Mikronezja, Fidżi, Tonga, Samoa i zachodnia Polinezja
- Od połowy 2. tysiąclecia p.n.e. - Stopniowe zaludnianie Fidżi (przed XIII w. p.n.e.), Ellice i Tonga (XII w. p.n.e.) oraz Mikronezji (od VI w. p.n.e.) przez staropolinezyjski lud z Indonezji, niosący kulturę Lapita (rozkwit do końca ery).
Według miejscowego mitu bóg Tangaloa łowiąc niegdyś ryby, zahaczył o coś pod wodą. Kiedy zaś zaczął ciągnąć linę z hakiem, wyrwał kawał dna oceanu i wydobył go na powierzchnię. Taki miał być początek archipelagu Tonga. Nowe wyspy okazały się tak piękne, że niektórzy bogowie porzucili swoje dawne siedziby i zamieszkali na Tonga. Wkrótce jednak utracili nieśmiertelność, ponieważ zjedli tongańskie owoce. W ten sposób powstali pierwsi ludzie.
Wiele ludów Oceanii ma własne mity o początkach poszczególnych wysp. Na przykład na atolu Ulithi (Karoliny) opowiada się o dwóch siostrach, z których jedna zawsze dostawała najgorsze części żółwia, choć bardzo lubiła żółwie mięso. Wreszcie oburzona sama ruszyła na poszukiwanie łowisk żółwi rzucając na morze grudki ziemi, które utworzyły łańcuch małych wysepek. Tak powstały Karoliny.
Na znana jest legenda o żeglarzach, których zaatakowała niegdyś śmiertelna choroba. po długich poszukiwaniach odpowiedniego miejsca uczczono ich sypiąc wielki kamienny stos i tak powstała wyspa nazwana , co oznacza na stosie kamieni lub na kamiennym ołtarzu.
1. tysiąclecie p.n.e. - Na Palau żyje plemię, które w warunkach ograniczonych zasobów małych wysp skarlało do wysokości ok. 100-120 cm. Utrzymuje się z rybołówstwa i zbieractwa. Przetrwa do połowy następnego tysiąclecia, kiedy ustąpi miejsca austronezyjczykom normalnego wzrostu. Kości niskorosłego ludu zostaną odkryte w pierwszych latach XXI w.
V w. p.n.e. - I w. n.e. - Według tradycji wyspę zasiedlają uczestnicy siedmiu mitycznych wypraw, a podczas ostatniej z nich przybywają bracia Olsipa (Olisihpa) i Olsopa (Olosohpa). Zgodnie z tradycyjnymi opowieściami bracia są twórcami kamiennego miasta Nan Madol. Najdłużej żyjący Olsopa zakłada potem plemienną monarchię i staje na jej czele z tytułem Saudeleur, co oznacza władcę okolicy.
W tym okresie osadnicy wycinają lasy na , aby zdobyć drewno i przestrzeń na pola uprawne. Znana jest ceramika, której tradycje przywieziono z Azji i Indonezji.
1. tysiąclecie n.e. - Języki polinezyjskie dominują w Mikronezji. Jedynie na Palau i Marianach używa się języków indonezyjskich.
1. tysiąclecie n.e. - Na powstają kamienne platformy jako podstawy dla chat, a w połowie tysiąclecia kamienna osada-twierdza Nan Madol (nazwa oznacza Przestrzeń Pomiędzy) na płyciźnie wysepki Temwen koło . To miejsce jest znane ze spokojnego morza, gdzie na ogół nie docierają huragany. W Nan Madol są konstruowane sztuczne wyspy z bazaltowych kolumn, na przykład Wasau, na których stoją domy władcy i arystokracji oraz świątynie. Legenda głosi, że potężne kamienie wydobyte w Sokehs po drugiej stronie sprowadził drogą powietrzną pewien czarodziej wynajęty przez ród Saudeleur. W rzeczywistości kamienie zostały przewiezione drogą morską dookoła wyspy i ułożone w potężne mury nawodnego miasta. Nan Madol jest całkowicie otoczone wodą i wymaga stałego zaopatrzenia w żywność i wodę pitną z wyspy.
IX/X w. - Ui-te-Rangi-Ora przybywa na wysepkę Tau (Samoa). Moa i Lu (syn i córka Ui-te-Rangi-Ory) panujący w Fitiuta na Tau rozpowszechniają kurę jako totem klanu Moa i dynastii Tangaloa. Czynią ją tabu (nietykalną) dopóki nie stanie się zwierzęciem pospolitym. Dynastia wywodzi się od boga Tangaloa, podobnie jak dynastia Tonga, lecz w odróżnieniu od Tonga część władzy na Samoa ma rada rodów. Dynastia Tangaloa tworzy samoańskie królestwo Manua, a dzieci Ui-te-Rangi-Ory zapoczątkują sześć linii dynastycznych. Lefanoga (syn Ui-te-Rangi-Ory) buduje na Tau czerwony dom Fale’ula jako siedzibę rodu. Muiu (córka Ui-te-Rangi-Ory) poślubia okrutnego władcę Fidżi Tui Fiti (uwolni ją wyprawa brata Taeo). Powiązania dynastyczne w Polinezji są umacniane dodatkowo przez instytucję tavairaa - uroczyste nadanie imienia oraz przyjęcie do rodu na znak szacunku i zawarcia sojuszu.
IX - XI w. - Pod wpływem migracji archipelagi Samoa oraz Tonga stają się centrum rasy nowopolinezyjskiej o przewadze elementów mongoloidalnych i centrum oceanicznych wypraw na łodziach z wysięgnikiem lub na katamaranach. Dalekie morskie wyprawy są podejmowane często dla zdobycia cenionego jadeitu.
Natomiast mieszkańcy wysp Yap (Karoliny) będą organizować podobne wyprawy na Palau (400 km) lub Guam (ponad dwa razy dalej), aby zdobyć bryły aragonitu, z których wyrabiają koła fä (rai) o średnicy nawet 3,5 m, ważące po kilka ton. Wielkim nakładem pracy, a nawet z narażeniem życia przywożą je na Yap i ustawiają przed domami jako znak bogactwa oraz siły rodu (realnie płacą tylko małymi kołami). Jest to działanie wyłącznie prestiżowe, a jednak przekłada się na społeczny sukces właścicieli największych fä.
Według legendy pierwsze koła zrobił żeglarz Anagumanga. Inni zaś twierdzą nieco złośliwie, że kamienną walutę wymyślił pewien dowcipny bóg, aby chciwym ludziom uświadomić ciężar bogactwa.
X w. - Znany z opowieści i legend wódz Malama-Ngangae ląduje na Samoa.
X - XII w. - Wyprawy żeglarzy z Samoa na Wyspy Cooka.
Połowa X w. - Ahoeitu z rodu Tagalda zakłada dynastię rządzącą Tonga i przyjmuje tytuł Tui Tonga, stając się zarazem arcykapłanem. Kolejni władcy z linii Tui Tonga są zwolnieni z obowiązku obrzezania i tatuowania, a ich ciała są grzebane w langi, czyli wielkich piramidach-mauzoleach zbudowanych z bloków koralowca.
Obok władcy istnieją następcy tronu z tytułem Tui Haa Takalau oraz Tui Kanakupolu a także rada zwana Fono.
