Radżputowie, najazdy muzułmańskie, Ghaznewidzi i Ghorydzi

  • VI - VIII w. - W Radżputanie pojawiają Radżputowie (radża putra - synowie książąt).

Jest to niejednolita grupa szlachetnych klanów z Radżputanu. Wywodzą się od Indusów, Scytów, Kuszanów i Białych Hunów. Ich legendy mówią jednak o pochodzeniu od linii znanych w Ramajanie, MahabharaciePuranach: słonecznej (Surjawamśa) i księżycowej (Somawamśa).

W ciągu wieków pojęcie Radżputów obejmie 36 klanów. Szczególną rolę w dziejach odegrają: Gurdźarowie, Ćauhanowie (głoszący, że pochodzą od Kusy, syna Ramy i Sity), Ćaulukjowie, Paramawarowie, Czandelowie, Kalaćuri (lokalna dynastia z Czedi od VI w. rządząca w Malwie i Maharasztrze), książęta Mewaru (od 728 r.), Rasztrakuci a także rody z nimi spokrewnione, jak na przykład Gondowie, krewni Czandelów.

  • 644 r. - Buddyjski władca Sindh (południowa część Doliny Indusu), Sihras Rai, ginie w walce z Arabami. Dwa lata później zginie też jego syn i na tron Sindh wstąpi nowa dynastia.

  • 710 r. - Arabski wódz Abdallah Ibn-Umar Ibn-Rabi zdobywa i islamizuje półpustynny obszar Beludżystanu czyli wschodni kraniec Wyżyny Irańskiej, ziemie nad Zatoką Oman oraz ujście Indusu.

  • 711 - 712 r. - Arabowie podbijają Multan.

  • 712 r. - Król Dahir z Sindh, ponosi klęskę w bitwie z Arabami, którymi dowodzi Muhammad bin Kasim służący kalifowi Al-Walidowi. Gurdźarowie zostają rozbici przez muzułmanów (770).

Sindh staje się wschodnią prowincją Kalifatu, choć luźną związaną z odległą stolicą.

  • IX w. - Północnodekański wódz Nannuka zakłada dynastię Czandelów w Czhattapur. Jego następcy Jaśowarman (930-950) i Dhanga (X/XI w.) zdobywają niezależność.

  • Od IX w. - Port Czaul po arabsku zwany Saimur jest ważną kolonią muzułmańską.

  • 871 r. - Muzułmański władca prowincji Sindh Jakub ibn Laisa oficjalnie ogłasza niezależność od kalifa.

  • 963 r. - Alptigin, arabski zarządca Afganistanu i Pendżabu, zakłada muzułmańską dynastię w Ghazni.

Otrzyma ona nazwę Ghaznewidów. Nowa dynastia, aczkolwiek jest wasalna wobec Samanidów, wyrasta na poważną, liczącą się siłę polityczną za panowania Sebüktigina (977-997) oraz jego młodszego syna Ismaila (997-998). Za pomoc udzieloną Nuhowi II w stłumieniu buntu Sebüktigin uzyskuje namiestnictwo Chorasanu dla swego starszego syna Mahmuda.

  • 979 r. - Bramin Dżajpala staje na czele hinduistów z Pendżabu i pokonuje Ghaznewidów.

Opanowuje Pendżab, stając się głównym przeciwnikiem muzułmanów. Centrum jego państwa jest Attock. Dżajpala montuje antymuzułmańską koalicję, na krótko odbija Kabul i wschodni Afganistan.

  • 988 r. - Klęska antymuzułmańskiej koalicji w bitwie pod Lemghan. Dżajpala traci Kabul, który staje się odtąd ważnym ośrodkiem władzy muzułmanów. Gdyby koalicja zwyciężyła, nie powstałyby muzułmańskie Indie, a w dalszej konsekwencji być może nie byłoby tu krwawych konfliktów religijnych w XIX-XX w.

  • 998 - 1030 r. - Po śmierci Sebüktigina wybucha wojna domowa między braćmi i Mahmud usuwa Ismaila z tronu. Znany jako Mahmud z Ghazni panuje w Afganistanie i Chorasanie.

Na jego dworze, nie zawsze dobrowolnie, przebywa wielu wybitnych intelektualistów jak poeci Unsuri i Farruchi, historyk Utbi i wszechstronny filozof Al-Biruni. Pod wpływem bezwzględności władcy i dworskich intryg z Ghazni wyjeżdża Firdausi, a z Buchary ucieka Ibn Sina (mściwy Mahmud będzie go ścigał aż do swojej śmierci).

  • 999 - 1027 r. - Mahmud organizuje 17 wypraw do Indii. Zdobywa muzułmański Multan (1004) i Pendżab (1005). Niszczy ostatnie państwa Gurdźarów i dzieli się z Karachanidami resztkami państwa Ujgurów. Bezskutecznie atakuje Kaszmir. Ganda rządzący Czandelami płaci mu okup za pokój.

  • 1018 r. - Mahmud plądruje starożytne miasto Mathura nad Dżamuną. Planowo niszczy centra buddyjskie, co umocni hinduizm, ponieważ w swej wielopostaciowości i braku wyraźnych ośrodków jest trudniejszy do zwalczania. Część buddyjskich mędrców ucieka do Tybetu, gdzie współtworzą odrodzenie tybetańskiej kultury w XI-XII w.

