Glossarium nazwisk, pojęć i kierunków umysłowych
Abelard Pierre (1079-1142), francuski teolog i filozof, współtwórca scholastyki, U.19.1.
abstrakcja zakresowa, O.05.3.
Achilles i żółw, U.25.1.
adżnanikowie, O.15.4.
agitacja, I.58.2.
agnostycyzm epistemologiczny, O.02.2.
agnostycyzm religijny, I.57.1.
Akaszy kroniki, S.27.2.
akceptacja odmienności, I.08.1.
akcydentalizm ontologiczny, O.52.18.
akcydentalizm poznawczy, U.07.3.
aksjologia, S.36.
akumulacja w ekonomii, I.53.2.
akwarium, O.08.1.
Al-Dżawzija Ibn Abu Bakr (1295-1356), arabski filozof i teolog, I.35.1.
Alexander Samuel (1859-1938), australijski filozof żydowskiego pochodzenia, U.18.2.
altruizm, S.36.1.
Amalryk z Bène (zm. 1206), francuski filozof, teolog i mistyk, O.44.3.
Amon-Ra, U.25.3.
Anaksymenes z Miletu (ok. 585 - 525 r. p.n.e.), grecki filozof, U.03.2.
Ananda (V p.n.e.), filozof indyjski, uczeń Buddy, S.57.1.
anarchia, I.52.1.
anarchizm indywidualistyczny, I.52.2.
anarchizm polityczny, I.52.5.
anarchizm poznawczy, O.52.17.
Andronikos z Rodos (I p.n.e.), grecki filozof, redaktor dzieł Arystotelesa, O.33.1.
antropiczność, U.27.3.
antropizm, O.57.5.
antropocentryzm, O.57.4.
antykumulatywizm, O.52.16.
antysemityzm, I.37.4.
Antystenes z Aten (ok. 444 - 365 r. p.n.e.), filozof grecki, S.36.7.
Anzelm z Aosty, z Canterbury (1033-1109), angielski teolog i filozof, S.44.3., I.06.2., I.57.5., U.01.3.
archat, S.36.7.
Arkezylaos z Pitane (ok. 316 - ok. 241 r. p.n.e.), grecki filozof, O.10.1.
Arystoteles ze Stagiry (384-322 r. p.n.e.), grecki filozof, S.11.1., S.35.3., O.01.5., O.01.6., O.01.9., O.05.1., O.08.6., O.10.6., O.33.1., O.34.1., O.35.1., O.37.1., O.42.1., O.44.4., O.56.1., I.06.1., I.11.1., I.26.1., I.44.1., I.52.1., I.52.6., I.53.2., I.57.5., U.01.4., U.08.2., U.13.4., U.14.1., U.14.3., U.15.1., U.15.9., U.23.1., U.24.7.
asocjacja, O.16.4.
asocjacjonizm, S.16.2.
Aspect Alain, francuski fizyk pracujący w Paryżu, O.08.1.
atem, S.22.
atman, S.44.5.
atomizm, U.13.1.
Augustyn (354 - 430), rzymski filozof, apologeta chrześcijaństwa, święty, O.15.1.
autonomizm etyczny, S.36.2.
Avenarius Richard (1843-1896), niemiecki filozof, S.15.1.
Avicebrol, S.44.5.
Awerroes, S.22.2.
Awicenna, S.11.1.
awidja, S.02.3.
Bacon Francis (1561 - 1626), angielski filozof i uczony, O.05.1.
Badarajana (II - III w. n.e.), indyjski filozof uznawany za autora Brahmasutry, O.44.2.
Baggini Julian (ur. 1968), brytyjski filozof, S.36.9.
bahaizm, U.25.2.
Baruch z Międzyboża (ok. 1757 - ok. 1810), wnuk Baal-szem-towa, chasydzki filozof S.58.1.
Baudrillard Jean (1929 - 2007), francuski socjolog, O.52.18.
Baumgarten Alexander G. (1714 - 1762), niemiecki filozof i estetyk, S.43.1.
Beardslay M. C., amerykański filozof, S.43.1.
behawioryzm, I.04.
behawioryzm operacjonistyczny, I.07.1.
Ben Szem Tow de Leon Moses (XIII w.), andaluzyjski Żyd, autor kabalistycznego dzieła „Zohar”, U.01.3.
bezpieczeństwo, S.06.2.
Bhagawan, S.44.2.
biosfera, U.23.4.
Blanshard Brand (1892 - 1987), amerykański filozof, O.35.2.
Blondel Maurice (1861 - 1949), francuski filozof, S.10.2.
błąd, O.36.
błąd poznawczy, O.36.4.
Bodhidharma (V/VI w. n.e.), działający w Chinach indyjski mistyk ze szkoły cz'an, S.14.1., O.02.2., U.01.7.
Bohm David, brytyjski fizyk z Londynu, O.08.1.
Bohr Niels (1885 - 1962), duński fizyk, U.04.3.
Bonald Louis G. A. de (1754 - 1840), francuski myśliciel i polityk, I.35.1.
Böhme Jacob (1575 - 1624), niemiecki teolog i mistyk, S.57.1.
Bracia Czystości, U.20.1.
Brahman, S.44.2.
Bridgman Percy W. (1882 - 1961), amerykański fizyk, O.52.11.
Brihaspati (ok. VII w. p.n.e.), indyjski myśliciel, uznawany za twórcę podstaw hinduizmu, O.18.1., O.52.8., U.07.2., U.07.3., U.13.1.
Broglie Louis V. de (1892 - 1987), francuski fizyk, twórca koncepcji fal materii obdarzonej masą, U.04.3.
Brouwer Luitzen E. J. (1881 - 1966), holenderski matematyk, O.43.4.
Brunner Emil (1889 - 1966), szwajcarski teolog, I.09.2.
Bruno Giordano (1548 - 1600), włoski uczony i filozof, S.44.5., O.44.3., O.44.4., I.57.2., U.01.3., U.13.4., U.25.2.
brzytwa Ockhama, U.19.1.