- Połowa X w. - Żeglarze z Fidżi na krótko podbijają królestwo Manua na Samoa.
Władcy na Fidżi słyną z despotyzmu - wszystko należy do władcy, każdy poddany, przedmiot, dom i łódź mogą być zabrane przez tyrana.
- 975 r. - Na Samoa Maui buduje potęgę państwa Manua.
Powstają stronnictwa polityczne: królewskie Pule (pule - rządzić) i opozycyjne Mau.
XI w. - Pili, syn Maui, jednoczy całe Samoa w królestwie Manua. Natomiast Tonga, Fidżi, Rarotonga i Tahiti są jego lennikami.
XI w. - Doskonały żeglarz Fotu (brat Pili) podejmuje śmiałą wyprawę z Samoa na wschód, docierając do wybrzeży Ameryki Południowej. Polinezyjczycy utrzymują jedynie sporadyczne kontakty z Ameryką aż do europejskiej kolonizacji i przywożą do Ameryki kury.
XI - XVI w. - Na trwa epoka Nan Madol. Duża część pierwotnych lasów już nie istnieje. Zanikła zbyt kłopotliwa w warunkach wyspiarskich sztuka wytwarzania ceramiki. Wyspą rządzi dynastia Saudeleur, a polityczną i religijną stolicę Nan Madol rozbudowuje w potężną twierdzę na niemal stu sztucznych wysepkach z bazaltu, rozdzielonych kanałami. Monumentalna architektura Nan Madol ma służyć pokazaniu potęgi władców - niektóre bloki składające się na budynki ważą po kilkadziesiąt ton i mają kilka metrów długości, a zbudowane z nich mury przekraczają 7 m wysokości.
Według legend kamienne miasto powstało na chwałę bogini Nanunsunsan lub ku czci bóstw morza. Podczas dorocznych ceremonii nawiązywania łączności z bogami kapłani obwożą w łodzi żółwia przystrojonego cennymi ozdobami. Potem ozdoby lądują na dnie specjalnego basenu (w roku 1958 odnajdą je amerykańscy archeolodzy), a samo zwierzę zostaje rytualnie zjedzone. Na wysepce Pahn Kadira znajduje się świątynia boga grzmotów Nan Zapue i centrum władzy politycznej. Centra religijne są na wysepkach Idehd i Darong. Natomiast woda w basenie na wysepce Peikapw ma podobno moc pokazywania przyszłości. Na wysepce Usendau mieszkają kapłani. W najmłodszej wschodniej części kompleksu budowli na obszarze zwanym Nan Dowas powstają imponujące kamienne mauzolea władców. Całe Nan Madol otacza zaś wysoki kamienny mur i zarazem molo oparte na dnie w odległości ponad pół kilometra od lądu.
Funkcjonowanie Nan Madol opiera się na dominacji kasty wojowników pod wodzą rodu Saudeleur, która wymusza na ludności zaopatrywanie stolicy w żywność i wodę pitną.
- Połowa XII w. - Król Momo z Tonga podbija Samoa, co hamuje samoańskie wyprawy na ocean.
Tongańczycy dominują też na Fidżi, systematycznie najeżdżając i podbijając kolejne wyspy w XIII-XIX w.
- XII/XIII - XV/XVI w. - Na mikronezyjskiej wyspie powstają kamienne platformy jako podstawy dla chat i kamienna osada-twierdza Nan Madol (nazwa oznacza Przestrzeń Pomiędzy) na płyciźnie wysepki Temwen koło .
To miejsce jest znane ze spokojnego morza, gdzie na ogół nie docierają wielkie fale. W Nan Madol są konstruowane sztuczne wyspy z bazaltowych kolumn, na przykład Wasau, na których stoją domy władcy i arystokracji oraz świątynie. Legenda głosi, że potężne kamienie wydobyte w Sokehs po drugiej stronie sprowadził drogą powietrzną pewien czarodziej wynajęty przez ród Saudeleur. W rzeczywistości kamienie zostały przewiezione drogą morską dookoła wyspy.
XIII w. - Sławny samoański żeglarz Raka (Rata, Lata) z wyspy Upolu. Z czasem zostanie uznany za bóstwo.
XIII w. - Na wysepce Lelu koło Kosrae (Karoliny) powstaje Insaru, kamienna siedziba miejscowej dynastii przypominająca leżące na zachodzie Nan Madol. Insaru liczy sobie ponad 1000 mieszkańców i przetrwa aż do kolonizacji w XIX w.
Władcy Lelu są znani między innymi z tego, że budują kamienne grobowce w kształcie piramid.
- Do 1325 r. - Samoańscy wodzowie Tuna i Fata wypierają Tongańczyków.
Tongański władca opuszczając Samoa powiedział podobno: „malie tau, malie toa” („dzielna walka, dzielny wojownik”) i dlatego według legendy samoańscy wodzowie z okręgu Tuamasaga noszą tytuł malie toa.
XIV w. - Półlegendarne wydarzenie w historii Tonga. Tongański król Kauulufonua z dynastii Tui ściga morderców swego ojca noszącego imię Takalaua. Kauulufonua płynie obok wysp Haapai, Vavau, Futuna oraz Uvea i tam ich w końcu zabija.
6 III 1521 r. - Magellan odkrywa wyspę Guam. Cały archipelag (Mariany) nazywa Landrones, co oznacza Wyspy Złodziei, ponieważ tubylcy (lud Czamorro) chcieli mu zabrać łódź.
1525 r. - Hiszpanie Diogo de Rocha i Gomez de Siqueira odkrywają Karoliny, odtąd uznawane za posiadłość Hiszpanii.
1526 r. - Garcia Jofre de Loaísa odkrywa Wyspy Marshalla.
Do archipelagu Marshalla dociera potem Alvaro de Saavedra Ceron, płynący przez Oceanię w latach 1527-1529 i opisuje zadziwiającą wyspę Ponape z kamiennymi ruinami potężnej twierdzy, miasta, pałaców i świątyń. Jego opis Nan Madol z roku 1529 jest pierwszym sporządzonym przez Europejczyka, ale wydaje się tak zadziwiający, że powszechnie zostaje uznany za wytwór fantazji.
1537 r. - Hiszpan Hernando de Grijalva odkrywa w Mikronezji Wyspy Gilberta zamieszkane przez ciemnoskórą ludność. Ginie na Pacyfiku.
1543 r. - Hiszpan R. L. de Villalobos odkrywa wyspy Palau odtąd uznawane za posiadłość Hiszpanii.
Od 1565 r. - Hiszpania rządzi wyspami Landrones.
1568 r. - Alvaro Mendaña de Neyra z Peru odkrywa dla Europejczyków wyspę Nu w archipelagu Wysp Ellice na północ od Fidżi. Hiszpanie nie podejmują jednak prób opanowania odkrytego lądu ze względu na brak interesujących bogactw, zwłaszcza poszukiwanego złota. Na dodatek trudności nawigacyjne powodują, że następni żeglarze nie mogą znaleźć wysp de Neyry i odkrycie idzie w zapomnienie na 200 lat.
1595 r. - Hiszpan Pedro Fernandez de Queiros dociera do wyspy , lecz na niej nie ląduje.
1606 r. - De Queiros odkrywa dla Europejczyków wyspy Samoa, co jednak nie wzbudza większego zainteresowania i Samoa zostają zapomniane.
