Ery historyczne

Ery używane do określania dłuższych jednostek czasu historycznego liczone przed i po określonym wydarzeniu z jakichś względów uznanym za punkt zwrotny w dziejach danego kraju, określonego kręgu kulturowego lub świata – narodziny ważnej osoby, początek dynastii i państwa, a nawet wydarzenie mityczne jak choćby stworzenie świata według tekstów biblijnych. Na przykład dla części buddystów zaśnięcie Buddy wyznacza pierwszy rok ery therawadinów, który przypada na 544 r. p.n.e. w kulturze zachodniej. To oznacza, że według ery therawadinów Rzym założono w 209 roku przed zaśnięciem Buddy, a hidżra zdarzyła się w 1166 roku po zaśnięciu Buddy.

Za punkt odniesienia dla całej tabeli służy umowna data narodzin Jezusa 25 grudnia 1 r. n.e., jaką wyliczył mnich Dionizius Minor w roku 532. Co prawda Dionizius pomylił się w obliczeniach, a najbliżsi rzeczywistej dacie narodzin Jezusa są chrześcijanie wschodni, lecz nie ma to znaczenia dla spójności całej skali. Wypracowana przez Dioniziusa era Anno Domini (Roku Pańskiego) zyska popularność w Europie dzięki poparciu rzymskich papieży i dziełu Bedy Venerabilis o kościelnej historii Anglii (ok. 731), a na świecie w wyniku ekspansji kultury zachodniej w okresie kolonialnym.

Od XVIII w. w cywilizacji zachodniej upowszechnia się liczenie od domniemanej daty narodzin Jezusa do przodu kolejnych lat „naszej ery” i do tyłu lat „przed naszą erą” bez roku zerowego.

5508 r. p.n.e. - stworzenie świata według Biblii (Bizancjum, prawosławie)

5503 r. p.n.e. - stworzenie świata według Biblii (Sextus Julius Africanus w III w. n.e.)

5500 r. p.n.e. - stworzenie świata według Biblii (Aleksandria)

5493 r. p.n.e. - stworzenie świata według Biblii (Bizantyjczycy Pandorus i Annonius w V w. n.e.)

4000 r. p.n.e. - stworzenie świata według masonów w XVIII-XIX w. (Anno lucis, czyli Rok światła)

3761 r. p.n.e. - stworzenie świata według Księgi rodzaju (era synagogalna judaistów)

3120 r. p.n.e. - śmierć Kriszny, początek kali juga według części hinduistów (era Kali, Indie)

3116 r. p.n.e. - początek cyklu Barhaspatiaczakra (Andhra w Indiach, datacja zreformowana w 909 r. n.e.)

3114 r. p.n.e. - przybycie herosa Itzamny, który wprowadza trójkamienne palenisko (Majowie)

3102 r. p.n.e. - początek kali juga u części hinduistów (era Kali, Indie)

3076 r. p.n.e. - początek ostatniego cyklu wedyjskich mędrców saptariszi lub laukikakala (Kaszmir)

2850 r. p.n.e. - Menes jednoczy Egipt (rok przyjęty w Egipcie hellenistycznym)

2637 r. p.n.e. - początek 60-letniego cyklu kalendarzowego (Chiny)

2333 r. p.n.e. - zstąpienie na ziemię Tanguna (era Tanguna, Korea)

776 r. p.n.e. - pierwsza zapisana olimpiada (Grecja)

753 r. p.n.e. - założenie Rzymu (Rzym)

747 r. p.n.e. - Nabonassar obejmuje władzę w Babilonii (państwo Ptolemeuszów)

660 r. p.n.e. - według tradycji powstaje cesarstwo Yamato (Japonia)

559 r. p.n.e. - koronacja Cyrusa Wielkiego (Iran od 1976 r.)