Budda (566 - 486 r. p.n.e.), indyjski mistyk i myśliciel, twórca buddyzmu, S.22.3., S.57.1., S.57.2.
budda (stan), U.29.1.
Buridan Jean (przed 1300 - po 1358), francuski filozof, U.07.6.
bycie, U.27.1.
byt absolutny, O.01.7.
byt aktualny, U.03.1.
byt cząstkowy, O.01.6.
byt dystrybutywny, O.01.6.
byt jednostkowy, S.01.1.
byt konieczny, O.01.8.
byt przypadłościowy, O.01.8.
Caddy Eileen (1917-2006), brytyjska działaczka ruchu New Age, U.29.5.
Caddy Peter (1917-1994), brytyjski działacz ruchu New Age, U.29.5.
Campanella Tommaso (1568 - 1639), włoski myśliciel, O.44.3.
Cantor Georg F. L. Ph. (1845 - 1918), niemiecki matematyk, U.01.3.
Carnap Rudolf (1891 - 1970), niemiecki logik, matematyk i filozof, O.05.1.
Casimir H., amerykański fizyk, U.04.1.
Cassirer Ernst (1874 - 1945), niemiecki filozof, U.03.4.
cecha, U.14.
Chauvin Nicolas, I.37.3.
Chryzyp z Soloj (280 - 206 r. p.n.e.), grecki filozof, S.08.2.
Cohen Hermann (1842 - 1918), niemiecki filozof, U.01.3.
continuum, O.52.6.
Crick Francis (1916 - 2004), brytyjski biochemik i genetyk, O.52.5.
cud, S.01.4.
Cyceron (Marcus Tulius Cicero, 106 - 43 r. p.n.e.), rzymski urzędnik, mówca, pisarz i filozof, O.57.2.
cykle, cykliczność, S.28., O.08.4., O.28., O.52.16., I.28., I.28.2., U.07.4., U.15.3., U.18., U.18.1., U.23.5., U.24.2., U.24.3., U.35.2.
cynicyzm, S.36.7.
cz’an, S.57.1.
Czang Caj (XI w.), chiński filozof, U.12.2.
Czarwaka (ok. VII w. p.n.e.), indyjski filozof, uczeń Brihaspatiego, O.18.1., O.52.8., I.57.2., U.13.1.
czasoprzestrzeń, U.21.1.
Czih-jen (602 - 668), chiński filozof, U.09.2.
Czou Tun-i (XI w.), chiński filozof, U.08.2.
Czu Si (1130 - 1200), chiński filozof, U.14.2.
Czy K’ai (VI w.), chiński filozof, twórca pierwszej chińskiej szkoły cz'an, S.58.1.
Czyngis Chan (ok. 1155 - 1227), mongolski władca i wielki wojownik, I.52.2.
ćsi, U.14.2.
Dalton John (1766 - 1844), brytyjski fizyk, chemik i meteorolog, U.13.1.
Darwin Charles (1809 - 1882), angielski przyrodnik i ewolucjonista, twórca teorii doboru, I.08.6., I.10.3., I.12.2., U.20.1., U.20.2., U.20.3.
Dawkins Richard (ur. 1941), amerykański biolog, ewolucjonista i filozof, S.36.1., O.01.7., O.48.1., O.52.5., O.56.1., I.10.2.
definicja, O.01.4.
deizm, I.57.4.
dekonstrukcja, O.52.18.
Deleuze Gilles (1925 - 1995), francuski filozof, O.07.2.
Demokryt z Abdery (ok. 460 - ok. 370 r. p.n.e.), grecki filozof, S.36.4., O.05.1., I.52.6., U.03.2., U.07.3., U.07.4., U.13.1., U.22.1., U.25.4.
demon Darwina, U.20.2.
demon Laplace'a, U.07.5.
demon Maxwella, U.24.4.
deontonomizm, I.37.1.
Derrida Jacques (1930 - 2004), francuski filozof, O.52.18.
derwisze, S.58.1.
Descartes René (1596 - 1650), francuski matematyk i filozof S.31.3., O.01.1., O.04.1., O.05.1., O.05.4., O.14.1., O.15.1., O.15.2., O.19.1., O.52.5., O.52.7., O.52.15., U.10.2., U.15.9., U.19.1., U.25.2.
deskrypcjonizm, O.52.10.
Dewey John (1859 - 1952), amerykański filozof i pedagog, O.35.3.
dhjana, S.58.1.
Dicke Robert (1916 - 1997), amerykański fizyk i kosmolog, U.27.3.
Djaus, U.08.2.
dobro wspólne, I.43.1.
doksa, S.35.1.
dowód, O.52.3.
Driesch Hans A. E. (1867 - 1941), niemiecki biologi filozof, U.14.3.
drzewko Porfiriusza, O.05.3.
Du Bois-Reymond Emil H. (1818 - 1896), niemiecki fizjolog i filozof, O.31.2.
dualizm, S.02.4., S.05.1., S.13.1., S.31.1., S.57.3., O.02.4., O.13.1., I.02.2., U.08.3., U.11.1., U.14.2., U.14.3.
dualizm metafizyczny, U.08.2.
duch, S.22.2., S.31.1., S.36.7.,S.44.4., S.57.3., O.01.6., O.01.7., O.28.2., O.44.2., I.12.2., I.28.4., I.35.1., U.01.3., U.03.5., U.08.2., U.13., U.14., U.23.2., U.29.5.
duma, S.06.2.
dywan Sierpińskiego, U.25.3.
Dżahm Ibn Safvan (zamordowany w 745 r.), filozof arabski, S.12.1.
Dżajmini (IV w. p.n.e.), indyjski filozof, I.28.2.
Dżina, S.57.2.
Echnaton (Amenofis, Amenhotep IV, panuje ok. 1351 - 1334 r. p.n.e.), faraon-heretyk, twórca egipskiego monoteizmu.
Eckhart Johannes (Eckhart von Hochheim, Mistrz Eckhart, ok. 1260 - 1327/1328), niemiecki mistyk, S.57.1.
egalitaryzm, I.43.2.
egocentryzm, S.01.2.
egotyzm, S.01.2.
egzegeza, O.34.1.
egzystencja, O.01.4.