1616 r. - Holender Corneliusz Schouten i Jacques le Marie docierają do Tonga i odkrywają wyspy Futuna.
1628 r. - Legendarny bohater Isohkelekel z klanu Nahnmwarkis z wyspy Kosrae przybywa na na czele wielkiej flotylli bojowych łodzi i pokonuje siedemnastego władcę z dynastii Saudeleur. Późniejsza tradycja głosi, że Saudeleur byli okrutnymi tyranami, a wyzwoliciel miał poparcie bogów, których Saudeleur podobno obrazili. Poza tym Isohkelekel sam jest półbogiem, ponieważ jego matka była człowiekiem, a ojciec bogiem grzmotów i sztormów o imieniu Nan Zapue.
Nowy władca uznany za istotę świętą kontaktuje się z poddanymi poprzez specjalnego pośrednika. Jest też właścicielem całej ziemi uprawnej, którą łaskawie oddaje rolnikom, a w zamian otrzymuje daninę z ryb i plonów. Isohkelekel dzieli wyspę na trzy części, przy czym sam rządzi bezpośrednio tylko jedną z nich. To wskazuje, że nowa dynastia nie ma siły swoich poprzedników. Nie potrafi na przykład zmusić poddanych do stałego zaopatrywania kamiennej osady Nan Madol i w rezultacie twierdza przestaje być stolicą, choć nadal jest częściowo zamieszkana, a pierwsi władcy dynastii Nahnmwarkis są grzebani w mauzoleach Nan Madol.
1643 r. - Tasman dociera do Tonga i Fidżi.
1668 r. - Wyspy Landrones zostają administracyjnie podporządkowane hiszpańskim Filipinom. Zaczyna się europejskie osadnictwo na wyspach. Jezuicki misjonarz San Vitores zmienia nazwę archipelagu na Mariany, aby uwiecznić imię królowej Marianny Habsburg.
1722 r. - Holender Jakob Roggeveen dopływa do Samoa, ponownie odkrywając je dla Europejczyków.
1731 r. - Na Ulithi przybywają katoliccy misjonarze, lecz po niedługim czasie zostają zabici. Chrystianizacja Karolinów powiedzie się dopiero pod koniec XIX w.
1764 r. - Brytyjczyk J. Byron dociera do Wysp Ellice, powtarzając odkrycie de Neyry.
1767 r. - Brytyjski kapitan S. Wallis odkrywa wyspę Uvea (w archipelagu nazwanym potem Wallis).
1768 r. - Francuz Bougainville bada Samoa i nazywa je Wyspami Żeglarzy.
1773, 1777 r. - J. Cook odwiedza Tonga rządzone przez Pulaho (46. Tui Tonga rezydujący w Hifo na wyspie Tonga Tabu) i zajmuje Niue dla Brytyjczyków (1774). Bada też Fidżi (1774).
1787 r. - Francuski żeglarz La Pérouse dociera do Samoa.
1788 r. - Brytyjczyk Thomas Gilbert dopływa do wysp, które Krusenstern nazwie potem Wyspami Gilberta (1820).
Po 1795 r. - Tongański wódz Tui Hala Fatai wielokrotnie najeżdża i plądruje wyspy Fidżi.
1797 r. - Śmierć Pulaho na Tonga Tabu. Jego syn okrutny Finau Tungu Aho złożył swego młodszego brata Koli Lalo w ofierze za wyzdrowienie ojca, a po śmierci władcy wypędził wdowę po Pulaho, ponieważ była zbyt szanowana i zagrażała jego pozycji.
Finau I Tungu Aho przyjmuje imię Talai Tabu (świętego ducha Talai). Arcykapłanem jest Fua Nunui Hava.
1797 r. - Kapitan Wilson przywozi na Tonga pierwszych anglikańskich misjonarzy z Londynu.
Koniec XVIII w. - Spiskowcy na Tonga Tabu mordują Finau I Tungu Aho i rodzinę tyrana w Hifo oprócz trzyletniego chłopca. Potem z okręgu Hangui kierują dalszą walką ze zwolennikami tyrana, rozbijając flotyllę wroga i dokonując zwycięskiego desantu na plażę w Hifo.
Przyłącza się do nich słynny wódz Tui Hala Fatai. Walkę rozstrzyga bitwa u wrót okręgu Hifo: trzej wodzowie Tui Hala Fatai (ginie w boju), Tupou-niua i jego przyrodni brat Finau pokonują armię zwolenników rodziny zabitego tyrana.
Haapai rozpada się na ok. 20 wodzostw. Panuje chaos i anarchia. Szaleje wojna domowa, której nikt nie potrafi wygasić. Przedstawiciele dawnej władzy są okrutnie mordowani, topieni w morzu lub głodzeni na śmierć przez żądną zemsty ludność. Brytyjscy misjonarze uciekają, a Tongańczycy napadają statki z Europy, mordują i pożerają ich załogi.
1798 r. - Amerykanin John Fearn płynący na statku wielorybniczym z Nowej Zelandii w stronę Chin natrafia na wysepkę Nauru w pobliżu równika na północ od Wysp Salomona. Nazywa ją Pleasant Island ze względu na dobry klimat i przyjaznych mieszkańców. Ludność dzieli się na 12 plemion. Mieszkańcy wyspy utrzymują się z uprawy palmy kokosowej oraz drzewa chlebowego (ten gatunek zaniknie potem na skutek suszy), owoców pandanusa i hodowli zaaklimatyzowanej tam słodkowodnej ryby chanos. Żyje ona w Buada Lagoon, stawie zasilanym wyłącznie przez wodę deszczową. Na wyspie nie ma bowiem źródeł wody ani rzek.
XVIII/XIX w. - Na Samoa powstają dwa ugrupowania: Taimuna - przeciwne europeizacji oraz Puletua - popierające Europejczyków. Tym samym załamuje się samoańska jedność.
Od 1801 r. - Brytyjscy handlarze drewnem sandałowym nawiązują stały kontakt z Fidżi.
1804 r. - Amerykański statek Union broni się przed atakiem Tongańczyków z Tonga Tabu ostrzeżony przez czarnoskórą kobietę. Ona sama kilka lat wcześniej trafiła na wyspę, kiedy załoga jej statku została pożarta. Union odpływa z Tonga, lecz parę dni później wpada w ręce Fidżijczyków i wszystkich ze statku konsumują kanibale. Nieprzypadkowo więc aż do początków XX w. Fidżi będą nazywane Wyspami Kanibali.
1806 r. - Finau II na Lofanga w grupie wysp Haapai zachęca do lądowania i podstępem wybija załogę statku Port-au-Prince, aby zdobyć broń palną. Ocalały Will Mariner zostaje doradcą wodza i uczy tubylców używania armat, dzięki czemu Finau II i jego brat Tupou-niua z wysp Vavau mogą zdominować Tonga. Za pomocą armat burzą potężną drewnianą twierdzę Nukualofa na Tonga Tabu, niezdobytą dla ludzi uzbrojonych w łuki i maczugi, zabijając przy tym ok. 400 wojowników. Wyspa zostaje jednak zrujnowana, a ludność cierpi głód. W każdym razie ród Tui Tonga ostatecznie traci władzę i popada w zapomnienie, kiedy Finau II umieszcza arcykapłana Laufili Tonga w odizolowanej posiadłości. Klęski rodu Tui dopełniają sukcesy chrześcijańskich misjonarzy na Tonga: metodysty Waltera Lawreya (1822) i anglikanów (1826).