544 r. p.n.e. - zaśnięcie Buddy (buddyzm therawada)

543 r. p.n.e. - przybycie Widżaji na Cejlon w roku śmierci Buddy (era buddyjska na Cejlonie)

527 r. p.n.e. - śmierć Dżiny (era wirasamwat, dżiniści)

486 r. p.n.e. - śmierć Buddy (buddyzm mahajana, Nepal, Tybet, Chiny, Korea Japonia)

427 r. p.n.e. - początek cyklu Barhaspatiaczakra (Tamilnad, datacja nie uwzględnia reformy z 909 r.)

389 r. p.n.e. - narodziny Zoroastra (Iran)

324 r. p.n.e. - śmierć Aleksandra Wielkiego (państwa hellenistyczne, era filipińska od następcy Aleksandra)

318 r. p.n.e. - początek dynastii Seleucydów (era Seleucydów, Państwo Seleucydów)

312 r. p.n.e. - zdobycie Babilonu przez Seleukosa (era Seleucydów, Państwo Seleucydów)

297 r. p.n.e. - Mitrydates I ogłasza się królem Pontu (Pont, Bospor)

247 r. p.n.e. - początek dynastii Arszakidów (Partia)

163 r. p.n.e. - cesarz Wen wprowadza kalendarz słoneczny (Chiny)

107 r. p.n.e. - Mitrydates VI Eupator wstępuje na tron (era pontyjska, Pont, Bospor)

57 r. p.n.e. - Wikramaditja pokonuje Śaków (era samwat, najpopularniejsza wśród hinduistów i w Nepalu)

48 r. p.n.e. - Juliusz Cezar pokonuje Pompejusza (Rzym)

46 r. p.n.e. - Juliusz Cezar reformuje kalendarz (era juliańska, Rzym)

30 r. p.n.e. - August zdobywa Aleksandrię lub śmierć Kleopatry (era augustiańska, Egipt, Rzym)

7 r. p.n.e. - narodziny Jezusa (chrześcijanie wschodni)

1 r. p.n.e. - narodziny Jezusa (chrześcijanie w Pizie)

1 r. n.e. - narodziny Jezusa (Dionizius Minor, kalendarz gregoriański)

8 r. n.e. - wcielenie Chrystusa (era etiopska, monofizyci w Etiopii)

78 r. n.e. - intronizacja Kaniszki (era śaka, śakakala, śakaradża, Indie)

249 r. n.e. - klan Ćedi zakłada państwo (era kalaćuri, południowe Indie)

284 r. n.e. - Dioklecjan wstępuje na tron (era męczenników, Koptowie, Etiopia, Rzym)

319 r. n.e. - dynastia Guptów (Indie do XIII w.)

552 r. n.e. - chrystianizacja Wielkiej Armenii (Armenia)

592 r. n.e. - era wilajati (Orissa)

593 r. n.e. - początek ery bengalskiej (Bengal)

595 r. n.e. - era Sambat, legendarny początek dynastii Thakuri (Nepal)

606 r. n.e. - Harsza zakłada imperium (Indie)

622 r. n.e. - hidżra, wyjazd Muhammada z Mekki do Medyny (muzułmanie)

632 r. n.e. - śmierć Muhammada (muzułmanie w Libii)

825 r. n.e. - imperium Ćerów (era kollam, Malajalam w Indiach)

878 r. n.e. - Kathmandu zrzuca władzę Tybetańczyków (Nepal)

1027 r. n.e. - początek ery tybetańskiej (Tybet)

1079 r. n.e. - era seldżuckiego sułtana Melika (Azja Zachodnia, zwłaszcza Iran)

1084 r. n.e. - era Małej Armenii (Armenia)

1252 r. n.e. - era Alfonsa X (Kastylia)

1556 r. n.e. - wstąpienie Akbara na tron Persji (era Fasli zniesiona w 1627 r.)

1673 r. n.e. - wprowadzona przez Śriwadźiego era Marathów (Indie)

1789 r. n.e. - Rewolucja Francuska, (Francja)

1844 r. n.e. - Ali Muhammad zostaje prorokiem Baba (wyznawcy bahaizmu)

1912 r. n.e - Chiny ogłaszają się republiką (Tajwan, Hongkong)