Realizacja potrzeb na poziomie społecznym
Potrzeby kulturowe na poziomie społecznym zazwyczaj pojawiają się dopiero po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych i zapewnieniu pojedynczemu człowiekowi lub społeczeństwu jakiegoś stopnia bezpieczeństwa. Dlatego sposób realizacji celów na poziomie biologicznym i psychicznym mocno oddziałuje na rozumienie i zaspokajanie potrzeb najwyższych.
Najważniejsza jest taka organizacja społeczeństwa, aby jego członkowie mogli rozwijać swoją kreatywność. Warunkiem zaś jest względna wolność jednostki. Dzięki wolności pojawiają się wybitne osobowości, ludzie kreatywni czyli twórcy i odkrywcy, myśliciele i reformatorzy, a ich dzieła zasilają i zmieniają kulturę duchową, materialną lub wspólnotową. Z drugiej zaś strony powstają stabilne i wartościowe osobowości przeciętne, niekoniecznie odkrywcze czy szczególnie kreatywne, ale dobrze osadzone w społeczeństwie, pracujące i czerpiące satysfakcję z pracy i swojego życia. Zaspokojenie potrzeb na poziomie społecznym wymaga bowiem istnienia przeciętnej większości, która gwarantuje spokojne funkcjonowanie społeczeństwa oraz stosunkowo nielicznej grupy osób szczególnie aktywnych, odważnych i twórczych, które są gotowe eksperymentować, wprowadzać zmiany i podejmować ryzyko.
Dla rozwoju społeczeństwa konieczna jest swoboda intelektualna, aby można było bez przeszkód prowadzić dowolne badania i głosić dowolne tezy, o ile nie stanowią zagrożenia dla innych. Dzięki wolności poszukiwań intelektualnych rozwija się kultura duchowa obejmująca zarówno badania naukowe jak też koncepcje artystyczne. Historia pokazuje, że próby ograniczania i kontrolowania tej sfery ludzkiej aktywności zawsze prowadzą w końcu do intelektualnego zastoju, co nieuchronnie przekłada się na problemy ekonomiczne i społeczne.
Jedną z kluczowych instytucji stymulujących intelektualną aktywność jest szkolnictwo, które w sytuacji idealnej powinno być powszechnie dostępne i niezależne od wpływów ideologii. Co więcej, odpowiednio zorganizowane szkoły mają nie tylko promować swobodę intelektualnych dociekań, ale są też centralnym elementem kultury wspólnotowej, ponieważ uczą zasad etyki oraz prawa obowiązującego w danym społeczeństwie.
Równość wobec zasad etyki i prawa to drugi po wolności mechanizm napędzający rozwój społeczeństwa nie tylko w obszarze kultury wspólnotowej, lecz we wszystkich aspektach życia. Dzięki równości bowiem wszyscy powinni mieć dostęp do wykształcenia, pracy, ochrony zdrowia…
Zalegalizowana lub nieformalna, lecz w praktyce realizowana nierówność prowadzi do ukształtowania klas uprzywilejowanych, które mogą zdominować cale życie społeczne. Efektem tego procesu jest zastój intelektualny i społeczny oraz narastający konflikt międzyklasowy, który prowadzi do agresji i prędzej czy później kończy się otwartym starciem. A bezpośrednią przyczyną wybuchu społecznego niezadowolenia jest zwykle sytuacja ekonomiczna.
Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej jest bowiem pochodną równości wobec prawa, a w szerszym wymiarze wolności jednostki. Jeżeli życie gospodarcze zostało zdominowane i jest sterowane przez określoną klasę społeczną, pozostałe klasy są stopniowo spychane na margines i popadają w biedę. Kształtuje się system autorytarny, gdzie klasy ubogie praktycznie nie mają wpływu na politykę i ekonomię. Aby tego uniknąć, muszą być wprowadzane mechanizmy prawne i polityczne wykluczające, lub przynajmniej ograniczające, możliwość zbudowania autorytaryzmu. Teoretycznego uzasadnienia dla takich rozwiązań dostarczają ideologie społeczne przejawiające się w postaci określonej religii, ustroju politycznego czy organizacji gospodarki.