Za Finau III (rządzi od 1810 r.) Mariner wraca do Anglii i pisze dzieło o Tonga (1816) - cenne źródło dla etnografów i historyków.
Do ok. 1820 r. - Ustają wojny na Tonga. Wyspy są podzielone na wiele państewek.
Ok. 1820 r. - Wódz George Tupou rządzi wyspą Haapai (Tonga).
1828 r. - Płynący na statku Sieniawin dookoła planety (1826-1829) Rosjanin Fiodor Pietrowicz Litke dociera do wysp i nazywa je Wyspami Sieniawina. Jako pierwszy rysuje mapy i okolicznych atoli oraz opisuje ruiny Nan Madol często przez Europejczyków zwane Wenecją Pacyfiku. Uznaje, że miasto porzucono wiele stuleci wcześniej. Niestety, jego zapiski zaginą po przywiezieniu do Rosji.
1832 r. - Amerykański żeglarz, łowca i awanturnik Benjamin Morrell znany też jako największy łgarz Pacyfiku publikuje swoje prawdziwe i zmyślone przygody w książce A Narrative of Four Voyages. Opisuje między innymi rzekome lądowanie na Wyspie Bouveta i odkrycie nieistniejącej Nowej Południowej Grenlandii na Morzu Weddella.
Najdłużej na mapach przetrwają dwa fantastyczne lądy na zachód od Hawajów, które Morrell rzekomo odkrył w 1825 r. i nazwał Wyspami Byersa i Morrella. Co ciekawe, w latach 1907-1909 zostanie skorygowany przebieg Międzynarodowej Lini Zmiany Daty, żeby obie wysepki znalazły się w jednej strefie. Znikną z map dopiero w pierwszej połowie XX w.
Od 1838 r. - Na Samoa napływają osadnicy z Europy oraz Ameryki i osiedlają się zwykle wokół osady Apia na wyspie Upolu.
1842 r. - Francja opanowuje (od 1887 r. protektorat) monarchie Tua i Alo na Futuna i Uvea.
1845 - 1852 r. - George Tupou I (wódz Taufaahau), dziewiętnasty naczelnik wyspy Tonga Tabu, który zjednoczył Tonga, przyjmuje tytuł króla. Rządzi do śmierci w roku 1893.
Jest anglikaninem, lecz próbuje uniezależnić Kościół na Tonga od Brytyjczyków. Król zwołuje pierwszy parlament Tonga w stolicy Nukualofa (1862). Samodzielność królestwa zostaje uznana przez Francję (układ podpisany w 1855 r.), Niemcy (1876) i Wielką Brytanię (1879). W roku 1875 władze Tonga przyjmują czerwoną flagę odwołującą się do chrześcijaństwa i ogólnego planu flagi USA: równoramienny czerwony krzyż znajduje się na białym prostokącie w rogu flagi. Konstytucja monarchii Tonga z roku 1875 wprowadza państwowy kodeks prawny, prawo własności ziemi, wolność słowa i prasy oraz równouprawnienie kobiet. Ogranicza też zakres władzy lokalnych wodzów.
Językami urzędowymi są tongijski i angielski.
Druga połowa XIX w. - Tongański wódz Maafu podbija Vanua Levu (Fidżi) i walczy z Thakombau (Cakobau), fidżijskim władcą wyspy Viti Levu.
1854 r. - Thakombau (żyje w latach 1815-1883) przyjmuje chrześcijaństwo, żeby zbliżyć się do Zachodu. Na wyspie Bau, gdzie ma stolicę Levuka każe zbudować kościół metodystów. Zaczyna modernizację swojego państwa według wzorów zachodnich.
1857 r. - Hamburski dom handlowy Godeffroy zakłada pierwsze faktorie na Samoa.
Od 1857 r. - Amerykanie eksploatują guano na Baker i Howland (Wyspy Phoenix na wschód od Wysp Gilberta).
Od 1861 r. - Protestanccy misjonarze działają na Wyspach Ellice, torując drogę brytyjskiemu podbojowi.
1865 - 1866 r. - Firma Godeffroy zajmuje Karoliny, Palau (na zachód od Karolinów) i Wyspy Marshalla.
1865 r. - Umiera Laufili Tonga, ostatni z dynastii Tui. Władzę na Tonga przejmuje dynastia Tupou.
Od 1868 r. - Jan Stanisław Kubary (1846-1896), Polak w służbie niemieckiej, a wcześniej tajny współpracownik rosyjskiej policji, bada Mikronezję. Jego dziełem jest opis większości ważniejszych archipelagów. Jako jeden z pierwszych rysuje dokładny plan ruin Nan Madol. Dzięki swoim umiejętnościom lekarza (leczy wyspiarzy ze śmiertelnej dla nich grypy) zyskuje sympatię ludności i może zabrać sporo zabytkowych przedmiotów przeznaczonych dla muzeum w Hamburgu. Niestety, statek Alfred wiozący zabytki tonie podczas burzy koło atolu Jaluit. Kubary zaś umiera na , według jednych śmiercią samobójczą spowodowaną samotnością i utratą majątku, a według innych zamordowany.
W roku 1899 na Ponape przybywa Niemiec Friedrich W. Christian, który jako pierwszy bada, a właściwie plądruje, ruiny Nan Madol i groby wodzów, lecz musi uciekać przed wyspiarzami rozwścieczonymi naruszeniem tabu. Zły omen wiszący nad Nan Madol zdaje się też potwierdzać śmierć niemieckiego gubernatora Victora Berga w roku 1907, który badał grobowce w kamiennym mieście, co miało podobno sprowadzić na niego zemstę obrażonych bogów.
W XX w. ruiny w archipelagu staną się elementem fantastycznych opowieści o zatopionym kontynencie Lemurii i rzekomych wizytach kosmitów.
1871 r. - Po ponad dziesięciu latach walk Thakombau formalnie podporządkowuje sobie innych wodzów i zakłada królestwo Fidżi z parlamentem i konstytucją wzorowanymi na państwach zachodnich. Zdaje sobie jednak sprawę, że poddani nie zrozumieją jego intencji i mogą się buntować. Prosi więc o poparcie Niemców (w 1872 r., bez skutku), a potem Brytyjczyków (w 1874 r.).
1872 r. - Na Samoa sadowią się Amerykanie.
Przywleczona z Europy odra wkrótce zdziesiątkuje miejscową ludność.
1872 - 1901 r. - David O’Keefe przeżywa katastrofę statku koło Yap. Uznany za istotę wyższą zostaje wodzem i zbija majątek (3 miliony dolarów), systematycznie przywożąc na Yap ogromne fä. Przez lata wysyła pieniądze żonie w USA.