Einstein Albert (1879 - 1955), niemiecki fizyk i kosmolog żydowskiego pochodzenia, twórca teorii względności, O.43.4., O.44.4., U.04.1., U.08.1., U.13.2., U.13.4., U.15.1., U.21.1.
ekosystem, U.23.5.
ekspansja wszechświata, O.24.1.
eksperyment myślowy, O.52.7.
ekumena, I.25.1.
elektromagnetyzm, U.23.5.
emergentyzm, U.18.2.
emotywizm, S.36.4.
empiriokrytycyzm, S.15.1.
energetyzm, U.15.7.
energia, S.37.4., S.44.2., O.34.2., U.01.3., U.04.1., U.07.6., U.08.1., U.13.1., U.14.3., U.15.2., U.15.3., U.15.7., U.29.4.
entelechia, U.14.3.
epistemologia, O.01.3.
epoptyczne poznanie, S.52.2.
Ericksen John Eric, Brytyjczyk, lekarz królowej Wiktorii, U.14.3.
Eriugena Johannes Scotus (ok. 810 - 877), irlandzki teolog i filozof, S.44.2., O.05.1., I.57.5., U.19.1.
Eryk z Auxerre (841 - 876), francuski filozof, uczeń Eriugeny, U.19.1.
eryści, O.01.1.
Espinas Alfred - Victor (1844 - 1922), francuski filozof i psycholog, I.55.1.
estetyka, S.43.1.
estetyzm, S.52.1.
eternalizm, U.15.4.
etyka, S.36.4., S.36.7., S.36.8., S.54., I.31.3., I.31.5., I.37.1., I.37.2., I.37.5., U.29., U.29.3., U.29.5.
Eubulides z Miletu (IV w. p.n.e.), grecki filozof, O.36.2.
eudajmonizm, S.36.4.
eugenika, I.08.5.
Euklides z Aleksandrii (ok. 365 - ok. 300 r. p.n.e.), grecki matematyk, U.43.4.
Euklides z Megary (ok. 435 - ok. 356 r. p.n.e.), grecki filozof, O.01.1.
Ewangelie, O.01.9.
Everet III Hugh (1930 - 1982), amerykański fizyk, U.08.4.
ewolucja, O.10.2., I.10.2., I.10.3., U.03.3., U.03.5., U.15.2., U.20., U.20.2., U.20.3., U.20.5., U.23.3., U.23.4., U.27., U.29.1.
Fa-tsang (643-712), chiński filozof, U.09.2.
fakt społeczny, I.21.1.
fallibilizm, O.52.15.
falsyfikacja, O.52.15.
falsyfikacjonizm, O.52.15.
fantastyka, O.39.
Faraday Michael (1791-1867), słynny angielski fizyk, chemik i eksperymentator, U.15.6.
fatalizm, S.12.1.
Fatima, I.57.1.
Faustyna (1905 - 1938), polska mistyczka, mniszka uznana za katolicką świętą, S.57.2.
Fechner Gustav Theodor (1801 - 1887), niemiecki fizyk i filozof, O.10.6.
fenomenizm, O.02.2.
fenomenologia, O.02.2.
Feyerabend Paul K. (1924 - 1994), austriacki filozof, teoretyk nauki, O.52.17.
fikcjonalizm, O.06.2.
Flewelling Ralph Tyler (1871 - 1960), amerykański myśliciel, S.22.3.
Foucault Michel (1926 - 1984), francuski filozof, historyk i socjolog, O.52.18.
Fox Leah (1818-1890), Fox Margaretta (1838-1893), Fox Cathie (1841-1892), siostry, amerykańskie spirytystki, S.57.3.
Franciszek z Asyżu (ok. 1181 - 1226), włoski mnich i mistyk, S.58.1.
Freud Sigmund (1856 - 1939), żydowsko-austriacki psycholog, twórca psychoanalizy, S.36.8.
Fu-hsi (2. tysiąclecie p.n.e.?), legendarny chiński myśliciel, U.07.3.
funkcjonalizm metafizyczny, O.01.4.
futurologia., O.26.2.
Gallup Jr. Gordon G., amerykański zoopsycholog, S.02.5.
Galton Francis (1822 - 1911), angielski przyrodnik i podróżnik, I.08.5.
Galvani Luigi (1737 - 1798), włoski fizyk i lekarz, U.14.3.
Gassendi Pierre (1592 - 1655), francuski filozof, S.36.3.
Geb, U.08.2.
Gelliusz (II w. n.e.), rzymski uczony, O.57.2.
Gentile Giovanni (1875 - 1944), włoski filozof, U.03.5.
Geulincx Arnold (1624 - 1669), flamandzki filozof i logik, U.07.2.
głód, S.06.1.
gnoza, S.05.2.
Gogarten Friedrich (1887 - 1967), niemiecki teolog, I.09.2.
Gośala Maskariputra (VI/V w. p.n.e.), indyjski dżinista S.12.1.
Gotama (IV w. p.n.e.), indyjski myśliciel, twórca systemu njaja, U.22.1.
gra, I.32.2.
granica rzeczywistości, U.25.2.
grawitacja, U.23.5.
Groot Hugo de (1583 - 1645), holenderski prawnik i filozof, I.43.1.
Grotius, I.43.1.
Hamilton William (1788 - 1856), szkocki myśliciel, O.18.3.
Hartley David (1705 - 1757), angielski filozof, S.16.2.
Hartley Ralph V. L. (1888 - 1970), amerykański wynalazca, U.06.1.
Hartmann Nicolai (1882 - 1950), niemiecki filozof, O.56.1.
Hasan z Basry, S.57.1.
hedonizm, S.36.4.
Hegel Georg Wilhelm Friedrich (1770 - 1831), niemiecki filozof, S.43.1., S.44.5., O.01.8., O.42.1., O.44.2., I.10.3., I.12.2., U.01.3., U.03.5., U.18.3.
