Znaczenie mimiki, gestów i wybranych symboli
Patrzenie wprost na drugą osobę – szczerość, zaufanie, śmiałość lub ewentualnie wyzwanie.
Opuszczenie oczu – rezygnacja z czujności, poddanie, nieśmiałość i słabość.
Omijanie wzrokiem drugiej osoby – nieszczerość, niechęć.
Opuszczone powieki, przymknięte oczy – senność, nuda.
Zaciśnięte usta, napięte powieki, opuszczone brwi, a zwłaszcza ich wewnętrzne końce – gniew.
Kąciki ust ściągnięte do tyłu, uniesione brwi, powieki odsłaniają białka oczu nad tęczówką – strach.
Uniesiona górna warga, zmarszczony nos, lekkie zmrużenie oczu – obrzydzenie (wstręt).
Ściągnięty, ewentualnie lekko uniesiony jeden kącik ust, lekkie przekręcenie głowy – niechęć, pogarda.
Uniesione kąciki ust i policzki, zmarszczki przy zewnętrznych kącikach oczu – radość, uśmiech, szczęście.
Opuszczone kąciki ust i policzki, uniesione wewnętrzne końce brwi – smutek.
Opuszczona żuchwa, uniesione brwi, szeroko otwarte oczy – zaskoczenie. zdziwienie, ciekawość.
Broda uniesiona i wysunięta do przodu – duma.
Pokazanie zębów, pięści lub penisa w erekcji – groźba, agresja, samcza siła.
Ziewanie (rozwarcie szczęk i niepełne ukazanie zębów) – senność (niedotlenienie), niechęć, znudzenie.
Dotknięcie językiem (polizanie) lub wargami (pocałunek) – pierwotnie karmienie dziecka z ust do ust, miłość
Obwąchiwanie, dotknięcie nosem – bliskość, miłość.
Dotykanie kogoś lub pocieranie (zwłaszcza dłonią), objęcie ramionami – bliskość, miłość.
Uniesiona lub wyciągnięta do przodu dłoń – pozdrowienie, powitanie, pokojowe zamiary.
Pokręcenie głową w lewo i prawo – w większości kultur przeczenie (oznacza nie).
Kilkakrotne skłonienie głowy (ruch w dół i do góry) - w większości kultur potwierdzenie (oznacza tak)
Skłonienie głowy (ukłon), oparcie się na kolanach (klęknięcie) – szacunek, czasem poddaństwo.
Odwrócenie się tyłem – lekceważenie, niechęć, pogarda.
Wspólne jedzenie – zaufanie, przyjaźń.
Ekstaza, trans – przejście do innej rzeczywistości, kontakt ze światem duchowym.
Obcy, nieznany – wrogi, zły, wyłączony z praw wspólnoty, zwłaszcza etycznych, nie-człowiek.
Swój, znany – przyjazny, dobry, członek wspólnoty, godna szacunku istota ludzka.
Wysoki i niski wzrost człowieka – władca i poddany, arystokrata i plebejusz.
Bezbronne dziecko – pokój, łagodność.
Twarz – tożsamość (stąd pareidolia – dostrzeganie twarzy w przedmiotach, które nabierają cech ludzkich).
Oko – widzenie, dusza, siły duchowe.
Głowa, czaszka – moce duchowe, umysł, inteligencja.
Dłoń – wola człowieka, praca, twórczość.
Krew – życie, siła życiowa, dusza człowieka, pokrewieństwo, braterstwo.
Duch, dusza – przeciwieństwo materii, aktywność, energia, niebo, wieczność.
Ciało – przeciwieństwo ducha, zwykle bierność, materia, ziemia, doczesność.
Kobiece pośladki, genitalia, piersi – pierwiastek żeński, erotyka, matka, płodność.
Penis w erekcji, fallus, szerokie ramiona – pierwiastek męski, erotyka, płodność, władza, siła.
Hermafrodyta, transwestyta – często jedność przeciwieństw.
Seks analny – pogarda, poniżenie, u Rzymian kciuk wsunięty między zgięte palce, u Germanów wyprostowany środkowy palec wystający z pięści, u Słowian dłoń w zgiętym przedramieniu.
Mleko – życie, pokarm, matka.
Jedzenie – pokój, przymierze, radość, dobro, błogosławieństwo.
Odchody (kał) – podłość, bezwartościowy odpad, pogarda.
Przednie i tylne – głowa i odbyt, lepsze i gorsze, przyszłe i przeszłe, postępowe i konserwatywne.
Górne i dolne – lepsze i gorsze, władza i podporządkowanie, boskie i ziemskie, duch i materia.
Prawe – prawa, zwykle sprawniejsza ręka, lepsze, właściwe, dobre.
Lewe – lewa, zwykle mniej sprawna ręka, gorsze, niewłaściwe, niedobre.
Poziome – ziemskie, współczesne, zwyczajne.
Pionowe – nieziemskie, wznoszące lub opadające jako drzewo, słup lub drabina.
Przestrzeń – wolność, wielość możliwych dróg.
Małe pomieszczenie – ograniczenie, niewola, uwięzienie.