10 X 1874 r. - H. Robinson, gubernator Nowej Południowej Walii doprowadza do uznania Thakombau przez wodzów Fidżi i podporządkowania Fidżi Londynowi. Thakombau odbywa podróż do Australii, żeby podpisać historyczny traktat, a przy okazji zapoznaje się z osiągnięciami zachodniej cywilizacji. Jak odnotowano, szczególny zachwyt króla wzbudza winda. Niestety, Thakombau nie zdaje sobie sprawy, że w świecie białych ludzi występują choroby nieznane Polinezyjczykom. W drodze powrotnej pierworodny syn króla Ratu Timoci zapada na odrę. Niedługo potem choroba dosięga też królewskiego kapelana. Doktor Chapman, lekarz okrętowy, zarządza kwarantannę, czyli izoluje chorych od reszty załogi i pasażerów: w ciągu dwóch tygodni choroba albo zabije swoje ofiary, albo wygaśnie. Jednak już po kilku dniach do statku zaczynają podpływać łodzie tubylców, którzy wdrapują się na pokład, żeby złożyć hołd królowi. Wreszcie Ratu Timoci wchodzi do jednej z łodzi i odpływa na pobliską wyspę.
Po przybyciu do stolicy Fidżi w Levuka król zwołuje zebranie 69 wodzów, żeby przedstawić im warunki umowy z Brytyjczykami. Tym samym rozprzestrzenia zabójczą odrę.
- 1875 r. - W ciągu kilku miesięcy odra zabija co najmniej 1/3 mieszkańców Fidżi, a ludność królestwa spada z ponad 150 tysięcy (w 1850 r.) do mniej niż 100 tysięcy. Niektóre wioski giną w ciągu zaledwie kilku dni. Epidemia zabija kapłanów nanga, przerywając istnienie bractwa. Wielu sądzi, że epidemia jest karą za odejście od dawnych obyczajów, zwłaszcza kanibalizmu, i tradycyjnej religii. Zdrowi wojownicy organizują więc szereg lokalnych buntów tłumionych przez brytyjską armię. Królestwo Fidżi w praktyce rozpada się, chociaż sam król Thakombau przeżywa zarazę.
Brytyjscy urzędnicy na Fidżi piszą do Londynu, że epidemia wynikła z nieprzystosowania i prymitywizmu tubylców, ukrywając nieudaną kwarantannę, za co mogliby być pociągnięci do odpowiedzialności.
1875 r. - Król Tonga ogłasza konstytucję. Tron jest dziedziczny, rządzi Tajna Rada (7 osób wyznaczonych przez króla), a prawo stanowi Zgromadzenie Ustawodawcze (Tajna Rada + 7 członków wyłonionych w wyborach).
1875 r. - Brytyjski statek Challenger odkrywa podwodny Rów Mariański na wschód od Marianów: sondowanie dna daje głębokość 4475 sążni (8184 m). Kolejny pomiar wykonany echosondą w 1951 r. wykaże aż 10 900 m.
1876 r. - Prorok Ndugumoi zapowiada (1876) przybycie dwóch herosów, którzy uwolnią Fidżi.
Mimo jego deportacji (umrze na wygnaniu) i zburzenia rodzinnej wioski proroka Draunivi (1892) przez brytyjskiego gubernatora J. B. Thurstona, wyznawcy kultu Tuka poprzez magię i parady próbują powstrzymać kolonializm i ekspansję chrześcijaństwa. Czekają na zapowiedzianych herosów-wyzwolicieli.
Natomiast w latach I wojny światowej wystąpi inny fidżijski prorok Sailose Ratu. Głosi on, że mityczna ośmiornica (liczba 8 jest święta) ogarnie ramionami cały Pacyfik i wkrótce wyzwoli Polinezyjczyków.
Wbrew tym wysiłkom na Fidżi napływa coraz więcej Indusów, którzy 100 lat później będą stanowili aż połowę całej populacji.
1877 r. - Wyspy Gilberta i Ellice zostają podporządkowane Brytyjczykom.
1878 r. - Na Nauru wybucha wojna międzyplemienna po postrzeleniu jednego z wodzów podczas wesela. Sprowadzona przez białych broń palna spowodowała rozchwianie równowagi politycznej na wyspie, a walki i rzezie prowadzi do spadku liczby mieszkańców z 1400 w roku 1843 do 900 w roku 1888.
Od 1878 r. - Niemcy i Amerykanie dominują na Samoa. Brytyjczycy schodzą na plan drugi.
1879 r. - Po wojnie domowej na Samoa władzę zdobywa król Malietoa ze stronnictwa Taimuna, ale stronnictwo Puletua (Pule) wybiera własnego konkurencyjnego króla Tamasese (1880).
Na wyspach Samoa sadowią się Brytyjczycy i Niemcy, konkurując z obecnymi tu wcześniej Amerykanami.
Od 1881 r. - Na Fidżi napływają robotnicy z Indii, którzy w ciągu kilkudziesięciu lat zdominują archipelag.
1885 r. - Rząd Tonga ogłasza niezależność od Kościoła anglikańskiego i zaczyna prześladowanie anglikanów.
W roku 1924 część Wolnego Kościoła Tongańskiego wróci do unii z anglikanami.
1885 r. - Hiszpania formalnie zajmuje Karoliny.
1888 r. - Ginie Tamasese, a Taimuna wybiera króla Mataafę. Samoa jest jednak słabe i podzielone.
1888 r. - Niemcy zajmują Nauru. Na wyspę przybywają chrześcijańscy misjonarze.
Od 1889 r. - Brytyjczycy zajmują Tokelau, Phoenix i Line na północ od Samoa, aby wydobywać guano.
1892 r. - Samoa zmieniają datę, przypisując 4 lipca dwóm kolejnym dniom. Chodzi o przesunięcie wysp na półkulę zachodnią, żeby uzgodnić datę dzienną z Kalifornią.
1892 r. - Peruwiańscy handlarze niewolników wywożą kilkanaście procent ludności Wysp Ellice na plantacji i do kopalni guano w Ameryce Południowej.
Niewolnictwo, mordy popełniane przez białych i choroby zawleczone z innych lądów drastycznie zmniejszają liczbę mieszkańców Wysp Ellice z ok. 20 tysięcy w połowie stulecia do 3000 na początku XX wieku.
1893 - 1918 r. - Na Tonga rządzi król George Tupou II, syn Fatafehi i wnuk Tupou I.
1895 r. - Koniec rządów dynastii Tui (z rodu Tangaloa) na Samoa.
1898 - 1900 r. - USA odbierają Hiszpanii Guam (południowe Mariany), a Niemcy kupują od Hiszpanii resztę Marianów, Karoliny i Palau. Przy tej okazji archipelag Chuuk zyskuje miano Truk, ponieważ Niemcy nie są w stanie wymówić pierwotnej nazwy. Na Palau Niemcy zaczynają wydobycie boksytów.
29 III 1899 r. - Na mocy umowy wschodnie Samoa przypada USA, zachodnie Samoa zajmują Niemcy, a Brytyjczycy rezygnują z roszczeń w zamian za wysepki Choiseul i Isabel (Salomony) i neutralność Berlina wobec wojny burskiej.
1900 r. - Brytyjczycy zajmują wyspę Banaba (znaną też jako Ocean), aby wydobywać guano (fosforyty).
1900 r. - Albert Fuller Ellis odkrywa złoża fosforytów (zmineralizowane guano) na Nauru. W roku 1906 zaczyna się tam rabunkowa eksploatacja fosforytów przez brytyjską kompanię górniczą. Wydobycie rujnuje wyspę, zamieniając ją w ciągu kilkudziesięciu lat w kamienistą pustynię z tysiącami wykopanych dziur.