Heisenberg Werner C. (1901 - 1976), niemiecki fizyk, twórca zasady nieoznaczoności, O.52.13., U.04.1.
Helmholtz Hermann L. F. von (1821 - 1894), niemiecki lekarz, fizyk i filozof, S.51.1., O.15.1., U.07.6.
henoteizm, I.57.6.
Herakles, O.24.1.
Herder Johann G. von (1744 - 1803), niemiecki duchowny, filozof i pisarz, O.52.5.
heros, O.24.1.
hinajana, S.36.7.
hipostaza, O.17.1.
hipotetyzm, O.52.15.
historia, I.26.
historyzm, I.10.3.
Hoagland Hudson (1900 - 1982), amerykański fizjolog i psycholog, S.26.1.
Holbach Paul d' (1723 - 1789), francuski filozof, I.57.1.
homo ludens, I.32.2.
honor, I.40.3.
horyzont geograficzny, I.25.1.
Hua-jen, U.09.2.
Hubble Edwin P. (1889 - 1953), amerykański astronom, O.24.1.
Huizinga Johan (1872 - 1945), holenderski historyk kultury, I.32.2.
Humboldt Wilhelm Ch. K. F. Freiherr von (1767 - 1835), niemiecki językoznawca, I.36.1.
Hutcheson Francis (1694 - 1746), irlandzki filozof, S.05.1.
Hutton James (1726 - 1797), szkocki geolog, lekarz i farmer, twórca pojęcia czasu geologicznego, U.20.1.
Huxley Thomas (1825-1895), angielski paleontolog, fizjolog i filozof, O.02.2.
Hwadam, U.08.2.
Iblis, S.10.3.
Ibn Al-Farid (1181-1235), arabski sufista z Egiptu, O.19.1.
Ibn Ata Wasil (700 - 748), arabski teolog i filozof, zapoczątkował ruch mutazylitów, I.57.5.
Ibn Chaldun (1332 - 1406), arabski socjolog i filozof, I.44.3.
Ibn Pakuda (ok. 1040 - 1100), żydowski teolog i filozof z Andaluzji, O.01.7.
Ibn Sina (980 - 1037), perski lekarz, uczony i filozof, S.11.1., S.35.3., O.01.6., O.11.2., U.01.4., U.03.2., U.18.2.
idealizm poznawczy, O.31.1.
illacjonizm, O.18.2.
iluminatyzm, O.15.1.
impet, U.07.6.
indoktrynacja, I.58.2.
indukcjonizm, O.52.14.
indywidualizm, S.44.
informacja, U.06.1.
Innocenty III (1161 - 1216), papież rzymski, O.57.3.
instrumentalizm, O.35.3.
instynkt, U.24.6.
instynkt samozachowawczy, S.36.1.
inteligencja emocjonalna, S.41.
inteligencja racjonalna, O.41.
inteligencja społeczna, I.41.
introjekcja, S.15.1.
introspekcja, S.03.2.
intuicja, O.19.
Israel Ben Eliezer, S.57.1.
istnienie, S.02., S.07., S.07.1., S.44.1., O.01.4., O.01.6., O.02., O.07., O.13., O.14., O.18.2., I.02., I.07., U.01., U.01.1., U.01.4., U.07., U.08., U.12.
Izokrates (436 - 338 r. p.n.e.), grecki mówca, O.57.4.
Jacobi Friedrich Heinrich (1743 - 1819), niemiecki filozof i pisarz, S.05.1.
Jadżniawalkja (VIII w. p.n.e.), indyjski myśliciel, S.44.2.
James William (1842 - 1910), amerykański filozof i psycholog, S.22.1., S.23.1., O.34.2., O.35.3., O.56.1., I.34.2.
Jan od Krzyża (Juan de Yepes y Alvarez, 1542 - 1591), hiszpański mistyk i poeta, katolicki święty, S.57.2.
jaźń, S.02.4.
jądrowe oddziaływania, U.23.5.
jednia, O.01.6.
jednostka (istota), S.03.2.
jednostka (miara), O.01.5.
język, O.51.
Joachim Harold Henry (1868 - 1938), brytyjski logik, O.35.2.
Johnson Philip E. (ur. 1940), amerykański prawnik, U.27.4.
Kaku Michio (ur. 1947), amerykański fizyk U.13.2.
Kanada (III w.), indyjski filozof, O.12.
kanalizacja procesów, O.12.
Kant Immanuel (1724 - 1804), niemiecki filozof, S.41.3., O.01.5., O.05.1., O.05.2., O.15.1., O.19.1., O.26.1., O.31.1., O.37.1., O.42.1., O.52.15., O.56.1., O.57.1., I.35.1., I.36.1., I.43.1., I.57.2., U.15.9., U.19.1.
Kapila (VI w. p.n.e.), indyjski filozof, U.08.2.
Karneades z Cyreny (ok. 214 - ok. 129 r. p.n.e.), grecki filozof, O.10.1.
kategoria, U.01.5.
Kekulé von Stradonitz Friedrich A. (1829 - 1896), niemiecki chemik, O.19.1.
Keśakambalin Adżita (VI w. p.n.e.), indyjski filozof, U.17.1.
kicz, I.23.2.
Kierkegaard Søren (1813 - 1855), duński teolog i filozof, S.34.2.
kłamstwo, O.36.
kognitywizm, O.37.1.
kolektywizm, I.44.
Kolumb Krzysztof (Cristoforo Colombo, 1451 - 1506), genueński żeglarz, otworzył Nowy Świat dla Europy, S.26.3., O.52.17.
Konfucjusz, I.44.3.
konkretyzm, O.07.1.
konstytutywne cechy, U.14.1.
kontekstualizm, O.44.
kontrast, O.24.1.
konwencjonalizm, O.54.1.
kooperacja, I.44.
Kopernik Mikołaj (Nicolaus Copernicus, 1473 - 1543), polski astronom niemieckiego pochodzenia, twórca heliocentryzmu, O.44.4., I.52.8., U.13.4.
korelat, O.08.5.
korporeizm, U.22.1.
kot Schrödingera, U.04.3.
