z USA. Zmagając się z silną opozycją polityczną organizuje w 1959 r. prywatną armię Tonton Macoute, która ma terroryzować i mordować przeciwników prezydenta. Jest to o tyle zrozumiałe, że sowieckie i kubańskie służby specjalne faktycznie podejmują próby narzucenia komunizmu. W 1959 r. Kubańczycy pomagają haitańskim uchodźcom w zorganizowaniu inwazji na Haiti, która zostaje odparta dzięki pomocy Stanów Zjednoczonych.
Wszystkie te czynniki oraz kilkugodzinna śpiączka wywołana przez zawał serca w 1959 r. wpływają destrukcyjnie na psychikę Duvaliera, który staje się coraz bardziej niestabilny emocjonalnie, podejrzliwy, skłonny do okrucieństwa i megalomański. Ogłasza się dożywotnim prezydentem (1964) i popada w konflikt z Kościołem katolickim, ponieważ żąda wprowadzenia swojego nazwiska do modlitw. W 1969 r. usuwa z kraju katolickiego arcybiskupa Port-au-Prince, a wudu uznaje za religię państwową.
1960 - 1970 r. - Turystyka staje się jednym z głównych źródeł dochodu Haiti obok kawy i boksytów.
1961 r. - Zamordowanie Trujillo i odsunięcie jego rodziny od władzy w Dominikanie: prezydentem zostaje Joaquin Balaguer.
1963 r. - Po rezygnacji Balaguera prezydentem Dominikany zostaje Juan Bosch, lecz wkrótce obala go junta wojskowa. Dwa lata później prosowieccy partyzanci organizują kolejny przewrót, co powoduje interwencję CIA (1965). Wybory prezydenckie wygrywa zależny od Waszyngtonu J. Balaguer (1966), a dzięki kolejnym sterowanym wyborom (1970, 1974) pozostanie prezydentem aż do roku 1978, kiedy wybory wygra również zależny od USA Antonio Guzman Fernandez.
Eksploatacja wyspy, zwłaszcza wydobycie boksytów w Dominikanie, przynosi ogromne zyski amerykańskim koncernom.
Od 1971 r. - Po wylewie krwi do mózgu, co spowodowało paraliż prezydent Haiti François Duvalier chce przekazać władzę swemu synowi. Przeprowadza więc sfałszowane referendum, w którym rzekomo 2 391 916 osób, czyli 100% głosujących opowiedziało się za synem dyktatora. W ten sposób Jean-Claude Duvalier (1951-2014) zostaje najmłodszym prezydentem w dotychczasowych dziejach ludzkości. Jest otłuszczony, waży 140 kg i słynie z ociężałości umysłowej, ale przejmuje dożywotnią władzę w Haiti. Kraj jest zrujnowany gospodarczo, a wielu Haitańczyków przypomina, że dyktator odpowiada za śmierć co najmniej 30 tysięcy ludzi uznanych za zagrożenie dla reżimu. Rodzina Duvalier nadal jednak utrzymuje kleptokratyczne rządy oligarchów, a niezbyt lotny prezydent jednego z najbiedniejszych krajów świata zgromadzi majątek wart kilkaset milionów dolarów.
1980 r. - Sensacyjne wydarzenie zdające się potwierdzać opowieści o zombie wstrząsa Haiti. W rodzinnej wiosce w dolinie Artibionite pojawia się Clairvius Narcisse, który umarł i został pochowany w roku 1962. Narcisse twierdzi, że przez 18 lat był niewolnikiem szamana, który go niegdyś wykopał z grobu i ożywił.
Badania przeprowadzone przez amerykańskich uczonych ujawniają, że 18 lat wcześniej Narcisse pokłócił się z bratem o ziemię, kilka dni później zaczął chorować, miał kłopoty z oddychaniem i krwawienia z ust, aż wreszcie umarł. Z drugiej strony kanadyjski badacz Wade Davis ustala, że szamani zwani bokor używają trującej tetrodotoksyny otrzymywanej z ryb rozdymek zwanych fugu zmieszanej z bufotoksyną wydzielaną przez ropuchę. Wcierają tę mieszaninę w skórę ludzi, aby wprawiać ich w stan imitujący śmierć. Jeśli w odpowiednim czasie podadzą odtrutkę, rzekomo zmarły wraca do życia, choć czasem jako inwalida. Davis zadaje sobie pytanie, czy Narcisse przeżył coś podobnego i czy szamani częściej używają trucizny, aby zamieniać ludzi w bezmyślnych niewolników.
- 1982 - 1986 r. - Salvador J. Blanco jako prezydent Dominikany próbuje modernizować kraj, lecz wywołuje krwawe zamieszki (1984). W końcu przegrywa kolejne wybory, a prezydentem znów zostaje Balaguer (1986, 1990, 1994).
Odtąd Dominikaną rządzą kolejni prezydenci związani z USA i miejscową oligarchią finansową, często skorumpowani i nieudolni. Mimo to rozwija się turystyka, a gospodarka kraju wykazuje cechy stabilizacji.
1986 r. - Powstanie usuwa Duvalierów, a prezydentem Haiti zostaje katolicki ksiądz J. B. Aristide, zwolennik teologii wyzwolenia. Już po siedmiu miesiącach obala go jednak wojsko i wprowadza rządy junty. Dopiero amerykańska interwencja zbrojna w 1994 r. przywróci władzę Aristide’a, który jednak szybko okazuje się bezwzględnym, krwawym dyktatorem.
Ok. 2000 r. - Haiti rządzone przez dyktatorów i wojskowych jest państwem skrajnie ubogim, z bardzo niskim dochodem i szybko degradowaną przyrodą (ludność wycina lasy na opał), co skutecznie odstrasza turystów.
Nieudolność władzy, fatalne budownictwo i zacofanie Haiti obnaża tragiczne trzęsienie ziemi na początku roku 2010, kiedy ginie ponad 200 tysięcy ludzi, a po kilku miesiącach wybucha epidemia cholery. Władze okazują się bezsilne, a ludność przeżywa następne miesiące wyłącznie dzięki międzynarodowej pomocy.
W tym samym czasie dużo lepiej zorganizowana sąsiednia Dominikana cieszy się względnym dobrobytem.
2002 r. - Haiti wstępuje do CARICOM.
2009 r. - W mieście Santo Domingo w Dominikanie powstaje pierwsze metro na obszarze Karaibów.
2014 r. - We wrześniu dochodzi do jednej z największych masowych ucieczek w dziejach światowego więziennictwa. Bogaty biznesmen, którego syn odsiadywał wieloletni wyrok, organizuje napad na więzienie w Croix-des-Bouquets. W jego wyniku na wolność wydostaje się 329 przestępców, co po raz kolejny obnaża słabość haitańskiego państwa.
2020 r. - Pandemia Covid-19 szerzy się w kraju, który jest skrajnie biedny, źle zarządzany i prawie nie ma służby zdrowia.