18 V 1900 r. - Królestwo Tonga zostaje zmuszone do uznania brytyjskiego protektoratu.
1907 r. - Niemcy reformują swoje kolonie i narzucają ludności pracę na rzecz władz lub podatek. Pod koniec roku 1910 mieszkańcy Sokehs na odmówili pracy po tym, jak jeden z nich został poddany biczowaniu. Wybucha bunt, w którym ginie kilka osób, a kilkanaście jest rannych. W lutym 1911 roku 15 buntowników zostaje rozstrzelanych.
1909 - 1910 r. - niemiecki uczony Paul Hambruch (1882-1933) bada Nan Madol i odkrywa, że większość kamiennych wysepek była sztuczna, a całość tworzyła rodzaj miasta.
1910 r. - Antykolonialne powstanie na niemieckich Karolinach. Jego przywódca przybiera imię Kubary. Bunt upada pod wpływem krwawych represji.
1914 r. - Brytyjczycy zajmują niemieckie Nauru.
Japończycy zaś zajmują posiadłości Niemiec na Palau, Karolinach i Wyspach Marshalla.
1915 - 1916 r. - Wyspy Ellice, Gilberta i Fanning zostają oficjalnie ogłoszone jedną brytyjską kolonią.
1918 - 1965 r. - Królowa Salote Tupou III, córka Tupou II, rządzi Tonga.
1919 - 1920 r. - Liga Narodów zamienia dawne niemieckie kolonie na terytoria mandatowe.
Mariany (oprócz amerykańskiego Guam), Palau, Karoliny i Wyspy Marshalla oddaje pod zarząd Japonii; Nauru Wielkiej Brytanii; zachodnie Samoa Nowej Zelandii; wyspy Buka, Bougainville, Bismarcka i Nową Gwineę Australii.
Od 1929 r. - Patriotyczna organizacja Mau walczy z Brytyjczykami pod hasłem „Samoa dla Samoańczyków”.
1933 r. - Japonia występuje z Ligi Narodów, a rok później, wbrew decyzji Ligi Narodów, otwarcie anektuje Mariany, Karoliny i Wyspy Marshalla.
1934 r. - Amerykanie anektują bezludne Baker i Howland, choć wyspy Phoenix należą do Brytyjczyków.
1937 r. - Amerykanka Amelia Earhart podejmuje próbę przelotu nad Pacyfikiem. Startuje z Nowej Gwinei, aby dolecieć do wyspy Howland (archipelag Phoenix), ale w pobliżu wysepki urywa się kontakt radiowy z Earhart. Władze amerykańskie oficjalnie uznają, że pilotka znana z lekkomyślności i latania bez nawigacji wpadła do oceanu. Pojawiają się jednak hipotezy w inny sposób opisujące koniec lotu Earhart. Według jednej z nich pilotka mogła zabłądzić i rozbić się na wysepce Nakumaroro na południe od Howland. W roku 1940 osadnicy znajdują tam kości białej kobiety odpowiadające wzrostowi Earhart, szklany słoik oraz inne ślady pobytu człowieka. Inna hipoteza zakłada, że pilotka wpadła w ręce Japończyków i umarła w niewoli.
1941 - 1942 r. - Japonia zajmuje Mikronezję i część Melanezji. Japońskie władze wysiedlają Banabańczyków (do 1945 r. będą mieszkać na Rabi koło Fidżi) i mieszkańców Nauru (do 1946 r. mieszkają na wyspach Chuuk), aby eksploatować fosforyty. Japończycy zakładają wielką bazę marynarki wojennej i lotnictwa na Chuuk.
1944 - 1945 r. - Pod koniec II wojny światowej Amerykanie wypierają Japończyków z Mikronezji. Od 17 lutego 1944 r. dokonują zmasowanych nalotów na japońską bazę na Chuuk, niszcząc kilkadziesiąt statków i kilkaset samolotów oraz zabijając tysiące ludzi. Amerykanie zdobywają Wyspy Marshalla, Karoliny, Mariany (na Tinian tworzą wielką bazę lotniczą i ośrodek montowania bomb atomowych) oraz Wyspy Ellice (budują tam lotnisko) i Palau.
Po wojnie Wyspy Ellice wracają pod władzę Wielkiej Brytanii.
- 1946 - 1958 r. - Atol Bikini (pik ni - ląd kokos) w archipelagu Wysp Marshalla służy USA jako poligon nuklearny. Ludność została ewakuowana.
Na atolu Eniwetok amerykańscy fizycy pod kierunkiem E. Tellera i S. Ulama dokonują eksplozji bomby wodorowej (termojądrowej, 1 XI 1952). Kolejna eksplozja bomby wodorowej Castle Bravo (1 III 1954) o sile 15 megaton na Bikini radioaktywnym pyłem zasypie japoński statek rybacki przepływający w odległości 150 kilometrów: 23 IX umrze pierwszy rybak Kuboyama. Napromieniowani ze statków i okolicznych wysp umierają potem przez wiele lat.
- Od 1947 r. - Z ramienia ONZ Nauru jest pod zarządem Australii, Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii.
Na mocy decyzji ONZ USA zarządzają Wyspami Marshalla, Karolinami i Marianami, które razem tworzą Powiernicze Terytorium Wysp Pacyfiku. Wyspiarze żyją głównie z rybołówstwa i eksportu kopry.
1948 r. - Wielka Brytania przekazuje Nowej Zelandii wyspy Tokelau.
1950 r. - Guam i reszta Marianów uzyskują samorząd jako terytorium zależne od USA.
1951 r. - Na Nauru powstaje lokalny samorząd, który w ciągu następnych 16 lat doprowadzi do usamodzielnienia wysepki.
1958 r. - Nowy układ o brytyjskim protektoracie nad Tonga (w tym czasie ok. 70 tysięcy mieszkańców).
1960 r. - Szwajcar Jacques Piccard i Amerykanin Don Walsh jako pierwsi ludzie opuszczają się w batyskafie na dno Głębi Challengera w Rowie Mariańskim.
1961 r. - Zwolennicy oderwania zachodniego Samoa od Nowej Zelandii wygrywają plebiscyt.
1961 r. - Wallis i Futuna stają się integralną częścią Francji jako terytorium zamorskie zamieszkane przez prawie 10 tysięcy ludzi. Nadal istnieją monarchie Uvea, Tua i Alo podporządkowane władzy w Mata-Utu na Wallis, stolicy całego archipelagu.
1 I 1962 r. - Zachodnie Samoa (ok. 150 tysięcy mieszkańców) proklamuje niepodległość symbolizowaną przez charakterystyczną czerwoną flagę, której lewy górny róg zajmuje niebieski prostokąt z Krzyżem Południa. Czerwień to odwaga, kolor niebieski oznacza wolność, a Krzyż Południa jest symbolem Oceanii.
Samoa jest monarchią konstytucyjną pod rządami dynastii Malietoa. Stolicą jest Apia. 50% dochodu kraju pochodzi z turystyki; poza tym eksport kokosów, kawy, herbaty i kakao. Brak jakichkolwiek złóż mineralnych.
- 1968 r. - Brytyjskie Nauru uzyskuje niepodległość z prezydentem-założycielem Hammerem DeRoburtem na czele. Gospodarka maleńkiej, bo mającej zaledwie 21.3 km2, republiki opiera się na wydobyciu fosforytów (niewiarygodne zniszczenie wyspy), plantacjach palmy kokosowej i handlu, głównie z Australią.