Krause Karl Christian Friedrich (1781 - 1832), niemiecki filozof, S.44.2.
Kriszna, U.25.2.
Kropotkin Piotr A. (1842 - 1921), rosyjski uczony i myśliciel, I.52.5.
krytycyzm, O.57.1.
krytyczna filozofia, O.57.1.
Ksenofanes z Kolonu (ok. 570 r. p.n.e. - ok. 470 r. p.n.e.), grecki pisarz i filozof uznawany czasem za prekursora eleatów, U.29.3.
kultura w znaczeniu obiektywnym, O.45.
kumulatywizm, O.52.15.
Kung Fu-tsy (551 - 479 r. p.n.e.), chiński filozof, I.44.3.
Kung-sun Lung (IV/III w. p.n.e.), chiński filozof, U.08.1.
kwietyzm, I.37.1.
Kwintylian (ok. 35 - 95), rzymski mówca, O.57.4.
Lachelier Jules (1832 - 1918), francuski filozof, S.57.3.
Laktancjusz (ok. 250 - ok. 320), rzymski apologeta chrześcijaństwa, I.56.1.
Lamarck Jean-Baptiste de (1744 - 1829), francuski biolog i ewolucjonista, U.20.1.
Lao-tsy (VI w. p.n.e.), niemal legendarny chiński filozof, twórca taoizmu, S.57.2., I.28.2., I.31.3.
Laplace Pierre Simon de (1749 - 1827), francuski matematyk, astronom i fizyk, O.52.7., U.05.4., U.07.5., U.13.2.
Leibniz Gottfried Wilhelm (1646 - 1716), niebywale wszechstronny niemiecki uczony, matematyk i filozof, S.35.1., O.05.1., O.10.6., O.19.1., O.24.2., O.44.2., O.52.6., I.15., I.57.4., U.01.7., U.07.6., U.15.9., U.17.2., U.25.2.
Leonardo da Vinci (1452 - 1519), wszechstronny włoski geniusz, malarz, inżynier, wynalazca i badacz, S.43.1., U.29.4.
li, U.14.2.
libertarianizm, S.36.3.
lokajata, U.07.3.
Lovelock James (ur. 1919), angielski uczony i ekolog, U.12.1.
Lü Tung-pin (IX w.), słynny chiński taoista, S.36.7.
Lyell Charles (1797 - 1875), brytyjski geolog, swoją książką zainspirował Darwina, U.20.1.
Lyotard Jean-François (1924 - 1998), francuski filozof, O.52.18.
Mach Ernst (1838 - 1916), austriacki fizyk i filozof, U.15.7.
Mahawira (VI w. p.n.e.), indyjski myśliciel uznawany za głównego przedstawiciela dżinizmu, S.57.2., I.31.3.
maja, S.02.3.
Majmonides, I.57.5.
makroskala, U.23.5.
makrokosmos, O.44.
Malinowski Bronisław (1884 - 1942), brytyjski antropolog polskiego pochodzenia, I.08.4.
Mandelbrot Benoit B. (1924 - 2010), francuski matematyk, O.43.4.
Manetti Gianozzo (1396 - 1459), włoski pisarz, O.57.3.
Mao Zedong (1893 - 1976), chiński komunista i polityk, I.38.4.
Maritain Jacques (1882 - 1973), francuski filozof katolicki, I.57.4.
Marks Karol (1818 - 1883), niemiecki komunista, ekonomista i filozof, S.36.8., I.08.6., I.12.2., I.53.2., I.57.4.
materializm, S.36.5., O.01.8., O.15.4., U.03.2., U.07.3., U.07.6., U.12.1., U.13.1., U.27.2., U.28.1.
Mayr Ernst (1904 - 2005), amerykański zoolog ewolucjonista pochodzenia niemieckiego, O.10.2., U.20.6.
megaskala, U.23.5.
megalomania, S.01.2.
Melissos z Samos (V w. p.n.e.), grecki filozof, U.25.2.
memologia, I.11.2.
Mencjusz, I.15.1.
Mercier Désiré Joseph (1851 - 1926), belgijski kardynał i teolog, O.18.2.
Merton Robert K. (1910 - 2003), amerykański socjolog, I.08.4.
metafizyka deskryptywna, O.56.1.
metempsychoza, S.22.2.
Mikołaj z Kuzy (Nicolaus Krebs, ok. 1400 - 1464), niemiecki teolog i filozof, S.44.2., U.01.3., U.01.6.
mikroskala, U.23.5.
mikrokosmos, S.44.
Milgram Stanley (1933 - 1984), amerykański psycholog społeczny, I.31.6.
Mill John Stuart (1806 - 1873), brytyjski filozof, S.07.1., S.36.4., O.35.3., I.36.1., I.37.1., I.52.6.
mimansa, I.28.2.
mit, I.44.5.
mitologia, I.01.3.
mity ontologiczne, I.44.5.
modalność, O.01.5.
Mojżesz, mityczny przywódca Żydów, O.24.1.
monadologia, U.17.2.
monarchia, I.52.1.
monograficzne ujęcie, I.08.4.
monoteizm, I.57.6.
Moorcock Michael (ur. 1939), angielski pisarz, U.08.4.
More Thomas, I.12.1.
Morris Ch. W., O.51.1.
Moses Ben Majmon (1135-1204), żydowski filozof, I.57.5.
Mounier E, S.22.3.
Murphy Edward, U.07.1
Mussolini Benito (1883 - 1945), włoski polityk, twórca faszyzmu, I.52.3.
MY, I.44.
myślenie, O.36.
nadczłowiek, S.36.6.
nadzieja, S.26.3.
Nachmanides Moses (ok. 1194 - 1270), żydowski pisarz i kabalista z Andaluzji, U.01.3.
nacjonalizm, I.37.3.
nadnaturalne, S.01.4.
Natorp Paul (1854 - 1924), niemiecki filozof, U.01.3.
nauki idiograficzne, O.52.1.
nauki nomotetyczne, O.52.1.
neokantyzm, U.01.3.
Neurath Otto (1882 - 1945), austriacki filozof, O.35.2.
