Zjawiska uznawane za nadnaturalne
To, czego człowiek nie dostrzega zmysłowo, lub na danym etapie poznania nie potrafi logicznie wyjaśnić w ramach nauk eksperymentalnych badających materię bywa określane jako nadnaturalne lub paranormalne. Wspólnym mianownikiem tak interpretowanych zjawisk jest założenie, że poza rzeczywistością materialną istnieje inna rzeczywistość zwykle określana jako duchowa, którą można czasem odczuwać, można się jej domyślać, ale nie zawsze i nie do końca da się ją analizować w kategoriach rozumu, czyli w oparciu o logikę oraz zgromadzoną dotychczas wiedzę.
Odczuwanie pozazmysłowe czyli ekstrasensoryczne - zdolność do odbierania bodźców poprzez kanały inne niż zmysły, a więc poza kontrolą świadomości. W rzeczywistości ekstrasensorykami są wszyscy ludzie, ponieważ ludzkie ciało jest otwarte na wszelkie rodzaje oddziaływań, chociaż zmysły mają ograniczony zakres wrażliwości. Chodzi o to, by ludzie wykrywali przede wszystkim te oddziaływania, które są dla nich najważniejsze. To zaś, co wykracza poza zakres wrażliwości zmysłów jest zwykle mniej istotne dla przetrwania człowieka. Mimo to zmysłowo niewykrywalne bodźce nadal oddziałują, a niektóre osoby szczególnie wrażliwe bywają tego świadome.
Wizje, jasnowidzenie - dostrzeganie niewidzialnych światów i istot z innych wymiarów, ukrytych zależności (apofenia, teorie spiskowe), widzenie czasem bardzo odległych obiektów i zjawisk, pozazmysłowa komunikacja (telepatia) oraz zdolność przewidywania przyszłości (prekognicja, wróżbiarstwo).
Osoby cienia lub ludzie cienia - znane we wszystkich kulturach świata (na przykład dżiny u Arabów lub Nalusa Chito u Choctaw) obserwacje niewyraźnych humanoidalnych, czyli podobnych do ludzi, postaci zbudowanych jak się zdaje z ciemnoszarej lub czarnej mgły. Zwykle zdarza się to w nocy, po nagłym przebudzeniu, a czasem pod wpływem halucynogenów. Fenomen ludzi cienia bywa wiązany z apofenią lub pareidolią, czyli skłonnością ludzkiego mózgu do rozpoznawania twarzy w najróżniejszych obiektach niezwiązanych z człowiekiem. W przypadku zjawiska znanego jako osoby cienia chodzi o dostrzeżenie sylwetki człowieka w plamie cienia. Tak więc fenomen o charakterze psychicznym staje się jednym z elementów opowieści o duchach i demonach.
Duchy i demony - z założenia niematerialne byty, które jednak w pewnym stopniu wpływają na świat materialny. Duchy i uznawane za reprezentantów określonych mocy demony mogą być związane z nieożywionymi przedmiotami (na przykład nawiedzone domy, relikwie, przedmioty obdarzone mocą duchową), z żywiołami (elementale, żywiołaki), z określonymi miejscami (genius loci), lub z istotami żywymi (dusze) i maszynami (na przykład duchy statków i innych pojazdów).
Dusza - najgłębsza tożsamość osoby, unikalne psychiczne i intelektualne cechy człowieka, lub niematerialny byt osobowy decydujący o niepowtarzalności danej istoty.
Życie pozagrobowe - trwanie duszy po śmierci materialnego ciała. Przekonanie oparte na pragnieniu, aby uniknąć śmierci oraz na obserwacjach uznanych za spotkania z duchami zmarłych.
Reinkarnacja - wędrówka dusz, które wnikają w materialne ciała, zazwyczaj pozostają w nich do śmierci i wtedy przenoszą się do następnego ciała.
Opętanie - opanowanie ciała przez demony. Zwykle dotyka ludzi o chwiejnej osobowości, czasem wręcz cierpiących na zaburzenia psychiczne, lub osoby religijne, a przynajmniej wierzące w istnienie istot niematerialnych.
Oddziaływania paranormalne - wywołanie konkretnych skutków w świecie materialnym, dostrzegalnych i mierzalnych w obiektywnych procedurach (na przykład rejestracja dźwięków, obrazów i parametrów fizycznych), lecz powodowanych przez działania określane jako nadnaturalne lub pozamaterialne. Do tej kategorii są zaliczane na przykład poltergeisty („stukające duchy”), telekineza (poruszanie przedmiotów na odległość), psychokineza (poruszanie przedmiotów siłą psychiki bez ich dotykania), lewitacja (unoszenie się w przestrzeni wbrew grawitacji), teleportacja (natychmiastowe przeniesienie się, czyli translokacja, do innego miejsca bez udziału maszyn), bilokacja (czyjaś obecność w dwóch miejscach jednocześnie, co-walker, Doppelgänger, ikiryo).