W roku 1970 wydobycie fosforytów przejmuje od Brytyjczyków rząd Nauru. Jednak już po 10 latach okaże się, że zasoby fosforytów ulegają powolnemu wyczerpywaniu, a wyspiarzom pozostał zniszczony, pustynny krajobraz pełen wykopów i sterczących koralowych skał.
- 1969 r. - Francuz Jacques Cousteau bada wielkie cmentarzysko wraków japońskich statków na dnie zatoki Chuuk. Wyspa Chuuk w archipelagu Marianów staje się wkrótce celem turystów z całego świata, którzy przybywają tu, żeby nurkować wśród wraków. Miejscowa ludność w dużym stopniu utrzymuje się z obsługi turystów poszukujących mocnych wrażeń lub zainteresowanych archeologią podmorską.
Pod koniec XX w. pojawi się problem, ponieważ postępująca korozja niszczy wraki, a to grozi utratą dochodów z podwodnej turystyki.
1969 r. - Kościół Tuvalu na Wyspach Ellice zrywa zależność od Kościoła anglikańskiego. Wkrótce jego misjonarze zaczynają działalność na Fidżi, w Nowej Zelandii, na Hawajach, w Australii i na Wyspach Marshalla.
1970 r. - Na mocy umowy z Brytyjczykami (1968) wyspy Fidżi uzyskują niepodległość jako państwo Viti (ponad 700 tysięcy mieszkańców, stolica w Suwa) oraz wyspy Tonga jako królestwo Tonga pod władzą Taufaahau Tupou IV, syna królowej Salote i księcia Tungi (1918-1941).
Oba kraje żyją głównie z eksportu kopry i z turystyki. Na przykład koło Lau (Viti) 12 m pod wodą w 2009 r. powstaje hotel Poseidon z widokiem na rafę koralową, połączony z powierzchnią za pomocą windy.
Języki urzędowe to angielski, fidżyjski i hindi w Vitu oraz angielski i tongijski na Tonga. Związki z dawną metropolią są widoczne na niebieskiej fladze Fidżi, w rogu której umieszczono pomniejszoną flagę Wielkiej Brytanii.
Ogromną bolączką Tonga jest powszechna otyłość, z którą władze próbują walczyć za pomocą programów odchudzania. Na przykład król Tupou IV, który waży aż 230 kg (uznany za najcięższego monarchę świata) zaczyna odchudzanie i zaleca poddanym większą dbałość o zdrowie.
Z drugiej strony Tupou IV słynie z rządów silnej ręki i skłonności do nadużywania przemocy, co wielokrotnie spotyka się z krytyką na arenie międzynarodowej, a w samej monarchii Tonga doprowadza pod koniec lat 1980. do powstania opozycyjnego Ruchu na Rzecz Demokracji.
- 1970 r. - Powrót ludności na Bikini.
Skażenie promieniotwórcze spowoduje jednak jej kolejną ewakuację już w 1978 r.
- 1972 r. - W styczniu na Guam dwaj myśliwi natrafiają w lesie na Japończyka i pod bronią prowadzą go na policję. Okazuje się, że schwytany to sierżant Yokoi, który ukrył się z dwoma innymi żołnierzami przed amerykańską armią w 1944 r. Jego towarzysze umarli po około 20 latach, a on mieszkał w wykopanej ziemiance, żywił się roślinami, owadami, rybami, czasem kradzionymi świniami. Z łyka robił tkaninę i szył ubranie. Dzięki ulotkom rozrzuconym nad wyspą wiedział o końcu wojny, lecz bał się rozstrzelania. Nic nie wiedział o bombie atomowej.
Zabrany do szpitala zostaje przebadany i okazuje się, że nic mu nie dolega oprócz anemii. Yokoi ogromnie się dziwi, że w ciągu trzech godzin może dolecieć z Guam do Japonii. Jednak największym szokiem jest dla niego widok Japończyków ubranych i zachowujących się na modłę zachodnią.
Yokoi jest przykładem szerszego zjawiska. Japończycy znani podczas wojny z okrucieństwa i fanatyzmu słusznie obawiali się zemsty ludności i wojsk wyzwoleńczych. Dlatego woleli latami ukrywać się w lasach Indochin, Indonezji, Filipin i Oceanii. Na samym Guam kilkanaście lat przed Yokoi odkryto dwóch innych Japończyków.
1974 r. - Wyspa Niue uzyskuje autonomię pod zarządem Nowej Zelandii.
1974 r. - Na Wyspach Ellice odbywa się referendum w sprawie utworzenia jednego państwa z Wyspami Gilberta; nie dochodzi do zjednoczenia archipelagów.
1975 r. - Brytyjskie wyspy Ellice ogłaszają niepodległość jako Tuvalu (oficjalnie 1 X 1978, czemu towarzyszą trzydniowe tańce pod wodzą premiera Toalipi Lauti). Państwo zamieszkuje 7000 ludzi, a stolicą kraju jest miasto Vaiaku na atolu Funafuti. Główne działy gospodarki Tuvalu to rybołówstwo i eksport kopry, czyli suszonych kokosów.
1978 r. - Amerykańskie Mariany Północne zostają ogłoszone autonomiczną republiką z centrum (formalnej stolicy brak) w Capital Hill stowarzyszoną z USA. Guam stanowi osobne terytorium należące do USA.
Amerykańskie Wyspy Palau ogłaszają się republiką Belau ze stolicą w Melekeok stowarzyszoną z USA.
- 1979 r. - Powstają nowe wyspiarskie państwa w Oceanii, zwykle żyjące z rybołówstwa, kopry i turystyki, w tym podwodnej dzięki świetnym warunkom do nurkowania i oglądania raf koralowych.
Należące do Wielkiej Brytanii 33 Wyspy Gilberta zamieszkane przez kilkadziesiąt tysięcy osób oraz Phoenix, Line i Banaba uzyskują niepodległość jako Kiribati ze stolicą Bairiki na atolu Tarawa. Kiribati jest zrzeszone w Commonwealth. Brytyjczycy obiecują (1981) zapłacić za dewastację Banaby, gdzie wydobywali fosforyty. 2500 Banabańczyków chce wrócić z Rabi i żąda niepodległości, chociaż ewentualne państwo Barnaba nie miałoby praktycznie podstaw ekonomicznych.
Zarządzane przez USA Wyspy Marshalla ze stolicą Dalap-Uliga-Darrit i Karoliny ze stolicą Palikir na (Ponape) przyjmują konstytucję jako Sfederowane Stany Mikronezji (Federated States of Micronesia). W skład federacji wchodzą cztery stany: Kosrae - stolica Tofol, - stolica Kolonia, Chuuk - stolica Weno i Yap - stolica Colonia. Państwo obejmuje ok. 600 wysp i ma 110 tysięcy mieszkańców.
Na wyspie Kwajalein największym atolu Wysp Marshalla, funkcjonuje jedna z najważniejszych baz amerykańskiego lotnictwa i marynarki wojennej na Pacyfiku. Tam też zostanie zlokalizowany poligon do prób z bronią antyrakietową oraz punkt kontroli i nadzoru amerykańskiej sieci GPS.