Newton Isaac (1643 - 1727), angielski fizyk, O.44.4., O.52.8., U.07.6., U.08.1., U.13.4., U.15.1., U.25.4.
nie-JA, S.13.1
nie-umysł, S.57.1.
nieskończoność aktualna, U.25.2.
nieskończoność substancjalna, U.25.2.
Niethammer Friedrich Immanuel (1766 - 1848), niemiecki filozof, O.57.2.
nietolerancja, I.57.2.
Nietzsche Friedrich Wilhelm (1844 - 1900), niemiecki filozof, S.05.3, S.36.6., S.36.9., I.10.3., I.13.1., I.52.2.
niewidzialny goryl, O.36.3.
niewiedza, S.02.3.
nihilizm epistemologiczny, O.31.1.
nihilizm metafizyczny, U.02.3.
Nimmo Andy, szkocki poszukiwacz kosmitów, U.08.4.
Nishido Kitara (1870 - 1945), japoński filozof, O.02.4.
njaja, U.22.1.
Nostradamus (1503 - 1566), francuski lekarz, astrolog, jasnowidz i pisarz, S.26.2.
Nuit, U.08.2.
obiekt, U.01.
obiektywizm metafizyczny, U.02.1.
obiektywizm ontologiczny., O.02.2.
obowiązek, I.50.
obserwacja, O.35.3.
obyczaj, I.47.
odruchy bezwarunkowe i warunkowe, U.24.6.
Oersted Hans Ch. (1777-1851), duński fizyk i lekarz, O.52.7.
ogląd, S.52.
Ojciec Pio (Francesco Porgione, 1887-1968), włoski zakonnik.
okazjonalizm kreacjonistyczny, U.07.2.
okazjonalizm materialistyczny, U.07.2.
oligarchia, I.52.1.
ontologia intersubiektywna, I.44.5.
ontologia obiektywistyczna, O.43.3.
ontologia subiektywistyczna, S.44.1.
Oparin Aleksandr I. (1894 - 1980), rosyjski biochemik i botanik, O.52.5.
operacjonizm, O.52.11.
oportunizm, I.31.6.
Opus Dei, I.31.4.
Ornstein Robert (ur. 1942), amerykański psycholog, znany badacz czasu w psychologii, S.26.1.
osoba, osobowość, S.01.1., S.16.3., S.16.5., S.40., S.42., O.40., O.42., I.40., I.42., I.44., U.20.4.
Ostwald Wilhelm F. W. (1853 - 1932), niemiecki chemik, U.15.7.
Paley William (1743 - 1805), brytyjski apologeta chrześcijaństwa i filozof, U.27.4.
pangeny, O.11.1.
paradygmat, O.52.16.
Parsons Talcott (1902 - 1979), amerykański socjolog, I.08.4.
Parśwa (koniec VIII w. p.n.e.), Indus, półlegendarny twórca dżinizmu, U.07.5.
pierwiastki chemiczne, U.23.4.
Piontek Alojzy (1935 - 2005), polski górnik, S.17.1.
Pitagoras (ok. 572 - ok. 474 r. p.n.e.), grecki matematyk, mistyk i filozof, U.01.3.
Planck Max (1858 - 1947), niemiecki fizyk, U.25.4.
Platon (ok. 427 - 347 r. p.n.e.), grecki filozof, platonizm, S.35.1., S.35.3., S.43.1., O.01.6., O.01.7., O.05.1., O.08.2., O.10.1., O.15.1., O.28.1., O.34.1., O.37.1., O.42.1., O.43.3., O.43.4., I.02.1., I.43.1., I.52.6., I.53.2., I.58.1., U.01.2., U.08.2., U.15.3.
początek świata (bytu), S.01.5., O.01.9., I.01.3., I.27.1., I.28.3., U.03.1., U.06.2., U.07.6., U.26., U.27.3.
pojęcie, O.46.
Polanyi Michael (1891 - 1976), węgiersko-brytyjski chemik, ekonomista i filozof, U.27.4.
polifoniczna teoria prawdy, O.35.5.
politeizm, I.57.6.
ponowoczesność, O.52.18.
Popper Karl R. (1902 - 1994), austriacko-brytyjski filozof nauki, O.52.15.
Porfiriusz (ok. 232 - ok. 305), grecki filozof i astrolog, O.05.3.
porządek przedustawny, U.01.7.
postmodernizm, O.52.18.
potlacz, I.53.1.
powszechniki, U.19.1.
poziomy organizacji, S.44.4., O.05.3., O.16.3., U.09.2., U.13.3., U.20.5., U.20.6., U.23., U.23.2., U.23.3., U.23.4., U.23.5., U.24.1., U.29.1.
poznanie, O.01.
prabhu, U.17.1.
pragmatycyzm, O.35.3.
pragmatyka językowa, I.51.1.
prawa Murphy’ego, U.07.1.
prawa zwierząt, U.29.4.
prawda, S.24.3., S.35.1., S.35.2., O.08.2., O.35., O.35.1., O.35.2., O.35.3., O.35.4., O.35.5., O.35.6., O.36., O.37., O.43., O.52.15., I.35., I.35.1.
prawo boskie,I.31.3.
prawo naturalne, I.31.3.
predykamenty, O.01.5.
Prithivi, U.08.2.
progresywizm, I.12.2.
Proudhon Pierre Joseph (1809 - 1865), francuski polityk, socjolog, ekonomista i publicysta, I.52.5.
przedmiot, O.16.2.
przepowiednia, S.26.2.
przestępstwo, I.54.2.
przewrót kopernikański, O.52.16.
psychika, S.03.1., S.03.2., S.03.3., S.14.1., S.16.2., S.22.1., I.22.1., U.01.7., U.13.1., U.20.4., U.24.8., U.24.9.
psychologia, S.07.1.
psychologia doświadczalna, S.03.2.
psychologia postaci, S.16.5.
Pyrron z Elidy (ok. 365 - 275 r. p.n.e.), grecki filozof, O.15.2.
qi, U.08.2.
racjonalizm metafizyczny, O.05.1.
racjonalizm metodologiczny, O.05.1.
rasizm, I.37.3.