Niebo – duchowość, siły nadnaturalne, doskonałość, wieczność, bóstwa górne.
Ziemia – materia, pramatka, płodność, kobieta, doczesność, bóstwa dolne, telluryczne.
Słońce, światło, lampa – duch, bóstwo, życie, rozum.
Księżyc – antyteza Słońca, noc, tajemnica, bóstwo, kobieta.
Gwiazdy (obiekty astronomiczne) – bóstwa nieba, siedziba bogów, porządek, przeznaczenie.
Planety – w astrologii moce wpływające na człowieka.
Kometa – zapowiedź zmiany, znak od bogów.
Zenit – najwyższe położenie, szczyt, zwykle sukces.
Wschód – początek, nadzieja.
Zachód – koniec, kres nadziei.
Zaćmienie Słońca – zagrożenie, zakłócenie porządku, znak niezadowolenia bogów.
Pory dnia i roku – życiowy, ziemski lub kosmiczny cykl często wiązany z kołem.
Dzień – światło, dobro, jasność, świadomość, życie.
Noc – mrok, zło, tajemnica, sen, śmierć.
Wiosna – narodziny, zmartwychwstanie, radość, młodość.
Lato – dojrzałość, rozkwit życia, szczęście.
Jesień – schyłek, starość.
Zima – smutek, kres, śmierć.
Czas – następstwo zjawisk, pór dnia i roku, procesy rozwoju liniowego lub cyklicznego.
Jubileusze, rocznice, cykliczne święta – pamięć o przeszłości, tradycja. Rocznica - co roku w dniu danego wydarzenia (na przykład urodziny), 25 lat po wydarzeniu (w kulturze Zachodu srebrny jubileusz), 50 lat po wydarzeniu (złoty jubileusz), stulecie po stu latach... Cykl świąt związany z życiem społecznym (święta państwowe) lub religijnym (rok liturgiczny) i cykle wieloletnie (na przykład w cywilizacjach Ameryki Środkowej).
Góra, szczyt – władza, droga do nieba.
Jaskinia, podziemia – pramatka, ziemia, ciemne moce, piekło.
Źródło – początek, punkt wyjścia.
Rzeka – czas, zmienność, życie, los.
Ocean – nieskończoność, potęga.
Kamień – trwałość, siła, ziemia, matka, przodkowie.
Kryształ górski – czystość.
Woda, deszcz – czystość, płodność, szczęście, życie.
Powietrze, wiatr – lekkość, zmienność, duch, warunek życia, ale też zagrożenie.
Ogień – siła, życie, alchemiczna transmutacja, oczyszczenie, ostateczne zniszczenie, groźba.
Metal – moce kosmiczne, siła.
Złoto – moce słoneczne, wieczność, władza, bogactwo.
Srebro – moce księżycowe, mistycyzm, bogactwo.
Żelazo, żelazna podkowa, topór, miecz, nóż – siła, szczęście, obrona przed złymi mocami.
Diament – niezniszczalność, wartość.
Rtęć – ezoteryka, tajemne moce.
Sól – czystość, odpędzanie złych mocy, czasem wartość danej idei lub przedmiotu.
Drzewo – oś świata, droga do nieba, drzewo życia, fallus.
Złamane drzewo, kwiat lub słup – śmierć.
Lotos – transcendencja, duchowość wyrosła na błocie materii.
Róża – uroda, zwłaszcza kobiety, często miłość.
Rośliny, kwiaty i nasiona – szczęście, radość, bogactwo, płodność.
Ziarna zbóż – powodzenie, płodność. Posypanie nimi panny młodej przynosi szczęście: Rzymianie zastępują ziarno rzucanymi ciastkami (I w. p.n.e.), a Europejczycy tortem (od XVI-XVII w.).
Korzeń – początek, pochodzenie, podstawa.
Pies – wierność, posłuszeństwo.
Wilk – antyteza psa, niezależność lub wrogość wobec człowieka.
Kot – niezależność, wdzięk, magia, tajemnica.
Lew, tygrys, jaguar, orzeł – dostojeństwo, siła, władza.
Kły, pazury – siła, władza, obrona przed siłami zla.
Byk, baran, rogi – władza, siła, agresja.
Jeleń, poroże – zmiana rozgałęzionego poroża to odrodzenie bogactwa życia, moce słoneczne.
Słoń – szczęście, moc.
Ptak, skrzydło – powietrze, wolność, niebo.
Kogut – odwaga.
Wąż – ziemia, woda.
Wąż pożerający własny ogon, czyli Uroboros – cykl, nieskończoność w strefie śródziemnomorskiej i Europie.
Smok – siła, moce nadludzkie, szczęście lub zagrożenie.
Żółw – długowieczność, tradycja, powolność.
Żaba – deszcz, woda.
Ryba – płodność, fallus, bogactwo.
Motyl – ulotność chwili, nietrwałość piękna, reinkarnacja.
Pszczoła – pracowitość, odwaga.
Muszla – skarb, bogactwo, mistycyzm, kobiece genitalia.
Ogon – symbol zwierzęcości i dzikości, zaprzeczenie człowieczeństwa.