- Lata 1980. - Pod wpływem notowanych od XVII w. częstych katastrof statków na morzu między Jokohamą w Japonii, północnymi Filipinami i Guam w Marianach władze Japonii powołują komisję mającą zbadać ten problem. Na przykład tylko w pierwszej połowie lat 1950. zatonęło tam kilka japońskich statków z ok. 700 pasażerami. Niebezpieczny obszar jest nazywany Morzem Diabelskim lub Trójkątem Smoka (analogia do Trójkąta Bermudzkiego).
W ciągu kilku lat działania komisji badacze ustalają, że przyczyną szczególnie dużej liczby zatonięć i zaginięć statków są bardzo częste (do 40 rocznie) tajfuny oraz powtarzające się trzęsienia ziemi, a dokładniej morskiego dna, oraz związane z ruchami tektonicznymi niszczycielskie tsunami. Poza tym wysoka aktywność tektoniczna powoduje niespodziewane zmiany konfiguracji dna, wynurzanie skał, które zagrażają statkom, lub zanurzanie skał wcześniej naniesionych na mapy. Zdarza się też, że erupcja podwodnego wulkanu zatapia statek. Tak się stało 24 września 1952 r. ok. 150 mil na południe od wyspy Mikura, kiedy pod japońskim statkiem badawczym Kayo Maru wybuchł wulkan, zabijając wszystkich 31 podróżujących. Wypadek obserwował inny statek, lecz nie mógł pomóc ofiarom erupcji.
1986 r. - Sfederowane Stany Mikronezji ogłaszają się państwem stowarzyszonym ze Stanami Zjednoczonymi.
1987 r. - Fidżi ogłasza się republiką, odrzucając i tak już tylko formalne zwierzchnictwo brytyjskiej monarchii.
1988 r. - Na fidżijskiej wyspie Viti Levu powstaje park narodowy Sigatoka obejmujący unikalne środowiska wydmowe na brzegu oceanu.
Według miejscowych legend jest to także obszar, gdzie rzekomo pojawiają się duchy. Tradycja utrzymuje, że morski wężowy bóg Degei obrażony na mieszkańców wioski Kulukulu sprowadził wysoką falę tsunami, która zasypała wioskę piaskiem i zabiła wszystkich mieszkańców. Głosy zmarłych można nadal usłyszeć w szumie wiatru między wydmami.
- 1989 r. - Nauru żąda od Australii odszkodowania za zniszczenie wyspy podczas wydobywania fosforytów. Po procesie przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości Australia wypłaca Nauru 107 milionów dolarów. 10 tysięcy nagle bogatych Nauryjczyków jeździ po malutkiej wyspie drogimi samochodami. Szerzy się nadwaga, choroby serca oraz alkoholizm.
Z drugiej strony upadek ekonomii destabilizuje społeczeństwo i państwo. W latach 1989-2003 rząd Nauru zmienia się 17 razy, ponieważ o władzę walczą dwaj potężni biznesmeni i politycy. W końcu, po śmierci jednego z nich prezydentem zostaje L. Scotty, który w roku 2004 ogłasza stan wyjątkowy i tym samym ucina wszelkie spory polityczne.
1990 r. - Nowa konstytucja Fidżi zapewnia rodowitym Fidżijczykom przewagę, dyskryminując jednocześnie Indusów. To powoduje masową emigrację indyjskich kolonistów. Szybko się jedna okazuje, że Indusi stanowili trzon fidżijskiego handlu, więc ich dyskryminacja i wyjazd powodują kryzys gospodarczy. W rezultacie już w 1997 r. fidżijski parlament wprowadza poprawki do konstytucji, które znoszą przepisy dyskryminujące Indusów.
1993 r. - W wyborach do tongańskiego parlamentu 6 mandatów z 9 możliwych zdobywa Ruch na Rzecz Demokracji, co oznacza wyraźną porażkę króla.
1994 r. - Palau ogłasza pełną niepodległość. Liczy 20 tysięcy mieszkańców, stolicą republiki jest Koror.
1999 r. - Wybory na Fidżi wygrywają Indusi, co jednak powoduje oburzenie ludności melanezyjskiej i zamach stanu przeprowadzony w 2000 r. przez George’a Speighta. Jeszcze przed końcem 2000 r. powstaje rząd tymczasowy, który ma załagodzić konflikt i przywrócić demokrację.
Od ok. 2000 r. - Globalne ocieplenie grozi zatopieniem części Mikronezji i Polinezji (na przykład Tuvalu i Nauru); co roku poziom oceanu wzrasta o ok. 21,5 cm. W szczególnie trudnej sytuacji znajduje się Kiribati, ponieważ najwyższy punkt tego państwa znajduje się zaledwie 81 m nad powierzchnią oceanu. To oznacza, że silna burza lub tsunami mogą zniszczyć Kiribati.
Nic zatem dziwnego, że tysiące wyspiarzy z Oceanii emigrują, głównie do Australii i Nowej Zelandii. Władze Tuvalu zwracają się do Australii o pomoc w znalezieniu nowego miejsca, gdzie można będzie przenieść państwo.
2004 - 2007 r. - L. Scotty jest prezydentem Nauru. Stabilizuje ekonomię, lecz przegrywa wybory w roku 2007, a urząd prezydenta przejmuje Marcus Stephen.
2005 r. - Masowe strajki na Tonga po 44 dniach demonstracji wymuszają na władzach poprawę warunków pracy i podwyżkę zarobków w sektorze państwowym. Opozycja wykorzystuje panujący nastrój, aby zażądać też zmian politycznych, zwłaszcza w obliczu śmierci Tupou IV i przejęciu tronu przez jego syna Tupou V (2006).
Zaczynają się prace nad nową, bardziej demokratyczną konstytucją Tonga. W 2008 r. dwór ogłasza, że król Tupou V zamierza zrezygnować z atrybutów władzy absolutnej i przekazać część uprawnień premierowi. Wyrazem zmian są też pierwsze powszechne wybory na Tonga w 2010 r., które wygrywają ugrupowania demokratyczne, zdobywając większość w 17-osobowym parlamencie.
2006 r. - Wojskowy przewrót na Fidżi obala rząd i przywraca dominację Melanezyjczyków, a Indusów znółw spycha na margines.
2009 r. - Samoa wprowadza lewostronny ruch drogowy, chcąc ujednolicić przepisy z innymi krajami Oceanii i Australią, żeby obniżyć koszty importu samochodów z Australii i Nowej Zelandii - nie trzeba przestawiać kierownicy z prawej strony na lewą.
2009 r. - Pod koniec września trzęsienie ziemi i tsunami pustoszą wyspy Samoa i częściowo Tonga. Ginie kilkaset osób.
2011 r. - W kalendarzach na Samoa zostaje pominięty 30 grudnia, żeby przesunąć wyspy na półkulę wschodnią i tym samym uzgodnić datę z Australią i Nową Zelandią, które są głównym partnerami ekonomicznymi Samoa.
2013 r. - W listopadzie formuje się układ bardzo niskiego ciśnienia atmosferycznego na południowy wschód od Phnpei w Sfederowanych Stanach Mikronezji. Tak powstaje potężny (5 w skali Saffira-Simpsona) tajfun znany jako Haiyan lub Yolanda. Niszczycielski wir przesuwa się w kierunku zachodnim nad wyspą Kayangel w Palau i dalej nad Filipiny, Wietnam i południowe Chiny.