Rawandi (zm. 910), perski filozof, U.03.2.
reakcja, S.03.2.
realizm metafizyczny, U.02.1.
realizm naiwny, S.13.2.
realizm poznawczy, O.13.1.
realizm radykalny, O.07.1.
redukcja, O.05.2.
redukcja ejdetyczna, O.05.2.
redukcja fenomenologiczna, O.05.2.
redukcja transcendentalna, O.05.2.
regularność, O.52.2.
Reid Thomas (1710 - 1796), szkocki filozof, O.18.3.
relatywizm estetyczny, S.43.1.
relatywizm etyczny, S.36.2.
relatywizm skali, U.08.1.
rewolucja naukowa, O.52.16.
Ritter William E. (1856 - 1944), amerykański biolog, U.12.1.
Roscelin (1050-1125), francuski teolog i filozof uznawany za twórcę nominalizmu, U.19.1.
Roswell, S.24.3.
rozpacz, S.26.3.
Rozumny Projekt, U.27.4.
równowaga, U.24.1.
Rumi Dżalal Ad-Din (1207 - 1273), perski poeta i mistyk, S.58.1.
Ruskin John (1819 - 1900), angielski estetyk i pisarz S.52.1.
rzecz sama w sobie, O.02.2.
rzeczywistość, S.01.4., S.02., S.13., S.15., O.01.4., O.02.2., O.05.1., O.05.2., O.13.1., O.15., O.31.1., I.02., I.13., I.13.2., U.03.2., U.03.3., U.25., U.28.1.
rzeczywistość indywidualistyczna, I.44.
rzeczywistość kolektywistyczna, I.44.
rzeczywistość kontekstualna, O.44.
rzeczywistość uniwersalna, U.12.
Saadia Gaon Ben Josef (892-942), żydowski filozof, I.57.5.
Saccheri Giovanni G. (1667 - 1733), włoski matematyk i teolog, O.43.4.
sacrum, I.57.
Sade Donatien A. F. de (1740 - 1814), francuski pisarz i erotoman, S.36.3.
Salomon Ben Gabirol (Ibn Gabirol, ok. 1021 - ok. 1058), żydowski filozof z Andaluzji, S.44.5., U.01.3.
samopowielające się systemy, U.23.5.
Sandżajin Wajrattiputra (VI w. p.n.e.), indyjski filozof, O.15.4.
Santayana George (1863 - 1952), amerykański pisarz i filozof hiszpańskiego pochodzenia, S.43.1., O.08.2., U.01.3.
Sąd Ostateczny, I.27.1.
sceptycyzm etyczny, S.36.6.
sceptycyzm metafizyczny, O.15.4.
Schleiermacher F. E. D. (1768 - 1834), niemiecki teolog i filozof, S.05.1., S.22.3., S.44.2., U.25.2.
Schrödinger Erwin (1887 - 1961), niemiecki fizyk, U.04.3.
Schubert-Soldern Richard von (1852 - 1924), niemiecki filozof, O.14.1.
Schuppe Wilhelm (1836 - 1913), niemiecki filozof, O.14.1.
Scribe A. Eugène ()1791 - 1861), francuski dramaturg i librecista, I.37.3.
semantyka, I.51.1.
Seng Czao (384-414), chiński filozof, O.35.5.
Sfairos (III w. p.n.e.), grecki filozof, O.10.1.
Sfinks, S.10.3.
Shannon Claude E. (1916 - 2001), amerykański matematyk, współtwórca teorii informacji, U.06.1., U.20.5.
Shaw George B. (1856-1950), irlandzki pisarz, I.44.4.
Shrigley Elsie, brytyjska działaczka wegańska, U.29.4.
Sierpiński Wacław (1882-1969), polski matematyk. U.25.3.
silne oddziaływania, U.23.5.
Simons Daniel, amerykański psycholog, O.36.3.
Singer Peter (ur. 1946), australijski filozof, U.29.4.
Skinner Burrhus F. (1904 - 1990), amerykański psycholog, I.07.1.
słabe oddziaływania, U.23.5.
socjokosmos, I.44.
socjologizm, I.44.3.
Spangler David (ur. 1945), amerykański filozof, U.29.5.
Spinoza Baruch (1632 - 1677), żydowski filozof z Holandii, S.44.5., O.01.8., O.04.1., O.44.3., U.04.2., U.15.9., U.25.2.
spirytualizm, U.27.2.
spirytualizm dualistyczny, S.57.3.
spirytualizm pluralistyczny, S.57.3.
Stalin Józef (1878 - 1953), Gruzin, radziecki polityk, jeden z największych zbrodniarzy w dziejach, I.38.4., I.52.5.
strukturalizm epistemologiczny, O.51.2.
strukturalizm kulturowy, I.08.3.
strukturalizm ontologiczny., O.46.1.
stygmaty, S.01.4.
subiektywizm etyczny, S.36.4.
subiektywizm ontologiczny, S.21.1.
substancja, O.01.5., O.01.6., O.01.8., O.28.1., O.44.3., U.01.4., U.03.1., U.03.2., U.07.3., U.08.2., U.09.2., U.13.2., U.13.3., U.14.2., U.14.3., U.15.8., U.15.9., U.25.2.
substancjalizm, U.03.2.
substancjalizm psychologiczny, S.03.1.
subsystencja, O.01.4.
Suh Kyungduk (Hwadam, 1489 - 1546), koreański myśliciel, U.08.2.
sumienie, S.39.1.
Sutherland Alexander (1852 - 1902), szkocki estetyk, S.52.1.
syczuańska szkoła cz'an, S.57.1.
Sün-tsy, I.07.2.
syntaktyka, I.51.1.
syntetyczna teoria ewolucji, O.10.2.
sytość, S.06.2.
szczęście, S.41.
szkocka szkoła, I.13.2.
szowinizm, I.37.3.
Śakjamuni, S.57.2.
świadomość, S.15.1., S.16.2., S.16.3., S.16.5., S.22., O.44.3., U.01.3., U.04.3., U.05., U.24.11., U.25.2., U.27.