  • Od 1030 r. - W Ghazni rządzą synowie Mahmuda, Muhammad (1030, 1040-1041) i Masud I (1030-1040), a potem synowie Masuda, Maudud (1041-1048), Masud II (1048, usunięty) i Ali (1048-1049).

  • Od połowy XI w. - Państwo Ghaznewidów słabnie za Abd ar-Raszida (1049-1051, syn Mahmuda).

Toghryl uzurpuje tron (1051-1052), a po usunięciu uzurpatora panują synowie Masuda I: Farruchzad (1052-1059) oraz Ibrahim (1059-1099).

Następni Ghaznewidzi na tronie w Ghazni to Masud III (1099-1115), Szirzad (1115-1116) i Arslanszach (1116-1117).

  • XII w. - Postępuje rozkład państwa Ghaznewidów pod naporem Seldżuków i emirów z Ghor (Ghur, Afganistan), synów Szansaba (Izz Ad-Din Husajn I, do 1146; Sajf Ad-Din Suri, 1146-1149; Baha Ad-Din Sam I, 1149).

  • 1114 - 1185 r. - Bhaskaracarya (od sanskryckiego słowa bhaskara - nauczyciel) znany też jako Bhaskara II, jeden z największych matematyków Indii i wieloletni kierownik obserwatorium astronomicznego w Udżdżajnie.

  • Ok. 1128 r. - Malajasi z radżpuckiego klanu Kaczhwaha zakłada księstwo Dżajpur (Radżputan) z centrum w Adżmer.

  • 1151 r. - Panujący w Ghor sułtan (od 1149 r.) Ala Ad-Din Husajn II (1149-1161, brat Sama I) rabuje i pali Ghazni, stolicę Bahramszacha (1117-1157) z dynastii Ghaznewidów.

Ala Ad-Din Husajn II zostawia swemu synowi Sajf Ad-Dinowi Muhammadowi I (1161-1163) państwo silne i skonsolidowane.

  • 1173 - 1174 r. - Sułtan Ghijas Ad-Din Muhammad II (1163-1203) z dynastii Ghor zagarnia Ghazni i obala Chusrauszacha (1157-1160) z dynastii Ghaznewidów.

Po tym zwycięstwie Ghijas Ad-Din Muhammad II staje się najsilniejszym władcą Afganistanu oraz północno-wschodnich Indii.

Ostatni Ghaznewida Chusrau Malik przenosi się do Lahore, gdzie rezyduje do 1185 r. (umrze w 1191 r.).

  • 1174 - 1206 r. - Muizz Ad-Din Muhammad III z Ghor (od 1203 r. sułtan) jednoczy muzułmańskie Indie. W 1182 r. zdobywa Sindh, a w 1185 Lahore. Namiestnikiem zdobytych terenów zostaje Kutb Ud-Din Aibak, dawny turkmeński niewolnik. Odtąd to on prowadzi podboje Ghorydów.

  • 1191 - 1192 r. - Upadek państwa Ćauhanów rozbitego przez muzułmanów.

  • 1192 - 1193 r. - Kutb Ud-Din Aibak pokonuje Dźatów, zdobywa Delhi w 1193 r., a potem cały Hindustan.

  • 1194 r. - Muhammad Ghori rozbija armię radży krajów Kanaudź i Varanasi znad Gangesu. W Varanasi muzułmanie z rozmysłem niszczą najważniejsze świątynie, lecz to nie zahamuje hinduistycznych pielgrzymek.

  • 1197 r. - Kutb Ud-Din Aibak broni twierdzy Adźmira przed hindusami, a po nadejściu posiłków rozbija wroga.

  • Koniec XII w. - Ćandra Bardai pisze epos o muzułmańskim podboju Delhi. Jest to zarazem początek literatury w języku hindi. Zaznacza się odwrót dżinizmu ustępującego islamowi.

  • 1202 r. - Kutb Ud-Din Aibak pokonuje armię księstwa Kalańdźara i podbija zachodni Bengal, a władcę Czandelów Paramardidewę czyni swoim wasalem (1203). Ostatni Czandela Hammirawarmadewa zostanie usunięty w 1308 r.

  • 1206 r. - Śmierć Muizz Ad-Din Muhammada III kończy potęgę Ghorydów. Tron otrzymuje Ghijad Ad-Din Mahmud (do 1210 r., syn Muhammada II).

W tym czasie Ghorydzi próbują podbić Tybet, a nieszczęśliwa wojna w prowincjach Chiwa, Herat i Merw osłabia państwo doprowadzając w końcu do utraty zachodnich terytoriów.

W Hindustanie rządzi praktycznie niezależny od Ghorydów ich namiestnik Kutb Ud-Din Aibak, który zapoczątkuje Sułtanat Delhijski, nową muzułmańską potęgę północnych Indii.

Ostatni Ghorydzi zaś zachowują władzę tylko w Ghazni: Baha Ad-Din Sam II (1210), Ala Ad-Din Atsyz (1210-1214) i Ala Ad-Din Muhammad IV (1214-1215). Ich władztwo przetrwa do podboju przez Chorezm w 1215 r.