Realizacja potrzeb na poziomie osoby

Po zaspokojeniu potrzeb fundamentalnych rozumianych jako określone fizyko-chemiczne warunki środowiska i czysto fizjologicznych jak tlen, woda, jedzenie, odpoczynek, sen czy całościowo rozumiane zdrowie, rozwijają się potrzeby na poziomie psychicznym.

  • system nerwowy dostarcza bodźców, żeby utrzymać aktywność mózgu. Nie może być tych bodźców zbyt wiele, ponieważ to prowadzi do przeciążenia i z czasem do uszkodzenia funkcjonowania mózgu. Nie może ich też być zbyt mało, bo to powoduje deprywację - pozbawienie mózgu bodźców i jego wadliwą pracę, co może wyrażać się na przykład jako halucynacje, wizje oraz stany nadmiernego pobudzenia na przemian ze stanami ospałości i zobojętnienia;

  • po zaspokojeniu potrzeb elementarnych człowiek bardziej zwraca uwagę na swoje bezpieczeństwo rozumiane jako wolność od strachu przed zagrożeniami. W danych okolicznościach szuka więc schronienia przed szkodliwymi lub wrogimi działaniami innych, aby osiągnąć spokój;

  • następnym etapem zaspokajania potrzeb jest dążenie do wygody - stanu, kiedy, na przykład dzięki technologii, codzienne życie nie wymaga szczególnego wysiłku i nie przysparza kłopotów;

  • tak rodzi się pragnienie osobistego szczęścia, czyli długotrwałego zadowolenia z życia, a jednym z podstawowych elementów składowych szczęścia jest zaspokojenie potrzeby bycia akceptowanym wyrażającej się w postaci przynależności do grupy (afiliacji) oraz miłości i seksu. Samotność bowiem wyniszcza zarówno w kategoriach psychicznych, jak też biologicznych, sprzyja depresjom i chorobom, co może prowadzić do skrócenia życia.

Czasem dążenie do zaspokojenia pragnień przybiera formy patologiczne. Tak pojawia się psychopatia - postawa skrajnie egocentryczna (egoizm), ukierunkowana wyłącznie na własne korzyści i własne odczucia bez liczenia się z odczuciami innych (niezdolność do empatii). Psychopata postrzega rzeczywistość subiektywnie, czyli zgodnie ze swoimi wyobrażeniami i pragnieniami, lecz w oderwaniu od rzeczywistości obiektywnej czy społecznej. To może prowadzić do manipulowania innymi, wykorzystywania ludzi, okrucieństwa, zachowań sadystycznych i zbrodni, a w wymiarze politycznym do autorytaryzmu i wojny. Inną formą patologii na poziomie psychicznym jest socjopatia, która oznacza niezdolność do zachowań prospołecznych, do budowania wspólnoty i postępowania zgodnego z przyjętymi normami społecznymi (amoralność).