światy równoległe, U.28.2.
tabu, I.47.1.
Taine Hippolyte-Adolphe (1828 - 1893), francuski filozof, S.44.5.
Tales z Miletu (ok. 620 - ok. 540 r. p.n.e.), grecki matematyk, astronom i filozof, U.03.2.
Talmud, I.57.5.
Tao Szeng (zm. 434), chiński filozof, S.36.5.
taoizm, S.08.2., S.36.4., S.36.7., S.57.1., O.35.5., I.13.2., I.28.2., I.37.1., I.57.6., U.01.3., U.08.2., U.15.7., U.25.2.
Tarski Alfred (1901 - 1985), polski logik, O.35.1.
teatralizacja, I.32.1.
Teilhard de Chardin Pierre (1881 - 1955), francuski teolog i filozof, U.18.2.
teleomatyzm, U.20.6.
Telesio Bernardino (1509-1588), włoski myśliciel, U.01.3.
teocentryzm, I.57.3.
Teodoros Ateista (IV w. p.n.e.), grecki filozof, O.43.1.
teozofia, S.57.3.
Thomson William (1824-1907), irlandzki fizyk, U.15.2.
TOE, U.13.2.
tolerancja, I.08.1.
Tolman Edward Chase (1886 - 1959), amerykański psycholog, I.09.1.
Tomasz z Akwinu (1225 - 1274), teolog i filozof z Italii, katolicki święty, S.35.3., I.44.2., I.57.5., U.07.6.
Tora, I.57.5.
Travelyan, George (1876-1962), brytyjski historyk. U.29.5.
Travis Charles, brytyjski filozof, I.21.3.
trickster, I.01.3.
trwanie, S.06.1., S.06.2., S.10.4., O.10., I.08.6., I.28.2., I.44.3., U.07.6., U.18.1., U.19.3., U.24., U.24.1., U.24.3., U.24.6., U.24.11.
Turgieniew Iwan S. (1818 - 1883), rosyjski pisarz, S.55.2.
Turing Alan M.(1912 - 1954), brytyjski matematyk i kryptolog, U.05.3.
tychizm, U.07.3.
Tymon z Flejuntu (III w. p.n.e.), grecki filozof, O.15.2.
tyrania, I.52.1.
Unamuno Miguel de (1864 - 1936), hiszpański filozof, S.34.2.
ustrukturowanie, U.23.
utlitaryzm indywidualistyczny, S.36.4.
Übermensch, S.36.6.
varna, I.12.1.
vis vitalis, U.14.3.
Volta Alessandro (1745 - 1827), włoski fizyk i wynalazca, U.14.3.
walka o przetrwanie, I.08.6.
Wang An-szy (XI w.), chiński filozof, I.37.1.
wariabilizm, U.15.5.
Wastika (ok. VIII w. p.n.e.), pierwszy filozof indyjski odrzucający Wedy, U.03.2.
Watson Donald (1910-2005), brytyjski działacz wegański. U.29.5.
Watson John B. (1878 - 1958), amerykański psycholog, twórca behawioryzmu, S.03.3.
Weber Max (1864 - 1920), niemiecki socjolog, historyk, religioznawca, ekonomista, S.36.4.
wedanta, O.44.2.
wedyzm, I.44.3.
weganizm, U.29.4.
wegetarianizm, U.29.4.
Westermarck Edvard A. (1862 - 1939), szwedzko-fiński socjolog i filozof, S.36.4.
Whitehead Alfred N. (1861 - 1947), angielski matematyk, fizyk i filozof, S.44.2., O.05.1., O.07.2., O.43.3., U.18.2.
wiedza, O.15.
Wielki Budowniczy, U.27.4.
wielość światów, U.08.4.
Wiener Norbert (1894 - 1964), amerykański matematyk, współtwórca teorii informacji, U.06.1., U.20.5.
Wilhelm z Champeaux (ok. 1070 - 1121), francuski teolog i filozof, U.19.2.
Wittgenstein Ludwig (1889 - 1951), austriacki logik, matematyk i filozof, O.06.2.
wolnomyślicielstwo, O.36.1.
woluntaryzm etyczny, S.36.4.
woluntaryzm poznawczy, O.23.1.
Won Hio (617-686), koreański filozof, U.28.1.
Wöhler Friedrich (1800 - 1882), niemiecki chemik, U.14.3.
wszechświat, S.44., S.44.5., O.24.2., O.44., O.44.4., O.57.5., I.25.1., U.01.7., U.04.2., O.07.5., U.08.4., U.09.1., U.11.2., U.13.4., U.15.2., U.15.3., U.23.4., U.28.2.
wszechświat blokowy, U.17.3.
wszechświaty otwarte i zamknięte, U.08.5.
wszechświaty równoległe, U.28.2.
Wu-czu (714-774), chiński filozof, S.57.1.
Wu-hsiang (694-762), koreański filozof, S.57.1.
względność, U.08.
Xun-tsy (Sün-tsy, III w. p.n.e.), chiński konfucjanista, I.07.2.
yi, U.08.2.
zależność, O.08.6.
zamknięty umysł, S.38.2.
zasada antropiczna, O.57.5.
zasada nieoznaczoności, U.04.1.
zbrodnia, I.31.6.
zdanie, O.06.1.
zdania protokolarne, O.06.2.
zen, S.57.1.
Zenon z Elei (ok. 490 - ok. 430 r. p.n.e.), grecki filozof znany z aporii, O.43.2., O.52.8., U.17.2., U.25.1., U.25.2.
zero absolutne, U.15.1.
Zeuksis z Heraklei (V/IV w. p.n.e.), grecki malarz, U.15.2.
Zimbardo Philip (ur. 1933), amerykański psycholog, I.31.6.
związki przyczynowo-skutkowe, probabilistyczne, statystyczne, nomologiczne, O.08.7.
związek, O.08.7.
Żółty Cesarz, legendarny założyciel Chin, I.27.1.
życie, U.24.6.
życie pozagrobowe, S.28.2.