Ozdoba głowy: pióropusz, wysoka czapka, tiara, korona – władza, dostojeństwo.
Broń, topór, miecz – siła, agresja, władza.
Maska – inna rzeczywistość, inna osoba.
Lustro – inna rzeczywistość, świat duchowy, czasem przejście w zaświaty, pomnożenie.
Naczynie – kobieta, płodność.
Droga – los, życie, poszukiwanie.
Skrzyżowanie dróg – konieczność wyboru, niepewność.
Drabina – droga do nieba, a przejście pod drabiną przecina tę drogę i przynosi nieszczęście.
Pionowy słup – droga do nieba.
Piramida, wieża – droga do nieba.
Brama, most – przejście do innej rzeczywistości.
Książka – mądrość, wiedza.
Słowo, nazwa, głoska, litera – istota i ideowy równoważnik nazwanego obiektu, moc stwórcza, świat równoległy lub alternatywny wobec materialnej rzeczywistości.
Imię – tożsamość osoby, istota człowieka uznawana nawet za odpowiednik duszy.
Pierwotnie imię to opis danego człowieka, na przykład chińskie Xianmei - Zachwycająca i Zenzen - Cenna, arabskie imiona Hassan - Piękny, Karim - Uczciwy, japońska Kazuko - Córka Pokoju. Imię może też być odwołaniem do określonych obiektów lub zjawisk, jak hebrajska Tamara - Palma, indyjska Kamala - Czerwony Lotos, łacińska Rosa - Róża, czy grenlandzkie męskie imię Malik - Fala. Często w imieniu jest zawarte życzenie, aby człowiek miał określoną cechę i wróżba na przyszłość: japońskie imiona Yuma - Prawda, Hiroshi – Wspaniałomyślny, chiński Hong - Wielki, łacińska Victoria - Zwycięstwo, arabska Aisza - Pomyślna, słowiańska Nadieżda - Nadzieja, angielski Richard - Bogaty. W niektórych imionach uwieczniono szczególny czyn jak Tatanka Yotanka - w języka dakota Siedzący Byk, który przypomina, w jakiej pozycji pozostał upolowany bizon. Imię to także oznaka funkcji społecznej: perski Szah - Władca, arabski Malik - Król. Dość często w imieniu zawiera się odwołanie do sił wyższych, zwłaszcza bóstw: grecka Dorothea - Dar Boga, hebrajski Abiel - Ojciec Bóg, słowiański Bogdan/Bohdan - Dany od Boga.
Liczba 0 – nicość, pierwotna jedność.
Liczba 1 – początek, jedność świata, ja.
Liczba 2 – dualizm, przeciwieństwo, inny.
Liczba 3 – dynamizm, łączenie przeciwieństw.
Liczba 4 – w wielu kulturach kwadratowa ziemia, stabilność.
Liczba 5 – pięć żywiołów, pentagram, liczba doskonała w Azji Wschodniej.
Liczba 8 – cykl przesileń, równonocy i środków pór roku, aktywność, sukces, doskonałość.
Liczby pierwsze 1, 3, 5, 7, 11, 13 … – liczby magiczne lub święte.
Punkt • najmniejsza całość, konkretne miejsce.
Linia prosta ⎯ droga duchów, bogów i władców.
Strzałka → ruch, kierunek, wskazanie.
Krzyż 🞣 łączenie i dopełnianie się poziomego i pionowego, ziemi i nieba.
Ukośny krzyż ╳ Słońce.
Trójkąt ▲ triada kosmicznych mocy lub bogów, dynamizm.
Kwadrat ■ całość, ziemia, tajemne moce, stabilizacja.
Gwiazda (figura geometryczna) 🟄 🟌 🟐 🟒 współistnienie sił, wymiarów i tendencji.
Pentagram (pięcioramienna gwiazda) ☆ pięć żywiołów tworzących świat.
Półksiężyc ☾ Księżyc, niebiańskie moce, tajemnica.
Koło, okrąg ◯ ☉ ⨁ całość, jedność, cykl, krążenie, nieskończoność, często Słońce.
Kula ⬤ całość, doskonałość.
Spirala, labirynt jednotorowy (unikursalny) – droga, rozwój, cykl, los, przeznaczenie, alegoria życia.
Labirynt wielotorowy – niepewna droga, poszukiwanie, zagadka, nieznana przyszłość, alegoria życia.
Przedstawiony zestaw obejmuje tylko wybrane przykłady symboli. Co więcej, ten sam obiekt może mieć całkowicie odmienne znaczenie symboliczne w różnych tradycjach. Poza tym człowiek rozwija złożone systemy konwencjonalnych symboli stosowanych na przykład w chemii i fizyce, w astronomii, astrologii, w komunikacji (znaki drogowe), technice i wielu innych dziedzinach.
Najbardziej rozbudowanym i uniwersalnym systemem znaków jest język, który ma przekazywać myśli i emocje człowieka i służyć komunikacji. Na nim zaś z czasem zostaje nabudowane pismo, które koduje język i stanowi niezwykle istotny element decydujący dla rozwoju zaawansowanej cywilizacji.